Dünyanın en yüksek yapıları

Vikipedi, özgür ansiklopedi
(Dünyanın en uzun yapıları sayfasından yönlendirildi)

Dünyanın en yüksek yapıları belirlenirken genellikle doğrudan tanım yapmak mümkünse de, dünyanın en yüksek binasını ya da kulesini belirlemek o kadar kolay olmamaktadır. Bunun nedenleri ya bina ve kule dendiği zaman tam olarak ne kastedildiğinin ya da bunların ölçümlerinin nasıl yapıldığının tartışmalı olmasıdır. Ulusal ve yerel prestij sorunları farklı insanların farklı cevapları kabul etmesine neden olmaktadır. Yani nesnel bir yaklaşım belirlemek oldukça zordur.

Kesin yükseklik söz konusu olduğunda en yüksek yapılar genellikle gökdelenlerdir Buna rağmen hâlen bazı soru işaretleri bulunmaktadır:

  • listeye hala yapım aşamasında bulunan yapılar dahil edilmeli midir?
  • suda yükselen binaların suyun altında kalan kısımları yüksekliklerine dahil edilebilir mi?

Kuleler söz konusu olduğunda şöyle bir tartışma da ortaya çıkar:

Binalar için şu tartışmalar söz konusudur:

  • iletişim kulelerindeki gözlem odaları yaşanılabilir sayılmalarını sağlar mı?
  • sadece yaşanılabilir kısımların yüksekliği mi sayılmalıdır?
  • çatılardaki antenler binaların yükseklik ölçümlerine dahil edilebilirler mi? (bu özellikle bazı binalardaki helezon kulelerin yerine göre anten, yerine göre mimari bir detay olarak varsayıldığı durumlarda ön plana çıkar)
  • Genel olarak baktığımızda bir nesnenin özellikleri,yapısı, tarihi geçmişi,ölçme birimi farklılık gösterebiliceğinden bu tarz yapılar arasında karşılaştırma yapmak zor olmaktadır.

En yüksek yapılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Burç Halife: Şimdilerde, ayakta duran en yüksek yapı, Dubai'deki 828 metre yüksekliğinde ve 160 kata sahip olan Burç Halife' dir. 2010 yılında tamamlanan yapı bu güne kadar yapılmış en yüksek insan eseri yapıdır.

Tokyo Skytree: Burç Halife'den sonra en yüksek yapı Japonya-Tokyo da bulunan 634 metre yüksekliğindeki Tokyo Skytree'dir. (İçinde yaşanılmadığı için en yüksek binalar listesinde yer alamaz)

Şangay Kulesi

En yüksek 3.yapı ise Çin'in Şangay kentinde bulunan 632m yüksekliğinde 128 katlı Şangay Kulesidir.

Şangay Kulesi (İnşaat halindeyken)

KVLY-TV Kulesi:

Ayakta duran en yüksek dördüncü yapı ise 629 metre yüksekliğinde olan ve Fargo şehri yakınlarında bulunan Blanchard, Kuzey Dakota'daki KVLY-TV kulesidir. Bir yayın anteni olan bu direk tamamen metalden yapılmadır ve gergi telleriyle desteklenmektedir.

KVLY-TV kulesi

Varşova Radyo Kulesi:

Varşova, Polonya yakınlarındaki Gąbin-Konstantynów'da bulunan Varşova radyo direği 645 metre (2,115 ft) yüksekliği ile KVLY-TV direğinden daha yüksek olmakla birlikte 8 Ağustos 1991'de yıkılmıştır.

Varşova Radyo Kulesi

Yayın antenlerinin dünyanın en yüksek binaları arasında kabul edilmemesinin baş nedeni kendi kendilerini destekliyor olmamalarıdır. Kendi kendini desteklemeyen bir diğer yapı örneği de yere bağlı olan helyum balonlarıdır. Eğer kendi kendini desteklemeyen yapılar da sayılsaydı, bu tür balonlar dünyanın en yüksekleri olurlardı. Gergi teli destekli direkler kalıcı olmak için tasarlanmışlardır ve kolayca sökülemezler. Örneğin, kötü hava şartlarında "bağlı balonlar" bulundukları yerden başka bir yere taşınabilirler ama yayın antenleri her tür hava şartında ayakta kalabilmelidir. Bu nedenle, diğer yerleşim amaçlı olmayan yapılar gibi, mimari yapılar olarak kabul edilirler.

Petronius Platformu:

Petronius Platformu 610 m (2,001 ft) yüksekliğindedir, bu haliyle en yüksek 5. ve kendi kendini destekleyen en yüksek 4. yapıdır. Ama bu petrol ve doğalgaz platformu kısmen dubalarla desteklendiği için bazı eleştirmenler suyun altında kalan kısmının, tıpkı diğer binaların yerin altında kalan kısımları gibi, ölçüme dahil edilmemesi gerektiğini ileri sürmektedirler.

CN Kulesi:

Kanada-Toronto'daki CN Kulesi 553.33m'dir (1,815 ft) ve Temmuz 1976'da açılmasından önce bile, yani 30 yıl boyunca, yerin üstündeki en yüksek kendinden destekli 1. yapı olmuştur.

Kingdom Tower:

Dünyanın yapımı tamamlanmamış en yüksek binası Kingdom Tower'dır. 2018 yılında daha önceki bütün rekorları kırmış olacaktır.

En yüksek binalar[değiştir | kaynağı değiştir]

Dünya'nın en uzun yapıları (en az 400m)

1998 yılına kadar en yüksek bina, boydan boya katları olan ve anteni dahil olmayan yapı olarak, rakipsiz olan Chicago'daki Sears Kulesi kabul ediliyordu. Kuala Lumpur, Malezya'daki Petronas İkiz Kuleleri inşa edildiğinde tartışmalar başladı çünkü Petronas Kulelerinin helezonu Sears Kulesi'nin çatısından itibaren dokuz metre daha yüksektir. Helezon dahil edilmediğinde Petronas Kuleleri, Sears Kulesi'nden daha yüksek değildir. Chicago'daki kongresinde, Yüksek Binalar ve Kent Yerleşimleri Konseyi (UYKYK) Sears Kulesi'ni dünyanın en yüksek binalığından üçüncü en yüksek binalığa indirdi ve Petronas Kuleleri en yüksek bina kabul edildi. Bu karar birçok tartışmaya neden oldu ve UYKYK dört farklı kategori belirlemeye karar verdi:

  1. Mimari ve yapısal en tepe noktasına kadar olan yükseklik (helezonlar ve kuleler dahil ama antenler, direkler ve bayrak direkleri hariç)
  2. İçinde yaşanılan son kata kadar olan yükseklik
  3. Çatının tepesine kadar olan yükseklik
  4. Anten tepesine kadar olan yükseklik

Yükseklik ana girişteki kaldırım seviyesinden itibaren ölçüm kabul edildi. Bütün bu kategorilerde Sears Kulesi ikinci veya üçüncülüğü elinde bulundurmaktaydı. Petronas birinciliği, Dünya Ticaret Merkezi ise dördüncülüğü almıştı. Birkaç ay içinde Sears Kulesi'ne yeni bir anten yerleştirilmesiyle dördüncü kategoride başı çekmeye başladı.

20 Nisan, 2004'te, Taipei'deki Taipei 101 Tayvan (Çin, Tayvan) tamamlandı ve böylece ilk üç kategoride birinciliği aldı.

Günümüzde, Burç Halife ilk kategoride 828 m (2,717 ft), ikinci kategoride 584 m (1,918 ft) üçüncü kategoride 828 m (2,717 ft) ve dördüncü kategoride 829.8 m (2,722 ft) ile birinciliği elinde tutmaktadır. Önceden ilk 3 kategoride liderlik Taipai 101 ve ondan önce de Petronas kulelerindeydi.

Sears Kulesi, Burç Halife'den önce 527 m (1,729 ft) ile dördüncü kategoride hâla lider durumdaydı.Ondan önce de birincilik Dünya Ticaret Merkezi'ndeydi (DTM) fakat Chicago kulesinin batı yayın anteninin 2000 yılında uzatılmasıyla, 11 Eylül saldırısından bir yıl kadar önce, DTM liderliği yitirmiştir. Anteni dahil, birinci DTM kulesi 526 metreydi (1,727 ft). 11 Eylül 2001'de DTM, dünyanın yıkılan en yüksek binası kategorisinde birinci oldu ve bu kategoride rekorlar kitabında, DTM'nin bir zamanlar bir blok uzağında olan Singer binasının yerini aldı.

Ostankino Kulesi, CN Kulesi ve Tokyo Skytree bu dört kategorinin dışında tutulmaktadır çünkü "içinde yaşanılmayan" binalardır. Bu tanımlama içinde katlar ve duvarlar olan çerçeve yapıları kapsamaktadır.

Şu anda hâlâ ayakta duran en yüksek gökdelenlerin mimari tepelerine göre yüksekliklerinin listesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu liste, karşılaştırma kısmı hariç, özellikle seçilmiş bir yapı tipi ve yükseklik ölçüm sistemine göre hazırlanmıştır. Yeryüzündeki en yüksek yapıların çoğu gergi teli destekli yayın kuleleridir. Bu listedeki yapılar binanın en yüksek kısmına göre hazırlanmamıştır.

Sıra Adı Ülke Şehir Yapılış Tarihi Yükseklik Kat Sayısı
1 Burç Halife Birleşik Arap Emirlikleri Dubai 2009 828 m 160
2 Şangay Kulesi Çin Şangay 2015 632 m 128
3 Ebrac El Beyt Suudi Arabistan Mekke 2012 601 m 120
4 1 Dünya Ticaret Merkezi ABD New York 2014 541.3 m 104
5 Taipei 101 Tayvan Taipei 2004 509 m 101
6 Şangay Dünya Finans Merkezi Çin Şangay 2008 492m 101
7 Uluslararası Ticaret Merkezi Hong Kong Hong Kong 2009 483m 118
8= Petronas İkiz Kuleleri 1 Malezya Kuala Lumpur 1998 452m 88
8= Petronas İkiz Kuleleri 2 Malezya Kuala Lumpur 1998 452m 88
10 Nanjing Greenland Finans Merkezi Çin Nanjing 2003 450m 89
11 Willis Kulesi ABD Chicago 1973 442m 108
12 Guangzhou Batı Kulesi Çin Guangzhou 1973 442m 108
13 Trump Uluslararası Hotel ve Kulesi ABD Chicago 2009 423 m 96
14 Jin Mao Kulesi Çin Şangay 1998 421 m 88
15 2 Uluslararası Finans Merkezi Hong Kong Hong Kong 2003 416 m 88
16 CITIC Plaza Çin Guangzhou 1997 391 m 80
17 Shun Hing Square Çin Shenzhen 1996 384 m 69
18 Empire State Binası ABD New York 1931 381m 102
19 Çamlıca Kulesi Türkiye İstanbul 2020 369 m 49
20 Çin Bankası Kulesi Hong Kong Hong Kong 1990 367m 72
21 Bank of America Kulesi ABD New York 2008 366 m 54
21 Almas Kulesi Birleşik Arap Emirlikleri Dubai 2009 363 m 68
22 İstanbul Finans Merkezi Türkiye İstanbul 2023 356 m 54
22 Emirates Office Kulesi Birleşik Arap Emirlikleri Dubai 2000 355 m 54
22 Tuntex Sky Kulesi Tayvan Kaohsiung 1997 348 m 85
23 Aon Merkezi ABD Chicago 1973 346 m 83
24 The Center Hong Kong Hong Kong 1998 346 m 73
25 John Hancock Merkezi ABD Chicago 1969 344 m 100
26 Tianjin Dünya Finans Merkezi Çin Tianjin 2010 337 m 76
27= Wenzhou Dünya Ticaret Merkezi Çin Wenzhou 2009 333 m 72
27= Rose Kulesi Birleşik Arap Emirlikleri Dubai 2007 333 m 72
27= Shanghai Shimao Uluslararası Plaza Çin Şangay 2006 333 m 60
29 Minsheng Bank Binası Çin Vuhan 2007 331 m 68
30 Ryugyong Hotel Kuzey Kore Pyongyang 2012 330 m 105
30= Çin Dünya Ticaret Merkezi Kulesi 3 Çin Pekin 2008 330 m 74

Kule ve diğer yapıların karşılaştırılması –

KVLY-TV kulesi, Fargo, Kuzey Dakota, Amerika Birleşik Devletleri Amerika Birleşik Devletleri

1963 629 2,063 – 1

CN Kulesi, Toronto (Ontario), Kanada Kanada

1976 553 1,815 – 2 Ostankino Kulesi, Moskova, Rusya Rusya 1967 540 1,772 – 3 Emley Moor, Huddersfield, Birleşik Krallık Birleşik Krallık 1971 330.4 1,084 – 4 Gök Kule Auckland, Yeni Zelanda Yeni Zelanda 1997 328 1,076 – 5 Sidney Kulesi, Sidney, Avustralya Avustralya 1981 309 1,014 –

1 İçinde yaşanılan ve katları olan binaları içerir yüksekliktir. Televizyon kulelerini ve antenleri içermez.

Kategoriye göre en yüksek yapılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Kategori Yapı Ülke Şehir Yükseklik (m) Yükseklik (ft)
Destekli Yapı Varşova Radyo Kulesi (1991 yılında yıkıldı) Polonya Polonya Gąbin 646.45 2,121
KVLY-TV kulesi Amerika Birleşik Devletleri ABD Blanchard, Kuzey Dakota 629 2,063
Kendi Başına Duran Yapı Burç Halife Birleşik Arap Emirlikleri Birleşik Arap Emirlikleri Dubai 828 2,717
Karada Kendi Başına Duran Yapı Burç Halife Birleşik Arap Emirlikleri Birleşik Arap Emirlikleri Dubai 828 2,717
Kule Tokyo Skytree Japonya Japonya Tokyo 634
Gökdelen - anten tepesine kadar Burç Halife Birleşik Arap Emirlikleri Birleşik Arap Emirlikleri Dubai 828 2,717
Gökdelen - mimari tepesine kadar Burç Halife Birleşik Arap Emirlikleri Birleşik Arap Emirlikleri Dubai 828 2717
Gökdelen - çatıya kadar Burç Halife Birleşik Arap Emirlikleri Birleşik Arap Emirlikleri Dubai 636 2078
Gökdelen - içinde yaşanılan en son kata kadar Burç Halife Birleşik Arap Emirlikleri, Birleşik Arap Emirlikleri Dubai 636 m 2078
Baca GRES-2 Güç İstasyonu Bacası Kazakistan Kazakistan Ekibastusz 419.7 1,375
Kafes Kule Kiev TV Kulesi Ukrayna Ukrayna Kiev 385 1,263
Yarı gergi telli kule Gerbrandy Kulesi Hollanda Hollanda Lopik 375 1,230
Elektrik direği Yangtze Nehri Geçişi Çin Çin Jiangyin 346.5 1,137
Köprü Sütunu Millau Viyadüğü Fransa Fransa Millau 341 1,119
Tamamlanmamış bina Ryugyong Oteli Kuzey Kore Kuzey Kore Pyongyang 330 1,083
Baraj Nurek Barajı Tacikistan Tacikistan Nurek 300 984
Beton baraj Büyük Dixence Barajı İsviçre İsviçre Val d'Hérens 285 935
İletişim kulesi Hillbrow Kulesi Güney Afrika Cumhuriyeti Güney Afrika Johannesburg 269.5 882,5
Minare II. Hassan Camii Fas Fas Kazablanka 210 689
Rüzgâr türbini Fuhrländer Rüzgâr Türbini Laasow Almanya Almanya Laasow 205 673
Soğutma Kulesi Niederaussem Güç İstasyonu Almanya Almanya Niederaussem 200 656
Anıt Gateway Arkı Amerika Birleşik Devletleri ABD St. Louis, Missouri 192 630
Eğik Kule Montreal Kulesi Kanada Kanada Montreal, Québec 175 574
Taş Kule San Jacinto Anıtı Amerika Birleşik Devletleri ABD La Porte, Teksas 174 570
Taş Kule Juche Kulesi Kuzey Kore Kuzey Kore Pyongyang 170 558
Taş bina Philadelphia Belediye Binası Amerika Birleşik Devletleri ABD Philadelphia, Pennsylvania 167 548
Kilise Çan Kulesi Ulm Münster Almanya Almanya Ulm 161 528
Sanayii Öncesi Çan Kulesi Lincoln Katedrali (1311) (1549'da yıkıldı) Birleşik Krallık Birleşik Krallık Lincoln 159.7 524
Sanayii Binası Araç Birleştirme Binası Amerika Birleşik Devletleri ABD Kennedy Uzay Merkezi 160 525
Anıt Haç Santa Cruz del Valle de los Caídos İspanya İspanya El Escorial 152.4 500
Mezar Gize Kefren Piramiti Mısır Mısır Gize, Kahire yakınlarında 138.75
ilk yüksekliği, 146.5
455.21
481
Hızlı eğlence treni Kingda Ka Amerika Birleşik Devletleri ABD Jackson, New Jersey 138.98 456
Dönmedolap İngiliz Havayollarına ait Londra'nın Gözü Birleşik Krallık Birleşik Krallık Londra, İngiltere 135 443
Hava trafiği kontrol kulesi Suvarnabhumi Havaalanı Kontrol Kulesi Tayland Tayland Bangkok 132.2 433.7
Kendi başına ayakta duran bayrak direği Akabe Bayrak Direği Ürdün Ürdün Akabe 132 430
Silo Henninger Turm Almanya Almanya Frankfurt 120 394
Heykel Dublin Kulesi İrlanda İrlanda Dublin 120 393
Işıklı tanıtım Leverkusen Bayer Haçı Almanya Almanya Leverkusen 118 387
Tahta kule Gliwice Radyo Kulesi Polonya Polonya Gliwice 118 387
Mühlacker Radyo Kulesi (1945'te imha edildi) Almanya Almanya Mühlacker 190 623
Yontu/İnsan heykeli Ushiku Daibutsu Bronz Buda Heykeli Japonya Japonya Ushiku 120 416
Asılı tramvay destek kulesi III. Kaprun Buzul Hava Tramvayı sütunu, Gletscherbahn Kaprun 3. bölüm Avusturya Avusturya Kaprun 113.6 373
Monolitik obelisk II. Tuthmosis Obeliski - Şiş İtalya İtalya San Giovanni in Laterano 36 118.1
Heykel İşçi ve Çiftçi Kadın Heykeli Rusya Rusya Moskova 24,5 80,3
Triliton Stonehenge Birleşik Krallık Birleşik Krallık Salisbury, İngiltere 6.7 22

İşlevine göre en yüksek bina[değiştir | kaynağı değiştir]

Kategori Bina Ülke Şehir Mimari tepeye kadarki yükseklik
m ft
her şey Burj Dubai Birleşik Arap Emirlikleri Dubai 818 .....
Yerleşim Q1 Avustralya Avustralya Queensland 323 1,058
Otel Burj Al Arab Birleşik Arap Emirlikleri Birleşik Arap Emirlikleri Dubai 321 1,053
Eğitim Moskova Devlet Üniversitesi Rusya Rusya Moskova 240 787
Eğlence Stratosfer Kulesi Amerika Birleşik Devletleri Amerika Birleşik Devletleri Las Vegas, Nevada 350.30 1,149
Hastane Guy's Hastanesi Birleşik Krallık Birleşik Krallık Londra, İngiltere 142.6 468

Dünya tarihindeki en yüksek binalar[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu çizelgede "bina" derken kastedilen kendi başına ayakta duran herhangi bir yapıdır. Gergi destekli direkler ve diğer destekli yapılar dahil edilmemiştir.Yandaki şekilde de bu binaların yükseklikleri karşılaştırılmıştır.

Rekor Detayı İsim ve Yer Yapıldığı Yılı Yükseklik Notlar
Başlangıç Son m ft
M.Ö. 2600 yy. M.Ö. 2570 yy. Sneferu'nun Kırmızı Piramiti, Mısır M.Ö. 2600 yy. 105 345  
M.Ö. 2570 yy. M.S. 1300 yy. Gize Piramitleri, Mısır M.Ö. 2570 yy. 146 481 M.S. 1439, Büyük Piramit (Keops Piramidi zamanla yaklaşık 139 m (455 ft) yüksekliğe kadar aşınmıştır.
1300 yy. 1549 Lincoln Katedrali, İngiltere 1092–1311 160 (?) 525 (?) Merkezi helezon 1549'da bir fırtınada yıkılmıştır; 525 fit olduğu iddia edilen yüksekliği bir kaynak tarafından "şüpheli" olarak kabul edilmektedir [1]. Diğer bütün kaynaklar yüksekliği konusunda anlaşmaktadırlar.
1549 1625 St. Olav'ın Kilisesi, Tallinn, Estonya 1438–1519 159 (?) 522 (?) 1625'te bir yıldırımın düşmesiyle helezon yanmıştır, birkaç defa tekrar yapılmıştır, şu anki yüksekliği 123 metredir.
1625 1847 Strasbourg Katedrali, Almanya, şu anda Fransa'ya dahil. 1439 142 469 Hala ayaktadır.
1847 1876 St. Nikolaikirche, Hamburg, Almanya 1846–1847 147 483 George Gilbert Scott tarafından tasarlanmıştır.
1876 1880 Notre Dame Katedrali, Rouen, Fransa 1202–1876 151 495  
1880 1884 Köln Katedrali, Almanya 1248–1880 157 515
1884 1889 Washington Anıtı, ABD 1884 169 555  
1889 1930 Eyfel Kulesi, Paris, Fransa 1889 300 986 1950'lerde telekomünikasyon kulesinin eklenmesi kulenin yüksekliğini 324 metreye ulaştırmıştır.
1930 1931 Chrysler Binası, New York, ABD 1928–1930 319 1046 Chrysler Binası hâlen yeryüzündeki en yüksek tuğla binadır.
1931 1967 Empire State Binası, New York, ABD 1930–1931 381 1250  
1967 1975 Ostankino Kulesi, Moskova, Rusya 1963–1967 537 1762  
1975 2009 CN Kulesi, Toronto, Kanada 1973–1976 553 1815  
2009 Günümüzde Burj Dubai, Dubai, Birleşik Arap Emirlikleri 2004–2009 828 2717  

Ayrıca bahsetmeye değer diğer yapılar arasında milattan önce 3. yüzyılda yapılmış olan ve yüksekliği 115-135 metre (383–440 ft) civarı olan İskenderiye Feneri gelmektedir. Yüzyıllarca dünyanın en yüksek piramit olmayan yapısıydı. Bir diğer önemli yapı da Anuradhapura, Sri Lanka'daki Jetavanaramaya buddha anıtıdır. Üçüncü yüzyılda yapılan bu anıt 122 metre (400 ft) yükseklikteydi. Bu iki yapı bin yıldan fazla bir süre dünyanın piramit olmayan en yüksek iki yapısıydı. İskenderiye Feneri'nin yıkılması ile Washington Anıtı'nın yapılması arasındaki dönemdeki en yüksek "laik" yapılar, Siena'da 14. yüzyılın ilk yarısında inşa edilen, 102 metre yüksekliğindeki Torre del Mangia ve 1109 ve 1119 yılları arasında yapılan, Bolonya, İtalya'daki, 97 metrelik Torre degli Asinelli sayılabilir.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]