Teksas: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
→Tarih: Yazım hatası düzeltildi Etiketler: Mobil değişiklik mobil uygulama değişikliği Android uygulaması değişikliği |
Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0 |
||
42. satır: | 42. satır: | ||
ISOCode = US-TX | |
ISOCode = US-TX | |
||
Website = texas.gov}} |
Website = texas.gov}} |
||
'''Teksas''' ([[İngilizce]]: '''Texas''') [[Amerika Birleşik Devletleri]]'nde [[Nüfusa göre ABD eyaletleri ve bölgeleri listesi|en kalabalık ikinci]] (Kaliforniya'dan sonra) ve [[Yüzölçüme göre ABD eyaletleri ve bölgeleri listesi|en geniş ikinci]] eyalet, [[Kıta ABD'si]]nin en geniş eyaleti. Coğrafi olarak ülkenin [[Merkezi güney ABD|merkezi güney]]inde yer alır. Teksas güneyde [[Meksika]]'nın [[Chihuahua (eyalet)|Chihuahua]], [[Coahuila]], [[Nuevo León]], ve [[Tamaulipas]] [[Meksika'nın idari bölümleri|eyaletleri]] ile [[Meksika-ABD sınırı|uluslararası sınır]]; batıda [[New Mexico]], kuzeyde [[Oklahoma]], kuzeydoğuda [[Arkansas]] ve doğuda [[Louisiana]] [[Amerika Birleşik Devletleri'nin eyaletleri|eyaletleri]] ile sınır oluşturur. Teksas {{Dönüştürme|268820|sqmi|km2}} alana ve sürekli artan 26.4 milyon (Haziran 2013) nüfusa sahiptir.<ref>{{Web kaynağı | başlık = U.S. Census Bureau Announces 2010 Census Population Counts – Apportionment Counts Delivered to President | çalışma = Press Release | yayıncı = U.S. Census Bureau | url = https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_U.S._states_and_territories_by_population | erişimtarihi = Şubat 7, 2011 | arşivurl = |
'''Teksas''' ([[İngilizce]]: '''Texas''') [[Amerika Birleşik Devletleri]]'nde [[Nüfusa göre ABD eyaletleri ve bölgeleri listesi|en kalabalık ikinci]] (Kaliforniya'dan sonra) ve [[Yüzölçüme göre ABD eyaletleri ve bölgeleri listesi|en geniş ikinci]] eyalet, [[Kıta ABD'si]]nin en geniş eyaleti. Coğrafi olarak ülkenin [[Merkezi güney ABD|merkezi güney]]inde yer alır. Teksas güneyde [[Meksika]]'nın [[Chihuahua (eyalet)|Chihuahua]], [[Coahuila]], [[Nuevo León]], ve [[Tamaulipas]] [[Meksika'nın idari bölümleri|eyaletleri]] ile [[Meksika-ABD sınırı|uluslararası sınır]]; batıda [[New Mexico]], kuzeyde [[Oklahoma]], kuzeydoğuda [[Arkansas]] ve doğuda [[Louisiana]] [[Amerika Birleşik Devletleri'nin eyaletleri|eyaletleri]] ile sınır oluşturur. Teksas {{Dönüştürme|268820|sqmi|km2}} alana ve sürekli artan 26.4 milyon (Haziran 2013) nüfusa sahiptir.<ref>{{Web kaynağı | başlık = U.S. Census Bureau Announces 2010 Census Population Counts – Apportionment Counts Delivered to President | çalışma = Press Release | yayıncı = U.S. Census Bureau | url = https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_U.S._states_and_territories_by_population | erişimtarihi = Şubat 7, 2011 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160623191251/https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_U.S._states_and_territories_by_population | arşivtarihi = 23 Haziran 2016 | ölüurl = no }}</ref> |
||
[[Houston]] Teksas'ın en büyük ABD'nin [[Nüfusa göre ABD şehirleri listesi|dördüncü en büyük]] şehri, [[San Antonio]] ise eyaletin en büyük ikinci ve Birleşik Devletler'in en büyük yedinci şehri. [[Dallas-Fort Worth Metroplex|Dallas-Fort Worth]] ve [[Greater Houston]] sırasıyla en büyük dördüncü ve beşinci [[ABD metropolitan bölgeleri|ABD metropolitan bölgesi]]. Diğer büyük şehirler [[El Paso, Texas|El Paso]] ve [[başkent|eyalet başkenti]] [[Austin, Texas|Austin]]'dir. Teksas'a eskiden bağımsız bir cumhuriyet olduğunu belirtmesi ve Meksika'dan bağımsızlığın alınma mücadelesini hatırlatması amacıyla yalnız yıldız eyaleti anlamına gelen "Lone Star State" lakabı takılmıştır. "Yalnız Yıldız" bugün Teksas eyalet bayrağında ve Teksas eyalet mühründe bulunur.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.netstate.com/states/intro/tx_intro.htm | başlık = Introduction to Texas | yayıncı = Netstate.com | erişimtarihi = Nisan 11, 2010 | arşivurl = |
[[Houston]] Teksas'ın en büyük ABD'nin [[Nüfusa göre ABD şehirleri listesi|dördüncü en büyük]] şehri, [[San Antonio]] ise eyaletin en büyük ikinci ve Birleşik Devletler'in en büyük yedinci şehri. [[Dallas-Fort Worth Metroplex|Dallas-Fort Worth]] ve [[Greater Houston]] sırasıyla en büyük dördüncü ve beşinci [[ABD metropolitan bölgeleri|ABD metropolitan bölgesi]]. Diğer büyük şehirler [[El Paso, Texas|El Paso]] ve [[başkent|eyalet başkenti]] [[Austin, Texas|Austin]]'dir. Teksas'a eskiden bağımsız bir cumhuriyet olduğunu belirtmesi ve Meksika'dan bağımsızlığın alınma mücadelesini hatırlatması amacıyla yalnız yıldız eyaleti anlamına gelen "Lone Star State" lakabı takılmıştır. "Yalnız Yıldız" bugün Teksas eyalet bayrağında ve Teksas eyalet mühründe bulunur.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.netstate.com/states/intro/tx_intro.htm | başlık = Introduction to Texas | yayıncı = Netstate.com | erişimtarihi = Nisan 11, 2010 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20151220172301/http://www.netstate.com/states/intro/tx_intro.htm | arşivtarihi = 20 Aralık 2015 | ölüurl = no }}</ref> Eyalet adı olan Teksas (Texas) adının kökeni, [[Caddo]] dilinde arkadaşlar anlamına gelen "Tejas" kelimesinde gelir.<ref>Texas from Sea to Shining Sea http://books.google.co.in/books/about/Texas.html?id=PUemv3wa0O8C&redir_esc=y</ref> |
||
== İklim == |
== İklim == |
Sayfanın 07.00, 25 Mart 2020 tarihindeki hâli
Teksas | |
---|---|
Ülke | ABD |
ABD'ye katılışı | 29 Aralık 1845 (28.) |
En büyük şehir | Houston |
İdare | |
• Vali | Greg Abbott (R) |
• Üst meclis | {{{Upperhouse}}} |
• Alt meclis | {{{Lowerhouse}}} |
ABD senatörleri | {{{Senators}}} |
Nüfus | |
• Toplam | {{{2.010Pop}}} |
• Yoğunluk | 30,75/km² |
Dil | |
• Resmî dil | Yok. İngilizce ve İspanyolca konuşulur. |
ISO 3166 kodu | [[ISO 3166-2:US|]] |
Traditional abbreviation | TX |
Enlem | 25°50'K ile 36°30'K arası |
Boylam | 93°31'B ile 106°38'B arası |
Teksas (İngilizce: Texas) Amerika Birleşik Devletleri'nde en kalabalık ikinci (Kaliforniya'dan sonra) ve en geniş ikinci eyalet, Kıta ABD'sinin en geniş eyaleti. Coğrafi olarak ülkenin merkezi güneyinde yer alır. Teksas güneyde Meksika'nın Chihuahua, Coahuila, Nuevo León, ve Tamaulipas eyaletleri ile uluslararası sınır; batıda New Mexico, kuzeyde Oklahoma, kuzeydoğuda Arkansas ve doğuda Louisiana eyaletleri ile sınır oluşturur. Teksas 268.820 milkare (696.200 km2) alana ve sürekli artan 26.4 milyon (Haziran 2013) nüfusa sahiptir.[1]
Houston Teksas'ın en büyük ABD'nin dördüncü en büyük şehri, San Antonio ise eyaletin en büyük ikinci ve Birleşik Devletler'in en büyük yedinci şehri. Dallas-Fort Worth ve Greater Houston sırasıyla en büyük dördüncü ve beşinci ABD metropolitan bölgesi. Diğer büyük şehirler El Paso ve eyalet başkenti Austin'dir. Teksas'a eskiden bağımsız bir cumhuriyet olduğunu belirtmesi ve Meksika'dan bağımsızlığın alınma mücadelesini hatırlatması amacıyla yalnız yıldız eyaleti anlamına gelen "Lone Star State" lakabı takılmıştır. "Yalnız Yıldız" bugün Teksas eyalet bayrağında ve Teksas eyalet mühründe bulunur.[2] Eyalet adı olan Teksas (Texas) adının kökeni, Caddo dilinde arkadaşlar anlamına gelen "Tejas" kelimesinde gelir.[3]
İklim
Kıyılarda ve doğuda sıcak ve nemli alttropikal, iç kesimlerde özellikle Panhandle'de kuru ve en düşük sıcaklık ile en yüksek sıcaklık dereceleri arasında fark büyük olan kara iklimi egemendir. Yüzölçümünün genişliği ve iklimin çeşitliliği, topraklarının ancak %20 kadarının ekildiği halde çeşitli bir tarımsal üretime olanak vermektedir.
Ekonomi
Teksas dünyanın en zengin yerlerinden biridir. Yalnız Amerika Birleşik Devletleri'nde değil bütün dünyada yeraltı ve yerüstü zenginlikleriyle önemli bir yer tutar. Ilımlı bir bölgede bulunan geniş topraklarında tarımın birçok türü, hayvancılık yapılır. Ayrıca dünyanın en zengin petrol yataklarının bir kısmı da buradadır. Yalnız petrol ele alındığında yıllık kazancı milyar dolarları bulur. Teksas petrol üretim patlaması ile başlayan üretim artışı sayesinde bugün Amerika Birleşik Devletleri'nin petrol ihtiyacının %40 kadarı Teksas'tan sağlanır. Tarımda Amerika Birleşik Devletleri içinde liderdir. Hayvancılıkta da lider konumundadır. Texas ayda 982,4 milyon dolarla Amerika Birleşik Devletleri'nde Kaliforniya'dan sonra en büyük ticareti gerçekleştirir.
Tarih
Teksas'a ilk defa 1528'de İspanyol gemici Cabeza Da Vaca ile gelenler ayak basmıştır. O günden sonra sırasıyla Fransa, İspanya, Meksika'nın eline geçti. 1836'da bağımsız bir cumhuriyet oldu. 1845'te Amerika Birleşik Devletleri'ne katıldı. O sıralarda Teksas'ta birkaç küçük şehir ve hayvan beslenen büyük çiftliklerden başka bir şey yoktu. Gerek hayvancılık, gerek tarım, gerekse petrol'ün bulunması XX. yüzyıl içinde Teksas'ın gelişmesinde en önemli etkenlerdi. Teksas eyaletinin diğer eyaletlere nazaran ayrıcalıklı olduğu söylenebilir. Halk oylaması sonucu gerekli çoğunluğa ulaştığı takdirde Amerika Birleşik Devletleri'nden ayrılma hakkı vardır.
Siyaset
Bu alt başlığın geliştirilmesi gerekiyor. |
Teksas'taki şehirler
Teksas'ta 254 şehir vardır. En önemli 7 şehri Houston, San Antonio, Dallas, Austin, Fort Worth, Lubbock ve El Paso'dur. Amerika Birleşik Devletleri'nin en büyük 20 şehri arasında buradaki birçok şehir bulunmaktadır.
Teksas'taki şehirlerde |
ABD'deki şehirlerde |
Şehir | Nüfus |
Yüzölçümü |
Teksas'taki Konumu |
---|---|---|---|---|---|
1. | 4. | Houston | 2.016.582 | 601,7 | Güneydoğu Teksas |
2. | 7. | San Antonio | 1.256.509 | 412,1 | Güney Teksas |
3. | 9. | Dallas | 1.213.825 | 385,0 | Kuzey Teksas |
4. | 16. | Austin | 690.252 | 258,4 | Orta Teksas |
5. | 19. | Fort Worth | 624.067 | 298,9 | Kuzey Teksas |
6. | 21. | El Paso | 598.590 | 250,5 | Batı Teksas |
Nüfus ve etnik yapı
Teksas eyaletinin nüfusu 23,5 milyon kişidir. Halkın (%83)'ü beyazdır. Geri kalan (%17) ise siyahidir. Etnik köken olarak ;
Meksikalı (%25,3), Alman (%10,9), Afrikalı ve yerliler (%10,5), İngilizler (%7,2), ve İskoçlar ile İrlandalılar (%7,2) ve geri kalanlar oluşturur.
Dil
Teksas'ta en çok konuşulan dil İngilizce'dir. İngilizce'den sonra İspanyolca konuşulur ve İspanyolca'yı Fransızca izler. Türkçe, Almanca, Lehçe, Çekçe, Korece, Vietnamca, Ermenice, ve Urduca konuşan küçük gruplar vardır. Ayrıca Amerikan yerlileri kendilerine özgü bazı diller konuşurlar.
Eğitim
Teksas'ta yüksek kalitede eğitim veren birçok üniversite ve kolej vardır.
College Station'taki Teksas A&M Üniversitesi, Austin'deki Texas Üniversitesi, Houston Üniversitesi, Lubbock'taki Teksas Tech Üniversitesi, Dallas'taki UTD (UT Dallas) Üniversitesi gibi uluslararası üniversitelerle birlikte daha küçük dereceli üniversiteler de vardır örneğin; Denton'daki Kuzey Texas Üniversitesi, Houstan'daki Rice Üniversitesi, San Antonio'daki Trinity Üniversitesi gibi 100'ün üzerinde üniversite bulunur.
Kaynakça
- ^ "U.S. Census Bureau Announces 2010 Census Population Counts – Apportionment Counts Delivered to President". Press Release. U.S. Census Bureau. 23 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: Şubat 7, 2011.
- ^ "Introduction to Texas". Netstate.com. 20 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: Nisan 11, 2010.
- ^ Texas from Sea to Shining Sea http://books.google.co.in/books/about/Texas.html?id=PUemv3wa0O8C&redir_esc=y