Teruzor

Teruzorlar; Yaşadığı dönem aralığı: 228-66 myö; Üst triyas-Senozoyik PreЄ Є O S D C P T J K Pg N
	Pteranodon
Bilimsel sınıflandırma
Âlem:	Animalia
Şube:	Chordata
Klad:	†Pterosauromorpha
Takım:	†Pterosauria; Kaup, 1834
Alt gruplar
	†Faxinalipterus?; †Peteinosaurus; †Caviramidae?; †Eopterosauria?; †Preondactylia †Preondactylus; †Austriadactylus; ; †Macronychoptera †Eudimorphodon?; †Dimorphodontia; †Novialoidea; ;
	Teruzor fosillerinin bulunduğu yerler. Aynı taksonomik gruptan olanlar aynı renkle gösterilmiştir.

Teruzor veya pterozor (Yunanca 'Pterosauria': "kanatlı kertenkeleler"), Pterosauria kladına veya takımına ait, soyu tükenmiş uçan sürüngenlerdir.^[5] 228 milyon yıl öncesinden 66 milyon yıl öncesine kadarki Mezozoik Zaman'da yaşamışlardır. Teruzorlar, motorlu uçuş geliştirdikleri bilinen en eski omurgalılardır. Kanatları, ayak bileklerinden önemli ölçüde uzayan dördüncü parmağa kadar uzanan deri, kas ve diğer dokulardan oluşan bir zardan oluşuyordu.^[6]

İki ana teruzor grubu vardı. Bazal teruzorlar ("pterodaktiloid olmayan teruzorlar" veya "rhamphorhynchoidler" olarak da adlandırılır), tamamen dişli çeneleri ve tipik olarak uzun kuyrukları olan daha küçük hayvanlardı. Geniş kanat zarları muhtemelen arka ayakları içeriyor ve birbirine bağlıyordu. Yerde, garip bir yayılma duruşları olurdu, ancak eklem anatomileri ve güçlü pençeleri onları etkili tırmanıcılar yapardı ve ağaçlarda yaşayabilirlerdi. Bazal teruzorlar, küçük omurgalıların böcekçilleri veya yırtıcılarıydı. Daha sonra teruzorlar (pterodaktiloidler [Pterodactyloidea]) birçok boyut, şekil ve yaşam tarzı geliştirdi. Pterodaktiloidler, serbest arka uzuvları olan daha dar kanatlara, oldukça kısaltılmış kuyruklara ve büyük başlı uzun boyunlara sahipti. Pterodaktilodler yerde, dik bir duruşla dört uzuvla da iyi yürüdüler, arka ayaklar üzerinde dik durdular ve üç parmaklı "el" üzerinde yürümek için kanat parmağını yukarı doğru katladılar. Yerden havalanabiliyorlardı ve fosil izleri en azından bazı türlerin koşabildiğini, suda yürüyebildiğini veya yüzebildiğini gösteriyor.^[7]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Teruzorlar listesi

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Witton'dan (2013) uyarlanmıştır.^[3] Taksonomik gruplar için ise Unwin vd. (2010) tarafından yapılan analiz baz alınmıştır.^[4]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Andres, B.; Clark, J.; Xu, X. (2014). "The Earliest Pterodactyloid and the Origin of the Group". Current Biology. 24 (9): 1011-16. doi:10.1016/j.cub.2014.03.030. PMID 24768054.
^ Baron, Matthew G. (2020). "Testing pterosaur ingroup relationships through broader sampling of avemetatarsalian taxa and characters and a range of phylogenetic analysis techniques". PeerJ. 8: e9604. doi:10.7717/peerj.9604. PMC 7512134 $2. PMID 33005485.
^ Mark P. Witton (2013), Pterosaurs: Natural History, Evolution, Anatomy, Princeton University Press, ISBN 978-0-691-15061-1
^ David M. Unwin (2010), "Darwinopterus and its implications for pterosaur phylogeny", Acta Geoscientica Sinica, 31 (1), ss. 68-69
^ Barrett, P. M., Butler, R. J., Edwards, N. P., & Milner, A. R. (2008). "Pterosaur distribution in time and space: an atlas". Zitteliana, 61-107.
^ Elgin, Ross A.; Hone, David W.E.; Frey, Eberhard (Mart 2011). "The Extent of the Pterosaur Flight Membrane". Acta Palaeontologica Polonica (İngilizce). 56 (1): 99-111. doi:10.4202/app.2009.0145. ISSN 0567-7920.
^ "Pterosaur.net :: Terrestrial Locomotion". pterosaur.net. 3 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2021.

Tarih öncesi arkozor ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

Teruzor ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[5] Witton'dan (2013) uyarlanmıştır.^[3] Taksonomik gruplar için ise Unwin vd. (2010) tarafından yapılan analiz baz alınmıştır.^[4]

[kryptodrakon-1] Andres, B.; Clark, J.; Xu, X. (2014). "The Earliest Pterodactyloid and the Origin of the Group". Current Biology. 24 (9): 1011-16. doi:10.1016/j.cub.2014.03.030. PMID 24768054.

[2] Baron, Matthew G. (2020). "Testing pterosaur ingroup relationships through broader sampling of avemetatarsalian taxa and characters and a range of phylogenetic analysis techniques". PeerJ. 8: e9604. doi:10.7717/peerj.9604. PMC 7512134 $2. PMID 33005485.

[3] Mark P. Witton (2013), Pterosaurs: Natural History, Evolution, Anatomy, Princeton University Press, ISBN 978-0-691-15061-1

[4] David M. Unwin (2010), "Darwinopterus and its implications for pterosaur phylogeny", Acta Geoscientica Sinica, 31 (1), ss. 68-69

[6] Barrett, P. M., Butler, R. J., Edwards, N. P., & Milner, A. R. (2008). "Pterosaur distribution in time and space: an atlas". Zitteliana, 61-107.

[7] Elgin, Ross A.; Hone, David W.E.; Frey, Eberhard (Mart 2011). "The Extent of the Pterosaur Flight Membrane". Acta Palaeontologica Polonica (İngilizce). 56 (1): 99-111. doi:10.4202/app.2009.0145. ISSN 0567-7920.

[8] "Pterosaur.net :: Terrestrial Locomotion". pterosaur.net. 3 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2021.

[1]

[2]

[a]

[5]

[6]

[7]

[3]

[4]