Macaristan: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
k Bot değişikliği Değiştiriliyor: cu:Ѫгри |
→Hungary: New Prime minister as of 29th May 2010 |
||
| 18. satır: | 18. satır: | ||
|leader_title2 = [[Başbakan]] |
|leader_title2 = [[Başbakan]] |
||
|leader_name1 = [[László Sólyom]] |
|leader_name1 = [[László Sólyom]] |
||
|leader_name2 = [[ |
|leader_name2 = [[Viktor Orbán]] |
||
|accessionEUdate = [[1 Mayıs]] [[2004]] |
|accessionEUdate = [[1 Mayıs]] [[2004]] |
||
|area_rank = 109th |
|area_rank = 109th |
||
Sayfanın 07.13, 30 Mayıs 2010 tarihindeki hâli
Şablon:Ülke2
Macaristan (Macarca: 
Magyarország (yardım·bilgi)) ya da resmî adıyla Macaristan Cumhuriyeti (Macarca: Magyar Köztársaság (yardım·bilgi)), Orta Avrupa'da denize çıkışı olmayan bir ülke. Avusturya, Slovakya, Ukrayna, Romanya, Sırbistan, Hırvatistan ve Slovenya ile komşu olan ülke Avrupa Birliği ve Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü gibi birçok önemli örgüte üyedir.
Bugünkü Macaristan, I. Dünya Savaşı sonunda yenilgiye uğrayan Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun parçalanmasıyla ortaya çıkmıştır.
Coğrafya
Macaristan Yaylası (Felföld)
Macaristan'ın kuzey kesimleri dağlık bir bölgedir. Doğu komşusu Romanya'nın kuzey sınırından içeri giren bu dağ zinciri batıya doğru uzanarak Avusturya Alpleri ile birleşir. Ama bu dağlar akarsulara sık sık geçit veren sayısız birtakım tepelere parçalanmıştır. Dağların en yüksek noktası Kekes Tepesidir (1014 m). Yer yer vadilerle yarılan dağların yamaçları sık ormanlarla kaplıdır. Tepelerden vadilere inildikçe "lös" adı verilen kil ve kum karışımı sarı renkli balçıkla kaplı araziler görülür. Bunlar çok verimli topraklardır. Bağlar, meyve bahçeleriyle dolu olan vadilerde sırtlarını yamaçlara dayamış kasabalara rastlanır. Tuna Nehri'nin batısında Bakony Ormanları bulunur.
Macar Denizi diye anılan Balaton Gölü'ne kadar uzayan bu dağlık bölge çoğunlukla kireçtaşından oluşmuş bir yayladır. En yüksek tepesi Kőröshegy Dağı'dır (713 m). Buralarda da tepeler ormanlarla kaplı olup vadiler tarıma ayrılmıştır. Vadilerde de yer yer lös toprağına rastlanır. Balaton Gölü'nden güneye doğru, Sırbistan sınırı yakınlarında Mecsek Dağları (En yüksek noktası 682 m) bulunur. "Felföld" diye anılan Macaristan Yaylası burada sona erer.
Macaristan Ovası (Alföld)
Batı Macaristan Ovası’nda ilk planda tepelerin çokluğu göze çarpar. Buralarda akarsular bulanık ve çamurludur. Bunlardan daha çok ormandan kesilen ağaç kütüklerini taşımak için faydalanılır. Tuna'ya dökülen Raba, Repce ve Marcal nehirleri arasında kalan topraklarda buğday ekimi yapılır. Tuna'yı geçip doğuya ilerlendikçe Büyük Alföld denilen karakteristik Macar Ovası ile karşılaşılır. Macar halkının yarısını barındıran baştanbaşa düz, engin bir çayırdır. Büyük Alföld'de büyük ısı farkları göze çarpar. Kuzeyde dağlarla çevrili olduğu için yazın şiddetli sıcaklar olur. Kışın ise dondurucu rüzgârlar ovayı kaplar. Karpatlar’dan inen Tisza Nehri ovayı enlemesine keserek güneyde Sırbistan’a girer (Voyvodina Özerk Bölgesi) ve orada Tuna'ya karışır. Büyük miktarda çamuru da birlikte sürükleyen bu ırmak, ilkbahar taşkınları sırasında oldukça geniş bir çevreyi sular altında bırakır. Yazın kızgın güneşle kuruyan bu çamurlar Tuna ile Tisza arasındaki bölgenin karakteristik manzarasıdır. Kuzeydoğuda Romanya sınırına yakın Debrecen dolaylarında buna benzer kumlu, balçıklı yerlere rastlanır.
Tarıma çok elverişli löslü topraklar çoğunluğu meydana getirirler. Macaristan'ın tarım yönünden zenginliğinin belli başlı kaynağı bu bereketli ovalardır.
İklim
Sıcaklık ocak ayında -1 ve 2 derece arasındadır. Yaz aylarında ise sıcaklık en fazla 29 derece'dir. Denize kıyısı olmadığı için ülkede karasal iklim hâkimdir.
Tarih
Politika
Parlamento tarafından her dört yılda bir seçilen devlet başkanının rolü semboliktir, ancak görevleri arasında başbakanı atamak vardır. Başbakan ise hükümet üyelerini seçer ve görevden alır. Her bakan adayı, devlet başkanı tarafından bir formalite olarak onaylanmalıdır.
Yasama organı 386 üyeli Parlamento'dur (Országgyűlés). Bir siyasî parti parlamentoya girebilmek için oyların en az %5'ini almalıdır. Sonuncusu Nisan 2006'da yapılan milletvekili seçimleri 4 yılda bir yapılır. 15 üyeli Anayasa Mahkemesi, yasaların anayasaya uygunluğunu denetler.
Etnik Yapı
Macarların atalarının büyük bir çoğunluğu Fin-Ugor kavimleri'nden olan Ugor kavimleridir. Daha sonra bu Ugor kavimlerine Onogurlar ve Hunlardan bazı boylar karışmıştır. Karışan bu üç kavim, Hazarlar'ın egemenliğini kabul etmiştir (460). Daha sonra Hazar Kağanlığı'ndaki iktidar kavgalarında yenilen ve iktidarla ters düşen üç Hazar boyu Macarlara karışmıştır. Daha sonra Macarlar, bugün bulundukları yere göçmüşlerdir. Sonuç olarak Macarların üç kavmi Türktür, toplamda dört kavimden meydana gelmiştir. Türk olanlar: Onogurlar, Hunlar ve Kavar Hazarları. türk olmayanlar ise Ugorlar'dır. Ancak ilk dönemlerde nüfus bakımından en büyük grubun Ugorlar olduğu; yönetimde etkili grubun ise Kavar Hazarları olduğu görüşü yaygındır.
- Ayrıca bakınız: Arpad Hanedanı
Macaristan İdarî Bölgeleri ve Başkentleri
| NUTS 1 | NUTS 2 | NUTS 3 | |||
|---|---|---|---|---|---|
| Bölüm | Kodu | Büyük Alan | Kodu | Bölge | Kodu |
| Orta Macaristan | HU1 | Orta Macaristan | HU10 | Budapeşte | HU101 |
| Pest | HU102 | ||||
| Transdanubia | HU2 | Orta Transdanubia | HU21 | Fejér | HU211 |
| Komárom-Esztergom | HU212 | ||||
| Veszprém | HU213 | ||||
| Batı Transdanubia | HU22 | Győr-Moson-Sopron | HU221 | ||
| Vas | HU222 | ||||
| Zala | HU223 | ||||
| Güney Transdanubia | HU23 | Baranya | HU231 | ||
| Somogy | HU232 | ||||
| Tolna | HU233 | ||||
| Kuzey Macaristan ve Alföld | HU3 | Kuzey Macaristan | HU31 | Borsod-Abaúj-Zemplén | HU311 |
| Heves | HU312 | ||||
| Nógrád | HU313 | ||||
| Kuzey Alföld | HU32 | Hajdú-Bihar | HU321 | ||
| Jász-Nagykun-Szolnok | HU322 | ||||
| Szabolcs-Szatmár-Bereg | HU323 | ||||
| Güney Alföld | HU33 | Bács-Kiskun | HU331 | ||
| Békés | HU332 | ||||
| Csongrád | HU333 | ||||
 | ||||
| Bölgenin Adı | Bölge Merkezi | Alan (km²) |
Nüfus | Yoğunluk (/km²) |
|---|---|---|---|---|
| Kuzey Macaristan | Miskolc | 13.428 | 1.289.000 | 96 |
| Kuzey Alföld | Debrecen | 17.749 | 1.554.000 | 88 |
| Güney Alföld | Szeged | 18.339 | 1.367.000 | 75 |
| Orta Macaristan | Budapest | 6919 | 2.825.000 | 408 |
| Orta Transdanubia | Székesfehérvár | 11.237 | 1.114.000 | 99 |
| Batı Transdanubia | Győr | 11.209 | 1.004.000 | 90 |
| Güney Transdanubia | Pécs | 14.169 | 989.000 | 70 |
| İdarî Bölge | Bölge Merkezi | Alan (km²) |
Nüfus | Yoğunluk | Kasaba/ Köy |
|---|---|---|---|---|---|
| Şablon:Hungary counties imagemep 450 | |||||
| Bács-Kiskun | Kecskemét | 8,445 | 541,584 | 64 | 119 |
| Baranya | Pécs | 4,430 | 402,260 | 91 | 301 |
| Békés | Békéscsaba | 5,631 | 392,845 | 70 | 75 |
| Borsod-Abaúj-Zemplén | Miskolc | 7,247 | 739,143 | 102 | 355 |
| Csongrád | Szeged | 4,263 | 425,785 | 100 | 60 |
| Fejér | Székesfehérvár | 4,359 | 428,579 | 98 | 108 |
| Győr-Moson-Sopron | Győr | 4,208 | 440,138 | 105 | 182 |
| Hajdú-Bihar | Debrecen | 6,211 | 550,265 | 89 | 82 |
| Heves | Eger | 3,637 | 323,769 | 89 | 119 |
| Jász-Nagykun-Szolnok | Szolnok | 5,582 | 413,174 | 74 | 75 |
| Komárom-Esztergom | Tatabánya | 2,265 | 315,886 | 139 | 76 |
| Nógrád | Salgótarján | 2,546 | 218,218 | 86 | 129 |
| Pest | Budapest | 6,393 | 1,124,395 | 176 | 186 |
| Somogy | Kaposvár | 6,036 | 334,065 | 55 | 244 |
| Szabolcs-Szatmár-Bereg | Nyíregyháza | 5,936 | 583,564 | 98 | 228 |
| Tolna | Szekszárd | 3,703 | 247,287 | 67 | 108 |
| Vas | Szombathely | 3,336 | 266,342 | 80 | 216 |
| Veszprém | Veszprém | 4,493 | 368,519 | 82 | 217 |
| Zala | Zalaegerszeg | 3,784 | 269,705 | 78 | 257 |
Budapest
- ÇÇ
Bács-Kiskun
- Bácsalmási
- Bajai
- Jánoshalmi
- Kalocsai
- Kecskeméti
- Kiskőrösi
- Kiskunfélegyházi
- Kiskunhalasi
- Kiskunmajsai
- Kunszentmiklósi
Baranya
- Komlói
- Mohácsi
- Pécsi
- Pécsváradi
- Sásdi
- Sellyei
- Siklósi
- Szentlőrinci
- Szigetvári
Békés
- Békéscsabai
- Békési
- Gyulai
- Mezőkovácsházi
- Orosházi
- Sarkadi
- Szarvasi
- Szeghalmi
Borsod-Abaúj-Zemplén
- Abaúj–Hegyközi
- Bodrogközi
- Edelényi
- Encsi
- Kazincbarcikai
- Mezőcsáti
- Mezőkövesdi
- Miskolci
- Ózdi
- Sárospataki
- Sátoraljaújhelyi
- Szerencsi
- Szikszói
- Tiszaújvárosi
- Tokaji
Csongrád
- Csongrádi
- Hódmezővásárhelyi
- Kisteleki
- Makói
- Mórahalmi
- Szegedi
- Szentesi
Fejér
- Abai
- Adonyi
- Bicskei
- Dunaújvárosi
- Enyingi
- Ercsi
- Gárdonyi
- Móri
- Sárbogárdi
- Székesfehérvári
Győr-Moson-Sopron
- Csornai
- Győri
- Kapuvár-Beledi
- Mosonmagyaróvári
- Pannonhalmi
- Sopron-Fertődi
- Téti
Hajdú-Bihar
- Balmazújvárosi
- Berettyóújfalui
- Debreceni
- Derecske–Létavértesi
- Hajdúböszörményi
- Hajdúhadházi
- Hajdúszoboszlói
- Polgári
- Püspökladányi
Heves
- Bélapátfalvai
- Egri
- Füzesabonyi
- Gyöngyösi
- Hatvani
- Hevesi
- Pétervásárai
Komárom-Esztergom
- Dorogi
- Esztergomi
- Kisbéri
- Komáromi
- Oroszlányi
- Tatai
- Tatabányai
Nógrád
- Balassagyarmati
- Bátonyterenyei
- Pásztói
- Rétsági
- Salgótarjáni
- Szécsényi
Pest
- Aszódi
- Budaörsi
- Ceglédi
- Dabasi
- Dunakeszi
- Érdi
- Gödöllői
- Gyáli
- Monori
- Nagykátai
- Pilisvörösvári
- Ráckevei
- Szentendrei
- Szobi
- Váci
- Veresegyházi
Somogy
- Balatonföldvári
- Barcsi
- Csurgói
- Fonyódi
- Kadarkúti
- Kaposvári
- Lengyeltóti
- Marcali
- Nagyatádi
- Siófoki
- Tabi
Szabolcs-Szatmár-Bereg
- Baktalórántházai
- Csengeri
- Fehérgyarmati
- Ibrány–Nagyhalászi
- Kisvárdai
- Mátészalkai
- Nagykállói
- Nyírbátori
- Nyíregyházai
- Tiszavasvári
- Vásárosnaményi
- Záhonyi
Tolna
- Bonyhádi
- Dombóvári
- Paksi
- Szekszárdi
- Tamási
Vas
- Celldömölki
- Csepregi
- Körmendi
- Kőszegi
- Őriszentpéteri
- Sárvári
- Szentgotthárdi
- Szombathelyi
- Vasvári
Veszprém
- Ajkai
- Balatonalmádi
- Balatonfüredi
- Pápai
- Sümegi
- Tapolcai
- Várpalotai
- Veszprémi
- Zirci
Zala
- Hévízi
- Keszthelyi
- Lenti
- Letenyei
- Nagykanizsai
- Pacsai
- Zalaegerszegi
- Zalakarosi
- Zalaszentgróti
Kaynakça
Dış bağlantılar
- [1]: Rakozcki Ferenc Müzesi.
 | ||
* Başkent. | ||
| Tarihçe |  | |
|---|---|---|
| Yapı | ||
| Kişiler | ||
| Üyeler |
| |