Teúl de González Ortega
| Teúl de González Ortega Teúl | |
|---|---|
Belediyenin konumu Üstten saat yönünde: San Juan Bautista; Guadalupe Tapınağı'na doğru küçük cadde; Plaza de Armas | |
  Teúl de González Ortega | |
Koordinatlar: 21°27′44″K 103°27′39″B / 21.46222°K 103.46083°B | |
| Ülke |  Meksika |
| Eyalet | Zacatecas |
| Kuruluş tarihi | 1536 (resmi) |
| İdare | |
| • Belediye Başkanı | .svg){kind=logo} Francisco Reyes Torres Pérez |
| Rakım | 1.940 metre (6.360 ft) m |
| Nüfus (2020) | |
| • Toplam | 3.461[1] |
| Zaman dilimi | UTC-06.00 (Merkezi(ABD Merkezi)) |
| • Yaz (YSU) | UTC-05.00 (Merkezi) |
| Posta kodu | 99800 |
Resmî site [1] | |
Teúl de González Ortega Belediyesi (İspanyolca telaffuz: [teˈul de ɣonˈsales oɾˈteɣa] (
dinle)) Meksika'nın Zacatecas eyaletinin güneyinde, eyaletin başkenti Zacatecas ile Guadalajara şehri arasında yer alan bir kasaba ve belediye merkezidir. Eyaletin geri kalanının çoğundan farklı olarak ekonomisi madencilikten ziyade tarım ve hayvancılığa dayanır ve agav ve mezcal üretimiyle dikkat çekiyor. Kasaba, turizm endüstrisini teşvik etmek için federal Turizm Sekreterliği liderliğinde yürütülen Pueblo Mágico ("Büyülü Şehirler") tanıtım girişiminin bir parçası olmuştur.
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Belediye 886 km2'nin üzerinde bir alana sahiptir ve Tepechitlán, Mezquital del Oro, Garcia de la Cadena ve Florencia de Benito Juárez belediyeleriyle güneyde Jalisco eyaleti ve batıda Nayarit eyaletiyle komşudur. Yerleşimin dışındaki diğer önemli topluluklar arasında 1.800 sakinle Ignacio Allende, 800 sakinle Huitzila ve 500 sakinle www.milpillas.com yer alıyor. Ayrıca belediye yönetiminde temsil edilen on altı topluluk daha vardır.[2]
Belediyenin deniz seviyesinden ortalama yüksekliği 1940 metre olan dağlar, küçük düzlükler, düz ve inişli çıkışlı tepeler bulunmaktadır.[2] Cerro de Teul büyük bir haçla işaretlenmiştir.[3]
Hidrografi[değiştir | kaynağı değiştir]
Bölge Lerma Nehri havzasının bir parçasıdır. Belediye merkezi, Rio Grande ve La Aticuata adı verilen iki küçük nehrin kavşağındadır. Birlikte Tlaltenango Nehri'ni oluştururlar. Diğer nehirleri Lerma'ya kattıktan sonra bölge Pasifik'e akıyor. Bölgedeki bir diğer önemli nehir ise Patitos'tur. Belediyede 5.000.000 m3 kapasiteli Manuel Caloca adında bir baraj ve 1.000.000 m3 kapasiteli Ignacio Allende adında bir baraj bulunmaktadır. Belediyenin geri kalanı, içme suyunun çoğunu sağlayan bol miktarda tatlı su kaynağına sahiptir.[2]
İklim[değiştir | kaynağı değiştir]
İklim yarı sıcak ve ılıman arasındadır ve yıllık ortalama yağış 750 ila 800 mm arasındadır. En çok yağmur yaz aylarında, özellikle de temmuz aylarında yağar. Kuzey güneye göre daha kurudur. En soğuk aylar Aralık ve Ocak aylarıdır; en düşük sıcaklıklar 11 °C'ye kadar düşer ve ara sıra donma görülür. En sıcak aylar mayıs ve haziran olup en yüksek sıcaklık 40 °C'ye kadar çıkar.[2]
Flora ve fauna[değiştir | kaynağı değiştir]
Bölgenin büyük bir kısmı meşe, pırnal meşesi, kraliyet çamı ve “palo colorado” gibi türlerle ormanlarla kaplıdır. Faunada çakallar, yaban kedileri, beyaz kuyruklu geyikler, sincaplar, tavşanlar, çeşitli örümcekler ve akrepler, çıngıraklı yılanlar, mercan yılanları ve diğer yılanlar, kartallar, bıldırcın, baykuşlar, leylekler, ördekler ve diğer çeşitli kuşlar bulunur.[2]
Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]
Teúl adı, “tanrıların meskenleri” anlamına gelen Chichimeca dilindeki teulinchan ifadesinden gelir. Fetihten sonra adı, koruyucu azizinin adının önüne getirilerek San Juan Bautista de Teúl oldu. 1935 yılında “de Gonzaléz Ortega” son eki eklendi. Zacatecas'ın valisi ve Benito Juárez'in müttefiki Jesús González Ortega, çocukluğunda kasabada yaşamış ve daha sonra evlenmek için geri dönmüştü.[2][3]
Bölgenin ilk sakinleri hakkında çok az şey bilinir, ancak mezarlar gibi arkeolojik kanıtlara göre yerleşimlerin M.Ö. ilk yüzyıla kadar uzandığı tahmin edilmektedir. Caxcan halkı buraya 7. yüzyılın ortalarında gelmiş ve vadinin kontrolünü Nahua halkı ve Techueshe halkından almıştır. İspanyolların gelişine kadar baskın grup olarak kalmışlardı.[2][3]
1536'da Nuño de Guzmán, Pedro Almíndez Chirino'yu bölgeye gönderdi ve kısa bir süre sonra kendisi de bölgeye geldi. Birkaç ay içinde bölgenin yerlileri fethedildi ve Kaptan Juan Delgado, Frair Juan Pacheco ile birlikte kasabayı kurdular. İspanyol öncesi tören merkezinde rahip, kasabanın koruyucu azizi olan Vaftizci Yahya'nın onuruna bir ayin düzenledi. Bu azizin İspanyollar tarafından seçilmesinin olası nedenlerinden biri, bölgedeki tatlı su kaynaklarının bolluğuydu. Bu ayinde bölge reisini ve bir kız kardeşini vaftiz ederek onlara Juan ve Catalina adlarını verdiler. 1574 yılında burada bir manastır kuruldu.[2][3]
Zacatecas'taki diğer küçük kasabalardan farklı olarak, ekonomisi hayvancılığa ve agavdan mezcal yapımına dayalı olan bu yerleşim birimi hiçbir zaman bir maden kasabası olmadı. 19. yüzyıla kadar olan sömürge dönemi boyunca, tarımın büyük bir kısmı haciendalar halinde organize edilmişti, ancak bunlar Meksika Devrimi ve Cristero Savaşı ile kasabanın neredeyse yerle bir olmasıyla ortadan kaldırıldı.[3]
Guadalupe Meryem Ana Tapınağı, 17. yüzyılın sonlarında inşa edilen orijinal bölge kilisesiydi.[2]
Kasaba, 1714 yılında Real Audiencia de la Nueva Galicia (Yeni Galiçya Kraliyet Mahkemesi) tarafından resmen tanındı.[2]
Bağımsızlık zamanında Teul, Tlaltenango'ya bağlıydı ancak 1844'te kendi belediyesine ayrıldı. Bu durum 1935'te yeniden onaylandı.[2]
1986 yılında belediye, kasabanın kuruluşunun 450. yıldönümü münasebetiyle bir mühür oluşturudu.[2]
Sosyoekonomi ve kültür[değiştir | kaynağı değiştir]
Belediyenin ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır. Tarım arazilerinin yüzde 88'inde yalnızca yağışlı mevsimde çalışılır, geri kalanı sulanıyor. Ana ürün mısırdır, ardından fasulye, ardından sorgum ve bakla gelir. Hayvancılık çoğunlukla sığır ve ardından domuzlardan oluşmaktadır.[2]
Bir diğer önemli ürün ise mezcal yapımında kullanılan agavdır. Bu likör, agav kalplerini kızartmak için ahşap fıçılar ve çukurlar kullanılarak hâlâ elle yapılmaktadır.[4] Belediyede El Caxcán, Don Aurelio Lamas ve Zacatecano'nun da aralarında bulunduğu mezcal üreten yedi kayıtlı içki fabrikası bulunmaktadır.[3] Sade mezcalın yanı sıra çilek, piña colada, hindistan cevizi, fındık ve kahve gibi aromalarda krema çeşitleri de üretilmektedir.[4]
Bölge, pek çok ailenin çalışmak üzere bir veya daha fazla üyesinin Amerika Birleşik Devletleri'nde yaşamasıyla nispeten fakirleşmeye başlamıştır.[2] Eyalet ve belediye, Pueblo Mágico olarak adlandırılması da dahil olmak üzere Teúl için bir turizm endüstrisi geliştirmek için çalışmaktadır.[4]
Bu kırsal bölge, çoğunlukla yerel azizlerle ilgili olan geleneksel dini ve laik kutlamaların çoğunu sürdürmektedir.[3] Meksika'daki pek çok yerden farklı olarak sokaklarda sokak satıcıları bulunmuyor, dolayısıyla sokak yemekleri genellikle yalnızca festivaller sırasında mevcuttur. Yerel spesiyaliteler arasında meşe yaprağı üzerinde pişirilen tatlı bir yiyecek olan gordita de horno ve chile de arbol ile tatlandırılmış, kızartılmış fasulyelerle doldurulmuş lezzetli bir yemek olan gorditas de arriero yer alır. Diğer popüler yemekler arasında pipian rojo, etli ve nopallı tamales, tortitas de guachal (nopales ve yumurta ile yapılır) ve fasulye, piloncillo ve birria ile pişmiş bir tür tamale olan chuales yer alır.[3]
El sanatları arasında çoğunlukla Kutsal Haç onuruna Los Morenos adı verilen geleneksel bir dansta kullanılan ahşap maskeler bulunur. Diğer bir zanaat ise tencere, tabak, saklama kavanozları ve kepçeleri içeren seramiklerdir. Bunlar kum renkli kilden yapılıp sırlanmışlardır.[3]
 |
Wikimedia Commons'ta Teúl de González Ortega ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "¿Cuántos habitantes tiene... - Censo de Población y Vivienda 2020". www.inegi.org.mx. 3 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2022.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n "Teúl de González Ortea". Enciclopedia de los Municipios y Deleaciones de México Estado de Zacatecas (İspanyolca). Mexico: INAFED. 14 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2013.
- ^ a b c d e f g h i "Pueblos Mágicos Zacatecas". México Desconocido (İspanyolca). Mexico City: 59-72. Temmuz 2013. ISSN 1870-9397.
- ^ a b c "Promueve Canacozac al Teúl de González Ortega como destino turístico" (İspanyolca). Zacatecas: NTR Noticias. 18 Mart 2013. 16 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2013.