İçeriğe atla

Rusya'nın özerk okrugları

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Rusya'nın özerk okrugları
KategoriFedere devlet
Sayı4
Nüfus41.434 (Nenets Özerk Okrugu) – 1,711,480 (Hantı-Mansi Özerk Okrugu)
Yüzölçüm177.000 km2 (Nenets Özerk Okrugu) - 750.000 km2 (Yamalo-Nenets Özerk Okrugu)
YönetimOkrug idaresi
Alt bölümlerRayon, Selsovyet, Belediye ...

Mevcut otonom okruglar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Rusya'nın özerk okrugları (Rusça: Автономные округа России) Rusya'yı teşkil eden 88[a] federe birimden 4'ünü ifade etmektedir.

Günümüzde, Rusya'daki otonom okrugları şunlardır:

  1. Çukotka Özerk Okrugu
  2. Hantı-Mansi Özerk Okrugu
  3. Nenets Özerk Okrugu
  4. Yamalo-Nenets Özerk Okrugu
    Bayrak Harita İsim Lokal dillerdeki isimleri Yönetim merkezi Nüfus(2021)[1] Alan Kuruluş
    Çukotka bayrağı
    Çukotka Okrugunun haritası
    Çukotka Otonom Okrugu

    RusçaЧукотский Автономный Округ (Chukotskiy Avtonomny Okrug)

    Çukçice: Чукоткакэн Aвтономныкэн Округ (Chukotkaken Avtonomnyken Okrug)
    Anadır

    RusçaАнадырь (Anadyr)

    Çukçice: Кагыргын (Kagyrgyn)
    47.490 721.481 km2 (278.565 sq mi) 12 Ekim 1930
    Hantı-Mansi bayrağı
    Hantı-Mansi'nin haritadaki yeri
    Hatnı- Mansi Otonom Okrugu

    RusçaХанты-Мансийский Автономный Округ (Khanty-Mansiyskiy Avtonomny Okrug)

    Hantıca: Хӑнты-Мансийской Aвтономной Округ (Ȟănty-Mansijskoj Avtonomnoj Okrug)

    Mansice: Ханты-Мансийский Автономный Округ (Hanty-Mansijskij Avtonomnyj Okrug)
    Hantı-Mansiysk

    RusçaХанты-Мансийск (Khanty-Mansiysk)

    Hantıca: Ёмвоҷ (Yomvoḉ)

    Mansice: Абга (Abga)
    1,532,243 534.801 km2 (206.488 sq mi) 12 Ekim 1930
    150px alt= Nenetsya bayrağı
    150px
    alt= Nenetsya bayrağı
    Nenetsya'nın haritadaki yeri
    Nenets Otonom Okrugu

    RusçaНенецкий Автономный Округ (Nenetskiy Avtonomny Okrug)

    Nenetsçe: Ненёцие Aвтономной Ӈокрук}} (Nenjocije Awtonomnoj Ŋokruk)
    Naryan-Mar

    RusçaНарьян-Мар (Naryan-Mar)

    Nenetsçe: Няръянa Mар (Nyar'yana Marq)
    42,090 176.810 km2 (68.267 sq mi) 15 Temmuz 1929
    Yamalo-Nenets bayrağı
    Yamalo-Nenets bölgesinin haritası
    Yamalo-Nenets Otonom Okrugu

    RusçaЯмало-Ненецкий Автономный Округ (Yamalo-Nenetskiy Avtonomny Okrug)

    Nenetsçe: Ямалы-Ненёцие Aвтономной Ӈокрук (Yamaly-Nenyotsiye Avtonomnoj Ŋokruk)
    Salehard

    RusçaСалехард (Salekhard)

    Nenetsçe: Саляʼ Xарад (Salja’ Harad)
    522,904 769.250 km2 (297.009 sq mi) 12 Ekim 1930

    Eski otonom okruglar

    [değiştir | kaynağı değiştir]
    Bayrak Harita İsim Lokal dillerdeki isimleri Yönetim merkezi Nüfus Yüzölçümü Varolduğu yıllar
    Flag of Agin-Buryatia
    Map showing Agin-Buryatia in Russia
    Agin Buryat Otonom Okrugu Şablon:Dl (Aginskiy Buryatskiy Avtonomny Okrug)

    Buryatça: Агын Буряадай Aвтономито Tойрог}} (Agyn Buryaaday Avtonomito Toyrog)
    Aginskoye

    RusçaАгинское (Aginskoye)

    Buryatça: Ага (Aga)
    76,383 (2008) 19.592 km2 (7.565 sq mi) 1937–2008
    Flag of Evenkia
    Map showing Evenkia in Russia
    Evenk Otonom Okrugu RusçaЭвенкийский Автономный Округ (Evenkiyskiy Avtonomny Okrug)

    Evenkice: Эведы Автомоды Округ}} (Ēvēde Avtōmōde Okrug)
    Tura

    RusçaТура (Tura)

    Evenkice: Typy}} (Turu)
    16,979 (2007) 763.197 km2 (294.672 sq mi) 1930–2007
    Flag of Komi-Permyakia
    Map showing Komi-Permyakia in Russia
    Permyak Otonom Okrugu RusçaКоми-Пермяцкий Автономный Округ (Komi-Permyatskiy Avtonomny Okrug)

    Permyakça: Коми-Пермяцкöй Aвтономнöй Округ (Komi-Permjacköj Avtonomnöj Okrug)
    Kudımkar

    RusçaКудымкар (Kudymkar)

    Permyakça: Кудымкöр (Kudymkör)
    132,824 (2005) 32.770 km2 (12.653 sq mi) 1930–2005
    Flag of Koryakia
    Map showing Koryakia in Russia
    Koryak Otonom Okrugu RusçaКорякский Автономный Округ (Koryakskiy Avtonomny Okrug)

    Koryakça: Чав’чываокруг (Čav’čyvaokrug)
    Palana

    RusçaПалана (Palana)

    Koryakça: Пылылъын (Pylylʺyn)
    22,580 (2007) 292.600 km2 (112.973 sq mi) 1930–2007
    Flag of Taymyria
    Map showing Taymyria in Russia
    Taymır Otonom Okrugu RusçaТаймырский Автономный Округ (Taymyrskiy Avtonomny Okrug) Dudinka

    RusçaДудинка (Dudinka)
    38,372 (2007) 879.929 km2 (339.742 sq mi) 1930–2007
    Flag of Ust-Orda Buryatia
    Map showing Ust-Orda Buryatia in Russia
    Ust-Orda Buryat Otonom Okrugu RusçaУсть-Ордынский Бурятский Автономный Округ (Ust’-Ordynskiy Avtonomny Okrug)

    {Buryatça: Усть-Ордын Буряадай Aвтономито Tойрог (Ust’-Ordyn Buryaaday Avtonomito Toyrog)
    Ust-Ordınski

    RusçaУсть-Ордынский (Ust-Ordynsky)

    Buryatça: Ордын Адаг (Ordyn Adag)
    134,320 (2008) 22.400 km2 (8.649 sq mi) 1937–2008

    1990 yılında Rusya Sosyal Federatif Sosyalist Cumhuriyetinde 10 adet otonom okrug bulunmaktaydı. 2005 ve 2008 yılları arasında itibari milletlerin(eng) nüfusun %30'unu teşkil ettiği 3 otonom okrug feshedildi. Bu tarihten sonraki süreçte 3 tane daha okrug feshedildi. 13 Mayıs 2020 tarihinde de Arhangelsk Oblastı ile Nenets Otonom Okrugu valileri birleşme planlarını ilan etti lakin kamuoyunun tepkisi üzerine süreç 2 Temmuz'da iptal edildi.[2][3][4]

    Otonom on bölgenin 1990 hali ile 2008 yılı arasındaki farkın kıyası:

    1990 yılındaki hali Ağustos 2008 yılındaki hali
    Agin Buryat Otonom Okrugu Zabaykalskiy Krayı bir parçası oldu
    Magadan Oblastı içinde Çukotka Otonom Okrugu Magadan oblastının artık tabi değil
    Krasnoyarsk Krayı içinde Evenk Otonom Okrugu Krasnoyarsk Krayı içinde bir olan Evenkiyski Bölgesi(eng) haline geldi
    Tümen Oblastı içinde Hantı-Mansi Otonom Okrugu bir değişim yok
    Permyak Otonom Okrugu şimdi Perm Krayındaki Komi-Permyak Okrugu oldu
    Kamçatka Oblastı içinde Koryak Otonom Okrugu şimdi Kamçatka Krayındaki Koryak Okrugu oldu
    Arkhangelsk Oblastı içinde Nenets Otonom Okrugu bir değişim yok
    Krasnoyarsk Krayı içinde Taymır Otonom Okrugu şimdi Krasnoyarsk Krayındaki Taymırski Dolgano-Nenetski Rayonu oldu
    İrkutsk Oblastı içinde Ust-Orda Buryat Otonom Okrugu şimdi İrkutsk Oblastındaki Ust-Orda Buryat Okrugu
    Tümen Oblastı içinde Yamalo-Nenets Otonom Okrugu bir değişim yok

    Bölgelerin etnik yapısı

    [değiştir | kaynağı değiştir]
    Autonomous Okrug İtibari millet(eng) Ruslar Diğer[5]
    year 1979 1989 2002 2010 1979 1989 2002 2010 1979 1989 2002 2010
    Agin Buryat Otonom Okrugu[6] 52,2 54,9 62,5 65,1 42 40,8 35,1 32,5
    Permyak Otonom Okrugu[6] 61,6 60,2 59 34,9 36,1 38,1
    Koryak Otonom Okrugu (bütün yerliler)[6] 16,3 16,45 26,6 30,3 62,9 62 50,5 46,2 24,9 40,5 46,5
    Nenets Otonom Okrugu (Komi) 12,8 11,9 18,6 Sabit18,6 66 65,8 62,4 66,1 11,1 9,5 10,8 9
    Taymır Otonom Okrugu (Dolgan and Nenets)[6] 9,6 8,9 13,8 15,7 68,9 67,1 58,6 50,0 5 4,4 7,6 10,1
    Ust-Orda Buryat Otonom Okrugu[6] 34,1 36,3 39,6 39,8 58,3 56,5 54,4 54,2
    Hantı-Mansi Otonom Okrugu 1,9 0,9 1,2 1,3 74,3 66,3 66 68,1 1,1 0,5 0,7 0,8
    Çukotka Otonom Okrugu (bütün yerliler) 8,1 7,3 23,4 26,7 68,6 66,1 51,8 52,5 9,6 30,8 35,3
    Evenk Otonom Okrugu[6] 20 14,1 21,5 22,0 62,5 67,5 61,9 59,4
    Yamalo-Nenets Otonom Okrugu (Nenets) 10,7 4,2 5,2 5,9 59,1 59,2 58,8 61,7 1,5 1,7 1,9
    1. ^ Ukrayna'nın eski topraklarının ilhak edildiği kısımlar haricinde 83 kısım

    Ayrıca bakınız

    [değiştir | kaynağı değiştir]
    1. ^ url=https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/tab-5_VPN-2020.xlsx 1 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
    2. ^ ""Catastrophic" economic situation prompts merger talks for Nenets AO and Arkhangelsk Oblast". The Independent Barents Observer (İngilizce). 2 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2024. 
    3. ^ "Глава НАО заявил об отказе от объединения с Архангельской областью". РБК (Rusça). 2 Temmuz 2020. 17 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2024. 
    4. ^ Times, The Moscow (13 Mayıs 2020). "Russian Regions to Become Single Federal Subject in Decade-First". The Moscow Times (İngilizce). 14 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2024. 
    5. ^ Are the people who are in parentheses next to the autonomous regions and the second-largest two-part Indigenous autonomous regions.
    6. ^ a b c d e f liquidated Autonomous okrug.