Belgrad Kuşatması (1693)
| Belgrad Kuşatması | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Osmanlı-Kutsal İttifak savaşları | |||||||||
 1688 tarihli Belgrad Kuşatması | |||||||||
| |||||||||
| Taraflar | |||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||
 Bozoklu Mustafa Paşa Büyük Cafer Paşa I. Selim Giray |
 General Sybeldorf (ölü) | ||||||||
| Güçler | |||||||||
| 5.000 (kale garnizonu), 80.000 (ana ordu) | 25-30.000 | ||||||||
| Kayıplar | |||||||||
| Nispeten hafif | 4-10.000 ölü, 1-2.000 esir | ||||||||
.svg){kind=small}
Belgrad Kuşatması, Osmanlı-Kutsal İttifak savaşlarında evre.
Duc de Croy (Charles Eugène de Croÿ) komutasındaki Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu ordusunun Belgrad'ı 5 Ağustos-10 Eylül 1693 arasındaki kuşatması kale garnizonu ve Sadrazam Bozoklu Mustafa Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu tarafından yenilgiye uğratıldı.
Kuşatma öncesi[değiştir | kaynağı değiştir]
II. Viyana Kuşatması (1683) sonrasında Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu seri zaferlerle Macaristan'ın önemli bölümünü ele geçirip 1688'de Belgrad'ı da işgal ettikten sonra, 1690 yılında Sadrazam Sadrazam Köprülü Fazıl Mustafa Paşa komutasındaki Osmanlı ordusunun başarılı karşı taarruzuyla geri alınmıştı.
Kalenin stratejik öneminin farkında olan Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu 1692 yılında Osmanlı İmparatorluğu'yla yürütülen barış müzakerelerinden sonuç alınamaması üzerine, 1693 yılında Belgrad'ın yeniden ele geçirilmesini hedefledi. Duc de Croy komutasında verilen Alman ordusu Yanova ve Vilagoş'u ele geçirdikten sonra Ağustos başında Belgrad'a yöneldi.
Buna mukabil, 26 Temmuz'da Tuna Nehri'ni Turtukaya üzerinden aşarak Eflak'a giren Sadrazam Bozoklu Mustafa Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu Erdel'i istila etme niyetindeyken, Alman ordusunun Belgrad'ı hedeflemesi üzerine buraya yöneldi.[1]
Kuşatma[değiştir | kaynağı değiştir]
Alman ordusu 1 Ağustos 1693'te kalenin önüne gelerek kuşatma hazırlıklarına başladı ve 5 Ağustos'ta top ateşini başlattı. Kaledeki Türk garnizonu ise 13, 14 ve 17 Ağustos'ta huruç harekâtlarına girişirken, Alman ordusu da 26 Ağustos'tan itibaren (44 kuşatma ve 15 havan topuyla) kaleye yönelik top ateşini şiddetlendirdi. Salvo ateşinden sonuç alamayan Alman ordusu 1-6 Eylül arasını dinlenerek geçirdikten sonra 7 Eylül'de genel taarruza geçtiyse de, aralarında Bavyera Ordusu Generali Sybeldorf'un da bulunduğu üst düzeyli subaylar dahil 1.000'i aşkın askerin (Osmanlı kaynaklarına göre 8.000) ölmesinin ardından hücum sonlandırıldı.[2]
Sadrazam Bozoklu Mustafa Paşa, Kırım Hanı Selim Giray'ın komutasındaki Kırım atlılarının da bulunduğu Osmanlı ordusuyla Vidin'den hareket ederek 10 Eylül'de Morava kıyısında ordugâh kurdu. Kaptan Ali Paşa komutasındaki Tuna donanması da bölgeye geldi. 12 Eylül'de ise 4.000 Kırım atlısı ve Rumeli sipahisi Alman ordusunun istihkâmlarını basarak mühimmat araçlarını imha etti ve çok sayıda esir ile hayvan ele geçirdi.[3] Morava köprüsü yakılmış olduğundan, Osmanlı ordusu nehri sığlık geçit yerlerinden aşarak karşı kıyıya geçti.
Bu olumsuz gelişmeler üzerine, Duc de Croy savaş meclisini toplayarak iki ateş arasında kalma endişesiyle 37 gün süren kuşatmayı kaldırmak zorunda kaldı.[4]
Alman ordusu erzak gemilerini ve ağırlıklarının bir bölümünü Osmanlı Tuna donanmasının eline geçmemesi için yaktı ve Sava nehri üzerindeki köprüleri de tahrip ederek Mohaç-Segedin civarına çekildi.
Kuşatma sonrası[değiştir | kaynağı değiştir]
17 Eylül'de Sadrazam Bozoklu Mustafa Paşa Belgrad'a girdi ve bir taraftan kuşatmadan zarar gören kalenin onarılması sürecini başlatırken diğer taraftan Kırım atlılarını düzenli bir şekilde çekilen Alman ordusunu takibe gönderdi. Petrovaradin'de Alman ordusunu yakalayan Kırım atlıları yüksek sayıda esir ve büyük ganimet almayı başardı.[5]
Belgrad kalesini onararak Almanların kale etrafında kazdığı hendekleri doldurtup tabyaları yıktırdıktan sonra[6] 6 Aralık'ta Edirne'ye dönen Sadrazam Bozoklu Mustafa Paşa av merakı nedeniyle II. Ahmet tarafından 14 Mart 1694'te azledildi ve yerine Sürmeli Ali Paşa getirildi.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Büyük Osmanlı Tarihi", Joseph von Hammer, c.12, s.206
- ^ "The History of the Turks, Beginning with the Year 1679 until 1699", Paul Rycaut, Clarell (1700), s.504-505
- ^ "Kayı 7: Kutsal İttifaka Karşı", Ahmet Şimşirgil, Timaş Tarih (2015)
- ^ "Histoire générale d'Allemagne", Joseph Barre (Faransızca), Charles J. B. Delespine (1748), c.11, s.315
- ^ "Büyük Osmanlı Tarihi", Joseph von Hammer, c.12, s.207
- ^ ""Bozoklu Mustafa Paşa" maddesi, İslam Ansiklopedisi, Türk Diyanet Vakfı, Ankara (2020), c.31, s. 344". 29 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2022.
| 13.-14. |
|
|---|---|
| 15. |
|
| 16. |
|
| 17. |
|
| 18. |
|
| 19. | |
| 20. |
|
Osmanlı mağlubiyetleri italik olarak gösterilmiştir. | |