Müstehcenlik
Müstehcenlik (İngilizce: obscenity), zamanın hâkim ahlaki değerlerini ciddi şekilde rahatsız eden herhangi bir iddia, davranış veya eylem anlamına gelir.[1] Terimin kökeninin Latince obscēnus veya obscaenus sözcüklerine dayandığı düşünülmektedir. Bu sözcükler "uğursuz", "iğrenç" veya "ahlaksız" anlamlarını taşır.[2]
Müstehcenliğin tanımı, kültürler arasında olduğu kadar aynı kültür içerisindeki topluluklar ve bireyler arasında da farklılık gösterebilir. Bir toplumda müstehcen olarak kabul edilen bir davranış ya da içerik, başka bir toplumda olağan karşılanabilir. Bu nedenle müstehcenlik, toplumsal normlar, dini inançlar, gelenekler ve dönemin ahlaki değerleriyle doğrudan ilişkilidir.[3]
Birçok ülkede müstehcenliğe dair hukuki tanımlar yapılmıştır. Bu tanımlar doğrultusunda, sansür gibi çeşitli yaptırımlar uygulanarak müstehcen olarak nitelendirilen içeriklerin kontrolü sağlanmaya çalışılır. Müstehcen içerikler genellikle sansüre tabi tutulur; özellikle televizyon, sinema, internet ve basılı yayınlarda bu tür içeriklerin yayınlanması çeşitli düzenlemelerle sınırlandırılır. Bu tür uygulamalar, özellikle çocuklar ve gençler gibi korunmaya muhtaç grupları koruma amacı taşır.[4]
Kelimenin kökeni Arapçaya da dayanmaktadır; "ahlaka aykırı" veya "edep dışı" anlamlarına gelir.[3] Müstehcenlik çoğunlukla cinsellikle ilişkilendirilse de, yalnızca cinsel içeriklerle sınırlı değildir. Aşırı şiddet, küfür ve toplumun genel ahlakını sarsıcı nitelikteki diğer unsurlar da müstehcenlik kapsamında değerlendirilebilir.[4]
Hukuki düzenlemeler
[değiştir | kaynağı değiştir]Birçok ülkede müstehcenliğin sınırlarını belirlemek amacıyla hukuki tanımlar yapılmıştır. Türkiye'de müstehcenlik, Türk Ceza Kanunu'nun 226. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, müstehcen içeriklerin üretilmesi, yayılması, çocuklara gösterilmesi veya kamuya açık alanlarda sergilenmesi suç olarak kabul edilir ve 6 ay ile 2 yıl arasında hapis cezası ile para cezaları öngörülür. Özellikle çocuklara yönelik müstehcenlik suçları daha ağır yaptırımlara tabidir; bu tür suçlarda 5 ila 10 yıl arasında hapis cezası verilebilir.[5]
Sanat ve toplumsal tartışmalar
[değiştir | kaynağı değiştir]Sanat dünyasında müstehcenlik, çoğu zaman ifade özgürlüğü ile çatışan bir kavramdır. Bazı sanat eserleri, toplumsal normları sorgulamak veya provoke etmek amacıyla müstehcen içerikler barındırabilir. Bu durum, toplumda sansür ve ifade özgürlüğü tartışmalarına yol açar. Bazı kesimler müstehcen içeriğin sansürlenmesini savunurken, diğerleri sanatsal ifade özgürlüğünün korunması gerektiğini öne sürer.[4]
Müstehcen kelimesi zaman zaman yanlış veya gereksiz şekilde kullanılabilir. Özellikle argo ya da cinsel içerikli her ifade için bu terimin kullanılması uygun olmayabilir. "Uygunsuz", "ahlaka aykırı" veya "edep dışı" gibi alternatif ifadeler, bağlama göre daha doğru olabilir.[4]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]
|
Bu madde bir taslaktır. Bu maddeyi geliştirerek veya özelleştirilmiş taslak şablonlarından birini koyarak Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz. |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Merriam-Webster Online". 10 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2024.
- ^ Glare, P. G. W. ((Ed.)). Oxford Latin Dictionary (İngilizce). s. 1342.
- ^ a b "Müstehcen Ne Demek? Müstehcen Nedir? Müstehcen Tdk Kelime Anlamı". www.hurriyet.com.tr. 20 Mayıs 2020. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2025.
- ^ a b c d "Türk Dilinde Müstehcen Kelimesinin Anlamı ve Kullanımı".
- ^ "Müstehcenlik Suçu Hakkında Hukuki Bilgiler". 20 Nisan 2015. 27 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2025.
