Haydar Hilmi Vaner

Haydar Hilmi Vaner
Haydar Hilmi Vaner
Türkiye Büyük Millet Meclisi; 1. Dönem Milletvekili
	Görev süresi; 23 Nisan 1920 - 16 Nisan 1923
Seçim bölgesi	1920 – Van
Meclis-i Mebûsan; 6. Dönem Mebusu
	Görev süresi; 12 Ocak 1920 - 18 Mart 1920
Seçim bölgesi	1919 – Van
Kişisel bilgiler
Doğum	1875; Podgorica, Osmanlı Devleti
Ölüm	26 Mart 1954 (79 yaşında); İstanbul
Defin yeri	Sahrayıcedid Mezarlığı, İstanbul
Bitirdiği okul	Mülkiye Mektebi

Haydar Hilmi Vaner (d. 5 Mayıs 1873,^[1] Podgorica - ö. 26 Mart 1954), Türk bürokrat ve siyasetçidir.

Mülkiye Mektebi mezunudur. Van Vilâyeti Maiyet Memurluğu, Van Mektupçu Vekilliği, Resmî Gazete Muharrirliği, Çölemerik, Adilcevaz, Gevar, Çatak, Metroviçe Kaymakamlıkları, Mülkiye Müfettişliği, Denizli, Kırkkilise (Kırklareli), Maraş ve Urfa Mutasarrıflığı, Musul Vali Vekilliği ve Valiliği, Bitlis, Diyarbekir, Van Valiliği, Elaziz Vali Vekilliği, Osmanlı Meclis-i Mebûsan IV. Dönem Van Mebusluğu, TBMM I. Dönem Van Milletvekilliği, Milletvekilliğini koruyarak bir süre Konya Valiliği yapmıştır. Kırmızı-yeşil şeritli İstiklal Madalyası sahibidir. Evli ve beş çocuk babasıdır^[2]

Devlet görevi

1899 yılında Mülkiye'den mezun oldu. Bundan sonra çeşitli kaymakamlık, mutasarrıflık görevlerinde bulundu. Haydar Bey, mutasarrıflık vazifelerinden sonra, 24 Şubat 1915'te Musul Valiliği'ne, 12 Eylül 1917'de Bitlis Valiliği'ne, 31 Aralık 1917'de de Diyarbakır Valiliği'ne ve nihayet 17 Mart 1918 tarihinde Van Vilayeti'ne tayin edilmiştir.^[3]

Kurtuluş Savaşı dönemi

Van valisi görevindeyken Kuvâ-yi Milliye yanlısı olmak suçlamasıyla Osmanlı İmparatorluğu Hükûmeti tarafından 1919 Ağustos ayında görevden alındı. Son Osmanlı Meclisine Van milletvekili olarak katıldı. Meclisin 16 Mart 1920 günü İngiliz askerleri tarafından dağıtılması üzerine Anadolu'ya geçerek Türk Kurtuluş Savaşına katılır.

Mustafa Kemal'in çağrısıyla 4-11 Eylül 1919 tarihleri arasında toplanan Sivas Kongresi'ne katılır. Sonrasında 23 Nisan 1920 günü toplanan Türkiye Büyük Millet Meclisinde Van milletvekili olarak yer alır. Temmuz 1920'de Konya valisi olur.

Görevden alınışı

1920 yılı Ekim - Kasım aylarında patlak veren Konya Ayaklanması sonrasında kentte validir. Ayaklanmacılarla uzlaşma görüşmeleri yürütmeye çalışsa da başarılı olamaz. İsyanın bastırılmasından sonra görevinde yetersiz olduğu gerekçesiyle görevden alınır. Bundan sonra İstanbul'a yerleşecek ve devlet görev almayacaktır.

Geleneği

Soyadı kanunundan sonra Vaner soyadını alacaktır. Ayrıca Kurtuluş Savaşında gösterdiği yararlılıktan dolayı 1925 yılında Kırmızı-yeşil şeritli İstiklal Madalyası ile ödüllendirilmiştir.

Kaynakça

^ Türk Tarih Kurumu Arşivi, Bilge Kitabevi Koleksiyonu, Dosya Numarası: 2 Belge Numarası: 119 Sayfa: 3
^ "TBMM Albümü". tbmm.gov.tr. 31 Ekim 2012. 11 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2014.
^ Sarı, Mustafa (2012). Milli Mücadele Başlarında Bir Devlet Adamı:Van Valisi Haydar (Vaner) Bey (Makale). Samsun: History Studies.

[1] Türk Tarih Kurumu Arşivi, Bilge Kitabevi Koleksiyonu, Dosya Numarası: 2 Belge Numarası: 119 Sayfa: 3

[2] "TBMM Albümü". tbmm.gov.tr. 31 Ekim 2012. 11 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2014.

[3] Sarı, Mustafa (2012). Milli Mücadele Başlarında Bir Devlet Adamı:Van Valisi Haydar (Vaner) Bey (Makale). Samsun: History Studies.

[1]

[2]

[3]