Maly Uzen Nehri
| Maly Uzen Kişi Uzen, Sarıözen Кіші Өзен (Kazakça) Малый Узень (Rusça) | |
|---|---|
.jpg) Novotulka civarında nehrin görünümü
| |
| Konum | |
| Ülke(ler) |  Kazakistan,  Rusya
|
| Eyalet(ler) | Saratov Oblastı, Batı Kazakistan |
| Şehir(ler) | Yerşov, Maly Uzen (Rusya), Kaztal |
| Genel bilgiler | |
| Kaynak | Yerşov yakınları, Obshchy Syrt[1] 51°22′36″N 48°17′44″E / 51.376739°K 48.295572°D |
| Kaynak rakımı | y. 100 m (330 ft) [2] |
| Ağız | Saryaydin Tuz Gölü, Kamıs-Samar Gölleri[3] 48°56′21″N 49°39′24″E / 48.93917°K 49.65667°D |
| Ağız rakımı | y. -9 m (-30 ft)[2] |
| Yükseklik farkı | y. 109 m (358 ft) |
| İniş | y. 0,17 ‰ |
| Uzunluk | 638 km (396 mi) |
| Havza alanı | 18.250 km2 (7.050 sq mi) |
| Debi | 3,4 ila 782 metreküp/saniye (120 ila 27.620 cu ft/s) Maly Uzen ölçüm istasyonu |
| Gemiciliğe elverişli | Hayır |
Maly Uzen (Rusça: Малый Узень) ya da Kişi Uzen (Kazakça: Кіші Өзен, Kişi Özen (Küçük Nehir); Tatarca: Кесе Үҙән), Sarıözen (Sarı Nehir) olarak da bilinir, Rusya'nın Saratov Oblastı ve Kazakistan'ın Batı Kazakistan Eyaleti'nden akan bir nehirdir.[4] 638 kilometre (396 mi) uzunluğunda ve 18.250 kilometrekare (7.050 sq mi)'lik havza alanı'na sahiptir.[5] Nehir'in bir kısmı Rusya-Kazakistan sınırını oluşturmaktadır.
Nehir, içme suyu ve sulama amaçlı kullanılmaktadır. 2005 yılında Rusya kısmında yapılan su kalitesi testleri sonucunda, nehrin 'orta derecede kirli' olduğu tespit edilmiştir.[6] Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu tarafından 2011 yılında hazırlanan bir raporda; atık su deşarjı, yüzeysel akış, tortular ve nehir kıyısı erozyonu su kalitesine zarar veren unsurlar arasında gösterildi.[4]
Nehir yolu[değiştir | kaynağı değiştir]
Maly Uzen'in kaynakları Yerşov kasabasının kuzeyinde yer alan Obshchy Syrt'in batı kenarındadır. Kabaca güney-güneydoğu yönünde Hazar Çukuru'nun bozkır arazileri boyunca akar. Nehir, yaklaşık 50 kilometre (31 mi) daha doğudaki Bolşoy Uzen'e paralel akar. Maly Uzen'in ağzı Batı-Kazakistan'daki Kamıs-Samar Gölleri'nin bir parçası olan Saryaydin gölündedir. Balykty Sarkyl Gölü, Maly Uzen ve Bolşoy Uzen arasında yer alır.[7][8][9]
Nehir sularının çoğu eriyen karlardan gelir ve debisi Nisan ayında en yüksek seviyeye ulaşır. Nehrin bazı bölümleri genellikle yaz aylarında tamamen kurur. Maly Uzen köyünde akıntı 34 ila 782 metreküp/saniye (1.200 ila 27.600 cu ft/s) arasında değişir. Maly Uzen Aralık ayında donar ve Mart sonuna ya da Nisan başına kadar buz tutmaya devam eder.[10][11]
Yerşov kasabasının doğusunda, Saratov - Oral (Uralsk) - Sol-İletsk demiryolu hattı ve onu takip eden 1R236 numaralı karayolu, Maly Uzen Nehri ile kesişmektedir. Nehrin orta kısmında, Krasni Kut'tan Novouzensk üzerinden Aleksandrov Gay'e uzanan demiryolu hattı bulunmaktadır. Bu hat 1895 gibi erken bir tarihte Ryazan-Uralsk Demiryolu tarafından dar hat (ray aralığı 1000 mm) olarak açılmış ve 1920'lerde geniş hatta dönüştürülmüştür.[12] Demiryolu nehre paralel olarak bir kaç kilometre boyunca uzanmaktadır.
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Sovyet haritasındaki kaynak yeri (haritada: Мал. Узень) (Rusça) 1:500.000". 12 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2023.
- ^ a b Google Earth
- ^ "Sovyet haritasındaki ağız yeri (haritada: Мал. Узень) (Rusça) 1:500.000". 8 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2023.
- ^ a b "Second Assessment of Transboundary Rivers, Lakes and Groundwaters" (PDF). UNECE. August 2011. s. 162. 24 Ekim 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ Узень Большой и Малый 7 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Büyük Sovyet Ansiklopedisi
- ^ "Drainage basin of the Caspian Sea" (PDF). UNECE. 31 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2021.
- ^ "M-39 - Topographic Chart (narod.ru) 1:1.000.000 (Rusça)". 9 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2023.
- ^ "N-39-1 Topographic Chart (maps.vlasenko.net) (Rusça) 1:500.000". 8 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2023.
- ^ "M-39-3 Topographic Chart (maps.vlasenko.net) (Rusça) 1:500.000". 8 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2023.
- ^ Узень Большой и Малый 11 Ağustos 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.; Büyük Sovyet Ansiklopedisi in 30 vols. — Ch. ed. Aleksandr Prohorov. - 3rd ed. - M. Soviet Encyclopedia, 1969-1978. (Rusça)
- ^ "Узень Малый, река". Entsiklopediheskiy slovar Brokgauza i Yefrona (Rusça). 1906.
- ^ "Ryazan-Uralsk Demiryolunun dar rayları (Rusça)". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2016.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Maly Uzen ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
