İçeriğe atla

Meclis-i Mebûsan 6. dönem mebusları listesi

Vikipedi, özgür ansiklopedi
(Son Osmanlı Meclis-i Mebusanı sayfasından yönlendirildi)

1920 Osmanlı Meclis-i Mebusanı ya da VI. Meclis-i Mebusan, 12 Ocak - 18 Mart 1920 tarihleri arasında görev yapan son Osmanlı Meclis-i Mebûsanı'dır. 16 Mart 1920'de İstanbul'un İtilaf Devletleri tarafından işgal edilmesi nedeniyle 18 Mart'ta çalışmalarını sonlandırdı. Bu meclisteki mebusların büyük bölümü 23 Nisan 1920 tarihinde Ankara'da açılan Büyük Millet Meclisi'ne katıldı.

Mütareke yıllarında, Wilson İlkeleri'nden yararlanmak isteyen bazı çevrelerin boykot ettiği 1919 seçimine Osmanlı Yahudileri Hahambaşı Haim Nahum Efendi'nin gayreti ve üstün çalışmaları ile yahudiler İntihab Cemiyeti'ni kurup fiilen katıldılar On üç Yahudinin ikinci seçmen olduğu bu seçimde Yahudilerin gösterdiği iki adaydan Avram Galanti, İzmir'de yeterli oyu alamadıysa da Mişon Ventura İstanbul'da seçimi kazanarak Ocak 1920'de açılan Meclise girme hakkını elde etti.[1] Bu arada, Anadolu'da Mustafa Kemal Paşa Aralık 1919'da Ankara'ya geldikten kısa bir süre sonra Meclisin çalışmalarıyla ilgili son hazırlıklarını bitirdi. Alınan karara göre; Meclis-i Mebûsan'daki tüm çalışmaları yürütecek bir Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti oluşturulacak, Meclis başkanlığına Mustafa Kemal Paşa seçilecek, Sivas Kongresi kararları onaylanacak ve Mîsâk-ı Millî için mecliste yemin edilecekti. İstanbul'a giden milletvekillerine bunlarla ilgili gerekli açıklamalar yapıldı.

12 Ocak 1920'de İstanbul'da toplanan son Osmanlı Meclisi Mebusanı'nda Mustafa Kemal Paşa Meclis Başkanlığına seçilmedi. Hatta Müdafaa-i Hukuk Grubu yerine de Felah-ı Vatan Grubu kuruldu. Millî Mücadele için tehlike yaratacak[kaynak belirtilmeli] bu duruma oldukça kızan Mustafa Kemal Paşa, yazdığı Nutuk adlı eserde, Ankara toplantılarında söz verip yerine getirmeyen mebuslar için; Sözlerinde durmayan bu efendiler imansızdırlar. Korkaktırlar, cahildirler. dedi.

Misak-ı Millî'nin Kabulü

[değiştir | kaynağı değiştir]

Sivas Kongresi kararlarının görüşülmesi sırasında Mustafa Kemal Paşa'ya bağlı genç mebusların baskısıyla Kongre kararları onaylandı. 17 Şubat 1920'de oybirliği ile altı maddelik Misak-ı Millî'yi kabul etti. Bu maddelerin önemlisi şüphesiz Hatt-ı Mütareke dahil ve haricindeki Türklerle meskun toprakları bölünmez bir bütün olarak kabul eden I. maddedir.

İstanbul'un işgali

[değiştir | kaynağı değiştir]

İtilaf Devletleri Misak-ı Milli'nin kabul edilmesinden sonra, Sevr Antlaşması'nı Osmanlı hükûmetine kabul ettirmek amacıyla 16 Mart 1920'de İstanbul'u resmen işgal ettiler. Meclis buna rağmen 18 Mart'ta son bir kez daha toplandı. Bu son oturumda da çalışmalara ara verildi. Meclis İtilaf Devletleri tarafından basılınca, padişah tarafından 11 Nisan'da dağıtıldı.

Seçim Bölgesi Mebus
Amasya Bekir Sami Bey
İsmail Hakkı Paşa
Ömer Lütfi Bey
Ankara Ahmed Rüstem Bey
Taşpınarlı Hacı Atıf Efendi
Ömer Mümtaz BeyKatılmadı[›]
Mustafa Hilmi Bey
Antep Ali Cenani
Abdurrahman Hulusi Bey
Aydın Cami Bey
Hüseyin Kâzım Kadri Bey
Mehmet Emin Bey
Bayazıt Şefik Efendi
Bitlis Sofrasur Asizade Resul BeyKatılmadı[›]
Sadullah Fevzi BeyKatılmadı[›]
Bolu Tunalı Hilmi Bey
Cevat Abbas Bey
Mehmed Vasfi Bey
Ahmed Tayyar Efendi
Bozok (Yozgat) İsmail Fazıl Paşa
Yusuf Bahri Efendi
Burdur Hüseyin Baki Bey
Bursa Hasan Fehmi Kolay
Osman Nuri Bey
İlyas Zühdi Efendi
Ahmed Münir Bey
Canik (Samsun) Cavit Paşa
Emin Bey
Mehmet Ali Bey
Çorum İsmet Efendi
Çatalca Hayrettin Belli
Denizli Hakkı Behiç BeyKatılmadı[›]
Faik Efendi
Dersim Hasan Hayri Bey
Diyarbekir Mehmet Zülfü BeyKatılmadı[›]
Piriççizade Feyzi BeyKatılmadı[›]
Edirne Faik Bey
Mehmet Şerafettin Efendi
Galip Bey
Ergani Kadri BeyKatılmadı[›]
Rüştü Bey
Ertuğrul (Bilecik) Ahmet İffet Bey
Mehmet Sadık Bey
Erzincan Halil Bey
Erzurum Mustafa Kemal PaşaKatılmadı[›]
Celalettin Arif Bey
Hüseyin Avni Bey
Süleyman Necati Bey
Zihni Bey
Eskişehir Abdullah Azmi Efendi
Hacı Veli Efendi
Gelibolu Celal Nuri Bey
Şakir Bey
Genç Mehmet Celal BeyKatılmadı[›]
Gümüşhane Kadirbeyoğlu Zeki Efendi
Hakkâri Mazhar Müfit Bey
Asaf Süleyman Bey
Isparta Mersinli Cemal Paşa
Seyfullah Efendi
İçel Ali Rıza Bey
İstanbul Abdülhak Adnan Bey
Ahmet Ferit Bey
Ahmed Muhtar Bey
Ahmed Selahaddin Bey
Fuat Selim BeyKatılmadı[›]
Hasancan Hamid Bey
Kâmil Efendi
Mişon Ventura EfendiGayrimüslim[›]
Köstenceli Numan Usta
Rauf Ahmet Bey
Reşat Hikmet Bey
İzmir Refet BeyKatılmadı[›]
Hasan Tahsin Bey
Yunus Nadi Bey
Saracoğlu Şükrü Bey
İlhami Bey
İzmit Ali Bey
Hüseyin Sırrı Bey
Sapancalı Hakkı Bey
Kangırı (Çankırı) Behçet Bey
Hacı Tevfik Efendi
Karahisar-ı Sâhib Kel Ali Bey
Ömer Lütfi BeyKatılmadı[›]
Mustafa Hulusi Efendi
Karahisar-ı Şarki Fazıl Efendi
Ömer Fevzi Efendi
Karesi (Balıkesir) Hacim Muhittin Bey
Abdülaziz Mecdi Efendi
Fuat Bey
Orhan Şemsettin Bey
Rasim Bey
Kastamonu Yusuf Kemal Bey
Mehmet Besim Bey
Suat Bey
Şükrü Bey
Kayseri Ahmet Hilmi BeyKatılmadı[›]
Ahmed Rifat Bey
Remzi BeyMeclise katılmadan istifa[›]
Kırk Kilise (Kırklareli) Mehmed Bahaeddin Efendi
Mustafa Arif Bey
Kırşehir Rıza Bey
Benliağazade Ali Rıza Bey
Konya Hacı Bekir Efendi
Kazım Hüsnü Bey
Mehmed Vehbi Bey
Musa Kazım Bey
Ömer Vehbi Bey
Kütahya Ali Bey
Hocazade Ragıp EfendiKatılmadı[›]
Rasih Efendi
Lazistan (Rize) Osman Nuri Bey
Asım Beyİstifa1[›]
Malatya Mustafa Fevzi BeyKatılmadı[›]
Hacı Mehmed Rifat EfendiKatılmadı[›]
Mamuret-ül-Aziz (Elazığ) Muhiddin Bey
Mustafa Şükrü Bey
Dikbaşızade Hüseyin Avni Bey
Maraş Abdülkadir Bey
Tahsin Bey
Mardin Ebül'ulâ Bey
Midhat BeyKatılmadı[›]
Menteşe (Muğla) Hilmi Bey
Halil İbrahim Efendi
Muş İlyas Sami BeyKatılmadı[›]
Osman Kadri Bey
Niğde Ata Bey
Erişirgil Mehmed Emin Bey
Muhittin Bey
OltuOltu[›] Yasin BeyKatılmadı[›]
Rüstem BeyKatılmadı[›]
Saruhan (Manisa) Mahmud Celâleddin Bey
İbrahim Süreyya Bey
Muvaffak Bey
Çerkes Reşid Bey
Siirt Halil Hulki BeyKatılmadı[›]
Sinop Rıza Nur
Zeki Bey
Sivas Hüseyin Rauf Bey
Mustafa Vasıf Bey
Bacanakzade Ziya BeyKatılmadı[›]
Samih Fethi Bey
Siverek Bekir Sıtkı Bey
Teke (Antalya) Hamdullah Suphi Bey
Yusuf Talat Efendiİstifa2[›]
Tekfurdağı (Tekirdağ) Rahmi Bey
Süleyman Faik Bey
Tokat Ahmet Bey
Mehmet Bey
Şevki Bey
Trabzon Hüsrev Bey
Ali Şükrü Bey
Ahmed Muhtar Bey
İsmail Bey
Ali Şefik Bey
Eşref Bey
Urfa Ali Fuat Bey
Şükrü Nasıh Bey
Van Hakkı BeyKatılmadı[›]
Haydar Bey
Münip Bey
^  Katılmadı:  İstanbul'daki meclis çalışmalarına katılmadı
^  İstifa1:  Katılmadı ve 26 Şubat 1920 tarihinde istifa etti
^  İstifa2:  Katılmadı ve 19 Şubat 1920 tarihinde istifa etti
^  Oltu:  Oltu Şura Hükümeti temsilcisi olarak
^  Gayrimüslim:  Seçilen tek Gayrimüslim (Yahudi) mebustur
  1. ^ Güleryüz, Naim A. (2012). "Meşrutiyet ve Cumhuriyet Dönemlerinde Yahudi Milletvekilleri". Toplumsal Yasamda Türk Yahudileri. Gözlem Gazetecilik. ISBN 9944994588.