Vikipedi:Haftanın seçkin maddesi/Mart 2018
- 9. Hafta
.jpg)
İnyupikler, (kendilerince Iñupiaq (tekil) Iñupiak (ikil) Iñupiat (çoğul)), Amerika Birleşik Devletleri'ne bağlı Alaska eyaletinin kuzey (North Slope Borough) ve kuzeybatısında (Northwest Arctic Borough ve Nome Census Area) yaşayan İnuit kolundan bir Eskimo halkıdır. Alaska'daki tek İnuit halkı olduğu için Alaska İnuitleri adı da verilmektedir. Kendilerini iñuk ("insan") kelimesi ile -piaq ("gerçek") ekinden türettikleri Iñupiaq ("gerçek insan") adıyla ifade ederler. Dillerini ise Iñupiatun ("gerçek insana benzer") olarak adlandırırlar. Alaska Yerli Dil Merkezine göre Alaska yerlileri içinde 25.000 nüfuslu Yupiklerden sonra 15.700 kişilik nüfuslarıyla ikinci en büyük halktır ve ancak 2.144 kadarı dilini konuşabilmektedir. İngilizce bilmeyen Alaska yerlileri içinde 1993 yılında ilk sırayı %42'lik oranla Yupikler, ikinci sırayı da %20'lik oranla İnyupikler çeker. Şamanist inançlı avcı ve toplayıcıdırlar. Kültürel açıdan deniz sahiline yakın yaşayıp balina, fok, mors gibi deniz memelilerini avlayan Taġiuġmiut ("deniz halkı") ile denizden uzak içbölgede rengeyiği avlayan Nunamiut ("kara halkı") olmak üzere iki ana gruba ayrılırlar. (Devamı...)
gör – tartış – değiştir – geçmiş
- 10. Hafta
Heath Ledger, (4 Nisan 1979 - 22 Ocak 2008), Avustralyalı oyuncu. Kariyerine 1990'ların başında, Avustralya'da televizyon ve sinema işlerinde rol alarak başlayan Ledger, 1998 yılında ABD'ye gitti. Oradaki ilk filmi, romantik-komedi türündeki Senden Nefret Etmemin 10 Sebebi oldu. 2000 yılında, Roland Emmerich'in yönettiği Vatansever filminde Mel Gibson'ın oynadığı Benjamin Martin'in oğlu Gabriel'i canlandırdı. Aynı yıl Kesişen Yollar'da oynadı. 2001 yılında Şövalye ve 2003 yılında Ned Kelly filminde oynadı. Özellikle aynı adlı Avustralyalı suçlunun hayatının anlatıldığı Ned Kelly, Ledger'ın kariyerinde bir dönüm noktası oldu. Genellikle gençlik filmlerinde rol alan aktör, bu filmden sonra daha farklı türdeki yapımlarda yer aldı. Ang Lee'nin 2005 tarihli Brokeback Dağı filmindeki eşcinsel kovboy Ennis Del Mar rolü ile En İyi Erkek Oyuncu dalında Avustralya Film Enstitüsü ve New York Film Eleştirmenleri Birliği Ödülleri'nde ödül kazandı, BAFTA ve Akademi Ödülleri'nde aday oldu. Bu filmin setinde tanıştığı Michelle Williams ile nişanlandı. 26 Ekim 2005 tarihinde, New York'ta kızları Mathilda Rose doğdu. 2006 yılında Todd Haynes'in yönettiği, Amerikalı şarkıcı ve söz yazarı Bob Dylan'ın yaşamının altı farklı karakter üzerinden anlatıldığı Beni Orada Arama filminde Robbie Clark rolünü oynadı. (Devamı...)
gör – tartış – değiştir – geçmiş
- 11. Hafta
Ornitorenk, (Ornithorhynchus anatinus), 39-60 cm boylarında, Doğu Avustralya ve Tasmanya'ya özgü bir yarı-deniz memelisidir. Ornitorenkler, doğum yapmak yerine yumurtlayan memeliler olan tek deliklilerin hâlâ var olan beş tanesinden biridir. Ornithorhynchidae familyasının ve Ornithorhynchus cinsinin yaşayan tek temsilcisidir. Buna rağmen bazıları Ornithorhynchus cinsine de ait olan fosil akrabaları bulunmuştur. Yumurtlayan, ördek gagalı, kunduz kuyruklu, erkeklerinin arka ayağında zehirli bir mahmuzu olan bu memeli keşfedildiği zaman doğa bilimcileri çok şaşırmıştır. Ornitorenklerin eşşizliği onu Avustralya'nın kanguru ve koala ile beraber en belirgin sembollerinden biri yapar. Avustralya 20 sentinin arkasında resmi yer alır. Ayrıca Yeni Güney Galler eyaletinin hayvan amblemi olarak belirlenmiştir. Ornitorenk, Güney Avustralya'dan yok oluşu haricinde, Avrupalıların Avustralya kıtasına yerleşmelerinden önceki genel ortamının hemen hepsinde bulunur. Buna rağmen insan kaynaklı değişikliklere bağlı olarak doğal ortamının parçalanması ve ortamında yerel değişiklikler belgelenmiştir. Şu anki ve tarihsel bolluğu bilinmemekle beraber şu anki menzilinde yaygın olduğu düşünülmektedir ama sayıları muhtemelen azalmıştır. Tür 20. yüzyılın ilk yıllarına kadar kürkü için yoğun bir şekilde avlandı ve 1950'lere kadar içlerdeki dalyanların ağlarında boğulma tehlikesi ile karşı karşıyaydı. (Devamı...)
gör – tartış – değiştir – geçmiş
- 12. Hafta
Project X, yönetmenliğini Nima Nourizadeh'nin üstlendiği, komedi türündeki 2012 çıkışlı Amerikan filmi. Senaryosunu Matt Drake ve Michael Bacall'un yazdığı filmin başrollerinde Thomas Mann, Oliver Cooper ve Jonathan Daniel Brown yer alır. Film, okuldaki popülaritelerini arttırmak amacıyla üç arkadaşın düzenlediği doğum günü partisinin bir süre sonra kontrolden çıkmasını konu almaktadır. Başlangıçta geçici bir isim olarak düşünülen Project X isminin, gizemli bir izlenim uyandırmasının ardından korunmasına karar verildi. Yapımcılar, filmdeki oyuncuların büyük kısmını tanınmış isimlerden ziyade kariyerlerine yeni başlayan isimlerden seçerek gerçek bir parti görünümü yaratmaya çalıştığını belirtti Çekimleri Los Angeles'ta gerçekleştirilen film, toplamda $12 milyona mâl oldu. Büyük bir kısmı partinin katılımcılarından birinin el kamerasıyla çekilmiş izlenimi veren filmde, partinin diğer katılımcılarının kameralı cep telefonlarıyla çekmiş gibi gözüken görüntüler de kullanıldı. İlk olarak 1 Mart'ta Avustralya, Yeni Zelanda ve Hollanda'da, ertesi gün ise Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, Birleşik Krallık ve İrlanda'da vizyona giren film, genel olarak eleştirmenlerin olumsuz tepkilerine rağmen dünya çapında yaklaşık $102,7 milyon hasılat elde etti. Gösterime girmesinin ardından dünyanın çeşitli yerlerinde organize edilen benzer nitelikteki partilere ilham kaynağı oldu. (Devamı...)
gör – tartış – değiştir – geçmiş
- 13. Hafta
1974 FIFA Dünya Kupası, FIFA'nın 4 yılda bir düzenlediği Dünya Kupası turnuvalarının onuncusudur. 13 Haziran ile 7 Temmuz tarihleri arasında Batı Almanya'da düzenlenmiştir. 16 takımın katıldığı turnuvada, toplam 38 maç oynandı. Turnuvanın ikinci tur aşamasında, bir üst tura yükselen 8 takım arasında A ve B grupları oluşturuldu. Kendi gruplarında birinci olan takımlar finale yükselirken ikinci sırayı alan takımlar ise aralarında üçüncülük maçı oynadı. Turnuvanın ev sahibi olan Batı Almanya, A grubunun birincisi olarak finale yükselmeye hak kazanmıştı. Rakip, B grubunun birincisi olup tarihinde ilk kez final oynayan Hollanda'ydı. Münih'te oynanan final maçını 2-1'lik skorla Batı Almanya kazandı. Batı Almanya bu şampiyonlukla beraber, 1954'ten sonra ikinci kez Dünya Kupası şampiyonluğu elde etti. Turnuvanın üçüncüsü olan Polonya'nın oyuncusu Grzegorz Lato, turnuva boyunca atmış olduğu 7 golle turnuvanın gol kralı oldu. Önceki şampiyonanın gol kralı Gerd Müller ise bu turnuvada attığı 4 golle birlikte dünya kupalarındaki toplam gol sayısını 14'e çıkardı. İlk kez bir Dünya Kupası'nda mücadele etme hakkı elde eden dört takımdan Avustralya, Zaire ve Haiti millî takımları, gruplarını son sırada tamamlarken Doğu Almanya birinci turu geçmeyi başardı. (Devamı...)
gör – tartış – değiştir – geçmiş