Demirciler, Tortum
| Demirciler | |
|---|---|
 | |
 Erzurum'un Türkiye'deki konumu | |
  Demirciler Demirciler'in Erzurum 'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Erzurum |
| İlçe | Tortum |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 23,91 km² |
| Rakım | 1788 m |
| Nüfus | |
| • Toplam | 234 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0442 |
| İl plaka kodu | 25 |
| Posta kodu | 25430 |
Demirciler, Erzurum ilinin Tortum ilçesine bağlı bir kırsal mahalledir.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Demirciler'in Türkçe kaynaklardaki eski adı Egerek veya Ekrek'tir. Nitekim 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Egerek / Ekrek (اكرك) olarak geçer.[5] Egerek veya Ekrek adının Gürcüce Agaraki'den (აგარაკი) değişime uğradığı tahmin edilmektedir.[6] Agaraki ise Eski Gürcücede tarla, köy anlamına gelir.[7]
Ekrek veya Egerek köyü, tarihsel Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Tao'da yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi 16. yüzyılın ortalarında Gürcü yönetiminden ele geçirmiştir. Köyde varlığı bilinen ve tamamen yıkılmış olan kilise de buranın eski bir yerleşim olduğuna işaret etmektedir.[8]
Egerek köyü 1574 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı mufassal defterine göre Egerek Oltu sancağının Anzav nahiyesine bağlıydı. Köyün nüfusu, 41'i Hristiyan ve 7'si Müslüman olmak üzere 48 haneden oluşuyordu. Köydeki varlığı bilinen ve tamamen yıkılmış olan kilise bu dönemden kalmış olmalıdır. Osmanlı idaresinin askere alma amacıyla sadece erkek nüfusunu tespit ettiği 1835 yılında Ekrek 30 haneden oluşuyordu ve köyde 75 erkek kaydedilmiştir. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, köyün toplam nüfusunun yaklaşık 150 kişiden oluştuğu ortaya çıkar.[9][10]
Ekrek köyü 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Erzurum vilayetinin Tortum kazasına bağlı merkez nahiyesinin köylerinden biriydi.[11] 1940 genel nüfus sayımında aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 376 kişiden oluşuyordu[12] Ekrek "yabancı kökten geldiği" için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Demirciler olarak değiştirilmiştir.[13] 1965 nüfus sayımına göre Demirciler köyünde 589 kişi yaşıyor ve bu nüfus içinde 143 kişi okuma yazma biliyordu.[14]
1993 yılında Büyükşehir olan Erzurum’da, 2012 yılında 6360 Sayılı Yasa ile, tüm köylerin tüzel kişiliği kaldırılmıştır. Bu köy de Tortum Belediyesi’nin bir mahallesi olmuştur.[15]
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Mahalle, Erzurum il merkezine 66 km, Tortum ilçe merkezine 12 km uzaklıktadır.[16] Mahalle, Tortum'un kuzeyinde olup, 
numaralı Artvin-Erzurum (Uzundere-Tortum) devlet yoluna, Ekrekkapı'da 4,3 km.lik bir köy yoluyla ulaşmaktadır.[17]
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 234[1] |
| 2021 | 258[1] |
| 2020 | 308[1] |
| 2019 | 286[1] |
| 2018 | 250[1] |
| 2017 | 229[1] |
| 2016 | 246[1] |
| 2015 | 252[1] |
| 2014 | 285[1] |
| 2013 | 285[1] |
| 2012 | 280[2] |
| 2011 | 291[2] |
| 2010 | 234[2] |
| 2009 | 197[2] |
| 2008 | 308[2] |
| 2007 | 341[2] |
| 2000 | 419[2] |
| 1990 | 570[18] |
| 1985 | 633[19] |
| 1965 | 589[20] |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d e f g h i j k "Erzurum Tortum Demirciler Mahalle Nüfusu". Nufusune.com. 15 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
- ^ a b c d e f g h "TÜİK Merkezi Dağıtım Sistemi Nüfus Verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Erzurum Tortum'un Mahalleleri". AtlasBig. 1 Oca 1970. 27 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2024.
- ^ "Demirciler, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 24 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 234.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayıma hazırlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; III. Cilt, s. 568". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2022.
- ^ "აგარაკი" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, Londra, 2006, 2 cilt 4 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 0-9535878-3-5
- ^ 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2017, s. 190. 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9470-8-7
- ^ Tao (Gürcüce), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 76, 105. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 65, ISBN 9789941478178.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 235.
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 251.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 647". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2021.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 263.
- ^ "6360 sayılı kanun". Resmî Gazete. 10 Aralık 2012. 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- ^ "Demirciler Mahallesi". YerelNet.org.tr. 4 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
- ^ "Demirciler to Ekrekkapı". Demirciler to Ekrekkapı. 27 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). "1965 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.