İçeriğe atla

Harbin

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Harbin
哈尔滨市
Eyalet altı şehir
Harbin şehri
Harbin'den görüntüler
China üzerinde Harbin
Harbin
Harbin
Harbin'in Çin'deki konumu
Ülke Çin
EyaletHeilongjiang
İdare
 • Parti sekreteriChen Haibo
 • Belediye başkanıSong Xibin
Yüzölçümü
 • Eyalet altı şehir53068 km²
 • Kent
4.640,4 km² (17.916 mil²)
Nüfus
 (2010)
 • Eyalet altı şehir10.635,971
 • Yoğunluk200/km²
 • Kent
5,282,083
 • Metropol
6,704,573
Zaman dilimiUTC+08.00 (CST)

Harbin (Çince: 哈尔滨市; Çince (basitleştirilmiş): 哈尔滨; Çince (geleneksel): 哈爾濱; pinyin: Hā'ěrbīn Shì; Wade–Giles: Ha-erh-pin; Rusça: Харби́н), Çin'in Heilongjiang eyaletinin başkenti ve en büyük şehridir. Şehir, Songhua Nehri'nin güney yakası boyunca uzanmaktadır. Harbin, Kuzeydoğu Çin'in en büyük şehri olup Çin'in sekizinci büyük şehridir[1] ve Kuzeydoğu Çin'in siyasi, ekonomik, bilimsel, kültürel ve iletişim merkezidir.[2]

Harbin esasında "balık ağlarını kurutmak için bir yer" manasına gelen, Mançucada bir kelimedir.[2] Harbin ‘Kuğunun Kanadındaki İnci’ takma adını da taşımaktadır. Çünkü, Heilongjiang ilinin şekli bir kuğuya benzemektedir. Harbin, mimari yapısından dolayı ‘Doğunun Moskova’sı’ yahut ‘Doğunun Paris’i’ gibi takma adlara da sahiptir. Harbin ayrıca, uzun ve soğuk kışlarından dolayı ‘Buz Şehri’ olarak da bilinir.

Tarihçe

[değiştir | kaynağı değiştir]
Kitaiskaia Caddesi'nde üç farklı millet bir arada: Çinliler, Japonlar ve Ruslar (1945 yılı öncesinde çekilmiş)

Harbin’deki insan yerleşimi en azından MÖ 2200’lere dayanır. Eski adı Pinkiang’dır.

Şimdiki Harbin şehri, Vladivostok’a olan uzaklığı önemli ölçüde kısaltan, Dairen liman şehri ve Rus deniz üssü limanı olan Port Arthur’a bağlantı yaratan Trans-Sibirya Demiryolu'nun bir uzantısı olan Doğu Çin Demiryolu’nun yapımıyla, 1898’dan itibaren küçük bir köyden gelişip büyümüştür. 1904-05 Rus-Japon Savaşı’ında Rusya’nın yenilgisiyle Rus etkisi azaldı ve aralarında ABD, Almanya, Fransa’yı da içeren 33 ülkeden birkaç bin kişi Harbin’e yerleşti. 16 devlet, Harbin’de konsolosluk oluşturdu ve birkaç bin sanayi, ticaret ve banka şirketi kurdu. Çinliler de kendi bira, gıda ve tekstil sanayilerini kurdular. Harbin, Çin'in kuzeydoğu bölgesinin merkezî ve uluslararası bir metropolü olarak statüsünü kanıtlamış oldu.

Aralık 1918 Bolşevik İhtilali sırasında, yenilmiş olan Bolşevik karşıtları Beyaz Muhafızlar ve mülteciler bu şehre kadar geldiler. Şehir bundan sonra Beyaz Rus göçemlerinin önemli bir merkezi oldu. Şehir, Rusya dışındaki en büyük Rus yerleşimi oldu. 1930’ların sonlarında Nazi Almanyası'ndan kaçan Rus Yahudileri ve bir grup Alman yahudisi, Yahudi Topluluğu’nu kurdu. Ruslar, Rus eğitim sistemini buraya tesis etti ve Rus gazete ve günlükleri bastı.

1935'te Kuzeydoğu Çin Demiryolu'[kaynak belirtilmeli]nun Japonlara satılmasından sonra Harbin, Japon kontrolündeki Mançukuo'nun bir parçası oldu. 1946’dan sonra Harbin, bölgeyi işgal eden Sovyetler Birliği’nin kontrolüne girdi. Geri kalan bazı Avrupa topluluklarından (Ruslar, Almanlar, Lehler, Yunanlar vb.) 1950-54 yılları esnasında Avustralya, Brezilya ve ABD’ye göçler oldu ve bir kısmı da anavatanına geri döndü. Savaştan önce komünizmden kaçan binlerce Rus, Soyvet ordusu tarafından idam edildi ve pek çok kişi zorla Sovyetler Birliği’ne taşındı.

Mançukuo’nun kurulmasıyla 4 Şubat 1932’de Japon birlikleri Harbin’i işgal etti. Bir sır olan kötü namlı 731. Birim biyolojik savaş askeri biriminin temelleri Pingfan’da kurulmuştur. 20 Ağustos 1945’te Sovyet Ordusu şehri ele geçirdi. Harbin, birlikleri şehrin 60 km yakınında duran Kuomintang'ın birlikleri girmeden, şehrin yönetimi Nisan 1946’da Soyvet Ordusu’nun çekilmesiyle Çin Halk Kurtuluş Ordusu'na devredildi.

Sekiz Harbin ilçesi esasen Songhuajiang Bölgesi’nin bir parçası olarak şekillenmiştir ve Harbin alt-taşra şehrinin oluşturulmasıyla 11 Ağustos 1999’da Harbin’e bağlanmıştır.

Benzin Fabrikasında Zehirli Sızıntı

13 Kasım 2005’te, Jilin şehri boyunca uzanan Songhua nehrinin akıntısının karşısına yerleştirilmiş bir benzin fabrikası patladı. Nehirdeki benzin oranının normalin 100 katından fazlasına ulaşması, Harbin’in yöneticilerinin, su kaynağını kapatmasına yol açtı ve kimileri şişe su alımınına hücum ederken, bazı yerleşimciler ise şehri terk etti. Birkaç gün sonra su kaynağı yeniden sağlandı. Harbin yönetimi esasen su şebeke kaynağı kontrol edilirken, suyun geçici olarak kesileceğini söyledi. Ayrıca kimyasal sızıntı raporlarını yalanlayıp, bunun bir söylenti olduğunu iddia ettiler.

İklim

[değiştir | kaynağı değiştir]
 Harbin iklimi 
Aylar Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara Yıl
En yüksek sıcaklık (°C) 4,2 9,9 20,7 29,4 34,6 36,7 39,2 35,6 31,0 26,5 17,2 8,5 39,2
Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) −12 −6,3 2,8 14,0 21,5 26,5 27,8 26,5 21,2 12,3 −0,1 −9,2 10,4
Ortalama sıcaklık (°C) −17,6 −12,4 −2,8 7,8 15,3 21,0 23,1 21,6 15,1 6,4 −4,9 −14,3 4,9
Ortalama en düşük sıcaklık (°C) −22,9 −18,3 −8,5 1,4 8,8 15,2 18,6 16,9 9,3 0,9 −9,5 −19 −0,6
En düşük sıcaklık (°C) −38,1 −33,7 −28,4 −12,8 −3,8 4,6 9,5 6,6 −4,8 −16,2 −26,5 −35,7 −42,6
Ortalama yağış (mm) 4,2 4,9 11,9 20,1 39,3 88,2 147,8 122,6 56,3 23,0 12,7 6,9 537,9
Kaynak: Çin Meteoroloji Müdürlüğü[3]


İdari bölümler

[değiştir | kaynağı değiştir]

8 Bölge:

3 şehiriçi ilçe:

7 ilçe:

Ekonomi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Mimarî

[değiştir | kaynağı değiştir]
Hongbo Meydanı

'Doğu’nun Sankt-Peterburg’u' olarak anılan Harbin, Çin’in en güzel şehirlerinden biridir. Şehir, özgün, Rus ve Avrupa etkileri olan mimarîsi ile bilinir.

Harbin’in ana iş caddelerinden biri olan Zhong Yang Caddesi (Ana Cadde, ‘Kitaiskaia Caddesi’ olarak da bilinir), 20. yüzyıl uluslararası iş aktivite koşuşturmacalarının mükemmel bir kalıntı örneğidir. Barok ve Bizans cepheleriyle, Yahudi tarzı mimari harikalarıyla, küçük Rus fırınlarıyla, Fransız moda evleriyle, Amerikan hafif yemek servisi geçitleriyle ve Japon restoranlarıyla 1.4 km uzunluğundaki bu cadde tam bir Avrupa mimari stiller müzesidir. Bir Rus Ortodoks Kilisesi olan ‘St. Sophia Katedrali’ de Daoli’nin bu merkezî bölgesinde yer alır.

St. Sophia’nın yapımı tam 9 yıl aldı ve 1932’de tamamlandı. Şimdi Harbin’in çok-kültürlü mimarîsinin bir vitrini olarak müze haline getirilmiştir.

St. Sophia Katedrali

Pek çok vatandaş Ortodoks kilisesinin yerel ‘Feng shui’ felsefesine zarar verdiğine inanmaktadır. Öyle ki, şimdi dev bir Çin manastırı olan Ji Le Tapınağı’nın yapımı için önemli miktarda bağış yapmışlardır.

Rus Etkisi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Harbin, bugün hâlâ Ruslar ile olan geçmişinde çok fazla etkilenmektedir. Bir zamanlar Rus hakimiyetinde olan şehir, şimdi bu ülke ile iyi ticarî ilişkileri olan bir ticaret merkezidir.

Rus etkisi, Trans-Sibirya Demiryolu’nun bir uzantısı olan Doğu Çin Demiryolu’nun yapımı ile gelmiştir ve eskiden bir balıkçı köyü olarak bilinen Harbin, Kuzeydoğu Asya’nın en büyük ticari ve ekonomik merkezi olmayı başarmaktadır.

Harbin yerel mutfağında da Rus etkisi vardır. Harbin’in fırınları ekmekleriyle ünlüdür (yerel dilde ‘lie-ba, ekmek mânâsına gelen Rusça ‘kleb’ sözcüğünden türetilmiştir). Bir başka önemli ürün olan Harbin sucukları, diğer Çin sucuklarına göre daha Avrupai bir tada benzemektedir.

Yerel Harbin lehçesi, Rus dilinden gelen başka kelimelere de sahiptir.

Kış Kültürü

[değiştir | kaynağı değiştir]

Harbin, dünyadaki buz ve kar kültürü kaynaklarından biridir. Coğrafi olarak, Sibirya’dan gelen soğuk kış rüzgarının etkisinin altında olan Kuzeydoğu Çin’de bulunmaktadır. Ortalama sıcaklık yazın 21.2 C, kışın -16.8 C’dir. Kışın, -38.1 C’a kadar soğuğa ulaşabilir.

Yıllık ‘Harbin Uluslararası Buz ve Kar Heykel Festivali, 1985’ten bu yana düzenlenmektedir. 5 Ocak’ta başlar ve bir ay kadar sürer. Şehirdeki pek çok parkta gerçekleştirilen ‘buz feneri park turu’ aktiviteleri vardır. Festivaldeki kış aktiviteleri Yabuli Dağ Kayakları, Songhua Nehri’nde kış yüzmesi ve Zhaolin Bahçesi’ndeki buz feneri sergisini içerir. Kar oymacılığı ve kar eğlenceleri dünya çapında üne sahiptir.

Harbin Uluslararası Buz ve Kar Heykel Festivali, Japonya’nın Sapporo Kar Festivali, Kanada’nın Québec Şehri Kış Karnavalı ve Norveç’in kayak festivali ile birlikte, dünyanın en büyük dört buz ve kar festivalinden biridir.

Her Kasım, Harbin şehri ABD’ye, özgün sanat biçimlerini geliştirmek amacıyla grup grup buz sanatçıları yollamaktadır. Tennessee’nin Nashville’inde, Florida’nın Kissimmee’sinde ve Teksas’ın Grapevine’inde gerçekleşen, yıllık kapalı Noel temalı buz oymacılığı sergilerinde gerçek bir eser yaratmak için 100’den fazla sanatçı gerekmektedir.

1996'da düzenlenen 3. Asya Kış Oyunları'na ev sahipliği yapmıştır. Şehir ayrıca, 2010 Kış Olimpiyatları’na ev sahipliği yapmak için teklif vermiştir. Dağ kayağı karşılaşmaları Yabuli kayak merkezinde yer alabilir. Bu, rolünü dünya sahnesinde yer alma kampanyası çerçevesinde, Harbin 2009 Kış Universiade’ının da ev sahibi şehri olacak. Harbin, bu Universiade için altyapı yapım ve yenileme çalışmalarına 1,5 milyar Amerikan doları harcamayı planlıyor.

Medya

[değiştir | kaynağı değiştir]

Heilongjiang Televizyonu ve Harbin Ekonomi Radyosu, bu bölgenin medya kaynakları olarak hizmet vermektedir.

Ulaşım

[değiştir | kaynağı değiştir]

Harbin Taiping Uluslararası Havalimanı, Harbin’e hizmet vermektedir ve Kuzeydoğu Çin için önemli bir bağlantı noktasıdır. Ayrıca Çin’in kuzeydeki en büyük havalimanıdır ve terminal binası da şu an Kuzeydoğu Çin’in en büyüklerinden biridir. En üst kalitede bir havalimanıdır.

Üniversiteler

[değiştir | kaynağı değiştir]
Harbin Teknoloji Enstitüsü

Kardeş şehirler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Yerli

[değiştir | kaynağı değiştir]

Uluslararası

[değiştir | kaynağı değiştir]

Harbin aşağıdaki şehirler ve bölgelerle kardeş şehir anlaşmalarına girmiştir:[4]

Anchorage ile Harbin arasındaki kardeş şehir anlaşması 1984 yılında başladı, lâkin bu şehirlerin arasındaki temaslar 1991 yılı sonrasında sona erdi ve ancak 2018 yılında tekrar başlatıldı.[6]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "最新中国城市人口数量排名（根据2010年第六次人口普查）" (Çince). www.elivecity.cn. 2012. 3 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2015. 
  2. ^ a b "Harbin (Heilongjiang) City Information". hktdc.com. 28 Ocak 2014. 8 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2015. 
  3. ^ 中国地面国际交换站气候标准值月值数据集（1971－2000年） (Çince). Çin Meteoroloji Müdürlüğü. 2013-10-16 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2009-03-17. 
  4. ^ "中国省市商务概览（黑龙江省）" (PDF) (Çince). 商务部电子商务和信息化司；商务部国际贸易经济合作研究院. 8 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Ekim 2023. 
  5. ^ "Harbin" (Lehçe). Varşova Büyükşehir Belediyesi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2023. 
  6. ^ a b "Harbin, China" (İngilizce). Municipality of Anchorage. Sister Cities Commission. 15 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2023. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Harbin ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
Vikigezgin'de :en:Harbin ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Harbin&oldid=33607910" sayfasından alınmıştır