Ayagöz Nehri
| Ayagöz Аягөз (Kazakça) Аягуз (Rusça) | |
|---|---|
 Balkaş Gölü havzası
| |
| Konum | |
| Ülke(ler) |  Kazakistan
|
| Eyalet(ler) | Jetisu, Abay |
| İlçe(ler) | Sarkant, Ayagöz |
| Şehir(ler) | Ayagöz |
| Genel bilgiler | |
| Kaynak | Tarbagatay Dağları[1] 47°24′57″N 81°39′46″E / 47.415700°K 81.662700°D |
| Kaynak rakımı | y. 1.530 m (5.020 ft)[2] |
| Ağız | Balkaş Gölü[3] 46°39′46″N 79°14′14″E / 46.6627°K 79.2373°D |
| Ağız rakımı | y. 338 m (1.109 ft)[2] |
| Yükseklik farkı | y. 1.192 m (3.911 ft)[2] |
| Uzunluk | 492 kilometre (306 mi) |
| Havza alanı | 15.700 kilometrekare (6.100 sq mi) |
| Debi | 8,8 metreküp/saniye (310 cu ft/s) |
Ayagöz (Kazakça: Аягөз; Kazakça: Аягуз) Ayaguz, Ayaköz[4] Kazakistan'ın doğusunda Balkaş-Alakol Havzası'nda yer alan bir nehirdir. Jetisu eyaletinin Sarkant ilçesi ve Abay eyaletinin Ayagöz ilçesinden akmaktadır.
Nehir yolu[değiştir | kaynağı değiştir]
Ayagöz, Tarbagatay Dağları'nın kuzey yamaçlarından doğar. Önce kuzeybatı yönünde akar, Ayagöz şehrini geçtikten sonra güneye döner ve yarı çöl bir arazide ilerlemeye devam ederek Balkaş Gölü'nün doğu ucunda sonlanır. Günümüzde Balkaş Gölü'ne ancak sel taşkınları olduğunda ulaşır. Nehir 492 kilometre (306 mi) uzunluğundadır ve 15.700 kilometrekare (6.100 sq mi) havza alanına sahiptir. Ayagöz esas olarak kar sularının erimesiyle beslenir. Nehir suyunun bir kısmı sulama için kullanılmaktadır.[5]
 |
Rakamlar en büyük yarımadaları, adaları ve koyları işaret etmektedir: |
Bölgenin Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]
1717'de Çungar Hanlığı'na saldıran Kayıp Han ve Ebü'l-Hayr Han, Ayagöz Nehri'nde yapılan savaşta mağlup edildi.[6]
Bölge, 19. yüzyılın ilk yarısında Rus keşif çalışmaların başlaması ile 1834 yılında Federoff tarafından keşfedilmiştir.[7] 1837 ve 1843 yılları arasında, Ayagöz Nehri ile Çu Nehri arasındaki bozkırlar, inç başına beş verstlik bir ölçek kullanılarak haritalandı. Balkaş Gölü kıyıları da keşfedildi ve araştırıldı. 1839'da Batı Sibirya valisi Prens Gortchakoff, Balkaş Gölü'nün bir balıkçılık istasyonu için uygun olup olmadığını araştırmak üzere Assanoff adında bir subayı görevlendirdi.[7] Ekibi ile Ayagöz nehrinde sondajlar yaptı ve acı suda az sayıda iki balık türü buldu. Sazangiller familyasından Bayağı bıyıklı balığı ve Volga Sudak balığı.[7]
Kırgız halkı için önemli bir şahsiyet olan Kuzu Kerpetç'in mezarı da yakın bir yerde bulundu.[7][8] Kuzu Kerpetç, halk şarkılarında yiğitliği ve sonradan ölümüne neden olan Baian Sulu'ya olan aşkıyla tanınan bir Kırgız şefiydi.[7]
Fauna[değiştir | kaynağı değiştir]
Nehrin sazlık alt kısmı bir zamanlar kaplanların yaşam alanıydı.[9]
2011 yılında Ghobadi Pour ve arkadaşları, Tarbagatay Dağları yakınlarında Ordovisiyen dönemine ait bir trilobit fosili olan Agerina acutilimbata'yı buldu.[10]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Sovyet haritasındaki kaynak yeri (haritada: Аягуз) (Rusça) 1:500.000". 7 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2023.
- ^ a b c Google Earth
- ^ "Sovyet haritasındaki ağız yeri (haritada: Аягуз) (Rusça) 1:500.000". 7 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2023.
- ^ "Ayaköz - Mapcarta". 11 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2023.
- ^ Аягуз (река в Казах. ССР.) 8 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Büyük Sovyet Ansiklopedisi
- ^ History of Civilizations of Central Asia: Development in contrast : from the sixteenth to the mid-nineteenth century,Ahmad Hasan Dani, Vadim Mikhaĭlovich Masson, Unesco UNESCO, Jan 1, 2003 page 97 (cited toKazaksko-russkie otnosheniya v XVI-XVIII vv 1961 pp 22-24)
- ^ a b c d e From Kulja, Across the Tian Shan to Lobnor 30 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. by N. Prejevalsky
- ^ A Journey Through Semiretchia to Kuldja in 1880 30 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Proceedings of the Royal Geographical Society and Monthly Record of Geography, Edward Stanford, 1881 Volume 3 page 155
- ^ Mammals of the Soviet Union, Volume 2 Part 2 Carnivora edited by V. G. Heptner page 119, 181
- ^ Ordovician of the World edited by Juan Carlos Gutiérrez-Marco, Isabel Rábano, Diego García-Bellido pages 174, 175
