Uzunkavak, Tortum
| Uzunkavak | |
|---|---|
 | |
 Erzurum'un Türkiye'deki konumu | |
  Uzunkavak Uzunkavak'ın Erzurum 'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Erzurum |
| İlçe | Tortum |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 73,12 km² |
| Rakım | 2300 m |
| Nüfus | |
| • Toplam | 429 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0442 |
| İl plaka kodu | 25 |
| Posta kodu | 25430 |
Uzunkavak, Erzurum ilinin Tortum ilçesine bağlı bir kırsal mahalledir.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Uzunkavak'ın eski adı Verinkeğ veya Virinkeğ'dir. Nitekim 1574 tarihli Osmanlı mufassal defterinde "Verinkeğ", 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde "Virinkeğ" (ویرینكغ) olarak geçer.[5][6] Bu yerleşimin 1835 tarihli nüfus defterindeki kaydı "Verinkih" şeklinde okunmuştur.[7]
Verinkeğ veya Verinkeği (ვერინქეღი) köyü, Orta Çağ'da Gürcistan'ın bir parçası olan Tao bölgesinde yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve yerleşimi 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Bugünkü köyün sınırları içinde kalıntıları tespit edilmiş olan megalit yapılar, kaleler ve kilise buranın eski bir yerleşim olduğunu göstermesi açısından önemlidir.[8]
Verinkeğ veya Verinkeği köyü, 1574 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı tahrir defterinde, Tortum sancağının Haho (Hahuli) nahiyesinin köylerinden biriydi. Bu deftere göre nüfusu, tamamı Hristiyan olan 93 haneden oluşuyordu.[9] 1835 nüfus defterine göre Kerinkeğ, Erzurum vilayetinin Tortum sancağına bağlı köylerden biriydi. Bu yerleşimde Müslüman ve Hristiyan nüfusu birlikte yaşıyordu. Sadece erkek nüfusunun tespit edildiği bu tarihte köyde 137 erkek bulunuyordu. Bu nüfus içinde 95 erkek Müslüman, 42 erkek ise Hristiyan olarak yazılmıştır. Erkek sayısı kadar kadın eklenince köyün toplam nüfusunun yaklaşık 274 kişiden oluştuğu ortaya çıkar.[7]
Verinkeğ veya Verinkeği, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde "Virinkeğ" (ویرینكغ) adıyla Erzurum vilayetinin Tortum kazasına bağlı Azort köylerinden biriydi.[6] Bu yerleşim 1940 genel nüfus sayımında "Verinkiğ" olarak kaydedilen köy, Kisha nahiyesine bağlıydı ve nüfusu 642 kişiden oluşuyordu.[10] Verinkiğ veya Verinkeğ Türkçe olmadığı için köyün adı 1950'lerin ilk yarısında Kavaklı olarak değiştirilmiştir. Daha sonra adı Uzunkavak olarak değiştirilmiş olan köyün 1965 genel nüfus sayımındaki nüfusu 804 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 188 kişi okuma yazma biliyordu.[11]
1993 yılında Büyükşehir olan Erzurum’da, 2012 yılında 6360 Sayılı Yasa ile, tüm köylerin tüzel kişiliği kaldırılmıştır. Bu köy de Tortum Belediyesi’nin bir mahallesi olmuştur.[12]
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Mahalle, Erzurum il merkezine 110 km, Tortum ilçe merkezine 60 km uzaklıktadır.[13] Mahalle, Tortum'un kuzeybatısında olup olup, 
numaralı Serdarlı-Uzundere il yolunun başlangıcına 6,4 km.lik bir köy yoluyla ulaşmaktadır.[14]
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 429[1] |
| 2021 | 453[1] |
| 2020 | 534[1] |
| 2019 | 487[1] |
| 2018 | 474[1] |
| 2017 | 390[1] |
| 2016 | 429[1] |
| 2015 | 443[1] |
| 2014 | 462[1] |
| 2013 | 459[1] |
| 2012 | 434[2] |
| 2011 | 445[2] |
| 2010 | 326[2] |
| 2009 | 474[2] |
| 2008 | 471[2] |
| 2007 | 475[2] |
| 2000 | 548[2] |
| 1990 | 680[15] |
| 1985 | 727[16] |
| 1965 | 804[17] |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d e f g h i j k "Erzurum Tortum Uzunkavak Mahalle Nüfusu". Nufusune.com. 14 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
- ^ a b c d e f g h "TÜİK Merkezi Dağıtım Sistemi Nüfus Verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Uzunkavak alan". Uzunkavak alan. 27 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
- ^ "Uzunkavak, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 24 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
- ^ Tao (ტაო), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 94. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 235.
- ^ a b "Yunus Özger, "XIX. Yüzyılda Tortum'un Nüfus Durumu", Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2006, Sayı: 2, s. 113-128". 18 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2023.
- ^ 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2017, s. 150-153. 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9470-8-7
- ^ Tao (ტაო), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 93. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
- ^ "1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 252" (PDF). 27 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 31 Aralık 2023.
- ^ "1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 263" (PDF). 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Aralık 2023.
- ^ "6360 sayılı kanun". Resmî Gazete. 10 Aralık 2012. 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- ^ "Uzunkavak Mahallesi". YerelNet.org.tr. 4 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
- ^ "Uzunkavak to Serdarlı Yolu". Uzunkavak to
. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). "1965 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.