Yunanlar

Vikipedi, özgür ansiklopedi
13.31, 30 Kasım 2016 tarihinde Drosistic (mesaj | katkılar) tarafından oluşturulmuş 17879762 numaralı sürüm
Yunanlar
Έλληνες

1. sıra: Homeros • I. Leonidas • Perikles • Herodotus • Hipokrates
2. sıra: Sokrates • Platon • Aristoteles • III. Aleksandros • Arşimet
3. sıra: İskenderiyeli Hipatia • II. Basil • I. Aleksios Komnenos • Pleton • El Greco
4. sıra: Rigas Velestinlis • Teodoros Kolokotronis • Laskarina Bubulina • Geórgios Karaïskákis • Yannis Kapodistrias •
5. sıra: Elefterios Venizelos • Konstantin Kavafis • Yorgo Papanikolau • III. Makarios • Pirros Dimas
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Yunanistan Yunanistan10.196.539 (2001 nüfus sayımı)[1]
Amerika Birleşik Devletleri ABD1.380.258 (2006 tahmin)[2]
Kıbrıs Cumhuriyeti Kıbrıs Cumhuriyeti624.754 (2001 nüfus sayımı)[3]
Birleşik Krallık Birleşik Krallık400.000 (tahmin)[4]
Avustralya Avustralya365.147 (2006 nüfus sayımı)[5]
Almanya Almanya320.000 (2008 tahmin)[6]
Kanada Kanada242.685(2006 nüfus sayımı)[7]
Rusya Rusya97.827 (2002 nüfus sayımı)[8]
Şili Şili90.000-120.000 (2008 nüfus sayımı)[9]
Ukrayna Ukrayna89.500 (2001 nüfus sayımı)[10]
Arnavutluk Arnavutluk58.785 (1989 nüfus sayımı)[11]
Güney Afrika Cumhuriyeti Güney Afrika55.000 (2008 tahmin)[12]
Brezilya Brezilya40.000 (2008 tahmin)[13]
Belçika Belçika35.000 (2008 tahmin)[14]
Arjantin Arjantin30.000 (2008 tahmin)[15]
Sırbistan Sırbistan15.000 (2008 tahmin)[16]
İsveç İsveç15.000 (2008 tahmin)[17]
Kazakistan Kazakistan13.000 (2008 tahmin)[18]
İsviçre İsviçre11.000 (2008 tahmin)[19]
Özbekistan Özbekistan9.500 (2008 tahmin)[20]
Romanya Romanya6.500 (2008 tahmin)[17]
Avusturya Avusturya5.000 (2008 tahmin)[21]
Türkiye Türkiye2.500-4.000 (2008 tahmin)[22][23]
Diğer ülkeler:Bakınız Yunan diasporası - İngilizce Vikipedi
Diller
Yunanca
Din
Büyük çoğunluğu Rum Ortodoks[24], diğer

Yunanlar (Şablon:Dil-el Şablon:IPA-el), Helen soyundan gelen veya Yunanistan'ın vatandaşlığında olan, genellikle Yunanca konuşan, en yaygın olarak günümüz Yunanistan topraklarında yaşayan ulus ve etnik gruba verilen addır. Yunan kelimesi yerine, bu tanımlama için Yunanlı[25] kelimesini günümüzde kullanmak Türk Dil Kurumu ve Dil Derneği tarafından hazırlanan sözlüklere göre yanlıştır.[26][27]

Yunanların MÖ 20. yüzyılda kitleler hâlinde Balkan Yarımadası'nın güneyine göç ettiklerine inanılır. Yunanlar zaman ile Anadolu'da ve Karadeniz sahillerinde ticaret kolonileri kurmuşlar ve gerek Anadolu'da gerek Yunanistan'da uzun yıllar hüküm sürmüşlerdir. Roma İmparatorluğu'nun giderek güç kazanması ile bağımsızlıklarını koruyamamışlar ve Roma egemenliği altına girmişlerdir. Kavimler Göçü nedeniyle Roma İmparatorluğu'nun ikiye ayrılması ile doğu kanadında Bizans İmparatorluğu kuruldu. 1000 yıldan fazla tarih sahnesinde rol oynayan Bizans İmparatorluğu, Osmanlı Devleti'nin Konstantinopolis'i fethetmesi ile yıkıldı, Trabzon ve Mora'nın alınması ile de dirilme umutlarını kaybetti. Osmanlı Devleti, İstanbul'daki Ortodoks kilisesinin şehirde kalmasına izin verdi ve bu nedenle Yunanlar uzun yıllar göç etmeden Osmanlı egemenliği altında yaşadılar. Fakat bunun yanında şehir alındığında birçok bilim insanı ve filozof Avrupa'ya göç etti.[kaynak belirtilmeli] Osmanlı egemenliğindeki Yunanlar 1832'de Osmanlı Devleti'nden ayrılarak kendi krallıklarını kurdular. 1923 yılında Lozan Anlaşması ile Türkiye'de yaşayan Rumlar ve Yunanistan'da yaşayan Türkler nüfus mübadelesi sonucunda yer değiştirdi. 1923'de 12,4 milyon[28][29][ölü/kırık bağlantı] olan Türkiye nüfusundan 1,2 milyon Yunan ayrıldı.[30] Buna karşılık 5 milyon[31] nüfuslu Yunanistan'dan 500.000 Türk Türkiye'ye göç etti.[30]

Soyadları

Yunanistan'da soyadı kültürü, alan kişinin karakteristik özelliğini, mesleğini vb. yansıtan isimlerdir. Yunanistan'da yakın zamana kadar kadınlar, evlendikten sonra babalarının soyadını bırakıyor ve kocalarının soyadını alıyorlardı fakat günümüzde kadınlar, kanunen kızlık soyadlarını tutmaya teşvik edilmektedir. Kişilerin aldığı soyadları yaşamış oldukları bölgeye göre değişir.[kaynak belirtilmeli]

papa- önekini almış soyadları

Herhangi bir soyadında bu önekin bulunması ataların birinin papaz olduğunun göstergesidir.[kaynak belirtilmeli]

konto-, makro-, ve chondro- önekini almış soyadları

Herhangi bir soyadında bu öneklerden birinin bulunması, kısa, koca ya da şişman manasına gelir.[kaynak belirtilmeli]

  • Vaggelis Konitopoulos

Türkçe kökenli soyadları

kara- , haci- gibi önekler Yunan kültürüne Osmanlı hâkimiyeti sırasında kültürel etkileşim sonucu girmişlerdir. Bunun yanında -τζή soneki ile bitenler, Türkçedeki -cı, -ci; -oglou ile bitenler Türkçedeki -oğlu; -λής ile bitenler, -li, -lı anlamlarını katar.

-idis ile biten soyadları

Trabzon - Pontus bölgelerinden göçmüş olanlar kullanır.

-akis/-aki ile biten soyadları

Genelde Girit adasından göçenler ve yerlileri tarafından kullanılır.

-ellis/-elli ile bitenler

Genelde Midilli adasından göçenler ve yerlileri tarafından kullanılır.

Din

Yunan halkının büyük çoğunluğu Hristiyanlığın Ortodoks mezhebine bağlıdır. Osmanlı egemenliğine girdiği zamanlarda ülke içinde Müslüman azınlık oluşmuştur. Bugün Yunanistan'daki Müslüman azınlığın neredeyse tümünü Pomaklar (35.000) ile Türkler oluşturur. Bir diğer Müslüman azınlık da Arnavutlar ve Çingenelerdir.[32]

Dil

Ana maddeler: Yunanca ve Yunan alfabesi

Yunanistan'da resmî dil Yunancanın Dimotiki şivesidir. (Yun. δημοτική "Đimotiki" okunur) 1976'dan beri Yunanistan'ın ve Kıbrıs Cumhuriyeti'nin resmî dilidir.[kaynak belirtilmeli] Yunanca (Ελληνικά - Elinika) 3.000 yıllık bir geçmişe sahiptir. Hint-Avrupa dil ailesine aittir. Antik Yunanca Klasik Yunan uygarlığının dili olarak kullanılmıştır. Modern Yunanca Antik Yunancadan oldukça farklı olmakla beraber köken olarak ona dayanır. Yunanca, Yunan alfabesi kullanılarak yazılır.

Modern Yunanca dünyada, çoğunluğu Yunanistan'da olmakla beraber, Avustralya, Almanya ve Amerika Birleşik Devletleri'nde yaşayan yaklaşık 15 milyon kişinin anadilidir. Türkiye'de anadili Yunanca olan yaklaşık 2.000 Rum olduğu sanılmaktadır. Bunların hemen hemen hepsi İstanbul, Gökçeada ve Bozcaada'da yaşar.[kaynak belirtilmeli]

MÖ 3. bin yılda, ilk Yunanların (Proto-Greeks) temsili konumu. Yaklaşık olarak Epir ve Tesalya bölgesi

Şiveler

Demografi

Yunan Diasporası'nın en geniş olduğu ilk 50 ülke

Bugün dünyada yaklaşık 13 milyon[33] başka kaynaklara göre 14-17 milyon[34] Yunan'ın olduğu sanılmaktadır. Anavatanda yaşayanların yanı sıra diğer ülkelerde çalışan, gurbette olan birçok etnik Yunan vardır. Avrupa'nın hemen her ülkesinde, Amerika'da ve Avustralya'da Yunanlar bulunur.

1 milyondan fazla

500.000 - 1 milyon arası

100.000 - 500.000 arası

25.000 - 100.000 arası

1.000 - 25.000 arası

İtalya Arjantin Gürcistan Kazakistan
İsveç Özbekistan İsviçre Romanya
Türkiye Yeni Zelanda Hollanda Mısır
Bulgaristan Çek Cumhuriyeti Moldova Macaristan
Lübnan Polonya Suudi Arabistan Lüksemburg
Kamerun Ermenistan Venezuela Zimbabwe
Uruguay Meksika Suriye

1.000'den az

Panama Zambiya Kırgızistan Danimarka
Etiyopya Makedonya Ürdün Norveç
İspanya Bahamalar Nijerya Tanzanya
İsrail Sudan Azerbaycan Peru
Litvanya Malawi Kolombiya Cibuti
Finlandiya Portekiz Kuveyt Letonya
Japonya Çin

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ According to the 2001 census, Gaakinya’nın toplam nüfusu (10.964.020)’nun %93 (10.196.539) Yunan’dır.
  2. ^ Selected Nüfusulation Profile in the United States, Greek United States of America: Census Bureau
  3. ^ 2001 nüfus sayımı (Kıbrıs hükûmeti’nin control alanında)
  4. ^ Greek population in the UK Ayrıntılı rakam mevcut olmayıp bu rakam sadece Londra ile sınırlıdır.
  5. ^ 2006 Census Tables by Topic (PDF dosyası
  6. ^ Bilateral Relations: Greece, March 2008
  7. ^ Ethnic origins, 2006 counts, for Canada, provinces and territories - 20% sample data Statistics Canada
  8. ^ 2002 nüfus sayımı (Norwegian Institute of International Affairs: Centre for Russian Studies)
  9. ^ Griegos de Chile.
  10. ^ title=2001 nüfus sayımı (State Statistics Committee of Ukraine)
  11. ^ Mission Report on the situation of the Greek minority in Albania (PDF dosyası) UNPO
  12. ^ Hellenic Republic Ministry of Foreign Affairs, Greece and sub-Saharan African Countries Bilateral Relations
  13. ^ Hellenic Republic Ministry of Foreign Affairs, Brazil, The Greek Community
  14. ^ Hellenic Republic Ministry of Foreign Affairs, Belgium, The Greek Community
  15. ^ Hellenic Republic Ministry of Foreign Affairs, Argentina, The Greek Community
  16. ^ Glas Javnosti: Nama su samo Srbi braća
  17. ^ a b Hellenic Republic Ministry of Foreign Affairs, Sweden, The Greek Community
  18. ^ "Ethnodemographic situation in Kazakhstan" (PDF). 2008-03-07 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  19. ^ Hellenic Republic Ministry of Foreign Affairs, Switzerland, The Greek Community
  20. ^ "GREEKS IN UZBEKISTAN - Central Asia-Caucasus Institute Analyst". www.cacianalyst.org. 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2008-12-24. 
  21. ^ Hellenic Republic Ministry of Foreign Affairs, Austria, The Greek Community
  22. ^ [According to the Human Rights Watch, the Greek population in Turkey is estimated at 2,500 in 2006. "From “Denying Human Rights and Ethnic Identity” series of Human Rights Watch" Human Rights Watch.
  23. ^ minorityrights.org
  24. ^ CIA World Factbook “Greece”: Ortodoks: %98, İslam: %1,3, diğerler: %0,7%.
  25. ^ https://books.google.com.tr/books?id=JWBgHAAACAAJ&dq=yunanlilar&hl=en&sa=X&ei=QDioVITCJcf4UOrAgbAL&ved=0CDIQ6AEwAw
  26. ^ "Sıkça Yapılan Yanlışlarla Doğrular". TDK. 7 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2015. 
  27. ^ Bakınız: TDK Güncel Türkçe Sözlük, Dil Derneği Türkçe Sözlük
  28. ^ Nedim İpek, Mübadele ve Samsun, Türk Tarih Kurumu Basımevi, 2000, ISBN 975-16-1375-2, sayfa 161
  29. ^ 1923-1990 Nüfus Yapısı, Ceteris Paribus
  30. ^ a b Türk-Yunan nüfus mübadelesi sonucu Kocaeli'ne iskan edilen göçmenler (1923-1930), Ayhan Ateş, 2008, Abant İzzet Baysal Üniversitesi (Sosyal Bilimler Enstitüsü), sayfa 53-54
  31. ^ Population of Eastern Balkans, Tacitus Historical Atlas
  32. ^ "Komşu'nun Pomak oyunu". yenisafak.com.tr. 18 Ekim 2013. Erişim tarihi: 16 Eylül 2014. 
  33. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; joshua isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  34. ^ Immigration and asylum: from 1900 to the present, Matthew J. Gibney, Randall Hansen, ABC-CLIO, 2005, ISBN 1-57607-796-9, sayfa 273 (İngilizce)
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Yunanlar&oldid=17879762" sayfasından alınmıştır