Maní, Yucatán
| Maní, Yucatán | |
|---|---|
 Maní'deki San Miguel Kilisesi ve Manastırı | |
 Maní belediyesinin Yucatan'daki konumu | |
 Yucatán Yarımadası'nda Yucatán eyaleti, Meksika (siyah) | |
  Maní  Maní Maní (Mexico) | |
Koordinatlar: 20°23′K 89°24′B / 20.383°K 89.400°B | |
| Ülke |  Meksika |
| Eyalet |  Yucatán |
| Belediye | Maní Belediyesi |
| İdare | |
| • Belediye başkanı | Santos Román Dzul Beh. 2012–2015 |
| Rakım | 26 m |
| Nüfus (2010[1]) | |
| • Toplam | 4.146[1][note 1] |
| Demonim | Manili |
| Zaman dilimi | UTC-06.00 (Merkezî Zaman Dilimi) |
| • Yaz (YSU) | UTC-05.00 (Merkezî Zaman Dilimi) |
| Postal kodu | 97850 |
Resmî site mani.gob.mx | |
Maní, Meksika'nın Yucatán eyaletindeki Yucatán Yarımadası'nın orta bölgesindeki Maní Belediyesi'ne bağlı küçük bir şehirdir. Mérida, Yucatán'ın yaklaşık 100 güney-güneydoğusunda, Ticul'un yaklaşık 16 km doğusunda. Tipikal Köyü 6 kilometre doğusunda yer alır.[2]
Nüfusu, 16. yüzyıldaki tahmini 4500'e benzer şekilde, şu anda 4000 civarındadır.
Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]
Maní'nin dört bin yıllık[2] varoluşu, tarihsel olarak çoğunlukla erken Maya dönemini, ardından da son yüzyıllardaki İspanyol fetihçi ve dini dönemi kapsar. Bir asırdan fazla bir süre önce başlayan Meksika dönemi çatışmalarla doludur.
Erken tarih[değiştir | kaynağı değiştir]
Maní, neredeyse 4000 yıldır sürekli bir yerleşim alanı olarak görülmüştür.[2] Klasik sonrası Orta Amerika döneminde burası, 13. yüzyılda başkentlerini Uxmal'den buraya taşıyan Tutul-Xiu Maya[2] hanedanına ev sahipliği yapıyordu. Xiu, 1441'de Mayapan'ın düşüşünden sonra batı Yucatán'daki egemen güç olmuştu.[3] Maní, 1341 yılına kadar yıllık chic kaban[4] festivaliyle Mayalar için tanrı Kukulcan'ın (Cukulcan, Topiltzin Quetzalcoatl)[5][6] onuruna ana dini merkez olarak hizmet etmişti.[7]
İspanyolların gelişiyle, Maní'li Xiu, İspanyollarla ittifak kurmuş ve yarımadanın geri kalanının fethine yardım etmiştir.[8]
Mayaların kitaplarının yakılması[değiştir | kaynağı değiştir]
12 Temmuz 1562'de,[9] San Miguel Arcángel Manastırı'nda engizisyon görevini yürüten Rahip Diego de Landa, Maní'de bir Engizisyon töreni (Auto-da-fé) düzenledi ve bir dizi Maya hiyeroglif kitabını ve bildirilen 5000 idolü, bunların "şeytanın işi" olduğunu söyleyerek yaktı.[9] Yakılan kitapların sayısı tartışmalıdır. Landa yalnızca 27 tanesinin yandığını iddia etti. Bu eylem ve manastırda yaşanan çok sayıda işkence olayı, Roma Katolikliğinin bölge genelinde kitlesel olarak benimsenmesini hızlandırmak için kullanılmıştı.
Landa'nın Maya yazılarıyla dolu bu kutsal kitapları yakması ve ardından gelen tepkiler kendisi tarafından şu şekilde anlatılmıştır:
Bu özelliklerde çok sayıda kitap bulduk ve batıl inanç ve şeytanın yalanları olarak görülmeyecek hiçbir şey içermedikleri için hepsini yaktık, bu da Mayaların inanılmaz derecede pişman olduğu ve onlara çok acı çektirdiği bir durum oldu.[10]
.jpg)
Guerra de Castas[değiştir | kaynağı değiştir]
Maní, Yucatán Kast Savaşı olarak bilinen Guerra de Castas'taki onlarca yıllık çatışmaların bir kısmına dahil olmuştur. Yontulmuş bir taş, 1850'de Maní'nin yaşadığı olayın bir bölümünü anlatmaktadır.
San Miguel Kilisesi ve Manastırı[değiştir | kaynağı değiştir]
| Tarihî nüfus | ||
|---|---|---|
| Yıl | Nüfus | %± |
| MÖ 2000 | — | |
| MS 16.yüzyıl | 4,500 | — |
| 2000[1] | 4.664 | %+3.6 |
| 2005[1] | 3.915 | %−16.1 |
| 2010[1] | 4.146 | %+5.9 |
| Kaynak: INEGI: Archivo Histórico de localidades | ||
Kasabada 1549'da kurulmuş eski bir Fransisken manastırı[note 2] olan Parroquia y Exconvento de San Miguel Arcangel bulunur. Büyük bina, Maní'nin Kolomb öncesi yapılarının çoğundan kesme taşlar kullanılarak inşa edilmiştir. Kuzey tarafında, kilise cephesinde iki çan çatısı bulunan büyük bir açık şapel bulunmaktadır. İç kısımda, apsis tonozu bazı erken koloni dönemine ait fresk duvar resimlerine sahiptir. Nefin iç kısmında üzerinde aziz heykelleri ve resimlerin bulunduğu üç Barok oyma sunak bulunmaktadır. Manastır binası ve sanat eserlerinin restorasyon çalışmalarına 2001 yılında başlanmıştır.
Çevre[değiştir | kaynağı değiştir]
Maní'nin çevresindeki bölge büyük ölçüde tarıma, özellikle de henequen, mısır, sığır ve meyveye ayrılmıştır. Şehirde hamak üretimi yapılır.
Festivaller[değiştir | kaynağı değiştir]
Her yıl 15 ila 24 Ağustos tarihleri arasında Maní'de, Meryem'in göğe yükselişi onuruna bir festival ve her yıl 3 Ocak'ta ise İsa'nın Mabede Takdimi Bayramı düzenlenir.
Fotoğraf galerisi[değiştir | kaynağı değiştir]
-
Ana meydanda bir ev -
Bir sokak -
Kilisede bir kemer -
Kilisede bir yazıt -
San Miguel Arcangel, Mani
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ 16. yüzyılda tahmini nüfus 4.500'dü. 2000 nüfusu 4.664'tü. 2005 nüfusu 3915'ti. Son 2010 nüfusu 4.146'dır. 2014 tahmini 3.978'dir.
- ^ 1549'da kuruldu; 1548–57 arasında inşa edilmiştir.
Alıntılar[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
İngilizce
- Bancroft, Hubert Howe (1883), The Native Races of the Pacific States, Vol. II: Civilized Nations, Bancroft & Co., San Francisco, 1883 edition.
- Clendinnen, Inga (2003), Ambivalent Conquests: Maya and Spaniard in Yucatan, 1517–1570 (2.2yer=New York bas.), Cambridge University Press, ISBN 0521820316.
- Clendinnen, Inga (2010), "Disciplining the Indians: Franciscan Ideology and Missionary Violence in Sixteenth Century Yucatán" (essay; chapter 3), The Cost of Courage in Aztec Society: Essays on Mesoamerican Society and Culture, Cambridge University Press, 978-0-521-51811-6 (hardback).
- Lougheed, Vivien (2009), Travel Adventures: Yucatan – Chetumal, Merida & Campeche, "Chapter 4.10.2.9: Mani", Hunter Travel (guides), Hunter Publishing, Inc., Edison, New Jersey.
- Nicholson, H.B. (2001), Topiltzin Quetzalcoatl: The Once and Future Lord of the Toltecs, University Press of Colorado; Boulder, Colorado.
- Nimoy, Leonard (narrator) (1978), In Search of... (TV series), Episode 28 (Series 2, Episode 4; airdate 1978 January 7), "Mayan Mysteries", Alan Landsburg Productions, copyright 1977.
- Sharer, Robert J. (1994), The Ancient Maya, 5th edition.
İspanyolca
- INEGI (2010);"Principales resultados por localidad 2010 (ITER)". 2 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi., Instituto Nacional de Estadística y Geografía [Ulusal İstatistik ve Coğrafya Enstitüsü (Meksika)].
- Solís, Juan F. Molina (1896); Historia Antigua de Yucatán, Uxmal'in harabesi ve Maní'nin temeli. Ek (1896), Biblioteca Virtual de Yucatan.
