Jıngıldıözek Nehri
| Jıngıldıözek Жыңғылдыөзек (Kazakça) Жынгылдыозек (Rusça) | |
|---|---|
.jpg) Jıngıldıözek (sağda) Şalkarteniz (solda) gölüne giriş yaparken, Sentinel-2 görüntüsü
| |
| Konum | |
| Ülke(ler) |  Kazakistan
|
| Eyalet(ler) | Ulıtav, Aktöbe |
| İlçe(ler) | Ulıtav, Irgız |
| Genel bilgiler | |
| Kaynak | Şubarteniz[1] 47°33′06″N 64°48′05″E / 47.551626°K 64.801313°D |
| Kaynak rakımı | 124 m (407 ft)[2] |
| Ağız | Şalkarteniz[3] 48°08′46″N 63°23′02″E / 48.146011°K 63.383888°D |
| Ağız rakımı | 52 m (171 ft)[2] |
| Uzunluk | 222 km (138 mi) |
| Havza alanı | 4.360 km2 (1.680 sq mi) |
| Debi | 0,2 metreküp/saniye (7,1 cu ft/s) |
Jıngıldıözek (Kazakça: Жыңғылдыөзек; Rusça: Жынгылдыозек), Kazakistan'da Ulıtav ve Aktöbe Eyaletlerinde, Ulıtav ve Irgız ilçelerinden akan bir nehirdir.[2] Nehirin adı Kazakça'da "çöldeki ağaçlar" anlamına gelmektedir.[4]
Nehir yolu[değiştir | kaynağı değiştir]
Jıngıldıözek'in kaynağı Şubarteniz tuz gölüdür. Nehir önce kabaca kuzeybatıya doğru, neredeyse hiç yüzeysel akışının olmadığı kuru bozkır ve yarı çöl bölgeleri boyunca akar. Son bölümünde Şalkarteniz'e yaklaşırken kıvrılır ve Solonchak toprağı olan bölgede kabaca kuzeye doğru yönelir. Sonunda tuzlu bataklıklardan geçerek Turgay Havzası'nın güney ucundaki endoreik bir tuz gölü olan Şalkarteniz'in doğu kıyısına giriş yapar. Ağzı, Telektau Dağı'nın 16 km (9,9 mi) güneybatısında, Tegene ağzının güneyinde yer alır.
Jıngıldıözek'in altı kolu vardır. Bunların hiçbiri 10 km (6,2 mi)'dan daha uzun değildir.
Hidroloji[değiştir | kaynağı değiştir]
Jıngıldıözek, 222 kilometre (138 mi) uzunluğunda ve 4.360 kilometrekare (1.680 sq mi)'lik drenaj havzasında sahiptir. Nehir vadisinin üst ve orta kesimlerinde bir çöküntü (depresyon) vardır ve drenaj havzasına sahip değildir. Alt kesimleri ise Tuz bataklığı şeklindedir. Kıyılar çoğunlukla diktir ve 2-3 metre (6 ft 7 in-9 ft 10 in) arasında bir yüksekliğe sahiptir. Jıngıldıözek'in, nehirden ayrılan kolu yoktur ve nehir yolu boyunca düzensiz bir şekilde gölcüklere ayrılır. Kanalın genişliği 20 m (66 ft) ila 30 m (98 ft) arasındadır, ancak akış kanala geri dönmediğinden, ya çevredeki kumlu toprağa sızar ya da kumlu ova boyunca küçük çöküntüler halinde toplanır.[5][6][7][8][9]
Jıngıldıözek, kar sularıyla beslenmektedir. İlkbaharda karların erimesi sırasında, nehrin derinliği 3 metre (9,8 ft)'yi aştığı durumlarda, sadece bir ya da iki ay boyunca düzenli bir su akışına sahip olur. İlkbahar taşkınları dışında, Jıngıldıözek'in suyu bol kar yağışı olan yıllarda bile sıklıkla acı-tuzlu 'dur. Nehrin havzası yerel sığırlar için mevsimlik bir otlak alanıdır.[9]
Jıngıldıözek ıssız bir bölgeden akar. Nehrin çıkış noktası olan Şubarteniz yakınlarında Koskol (Kazakça: Қоскөл) köyü yer alır.[6]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Sovyet haritasındaki kaynak yeri (Rusça) 1:500.000". 7 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2023.
- ^ a b c Google Earth
- ^ "Sovyet haritasındaki ağız yeri (Rusça) 1:100.000". 7 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2023.
- ^ "ТОПОНИМИЯ ОПОНИМИЯ ЖЕЗКАЗГАН ЕЗКАЗГАН-УЛЫТАУСКОГО УЛЫТАУСКОГО РЕГИОНА" (PDF). 12 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Ekim 2023.
- ^ "L-41 Topographic Chart (maps.vlasenko.net) (Rusça) 1:1.000.000". 21 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2023.
- ^ a b "L-41-2 Topographic Chart (maps.vlasenko.net) (Rusça) 1:500.000". 29 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2023.
- ^ "M-41 Topographic Chart (Rusça)". 9 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2022.
- ^ "M-41-4 Topographic Chart (Rusça)". 13 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2023.
- ^ a b Жынгылдыозек (Jıngıldıözek) // Kazakistan Ulusal Ansiklopedisi. — Almatı: Kazak Ansiklopedisi, 2005 (Rusça). — Т. Cilt II. — ISBN 9965-9746-3-2. (Cc-by-3.0)
