Narın (İrtiş)
| Narın Нарын | |
|---|---|
 | |
| Konum | |
| Ülke(ler) |  Kazakistan
|
| Şehir(ler) | Juldyz, Novoberezovka, Maymyr, Ülken Narın |
| Genel bilgiler | |
| Aktığı yer | İrtiş → Obi → Kara Denizi |
| Kaynak | Sarymsaqty ve Narın sırtları 49°02′23″K 85°04′43″D / 49.03972°K 85.07861°D |
| Kaynak rakımı | y. 2.500 m (8.200 ft) |
| Ağız | İrtiş, Bukhtarma Baraj Gölü 49°11′37″K 84°28′39″D / 49.19361°K 84.47750°D |
| Ağız rakımı | 388 m (1.273 ft) |
| Yükseklik farkı | y. 2.112 m (6.929 ft) |
| İniş | y. 21 ‰ |
| Uzunluk | y.100 km (62 mi) |
| Havza alanı | y.1.980 km2 (760 sq mi) |
| Debi | 9 metreküp/saniye (320 cu ft/s) (ağızdan 9 km yukarıda)[1] |
Narın (Kazakça: Нарын, Rusça: Нарым, Narym), Kazakistan’ın Doğu Kazakistan Eyaleti Katonkaragay İlçesi’nde bir nehirdir ve İrtiş'in sağ koludur.
Nehir yolu[değiştir | kaynağı değiştir]
Narın Nehri, doğuda Sarymsaqty Dağları ile batıda Narın Sırtı'nın birleştiği noktada, dağdan akan akarsuların oluşturduğu sulak arazilerden doğar. Dağları kuzey yönünde terk eder. Daha sonra batıya döner ve Narın sırtının kuzey kanadı boyunca, Bukhtarma Baraj Gölü’ne doğru akar.
Hidroloji[değiştir | kaynağı değiştir]
Narın yaklaşık 100 km (62 mi) uzunluğa sahiptir. Su toplama alanı yaklaşık 1.980 km2 (760 sq mi)'dir. Ülken Narın ağzının 9 km yukarısında ortalama debi 9 metreküp/saniye (320 cu ft/s)'dir. Narın, Nisan ve Mayıs aylarında en yüksek aylık ortalama debiye sahiptir.[1]
Sığ suları ve pürüzsüz killi-kumlu yatağı nedeniyle nehir vadisinin genişliği yer yer 20 kilometre (12 mi)'yi aşmakta; bazı yerlerde ise 25 ila 250 metre (82 ila 820 ft)'ye kadar düşmektedir. Nehrin genişliği 15 ila 25 metre (49 ila 82 ft), derinliği ise 0,5 ila 2,5 metre (1,6 ila 8,2 ft) arasında değişmektedir.
Narın 1960'tan önce doğrudan İrtiş Nehri'ne dökülmekteydi ve nehrin ağzında Ust-Narym adlı bir köy bulunmaktaydı. 1960 yılından sonra Bukhtarma Baraj Gölü'nın inşa edilmesiyle çevredeki yerleşim yerleri sular altında kaldı. Narın, Bukhtarma Baraj Gölü'ne boşalıyor ve nehrin ağzında Ülken Narın köyü bulunuyor. Nehir boyunca Juldyz, Novoberezovka ve Maymyr kasabaları bulunmaktadır.
Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]
Çin yıllıklarına göre, Narın nehri havzası, Ala-at adlı bir Doğu Hun kabilesinin yurduydu. Ala-at, "eğri büğrü at" anlamına gelir ve Çin yıllıklarında aynı anlama gelen "He-la" ve "Boma" olarak adlandırılır.
Eski Alatlar'ın modern torunları Altaylarda Alatlar, kuzey Hindistan'da ve İran platosunun doğu kesiminde Halaçlar'dir. Alatların MS 5. ila 6. yüzyılda Ak Hun İmparatorluğu'nun önemli kabilelerinden birini oluşturduğu bilinmektedir.[2]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b "Ülken Narın ölçüm istasyonunda Narın Nehri- ArcticNET'teki hidrografik veriler" (İngilizce). R-ArcticNET. 29 Mart 2009. 2 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2023.
- ^ Kurbanov A.D., "Hephthalites: (essays on history)", St. Petersburg, European House, 2006, 5-8015-0203-3; PhD thesis [1] 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
