Aris Nehri
| Aris Арыс (Kazakça) Арыс (Rusça) | |
|---|---|
 | |
| Konum | |
| Ülke(ler) |  Kazakistan
|
| Eyalet(ler) | Türkistan |
| İlçe(ler) | Tülkibas, Sayram, Ordabası |
| Şehir(ler) | Aris |
| Genel bilgiler | |
| Aktığı yer | Siriderya → Kuzey Aral Gölü |
| Kaynak | Talas Ala Dağları 42°23′04″N 70°42′59″E / 42.384542°K 70.716491°D |
| Kaynak rakımı | y. 3.247 m (10.653 ft)[1] |
| Ağız | Siriderya 42°46′47″N 68°13′54″E / 42.7796°K 68.2318°D |
| Ağız rakımı | y. 193 m (633 ft)[1] |
| Yükseklik farkı | y. 3.054 m (10.020 ft)[1] |
| Uzunluk | 378 km (235 mi) |
| Havza alanı | 14.900 km2 (5.800 sq mi) |
| Debi | 46,6 metreküp/saniye (1.650 cu ft/s) |
| Sağ kolları | Boralday |
| Sol kolları | Badam, Aksu, Maşat |
Aris (Kazakça: Арыс, Arys; Rusça: Арыс), Kazakistan’ın güneyinde Türkistan eyaletinin Tülkibas, Sayram ve Ordabası ilçelerinden akan bir nehirdir. Siriderya'nın sağ koludur.[2][3]
Nehir yolu[değiştir | kaynağı değiştir]
Nehir Talas Ala Dağları sırtlarından doğar. Buradan ağırlıklı olarak batı yönünde, kuzeyde Karatau Dağları ile güneyde Talas Ala Dağları arasındaki çöl ovasından akar. Aris kasabasında kuzeybatıya döner ve 378 km sonra sağda Siriderya'ya dökülür.[4][5]
Nehir kolları[değiştir | kaynağı değiştir]
Sol tarafta Maşat, Aksu ve Badam, sağ tarafta ise Boralday yer alır.[6][7]
Hidroloji[değiştir | kaynağı değiştir]
Nehir 378 kilometre (235 mi) uzunluğundadır ve 14.900 kilometrekare (5.800 sq mi)’lik havza alanına sahiptir. Ortalama debi 466 metreküp/saniye (16.500 cu ft/s)’dir. En yüksek debi Nisan ayında karların erimesi sırasında, en düşük debi ise Ağustos ayında gerçekleşir. Nehir, aşağı kesimlerde pirinç yetiştirmek için tarımsal sulama amacıyla kullanılmaktadır.[6]
Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]
Aris, İpek Yolu'nun kuzeyinde yer almakta ve antik çağlardan beri insanlar tarafından iskân edilmektedir. Bölgede, çok sayıda ortaçağ kalesi bulunmaktadır ve bunlardan en önemlisi Otrar'dır.
Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]
-
Aris Nehrinde Sal taşımacılığı -
Aris Nehri
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c Google Earth
- ^ "Арыс". Entsiklopediheskiy slovar Brokgauza i Yefrona (Rusça). 1906.
- ^ Сырдарья (река) (Siriderya) 12 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Büyük Sovyet Ansiklopedisi
- ^ К-42-А Туркестан (Türkistan) - Topographic Chart (narod.ru) 27 Ağustos 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 1:500000 (Rusça)
- ^ К-42-Б Чимкент (Çimkent) - Topographic Chart (narod.ru) 27 Ağustos 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 1:500000 (Rusça)
- ^ a b – Арись (река в Казахской ССР) (Aris Nehri) 24 Kasım 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Büyük Sovyet Ansiklopedisi in 30 vols. — Ch. ed. Aleksandr Prohorov. - 3rd ed. - M. Soviet Encyclopedia, 1969-1978. (Rusça)
- ^ "K-42 Topographic Chart (maps.vlasenko.net) (Rusça)". 20 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2023.
