Hebei

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Hebei Eyaleti
Çince : 河北省
Héběi Shěng
Kısaltmalar: 冀  (pinyin: Jì)
Hebei bu haritada renklendirilmiştir.
Adın kökeni 河 hé - "(Sarı) Irmak"
北 běi - kuzey
"Sarı Irmak'ın kuzeyi"
İdari birim türü Eyalet
Başkenti Baoding (1928-1958, 1966)
Tientsin (1958-65)
Shijiazhuang (1967 - günümüz)
En büyük şehriBaoding
ÇKP Komitesi Sekreteri Zhao Kezhi
Vali Xu Qin
Yüzölçümü 187.700 km² (12.)
Nüfusu (2020)
 - Nüfus yoğunluğu
74.610.235[1] (6.)
390 kişi/km² (11.)
GSYİH (2016)
 - kişi başına
CNY 318 trilyon (6.)
CNY 42.886 (14.)
İGE (2010) 0,691 (orta) (16.)
Başlıca etnik gruplar Han - %96
Mançu - %3
Hui - %0,8
Moğol - %0,3
İl düzeyi 12
İlçe düzeyi 172
Belde düzeyi 2207
ISO 3166-2 CN-13
Resmî websitesi
http://www.hebei.gov.cn
 (Çince)

Hebei (Çince: 河北; pinyin: Héběi, Çin'in Kuzey Çin bölgesinde bulunan bir eyalet. Eyalet isminin "jì" (冀) şeklinde kısaltılması, eski Han Hanedanı'na ait Ji Eyaleti (zhou)'nden alınır. Ji Eyaleti, günümüz güney Hebei'in üstünde bulunurdu. "Hebei" isminin tam anlamı "ırmağın kuzeyi". Bu, eyaletin Sarı Irmak (黄河, Huáng Hé)'ın kuzeyinde yer almasından dolayıdır.

"Doğrudan yönetilen" anlamına gelen "Zhili" (Basitleştirilmiş Çince: 直隶; Geleneksel Çince: 直隸; pinyin: Zhílì), Hebei Eyaleti'nin eski ismi ve bu bölgenin İmparatorluk Mahkemesinin doğrudan yönetimi altında olmasıyla ilgilidir. Ancak 1928 yılında Zhili Eyaleti'nin merkez hükûmet tarafından feshedilmesiyle bunun yerine Hebei Eyaleti kuruldu. Birbiriyle sınır paylaşan Pekin ile Tientsin büyükşehir belediyeleri, Hebei'den ayrı olarak kendilerine özgü idari bölgeler olarak kuruldular.

Hebei Eyaleti, kuzeydoğuda Liaoning, kuzeyde İç Moğolistan, batıda Şansi, güneyde Henan ve güneydoğuda Şantung eyaletleri ile sınır paylaşmaktadır. Hebei Eyaleti'nin doğusunda ise Sarıdeniz'deki Bohai Körfezi bulunmaktadır. Hebei Eyaleti'ne ait ve Sanhe, Dacheng Hui Özerk İlçesi ve Xianghe İlçesi'nden oluşan Sanhe Eksklavı, Pekin ile Tientsin büyükşehir belediyeleri arasında bulunmaktadır.

İdari yapılanma[değiştir | kaynağı değiştir]

Hebei Eyaleti 11 farklı il düzeyi şehirden oluşmaktadır.

Hebei Eyaleti'nin İdari Bölümleri
Bölüm kodu[2] İsim Çince
Pinyin
Alan
(km2)[a]
Nüfus
(2020 Nüfus
Sayımı)[1]
Merkez İlçe düzeyi bölümler[3]
Semtler İlçe düzeyi şehirler İlçeler Özerk ilçeler
130000 Hebei Eyaleti 河北省
Héběi Shěng
188.544,71 74.610.235 Shijiazhuang Şehri 49 21 91 6
İl düzeyi şehirler
130100 Shijiazhuang Şehri 石家庄市
Shíjiāzhuāng Shì
14.060,14 10.640.458 Chang'an Semti 8 3 11
130200 Tangshan Şehri 唐山市
Tángshān Shì
14.151,46 7.717.983 Lubei Semti 7 3 4
130300 Qinhuangdao Şehri 秦皇岛市
Qínhuángdǎo Shì
7.802,93 3.136.879 Haigang Semti 4 2 1
130400 Handan Şehri 邯郸市
Hándān Shì
12.065,47 9.413.990 Congtai Semti 6 1 11
130500 Xingtai Şehri 邢台市
Xíngtái Shì
12.433,26 7.111.106 Xiangdu Semti 4 2 12
130600 Baoding Şehri 保定市
Bǎodìng Shì
22.184,95 9.242.610 Jingxiu Semti 5 4 15
130700 Zhangjiakou Şehri 张家口市
Zhāngjiākǒu Shì
36.796,53 4.118.908 Qiaoxi Semti 6 10
130800 Chengde Şehri 承德市
Chéngdé Shì
39.489,53 3.354.444 Shuangqiao Semti 3 1 4 3
130900 Cangzhou Şehri 沧州市
Cāngzhōu Shì
14.304,27 7.300.783 Yunhe Semti 2 4 9 1
131000 Langfang Şehri 廊坊市
Lángfāng Shì
6.419,38 5.464.087 Guangyang Semti 2 2 5 1
131100 Hengshui Şehri 衡水市
Héngshuǐ Shì
8.836,78 4.212.933 Taocheng Semti 2 1 8
Devlet düzeyi yeni bölgeler [zh]
139900 Xiong'an Yeni Bölgesi 雄安新区
Xióng'ān Xīnqū
1576,60 1.205.440 Rongcheng İlçesi / / 3 /
— Ayrı yönetim birimleri (doğrudan ajansa bağlı) —
132903 Kuzey Çin Petrol Sahası Bölgesi 华北油田地区
Huáběiyóutián Dìqū
367 126.586 Huizhan Dao Beiduan / / / /
Eyalet tarafından doğrudan yönetilen ilçe düzeyi şehirler [zh]
130181 Xinji Şehri 辛集市
Xīnjí Shì
951 594.628 Xinji / / / /
130682 Dingzhou Şehri 定州市
Dìngzhōu Shì
1.274 1.095.986 Nanchengqu Bucağı / / / /

Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

2020 yılı Çin Ulusal Nüfus Sayımı'na göre Hebei Eyaleti'nin toplam nüfusu 74.610.235.[1]

Etnik yapı[değiştir | kaynağı değiştir]

Hebei Eyaleti sınırları içerisinde nüfusları 10 bin'i aşan etnik gruplar şunlardır:

Hebei'deki başlıca etnik gruplar
(2010 Nüfus Sayımı)[4]
Etnik grup Nüfus
Han 68.861.333
Mançu 2.169.311
Hui 570.170
Moğol 180.849
Zhuang 17.295
Koreli 11.296

Diller[değiştir | kaynağı değiştir]

Hebei Eyaleti'nin çoğunda Beifanghua'nın (Mandarin) farklı lehçeleri konuşulur; bunların çoğu dilbilimsel olarak Jilu Guanhua'nın değişkeleri olarak sınıflandırılır. Hebei'nin batısındaki bazı alanlarda ise (bilhassa Hebei'nin İç Moğolistan ve Şansi bölgeleriyle paylaştığı sınır bölgelerinde) Jin Çincesinin farklı lehçeleri konuşulmaktadır; ör. Zhangjiakou'da konuşulan Zhangjiakou-Huhhot lehçesi [en] ve Handan Şehri'nde konuşulan Handan-Xinxiang lehçesi [zh]. Bunların dışında, Ethnologue'a göre, Hebei Eyaleti'nde Korece, Mançuca ve Moğolca da konuşulmaktadır.[5]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta Hebei ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.

Dipnot[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Alan verileri "İkinci Ulusal Arazi Araştırması" (第二次全国土地调查) sonuçlarına dayanır; bu sonuçlar ne Lutai Kalkınma Bölgesi'ni [zh] ne de Hangu Yönetim Alanı'nı [zh] dahil etmektedir.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b c "河北省第七次全国人口普查公报(第二号)" (PDF). 河北省统计局网. 13 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2021. 
  2. ^ "中华人民共和国县以上行政区划代码". 中华人民共和国民政部. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2020. 
  3. ^ 中华人民共和国民政部 (August 2014). 《中国民政统计年鉴2014》. 中国统计出版社. ISBN 978-7-5037-7130-9. 
  4. ^ 国务院人口普查办公室、国家统计局人口和就业统计司 (Devlet Konseyi Sayım Dairesi, Ulusal İstatistik Bürosu Nüfus ve İstihdam İstatistikleri Dairesi) ((Ed.)). "1-6 各地区分性别、民族的人口" [1-6 Cinsiyet ve etnik kökene göre nüfus]. 中国2010年人口普查资料 (Çin'in 2010 Nüfus Sayımı Verileri) (Çince). 中国统计出版社 (Çin İstatistik Yayımevi). 16 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2018. 
  5. ^ Eberhard, David M., Gary F. Simons, & Charles D. Fennig (eds.) (2021). Ethnologue: Languages of the World (24 bas.). Dallas, Teksas: SIL International. 27 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2021. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]