Hallâc-ı Mansûr: Revizyonlar arasındaki fark

Ebû’l Moğıt Huseyn bin Mansûr bin Mehemmed Beyzâvvî el-Hallâc
Mistik Şair
Ebû’l Moğıt Huseyn bin Mansûr bin Mehemmed Beyzâvvî el-Hallâc ; Mistik Şair
	Hallâc-ı Mansûr'un Abbâsî Halifesi Muktedir; Bi’llâh'ın emriyle infâzı (Bağdat, 26 Mart 922)
Doğum	Ağustos 858; Tûr köyü, Meyghan Kırsalı, Nehbendan şehristanı, Güney Horasan Eyaleti, Tahirîler İranı
Ölüm	26 Mart 922; Bağdad, Abbâsîler Halifeliği
Kariyeri
Etkilendikleri	Zünnun-ı Mısri, Beyazid Bistâmî
Etkiledikleri	Hafız-ı Şirazi, Sanâ’î, Ferîdüddîn-i Attâr, Mûhy’îd-Dîn ibn’ûl Arabî, Şems-î Tebrizî, Celâleddîn Rûmî, Ömer İmâdüddîn Nesîmî, Pir Sultan Abdal, Kul Himmet, Sekhal Sermest

Etkileşimli olarak geçmişe göz at

[kontrol edilmiş revizyon]

[kontrol edilmemiş revizyon]

← Önceki sürümle aradaki fark Sonraki sürümle aradaki fark →

İçerik silindi İçerik eklendi

GörselVikimetin

Satır içi

Sayfanın 16.54, 18 Şubat 2013 tarihindeki hâli

Hallâc-ı Mansûr veya Mansûr el-Hallâc (Şablon:Lang-fa Mansūr-e Ḥallāj; tam ismi Abū al-Muġīṭ Husayn Manṣūr al-Ḥallāğ) (d. Ağustos 858, Tûr – ö. 26 Mart 922, Bağdat) (Hicri d. 244 AH – ö. 309 AH) Zındıklıkla suçlanması ve aşırı uzun süren bir soruşturma neticesinde Abbâsî Halifesi Muktedir Bi’llâh'ın emriyle^[2] infâz edilmesiyle meşhûr olan Farsî^[3] spiritüalist yazar ve mistik şâîr.

Hayatı

Asıl adı "Ebû’l Moğıt Huseyn bin Mansûr bin Mehemmed Beyzâvvî" idi^[4]. Hallâc lakâbı daha sonradan mesleği hallaç olduğundan verilmiştir.

Tahirîler devrî İran'ının günümüz Güney Horasan Eyaleti'ne bağlı Nehbendan şehristanı'nın Meyghan Kırsalı'ndaki "Tûr" köyünde dünyaya geldi. Hallâc-ı Mansûr’un dedesi de Beyazid Bistâmî'nin ki gibi bir Zerdüşt^[5] idi. Babası ailesiyle Dicle yakınlarına, Araplar tarafından kurulmuş bir yerleşim bölgesi olan Vasıt'a taşındı. Mansûr on iki yaşında burada hafız oldu.

Eğitimi

Önceleri kısa bir süreliğine sûfî azîzlerinden Beyazid Bistâmî’nin de mürşidî olan Zû’l-Nûn el-Mısrî’nin öğrencisi Sahl al-Tustarî’nin müridi olur.^[6] Daha sonra ise Emr el-Mekkî ile Cûneyd-î Bağdâdî’nin talebesi olur. Fakat, hocalarıyla fikir ayrılığına düştüğü için onlardan ayrılır.

Öğretisi ve fikirleri

Hallâc, katı görüşlü Müslümanları şoka uğratan radikal görüşleri sebebiyle göze batar. Hallâc'ın Allah'ta eriyip yok olmak anlamında söylediği "En-el Hak", yani "Ben Hakk'ım" (‏انا الحقّ‎ ‎, En el-Hakk) sözü sebebiyle içinde Allah’ın 99 sıfatından biri olan "Hak" da geçtiği için 912 yılında tutuklanır.

"Fî" ve "An"^[7] (O’nda ve O’ndan)

Hallâc’ın savunduğu Tâsîn tevhîd akîdesinin özü olan "Fî" ve "An" kavramı Vahdet-i Vücud’daki "Her şey Allah’tır" akîdesinden farklı olup, "Her şey Allah’tadır ve her şey Allah’tandır" anlamına gelmektedir.^[8]

Kâtli

Uzun yıllar hapiste kaldıktan sonra, alenen işkence edilmek ve vucudundaki tüm derilerin kesilmesiyle (bir kuzunun kesiminden sonra postunun çıkarılması gibi), yarı canlı haça gerilip halka teşhir edildiğinin ertesi günü ölür.^[9]

İdamının ardındaki asıl gerçek

Hallâc'ın tutuklanıp idam edilmesinin esas sebebi enel hak söylemi değil, baskıcı, sömürücü, Abbâsî iktidarına isyan etmesi, Abbâsî iktidarının yaptığı zulümlerle Kur'ân’a açıkça aykırı bir tutum izlediğini ileri sürmesi ve halk arasında bunun propagandasını yapması, aynı doğrultuda gerçekleşen Karmatî isyanına destek vermesidir.^{[kaynak belirtilmeli]}

Eserleri

Ta’Sînû’l Ezel ve’l-Cevherû’l-Ekber ve’ş-Şeceretû’n-Nûr’iyye (Kitâb-ût Tavâsîn)
49 adet kayıp risaleleri^[10]

Kaynakça

^ Glasse, Cyril, The New Encyclopeida of Islam, Alta Mira Press, (2001), p.164
^ Glasse, Cyril, The New Encyclopeida of Islam, Alta Mira Press, (2001), p.164
^ John Arthur Garraty, Peter Gay, The Columbia History of the World, Harper & Row, 1981, page 288, ISBN 0-88029-004-8
^ Jawid Mojaddedi, "ḤALLĀJ, ABU’L-MOḠIṮ ḤOSAYN b. Manṣur b. Maḥammā Bayżāwi" in Encyclopedia Iranica [1]
^ Jawid Mojaddedi, "ḤALLĀJ, ABU’L-MOḠIṮ ḤOSAYN b. Manṣur b. Maḥammā Bayżāwi" in Encyclopedia Iranica [2]
^ Mason, Herbert W. (1995). Al-Hallaj. RoutledgeCurzon. s. 83. ISBN 0-7007-0311-X.
^ Kitaab al-Tawaaseen, Massignon Press, Paris, 1913, vi, 32.
^ Yaşar Nuri Öztürk, Enel Hak İsyanı HALLÂCI MÂNSUR (Darağacında Mirâc), Yeni Boyut, 2011.
^ [1]↑ Encyclopaedia of Islam. New Edition, s.v. AL-HALLADJ
^ Yaşar Nuri Öztürk, Enel Hak İsyanı HALLÂCI MÂNSUR (Darağacında Mirâc), Yeni Boyut, 2011.

Dış bağlantılar

Başvuru kitapları

E. G. Browne. Literary History of Persia. (Four volumes, 2,256 pages, and twenty-five years in the writing). 1998. ISBN 0-7007-0406-X
Herbert Mason. Memoir of a Friend: Louis Massignon. Notre Dame 1983: University of Notre Dame Press.
Louis Massignon. "Perspective Transhistorique sur la vie de Hallaj, " in: Parole donnée. Paris 1983: Seuil, p. 73-97.
Jan Rypka, History of Iranian Literature. Reidel Publishing Company. 1968 OCLC 460598. ISBN 90-277-0143-1
Idries Shah. The Sufis. W. H. Allen: London. 1964

Bibliyografya

Süleyman Ateş, Cüneyd-i Bağdâdî: Hayatı, Eserleri ve Mektupları, Sönmez Neşriyat, İstanbul, 1969.
The Tawasin Of Mansur Al-Hallaj, Translated By Aisha Abd Ar-rahman At-Tarjumana (Author)Diwan Press (1974)
Louis Massignon, La Pasion De Hallaj Ediciones Paidos Iberica (December 23, 1999)
Louis Massignon, Hallâcı Mansur'un Çilesi: İslamın Mistik Çilesi, çev. İsmet Birkan, Ardıç Yayınları, 2006.
Louis Massignon and Herbert W. Mason, Hallaj: Mystic and Martyr [ABRIDGED] Princeton University Press; Abridged edition (June 19, 1994)
Herbert Mason, Al-Hallaj (Curzon Sufi), RoutledgeCurzon; 1 edition (July 20, 1995)
Yaşar Nuri Öztürk, Hallâc-ı Mansûr ve Eseri, Yeni Boyut, 1997.
Hasan Aktaş, Yeni Türk Şiirinde Hallâc-ı Mansur Okulu ve Misyonu, Yort Savul Yayınları, Edirne, 2003
Hasan Aktaş, Çağdaş Türk Şiirinde Mutasavvıflar, Yort Savul Yayınları, Rize, 2009
Mehmet Coral, Allah Benim En el Hak, Doğan Kitap, Mart 2011

[1] Glasse, Cyril, The New Encyclopeida of Islam, Alta Mira Press, (2001), p.164

[2] Glasse, Cyril, The New Encyclopeida of Islam, Alta Mira Press, (2001), p.164

[3] John Arthur Garraty, Peter Gay, The Columbia History of the World, Harper & Row, 1981, page 288, ISBN 0-88029-004-8

[4] Jawid Mojaddedi, "ḤALLĀJ, ABU’L-MOḠIṮ ḤOSAYN b. Manṣur b. Maḥammā Bayżāwi" in Encyclopedia Iranica [1]

[5] Jawid Mojaddedi, "ḤALLĀJ, ABU’L-MOḠIṮ ḤOSAYN b. Manṣur b. Maḥammā Bayżāwi" in Encyclopedia Iranica [2]

[HerbertMason-6] Mason, Herbert W. (1995). Al-Hallaj. RoutledgeCurzon. s. 83. ISBN 0-7007-0311-X.

[7] Kitaab al-Tawaaseen, Massignon Press, Paris, 1913, vi, 32.

[8] Yaşar Nuri Öztürk, Enel Hak İsyanı HALLÂCI MÂNSUR (Darağacında Mirâc), Yeni Boyut, 2011.

[9] [1]↑ Encyclopaedia of Islam. New Edition, s.v. AL-HALLADJ

[10] Yaşar Nuri Öztürk, Enel Hak İsyanı HALLÂCI MÂNSUR (Darağacında Mirâc), Yeni Boyut, 2011.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

@@ 33. satır: / 33. satır: @@
 {{İslam}}
 '''Hallâc-ı Mansûr''' veya '''Mansûr el-Hallâc''' ({{lang-fa|منصور حلاج}} {{transl|fa|''Mansūr-e Ḥallāj''}}; tam ismi {{transl|fa|''Abū al-Muġīṭ Husayn Manṣūr al-Ḥallāğ''}}) ({{nowrap|d. Ağustos 858, Tûr –}} ö. 26 Mart 922, [[Bağdat]]) ([[Hicri takvim|Hicri]] {{nowrap|d. 244 AH –}} ö. 309 AH)
-[[Zındık]]lıkla suçlanması ve aşırı uzun süren bir soruşturma neticesinde [[Abbâsî]] Halifesi [[Muktedir (Abbasi)|Muktedir Bi’llâh]]'ın emriyle<ref>Glasse, Cyril, ''The New Encyclopeida of Islam'', Alta Mira Press, (2001), p.164</ref> infâz edilmesiyle meşhûr olan [[Farsî]]<ref>John Arthur Garraty, Peter Gay, ''The Columbia History of the World'', Harper & Row, 1981, page 288, ISBN 0-88029-004-8</ref> [[Spiritüalizm|spiritüalist]] yazar ve [[mistik]] [[şair]].
+[[Zındık]]lıkla suçlanması ve aşırı uzun süren bir soruşturma neticesinde [[Abbâsî]] [[Halife]]si [[Muktedir (Abbasi)|Muktedir Bi’llâh]]'ın emriyle<ref>Glasse, Cyril, ''The New Encyclopeida of Islam'', Alta Mira Press, (2001), p.164</ref> infâz edilmesiyle meşhûr olan [[Farsî]]<ref>John Arthur Garraty, Peter Gay, ''The Columbia History of the World'', Harper & Row, 1981, page 288, ISBN 0-88029-004-8</ref> [[Spiritüalizm|spiritüalist]] [[yazar]] ve [[mistik]] [[şâîr]].
 == Hayatı ==
 Asıl adı "Ebû’l Moğıt Huseyn bin Mansûr bin Mehemmed Beyzâvvî" idi<ref>Jawid Mojaddedi, "ḤALLĀJ, ABU’L-MOḠIṮ ḤOSAYN b. Manṣur b. Maḥammā Bayżāwi" in Encyclopedia Iranica [http://www.iranicaonline.org/articles/hallaj-1]</ref>. Hallâc lakâbı daha sonradan mesleği hallaç olduğundan verilmiştir.
-[[Tahirîler]] Devrî [[İran]]'ının günümüz [[Güney Horasan Eyaleti]]'ne bağlı [[Nehbendan şehristanı]]'nın Meyghan Kırsalı'ndaki ''"Tûr"'' köyünde dünyaya geldi. Hallâc-ı Mansûr’un dedesi de [[Beyazid Bistâmî]]'nin ki gibi bir [[Zerdüşt]]<ref>Jawid Mojaddedi, "ḤALLĀJ, ABU’L-MOḠIṮ ḤOSAYN b. Manṣur b. Maḥammā Bayżāwi" in Encyclopedia Iranica [http://www.iranicaonline.org/articles/hallaj-1]</ref> idi. Babası ailesiyle Dicle yakınlarına, Araplar tarafından kurulmuş bir yerleşim bölgesi olan Vasıt'a taşındı. Mansûr on iki yaşında burada hafız oldu.
+[[Tahirîler]] devrî [[İran]]'ının günümüz [[Güney Horasan Eyaleti]]'ne bağlı [[Nehbendan şehristanı]]'nın Meyghan Kırsalı'ndaki ''"Tûr"'' köyünde dünyaya geldi. Hallâc-ı Mansûr’un dedesi de [[Beyazid Bistâmî]]'nin ki gibi bir [[Zerdüşt]]<ref>Jawid Mojaddedi, "ḤALLĀJ, ABU’L-MOḠIṮ ḤOSAYN b. Manṣur b. Maḥammā Bayżāwi" in Encyclopedia Iranica [http://www.iranicaonline.org/articles/hallaj-1]</ref> idi. Babası ailesiyle Dicle yakınlarına, Araplar tarafından kurulmuş bir yerleşim bölgesi olan Vasıt'a taşındı. Mansûr on iki yaşında burada hafız oldu.
 === Eğitimi ===

g t d İslâmiyet, Tarikat ve Sûfilik
Kavramlar	Abdal Bekâ Çile Derviş Evliya Fakir Fena Fenafillah Hakikat Hakikat kapısı İhsan Keramet Keşf Letâif Marifet Kapısı Marifetullah Nefis Nûr Râbıta Ruh Seyru Süluk Silsile Silsile-i saâdât Tarikat Kapısı Sufi metafiziği Vecd
Uygulamalar	Adak Berat Kandili Cem Dua Edep Erbain Allah'ın isimleri Halvet İlâhî Kadir Gecesi Kurban Kıraât Mevlid Kandili Miraç Murakabe Namaz Oruç Regaip Kandili Salavat Sema (Sufizm) Semah Sohbet Zikir
Tasavvuf tarikât listesi	Alevilik Bâbâî Bayramî Bektaşi Celâlî Celvetî Cerrahî Ekberî Galibî Halvetî Hatmiyye Haydarî Hurûfî Kadirî Kalenderî Melâmetî Mevlevilik Nakşbendî Hâlidî Erenköy Cemaati Gümüşhânevî Hakkânî Işıkî İskenderpaşa Cemaati İsmailağa Cemaati Menzilî Süleymancılar Ni'metullahî Nursî Aczmendi Rahmanî Rüfâ'î Rûşenî Safevî Sühreverdî Şâzelî Üveysî Vefâî Yesevî Zahidî