İçil
İçil (ya da bugün kullanılan şekliyle İçel) eski bir sancak, il ve yöre adıdır. Günümüzde kullanılmamaktadır.
Yöre adı olarak İçil[değiştir | kaynağı değiştir]
İçil adı ilk defa 12. yüzyılda Anadolu Selçukluları döneminde kullanılmaya başlanmıştır.[1] Başlangıçta Göksu ırmağı vadisi için kullanılan bu ad zamanla Toros Dağlarının zirveleriyle Akdeniz kıyısı arasındaki yöre (kabaca Taşeli ve antik dönemdeki Taşlık Kilikya) için kullanılmaya başlanmıştır. Yörenin batısında dağlar ve doğusunda da Çukurova vardır. Fransız coğrafyacı Vital Cuinet batı sınırı adı belirtilmeyen bir çay (muhtemelen Antalya ili Alanya ilçesindeki Dim Çayı), doğu sınırı da Mersin ili Erdemli ilçesindeki Alata Çayı olarak vermektedir.
İdari birim olarak İçil[değiştir | kaynağı değiştir]
Osmanlı İmparatorluğu döneminde sancak (liva) vilayetten küçük, kazadan büyük bir idari birim anlamına gelmekteydi. İçil de bir sancaktı. Bu sancak bu günkü Mersin ilinin batı yarısı, Karaman ilinin Ermenek ilçesi ve Antalya ilinin Gazipaşa ilçesinden meydana geliyordu. Adana Salnamesine göre sancak Adana Vilayetine bağlıydı.[2] Sancaktaki bağlı kazalar şunlardı: Anamur, Ermenek, Gülnar, Mut, Silifke ve Karataş. Bu kazalardan Mut ve Silifke günümüzde Mersin iline bağlı ilçelerdir. Gülnar kazası günümüzdeki Gülnar ve Aydıncık ilçelerini kapsıyordu. Karataş kabaca günümüzde Mersin'e bağlı olan Erdemli ilçesidir. Ermenek ilçesi Karaman iline bağlıdır. Günümüzde Mersin iline bağlı olan Anamur ise o tarihte bucak merkezi olan ve günümüzde Antalya iline bağlı olan Gazipaşa ilçesini de kapsıyordu. Sancak merkezi 1871 yılına kadar Ermenek iken daha sonra Silifke olmuştur. Ermenek 1919 yılında İçel ilinden ayrılarak Konya iline bağlandı.[3]
Cumhuriyet döneminde İçil[değiştir | kaynağı değiştir]
Cumhuriyetin ilk yıllarında İçel adı kullanılmaya başlandı. İçel ili kuruldu. İl merkezi Silifke'ydi.1926 yılında Gazipaşa Antalya iline bağlandı.[4] Ancak 1933 yılında yapılan bir düzenleme ile İçel ili ile Mersin ili birleştirildi. İl ismi İçel olurken il merkezi Mersin oldu. Bu durum 2002 yılına kadar devam etti ve bu tarihte çıkarılan 4765 sayılı yasaya göre bütün ile Mersin adı verildi.[5] Merkez Mersin ise Akdeniz, Mezitli, Toroslar ve Yenişehir adli dört merkez ilçeye bölündü.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Kültür Bakanlığı sayfası". 5 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2021.
- ^ İbrahim Bozkurt-Birgül Bozkurt-Sırma Hasgül:Salname'i Vilayet'i Adana ISBN 978-605-83847-0-5
- ^ "Ermenek tarihi". 2 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2021.
- ^ "Gazipaşa tarihi". 2 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2021.
- ^ "Mersin valiliği". 13 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2021.