Erenköy, Yusufeli
| Erenköy | |
|---|---|
 | |
 Artvin'in Türkiye'deki konumu | |
  Erenköy Erenköy'ün Artvin'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Artvin |
| İlçe | Yusufeli |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 1864 m |
| Nüfus (2021) | |
| • Toplam | 154 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0466 |
| İl plaka kodu | 08 |
| Posta kodu | 08820 |
Erenköy, Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Erenköy, bugünkü Kirazalan köyüyle birlikte tek köyken, Hers (حرس) adını taşıyordu.[3][4] Gürcüce kaynaklara Erenköy Kvemo (Aşağı) Hersi (ქვემო ხერსი), Kirazalan köyü de Zemo (Yukarı) Hersi (ზემო ხერსი) olarak geçer.[5]
Hers veya Hersi'nin anlamı konusunda kesin bir bilgi mevcut değildir. Bununla birlikte Nişanyan Yer Adları Sözlüğü'nde "Hars" olarak verilen bu adın "sazlık" anlamına geldiği belirtilmiş, Richard Kiepert'in haritası da kaynak olarak gösterilmiştir. Oysa söz konusu haritada yer adlarının anlamları yer almaz. Tao bölgesi konsunda kapsamlı bir çalışma olan Tao adlı kitapta ise, Ermeni araştırmacıların bu bölgedeki bütün yer adlarını Ermenice olarak gösterme çabası içinde olduğu yazılmıştır.[6][7]
Hersi köyü, tarihsel Tao bölgesinde yer alır. Osmanlılar bu yerleşmeyi 16. yüzyılın ortasında Gürcülerden ele geçirmiştir. Köyün eski adı da Türkçeye Gürcüceden girmiş olmalıdır. Hers, 1595 tarihli Defter-i Mufassal-i Liva-i Ardanuç adlı Osmanlı tahrir defterine göre, 1550 yılında kurulan Ardanuç livasının Kemhis (Kamhis) adlı nahiyesine bağlıydı. Köyün nüfusu 15 (yaklaşık 70 kişi) haneden oluşuyordu.[8]
Osmanlı idaresinin askere alma ve vergi belirleme amacıyla 1835 yılında gerçekleştirdiği nüfusu tespiti sırasında Hers, Çıldır Eyaleti'nin Tavusker sancağına bağlıydı. Köyde 12 hanede 48 erkek tespit edilmiştir. Bu tarihte Osmanlı idaresi sadece erkek nüfusu tespit ediyordu. Erkek sayısı kadar kadın eklenince Hers köyünün nüfusunun yaklaşık 96 kişiden oluştuğu ortaya çıkar. Köyün nüfusu Müslümanlardan oluşuyordu. 1848 yılında Erzurum vilayetinin Tavusker kazasına bağlı olan köyde 84 hane (yaklaşık 420 kişi) kaydedilmiştir. Ancak köyünün nüfusunun bu kadar artmış olması dikkat çekicidir.[8]
Daha sonra Kiskim kazasına bağlanan Hers, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Artvin vilayetinin Yusufeli kazasına Erkinis nahiyesine bağlıydı.[3] 1935 genel nüfus sayımında Hers köyü, bu tarihte Erzurum vilayetine bağlanmış olan Yusufeli kazasında aynı idari konum sahipti ve köyün nüfusu 1.169 kişiden oluluyordu.[9]
Hers, 1955 genel nüfus sayımıda ise, Çoruh vilayetinin sınırları içinde aynı idari konumda bir köydü ve köyde 1.441 kişi yaşıyordu. 1960 genel nüfus sayımında Hers, Kirazalan köyünün eski adı sayılmıştır. Buradan hareketle "yabancı kökten geldiği" için Hers adının 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Kirazalan olarak değiştirilmiş olduğu söylenebilir. 1960 genel nüfus sayımında Erenköy'ün nüfusu 991 kişiden, "Kirazalan (Hers)" adıyla kaydedilmiş olan Kirazalan köyünün nüfusu ise 678 kişiden oluşuyordu.[10][11][12] Bununla birlikte daha sonraki nüfus sayımı sonuçlarında (1965, 1970, 1975, 1980) Hers, her iki köyün de eski adı olarak verilmiştir. Erenköy'de 1965 yılında nüfusunu oluşturan 1.055 kişiden sadece 273 kişi okuma yazma biliyordu.[13]
Erenköy'de bir bahçe içinde eski bir hamamın kalıntıları bulunmaktadır. Köyde ayrıca "Kilise Yayla" olarak adlandırılan yerde eski bir kilisenin bulunduğu tahmin edilmektedir. Ancak bu yapıdan geriye bir şey kalmamıştır.[14]
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Erenköy, Artvin il merkezine 63 km, Yusufeli ilçe merkezine 42 km uzaklıktadır.[15]
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2021 | 149[2] |
| 2020 | 154[2] |
| 2019 | 154[2] |
| 2018 | 171[2] |
| 2017 | 131[2] |
| 2016 | 120[2] |
| 2015 | 127[2] |
| 2014 | 149[2] |
| 2013 | 181[2] |
| 2012 | 140[2] |
| 2011 | 148[2] |
| 2010 | 145[2] |
| 2009 | 157[2] |
| 2008 | 161[2] |
| 2007 | 239[2] |
| 2000 | 500[15] |
| 1990 | 781[15] |
| 1985 | 871[15] |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Erenkoy, Turkey Page". Fallingrain.com. 31 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Artvin Yusufeli Erenköy Köy Nüfusu". Nufusune.com. 31 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 83.
- ^ Taner Artvinli, Yusufeli Külliyâtı, İstanbul, 2013, 2 cilt, I. cilt, s. 341, ISBN 9786058624818.
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 489-490, ISBN 9789941478178.
- ^ "Nişanyan Yer Adları". 3 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2022.
- ^ Tao (Gürcüce), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 452. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
- ^ a b Taner Artvinli, Yusufeli Külliyâtı, İstanbul, 2013, 2 cilt, s. 341, ISBN 978-605-86248-1-8.
- ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937, s. 172" (PDF). 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Aralık 2021.
- ^ Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü (1961). "1955 Genel Nüfus Sayımı: Vilâyet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 6 Mart 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 364". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2021.
- ^ "1960 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1963, s. 76" (PDF). 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Aralık 2021.
- ^ "1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 90" (PDF). 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Aralık 2021.
- ^ 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2017, s. 59. 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9470-8-7
- ^ a b c d "Erenköy Köyü". YerelNet.org.tr. 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2014.