I. Antiohos (Kommagene kralı)
| I. Antiohos Theos | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| Kommagene kralı | |||||
| Hüküm süresi | 70-31 MÖ | ||||
| Önce gelen | Mithridates I Callinicus | ||||
| Sonra gelen | Mithridates II | ||||
| Doğum | 16 Temmuz 98 MÖ | ||||
| Ölüm | 31 MÖ | ||||
| Çocuk(lar)ı | |||||
| |||||
| Hanedan | Orontid Hanedanı | ||||
| Babası | Mithridates I Callinicus | ||||
| Annesi | Laodice VII Thea | ||||
| Dini | Yunan-İran dini senkretizmi | ||||
Antiochus I Theos Dikaios epiphanes philorhomaios Philhellen Eski Yunanca: Ἀντίοχος ὁ Θεὸς Δίκαιος Ἐπιφανὴς Φιλορωμαῖος Φιλέλλην ἀντί Yakam , "Antiohos, adil, yüce tanrı, Romalıların dostu ve Yunanlıların dostu" anlamına gelir, y. 86 BC - 31 BC, hüküm 70 BC - 31 BC ) Yunan-İran krallığı Kommagene kralı ve bu krallığın en ünlü kralıdır.[1]
Türkiye'deki Nemrut Dağı'nın tepesindeki Antiohos'un mezar-kutsal alanının kalıntıları 1987 yılında UNESCO Dünya Mirası listesine eklendi. Alanda keşfedilen birkaç kumtaşı kabartması, el sıkışan iki figürün bilinen en eski görüntülerinden bazılarını içeriyor.[2] Kabartmalar, Yunan-İran tanrılarının yanı sıra tanrıça Kommagene'yi ve hatta Antiohos'un kendisini tanrılaştırılmış bir statüde temsil ediyordu.[3] Antiohos, Romalıların gelişinden önce Pers- Makedonya sarayının son hükümdarlarından biriydi.[4]
Ailesi, soyu ve erken yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]I. Antiohos, Kral I. Mithridates Callinicus ile Kommagene kraliçesi VII. Laodike Thea'nın oğludur.[5]} Antiohos yarı İranlı Orontid Hanedanı'nın[6] uzak bir üyesi ve yarı Yunanlıydı. Antiohos'un babası Mithridates, Kommagene Kralı II. Sames Theosebes Dikaios'un ve kimliği belirlenemeyen bir kadının oğluydu. Mithridates muhtemelen Part krallarıyla akrabaydı ve Nemrut Dağı'ndaki arkeolojik keşifler ışığında, Orontes'ten geldiğini iddia etti ve ayrıca Orontes'in II. Artaserhas'in kızı Rhodogune ile evliliği sayesinde Pers Kralı I. Darius'un soyundan geldiğini iddia etmiştir.
Diadochi'yle olan hanedan bağlantıları daha kesindir. Antiohos'un annesi Laodike VII Thea, Selefkî İmparatorluğu'nun Yunan prensesiydi. Laodice'nin babası Selefkî Kralı VIII. Antiohos'du, annesi ise Ptolemaik bir prenses ve daha sonra Selefkî Kraliçesi Tryphaena idi (bkz. Mısır'ın VI. Kleopatra'sı). Dolayısıyla Antiochus, Selefkî İmparatorluğu'ndan I. Seleukos'un, Mısırlı I. Ptolemaios'un, Makedonya ve Asya'nın I. Antigonos'unun, Trakya'nın Lisimahos'unun ve Makedon naibi Antipater'in doğrudan soyundan geliyordu. Diadohoi'nin 'halefleri' olan bu beş adam, Büyük İskender'in emrinde general olarak görev yapmıştı. Antiohos'un ebeveynleri, krallıkları arasındaki barış ittifakının bir parçası olarak evlenmişlerdi. Helensever yönü dışında, erken yaşamı ve eğitimi hakkında çok az şey biliniyor; ancak öyle görünüyor ki babası MÖ 70 yılında öldüğünde Antiochus babasının yerine kral oldu.
Antiohos, Kapadokya Kralı I. Ariobarzanes'in kızı Isias ile evlendi. Beş çocukları vardı:
- Kommageneli II. Mithridates, MÖ 31 yılındaki ölümünden sonra Antiohos'un yerine Kommagene Kralı oldu
- Kral Orodes ile evlenen Laodice
- Kommagene Prensi II. Antiohos
- Kommageneli Antiochis
Hükümdarlığı
[değiştir | kaynağı değiştir]Kommagene, Kuzey Suriye'nin dağlık bölgelerinde yer alan küçük bir krallıktı; Kuzeyde Kapadokya'yı, güneyde ise Osroene'yi sınırlıyordu.[5] Başlangıçta Selefkîlerin vasal bir devletiydi ve burada oldukça Helenleşmişti.[5][4] MÖ 1. yüzyılda İran kültürü, antik atalarını vurgulamak ve Selefkî, Part ve Roma'nın bölge üzerindeki iddialarını çürütmek için Kommagene tarafından kasıtlı olarak desteklenen bir yeniden canlanma yaşadı.[4] Antiohos yönetimindeki krallığı, Roma'nın Pontus ve Ermenistan ile yaptığı savaş sırasında zorluklar yaşadı.[5] Ermenistan ilk başta nüfuzunu Kommagene üzerinde genişletmeyi başardı, ancak sonunda komutan Pompey ona savaş ilan ettiğinde Antiohos, Romalıların yanında yer almak zorunda kaldı.[5]
Antiohos, Nemrut Dağı'ndaki yazıtında kendisinin "Romalıların dostu" ( philoromaios ) olduğunu iddia ediyor, ancak Romalı siyasetçi Cicero'nun muhbirlerinden birkaçı tarafından biraz şüpheyle görülüyor.[5] İran soyu onu Part diyarına yönelmeye yöneltti.[5] Görünüşe göre Pompey'e karşı ona yardım eden Media Atropatene kralı Darius ile iyi ilişkiler içindeydi.[5] Antiohos, Part hükümdarı II. Orodes (h. 57-37 MÖ), Orodes'in Antiohos'un kızı Laodice ile evlenmesiyle pekişti.[7] Ancak MÖ 51 yılında Antiohos, Cicero'ya prens I. Pakorus liderliğindeki bir Part kuvvetinin hareketleri hakkında istihbarat sağladı.[5] Nihayetinde Antiohos, Romalılar yerine Partları seçti.[5] MÖ 38'de Pakorus, Romalılar tarafından mağlup edildi ve öldürüldü; ordusunun kalıntıları Kommagene'ye kaçtı ve orada sığındılar.[5]
Romalı general Publius Ventidius, Antiohos'u firarından dolayı cezalandırmak için Kommagene'ye doğru yürüdü. Antiohos'un ikamet ettiği başkent Samosata'yı kuşattı. Antiohos, tazminat olarak 1000 talent ve Romalılarla yenilenen bir ittifak teklif ederek uzlaşmaya varmaya çalıştı.[5] Romalı başkomutan Marcus Antonius teklifi reddetti ve kuşatmayı kendisi üstlenerek Ventidius'u görevden aldı. Ancak başkenti ele geçiremedi ve bunun yerine Antiohos'un 300 talentlik yeni teklifini kabul etmeye başvurdu.[5] Bundan sonra Antiohos'un hayatı belirsizleşir; Cassius Dio'ya göre Part kralı IV. Fraates tarafından y. 31 MÖ yılında öldürülmüştür.[5]
Nemrut Dağı
[değiştir | kaynağı değiştir]
Antiohos, Nemrut Dağı'nın etkileyici dini tapınağını inşa etmesiyle ünlüdür. Antiohos kral olduğunda kendisi için bir kraliyet kültü yaratıyor ve ölümünden sonra tapınılmaya hazırlanıyordu. Antiohos, Zerdüştlük dininin Yunan formunda kendi kültünü yaratmak için ilham aldı. Antiohos, dininin birçok yönünü ortaya koyan ve eylem amacını açıklayan birçok Yunanca yazıt bıraktı. Antiohos bir yazıtta mezarının insanlardan uzak, aralarında sayılacağı tanrılara yakın, yüksek ve kutsal bir yere yapılmasını emretmişti. Antiohos cesedinin sonsuza kadar korunmasını istedi. Taptığı tanrılar, Herakles - Artagnes - Ares, Zeus - Oromasdes ve Apollo - Mithras - Helios - Hermes gibi Yunan ve İran tanrılarının bir senkretizmiydi.[5][3] Alandaki anıtsal heykeller hem Pers hem de Yunan ikonografik etkilerini göstermektedir: Giysilerde, başlıklarda ve resimlerin devasa boyutlarında Pers etkileri görülebilirken, fiziksel özelliklerinin tasviri Yunan sanatsal tarzından kaynaklanmaktadır.
Antiohos çok ezoterik türden astroloji uyguladı ve o zamana kadar Ay'ın hareketlerine dayanan Kommagene yılını Mısırlılar tarafından kullanılan Sotik (Sirius Yıldızı) döngüsüne bağlayarak takvimsel bir reformun temelini attı. takvimlerinin temeli olarak. Bu, Antiohos'un Hermetizm'e tam anlamıyla inisiye olmasa da bu konuda bilgili olduğunu gösteriyor.
Antiohos'un mezar kompleksi, burada dini şenliklerin yapılabileceği şekilde inşa edildi. Antiohos için her ay iki bayram günü vardı: Her ayın 10'unda kutlanan taç giyme töreni ve her ayın 16'sında kutlanan doğum günü. Bu etkinlikler için siteye yasal olarak bağlı mülklerden fon ayırdı. Ayrıca ritüelleri yürütmek için rahip ve hiyerodule ailelerini atadı ve onların soyundan gelenlerin ritüel hizmeti sonsuza kadar sürdürmeleri amaçlandı. Rahipler geleneksel Pers kıyafetleri giydiler ve tanrıların ve Antiohosun atalarının resimlerini altın taçlarla süslediler. Rahipler, her bir heykelin önüne yerleştirilen sunaklarda tütsü, şifalı bitkiler ve diğer belirtilmemiş "muhteşem kurbanlar" sundular. Şehitlerin anısına düzenlenen ziyafete tüm vatandaşlar ve askerler davet edildi. Bayramlarda kin dolu davranışlar yasaklanmış ve Antiohos halkın eğlenmesini, şarap içmesini, yemek yemesini ve tapınak müzisyenlerinin çaldığı kutsal müziği dinlemesini emretmişti.
Antiohos'un mezarı, Alman arkeologların 1883'te kazdığı zamana kadar yüzyıllar boyunca unutulmuştu. Bulunan yazıtlardan Antiohos'un dindar bir kişi olduğu ve cömert bir ruha sahip olduğu anlaşılıyor. Kraliyet sarayının kalıntıları krallığın bir başka kenti Arsemia'da bulunmuştur. Bu saray Eski Kale olarak bilinir. Antiohos, Arsameia'da bayındırlık programını ve şehri nasıl yücelttiğini anlatan birçok Yunanca yazıt bıraktı.
Soy ağacı
[değiştir | kaynağı değiştir]| I. Antiohos'un soy ağacı | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Özel
- ^ Shayegan (2016), ss. 8, 13.
- ^ Downey, Susan B.; Sanders, Donald B. (1997). "Nemrud Dagi: The hierothesion of Antiochus I of Commagene". Bulletin of the American Schools of Oriental Research (307): 94–95. doi:10.2307/1357708. JSTOR 1357708.
- ^ a b Shayegan (2016), s. 13.
- ^ a b c Canepa (2010), s. 13.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o Widengren (1986), ss. 135–136.
- ^ Marciak 2017, s. 157; Garsoian 2005; Erskine, Llewellyn-Jones & Wallace 2017, s. 75; Babaie & Grigor 2015, s. 80; Sartre 2005, s. 23; Widengren 1986, ss. 135–136; Merz & Tieleman 2012, s. 68; Canepa 2010, s. 13; Ball 2002, s. 436
- ^ Dąbrowa (2018), s. 80.
- Genel
- "Guide de la Turquie, Guide de Turquie" [Guide to Turkey]. Guide Martine (guide-martine.com) (İspanyolca ve Fransızca). 2016-03-03 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2015-11-03.
Travel Guide to Turkey, Travel, Turkey, Voyage, Turquie, Istanbul, Turkey Photos, Photos de la Turquie
- Speidel, Michael Alexander (24 August 2005). Early Roman rule in Commagene (PDF). Mavors Institute. 27 December 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2015-11-03.
- Smith, William, (Ed.) (1870). "Antiochus I". Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology. 1. s. 193. 1 January 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 November 2015 – ancientlibrary.com vasıtasıyla.
- Bennett, Chris, (Ed.) (c. 2006). "Tryphaena". Egyptian Royal Genealogy. 19 May 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi – Tyndale House (tyndale.cam.ac.uk) vasıtasıyla.
- Campbell-Scott, Roger (1988). "Nimrud Dagh – a sacred mountain in Anatolia". Vanished Civilizations: The hidden secrets of lost cities and forgotten peoples. Hong Kong, CN: Reader's Digest Services. ss. 194–197. ISBN 978-0-276-42658-2.
- Ball, Warwick (2002). Rome in the East: The transformation of an empire. Routledge. ISBN 978-1-134-82387-1 – Google Books vasıtasıyla.
- Canepa, Matthew (2010). "Achaemenid and Seleukid royal funerary practices and middle Iranian kingship". Börm, Henning; Weisehöfer, Josef (Ed.). Commutatio et Contentio: Studies in the Late Roman, Sasanian, and Early Islamic Middle East in Memory of Zeev Rubin
. Dusseldorf, DE: Wellem. ss. 1–21 – academia.edu vasıtasıyla. - Dąbrowa, Edward (2018). "Arsacid dynastic marriages". Electrum. 25: 73–83. doi:10.4467/20800909EL.18.005.8925
. - Beck, R. (2004). Beck on Mithraism: Collected works with new essays. Ashgate. s. 297. ISBN 978-0-7546-4081-3. Erişim tarihi: 2015-11-03.
- Widengren, G. (1986). "Antiochus of Commagene". Encyclopaedia Iranica. Vol. II, Fasc. 2, pages 135–136.
- Merz, Annette; Tieleman, Teun L. (2012). The Letter of Mara bar Sarapion in Context: Proceedings of the Symposium Held at Utrecht University, 10–12 December 2009. Leiden: Brill. ISBN 978-90-04-23301-0.
- Babaie, Sussan; Grigor, Talinn (2015). Persian Kingship and Architecture: Strategies of power in Iran from the Achaemenids to the Pahlavis. I.B. Tauris. ss. 1–288. ISBN 978-0-85773-477-8.
- Erskine, Andrew; Llewellyn-Jones, Lloyd; Wallace, Shane (2017). The Hellenistic Court: Monarchic power and elite society from Alexander to Cleopatra. The Classical Press of Wales. ISBN 978-1-910589-62-5.
- Garsoian, Nina (2005). "Tigran II". Encyclopaedia Iranica.
- Marciak, Michał (2017). Sophene, Gordyene, and Adiabene: Three regna minora of northern Mesopotamia between east and west. Brill. ISBN 978-90-04-35072-4.
- Sartre, Maurice (2005). The Middle East under Rome. Harvard University Press. ISBN 978-0-674-01683-5.
- Shayegan, M. Rahim (2016). "The Arsacids and Commagene". Curtis, Vesta Sarkhosh; Pendleton, Elizabeth J.; Alram, Michael; Daryaee, Touraj (Ed.). The Parthian and Early Sasanian Empires: Adaptation and expansion. Oxbow Books. ISBN 978-1-78570-208-2.
