2024 İran'ın İsrail'e saldırıları

Vikipedi, özgür ansiklopedi
2024 İran'ın İsrail'e saldırıları
Hamas-İsrail Savaşı, İsrail-Lübnan sınır çatışmaları (2023-günümüz)

Kubbetü's-Sahre'nin üzerinde İran füzeleri
Tarih13–14 Nisan 2024[8]
Bölge
Durum

Sona erdi.

Taraflar
  •  İran
  • Destekleyenler

  •  İsrail
  • Destekleyenler

    Komutanlar ve liderler
    İran Ali Hamenei
    İran İbrahim Reisi
    İran Muhammed-Rıza Gharaei Ashtiani
    İran Hüseyin Selâmi
    İran Ali Fadavi
    İran Yusuf Gürbani
    İran Emir Ali Hacızade
    İsrail Binyamin Netanyahu
    İsrail Yoav Galant
    İsrail Herzi Halevi
    İsrail Tomer Bar
    Amerika Birleşik Devletleri Joe Biden
    Ürdün II. Abdullah
    Birleşik Krallık Rishi Sunak
    Çatışan birlikler

    İslam Devrimi Muhafızları Ordusu

    İsrail Savunma Kuvvetleri

    Ürdün Silahlı Kuvvetleri

    Güçler
    400-500 kamikaze İHA, seyir füzeleri ve balistik füzeler[13] Demir Kubbe
    Davud Sapanı
    Arrow 3
    Ürdün'e ait savaş uçakları[12]
    Kayıplar
    1 İsrailli bedevi çocuk şarapnel yüzünden yaralandı.[14] yaklaşık olarak 31 kişi kazara kendi kendine sebep olduğu küçük yaralanmalar veya anksiyete nedeniyle tedavi gördü.[15][16]

    13 Nisan 2024'te Hamas-İsrail Savaşı sırasında İran, insansız hava araçları ve muhtemelen füzeler kullanarak İsrail'e saldırı düzenledi.[17][18][19] İran İslam Devrimi Muhafızları Ordusu, saldırıya Sadık Vaat Harekâtı (Farsçaوعده صادق, romanizeVaad el-Sadık) kod adını verdi.[20] Bu saldırılar 1 Nisan 2024'te İsrail'in İran büyükelçiliğine saldırması sonucu meydana geldi. Bu olay, İran'ın 1979'dan bu yana İsrail'e yönelik ilk doğrudan saldırısıdır.

    14 Nisan'da İran’ın New York’taki Birleşmiş Milletler Daimi Temsilciliği saldırıların "sonuçlanmış sayılabileceğini" söyledi.[21] İsrail Savunma Kuvvetleri, İran'ın yaklaşık 170 insansız hava aracı ve 120'den fazla balistik füze dahil olmak üzere 300'den fazla mühimmat fırlattığını ve büyük çoğunluğunun başarıyla engellendiğini bildirdi[22][23] engellemeler çoğunlukla Arrow 3[24] ve Davud Sapanı[25] hava savunma sistemler ile gerçekleştirildi. İran'ın saldırılarında sadece bir kişi, İsrailli Bedevi çocuk füzenin şarapnel parçası ile yaralandı. Diğer otuz bir kişi ise korunan bölgelere koşarken anksiyete ya da kazara kendi kendini yaralayan küçük yaralanmalar yaşadı.[26]

    Arka plan[değiştir | kaynağı değiştir]

    Uzun süredir İran'ın askeri, Katar'ın siyasi desteğini alan Hamas'ın askeri birimi İzzeddin el-Kassam Tugayları, 7 Ekim 2023'te İsrail'in güneyinde 1.200 kişinin ölümüyle sonuçlanan Aksa Tufanı Operasyonu'nu gerçekleştirdi.[27][28] İsrail ordusu ilk saldırıyı atlatmasının ve Kassam Tugaylarına bağlı militanları topraklarından çıkarmasının ardından bu saldırıya Gazze Şeridi'nde 33.000'den fazla insanın ölümüyle sonuçlanan askeri operasyon başlatarak karşılık verdi.[29] İsrail'in Gazze'ye saldırıları sürerken İran destekli Hizbullah Lübnan'dan, Husiler Yemen'den İsrail topraklarına saldırmaya başladı.[30] 7 Ekim'den itibaren Hizbullah ile İsrail arasında 4.400'den fazla çatışma kaydedildi.[31] Bu çatışmaların bir sonucu olarak yaklaşık 100.000 İsrailli İsrail'in kuzeyinden tahliye edildi.[32]

    Gazze Şeridi'ndeki binalar İsrail füzeleri tarafından yerle bir ediliyor

    Gazze'de savaş ve bölgede çatışmalar sürerken 1 Nisan 2024'te, Suriye'nin başkenti Şam'da bulunan İran Büyükelçiliği'nin bitişiğindeki İran konsolosluğu ek binası İsrail hava saldırısıyla vuruldu ve aralarında İslam Devrim Muhafızları Ordusu'nun Kudüs Gücü'nün kıdemli komutanlarından Tuğgeneral Muhammed Rıza Zahedi'nin de bulunduğu 16 kişi öldü. İsrail ordusu ve istihbaratı önceden de Suriye'deki İran vekillerine hava harekâtları düzenliyor, özellikle Suriye'ye geçirilen İran füzelerini ve teçhizatlarını hedef alarak önleyici saldırılar yapıyordu.[33] Bu saldırıda iran'ın temsilciliğinin direkt vurulması ve üst düzey askerlerin öldürülmesi sonrası İran bu saldırının bir karşılığı olacağını açıkladı.[34] İran'ın askine İsrail vurulan binanın resmi bir temsilcilik olmadığını İran Devrim Muhafızları tarafından kullanılan ve büyükelçiliğin çitlerle çevrili yerleşkesinin dışında bulunan bir bina olduğunu ileri sürdü.[35][36]

    Saldırı sonrası İran elçilik yerleşkesi: sağda yıkılmış konsolosluk binası, elçilik binasına bitişik

    Saldırıdan sonra gerçekleşen diplomatik görüşmelerde ABD, Fransa, Almanya ve Birleşik Krallık, İran'a İsrail'e saldırmaması ve ihtiyatlı olması konusunda telkinlerde bulundu. İsrail topraklarını direkt hedef alacak bir saldırının bölgede daha büyük bir savaşa sebebiyet verebileceği ve Batı ülkeleri tarafından bu ihtimalde İran'a askeri müdahalede bulunulma ihtimalinin olduğu vurgulandı.[37][38][39] Böyle bir saldırı yapılması durumunda İran topraklarının askeri müdahale ile karşı karşıya kalabileceği konusunda bilgilendirilme yapıldı.[40] İran karşılık olarak müdahale etmesi ve İsrail'i savunması halinde ABD'yi bölgedeki askeri üslerine saldırmakla tehdit etti.[41][42] 2024 yılının başında İran'ın vekil güçleri, Ürdün'deki Amerikan üssünü vurmuş ve 3 Amerikan askerini öldürmüştü.[43]

    Saldırı[değiştir | kaynağı değiştir]

    Füzelerin ve insansız hava araçlarının fırlatılması[değiştir | kaynağı değiştir]

    Kudüs üzerinde dronlar

    13 Nisan 2024 akşamı İran bir insansız hava aracı ve füze fırlattı. İsrail'e yönelik saldırı, diğer doğrulanmamış yörüngelerin yanı sıra Golan Tepeleri ve Arad bölgesindeki yerleri ve Negev çölü'ndeki iki hava üssünü hedef aldı.[44][45][46][47] Saldırı Gerçek Vaad Operasyonu olarak adlandırıldı [48][49] ile kod adı "Ya Resul Allah" (Farsçaیارسولالله(ص)).[50][note 1] The Washington Posta göre 200'den fazla füze ve insansız hava aracı içeriyordu[52][53][54][55] ve İran haber ajansına göre balistik füze içeriyordu IRNA.[56] Hem CNN hem de Reuters daha sonra İsrail'e doğru 300'den fazla standoff weaponfırlatıldığını bildirdi.[57][58] İsrailli bir askeri sözcü İran'ın 170 insansız hava aracı, 30 seyir füzesi ve 120 balistik füze fırlattığını belirtti.[59] IDF sözcüsü Daniel Hagari'ye göre, İran, Irak, Lübnan ve Yemen'den İsrail'e yaklaşık 350 roket fırlatıldı.[60]

    İran Genelkurmay Başkanı Mohammad Bagheri'ye göre öncelikli hedefler arasında İsrail'in İran konsolosluğuna saldırıyı düzenlediği Nevatim Hava Üssü ve istihbaratı sağlayan Hermon Dağı'nın İsrail işgali altındaki bölümündeki istihbarat merkezi yer alıyordu. Operasyon, İsrail'in İran Konsolosluğuna düzenlediği saldırıya misilleme niteliğinde bir saldırıyla sınırlıydı.[61][62] Diğer hedefler arasında İsrail'in güneyindeki Ramon Hava Üssü de vardı,[63] Tel Aviv ve a nuclear facility'e ev sahipliği yapan Dimona.[64] DMO'nun Tasnim Haber Ajansı'na göre, kullanılan taktik, ikinci dalgada düzinelerce balistik füzenin önünü açmak için yüzlerce HESA Shahed 136 kamikaze insansız hava aracından oluşan ilk dalga ile Demir Kubbe ve David's Sling'in doyurulması şeklindeydi.[65]

    Hizbullah, İsrail işgali altındaki'daki bir İsrail hava savunma sahasına düzinelerce Grad roketi fırlattığını açıkladı. Golan Tepeleri. Grup, saldırının yerel saatle gece yarısından kısa bir süre sonra gerçekleştiğini söyledi.[66]

    Saldırıya hazırlanmak için İsrail, Irak, Ürdün, Lübnan, Suriye ve Kuveyt ile birlikte 13 Nisan'da hava sahalarını kapattı; İran hava sahasını sadece VFR uçuşlarına kapattı,[67][68][69] ve Mısır hava savunmasını yüksek alarma geçirdi.[70]

    İsrail'in yanıtı[değiştir | kaynağı değiştir]

    İsrail gelen silahları vurmak için Arrow 3 ve David's Sling sistemlerini kullandı,[71][72] ve füze navigasyonunu bozmak için elektronik güdüm sistemlerini karıştırdı.[73] Birçok İHA Suriye üzerinde uçarken düşürüldü.[74] İsrail silahların %99'unun başarıyla ele geçirildiğini,[75] ve hava kuvvetlerinin ülke dışında, muhtemelen Ürdün üzerinde 25 seyir füzesi ele geçirdiğini söyledi.[76]

    14 Nisan günü yerel saatle yaklaşık 2:00 de Kudüs'te patlamalar duyulurken, İsrail, Batı Şeria ve Ölü Deniz'de hava saldırısı sirenleri çaldı. Patlamaların Demir Kubbe tarafından yapılan engellemeler mi yoksa füze saldırıları mı olduğu bilinmiyor.[77] El Aksa Camii üzerindeki İran füzeleri engellendi.[78]

    IDF jetleri Lübnan'ın güneyinde Hizbullah'ın Rıdvan güçlerine ait askeri hedefleri vurdu.[79]

    Diğer ülkeler tarafından sağlanan savunma[değiştir | kaynağı değiştir]

    ABD, İsrail'in kuzey Irak'tan güney Basra Körfezi'ne kadar çok uluslu savunmasını Katar'daki Al Udeid Hava Üssü'nde bulunan Birleşik Hava Operasyonları Merkezi'nden koordine etti.[76] ABD, Birleşik Krallık, Fransa ve Ürdün kendi güçlerini kullanarak İran'ın mermilerini durdurdu,[80][81][82] ve Fransa radar koruması sağlamak için Navy konuşlandırdı.[83] Suudi kraliyet ailesinden anonim bir kaynak, Suudi Arabistan'ın hava sahasını ihlal eden "herhangi bir şüpheli varlığı" otomatik olarak durdurduğunu söyledi.[84] The Wall Street Journala göre, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri gibi Körfez ülkeleri, İran'ın insansız hava aracı saldırısından önce ABD ve İsrail ile radar izleme bilgilerini de içeren istihbarat paylaşımında bulundu.[85][86]

    Amerikan uçaklarının 80'den fazla İran silahını -İsrail'i tehdit edenlerin yarısından fazlasını- hedeflerine ulaşmadan imha ettiği bildirildi. ABD, uçaklarının nereden kalktığını açıklamadı; Suudi Arabistan'da üslenip üslenmediği belirsiz.[76] Amerika Birleşik Devletleri Merkez Komutanlığı (CENTCOM) başkanı 11 Nisan'da hava savunmasını koordine etmek üzere İsrail'e gitti.[87][88] CENTCOM ertesi gün geç saatlerde ABD kuvvetlerinin 80'den fazla tek yönlü saldırı uçağı ve en az altı balistik füze imha ettiğini bildirdi.[89] Olaya karışan US Navy savaş gemilerinin her ikisi de Akdeniz'de bulunan USS Carney (DDG-64) ve USS Arleigh Burke (DDG-51) olduğu bildirilirken CENTCOM'a göre kara ve deniz üslerinden ABD uçakları da operasyona katıldı.[90] Gemilerin SM-3 füzesi kullanması, silahın ilk kez savaşta kullanılmasıydı.[91] Irak'ın Erbil kentindeki bir ABD Ordusu Patriot füze bataryası en az bir balistik füze düşürdü.[76]

    Kraliyet Hava Kuvvetleri İngiltere Başbakanı Rishi Sunak tarafından da teyit edildiği üzere, Typhoon savaş uçakları sayısı belirtilmeyen İran insansız hava aracını düşürmüştür. Uçaklar Kıbrıs Coğrafyası/Kıbrıs Adası ve Romanya'daki RAF Akrotiri'den konuşlandırıldı ve tanker uçaklarla desteklendi.[92][93][94] Birleşik Krallık da istihbarat, gözetleme ve keşif desteği sağladı.[95]

    The Wall Street Journal, ismini vermeyen Fransız yetkililere dayandırdığı haberinde Fransa'nın İsrail'e yardım etmek için donanma varlıklarını konuşlandırdığını bildirdi.[96] Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron daha sonra Fransa'nın Ürdün'ün talebi üzerine İran'a ait insansız hava araçlarının durdurulmasına katıldığını belirtti.[97]

    İran ve İsrail arasında yer alan Ürdün, hava sahasını ihlal eden insansız hava araçları ve füzeleri engellemek için hava savunmasını hazırlamıştı.[98] İran Ürdün'ü İsrail'i destekleyecek olası bir eyleme karşı uyarmıştı,[99] ancak Ürdün yine de hava sahasını ABD ve İsrail savaş uçaklarına açtı.[100] Başkent Amman sakinleri şehrin üzerinde gökyüzünde parıltılar gördüklerini bildirdi.[101] Kentin Marj al Hamam bölgesi sakinleri, durdurulan büyük bir insansız hava aracının kalıntıları etrafında toplandı.[102] Haaretz, Ürdün Kraliyet Hava Kuvvetleri'nin İran'dan fırlatılan insansız hava araçlarının %20'sini düşürdüğünü bildirdi.[103] Ürdün, askeri eyleminin ülkenin hava sahasını, topraklarını ve vatandaşlarını korumak için bir meşru müdafaa eylemi olduğunu belirtti. Ürdün'ün müdahalesini İsrail'i korumak olarak nitelendiren eleştiriler de vardı.[104]

    Kayıplar ve hasar[değiştir | kaynağı değiştir]

    Genelkurmay Başkanı LTG Herzi Halevi şu anda Kirya'daki İsrail Hava Kuvvetleri Harekat Merkezi'nde İsrail Hava Kuvvetleri Komutanı, Harekat Başkanlığı Komutanı ve İstihbarat Başkanlığı Komutanı ile birlikte bir durum değerlendirmesi yapmaktadır. Durum değerlendirmesi sırasında son birkaç saatteki savunma ve saldırı faaliyetlerinin yanı sıra devamına ilişkin planlar da sunuldu.

    İran, insansız hava araçlarının kullanıldığı doyurma taktiğinin İsrail hava savunmasını yenmeyi başardığını ve İran konsolosluğuna yapılan saldırıda kullanılan üslere zarar verdiğini iddia etti.[105][106][107] İran, hem hava üslerine hem de Golan Tepeleri'ndeki bir istihbarat üssüne önemli hasar verildiğini iddia etti.[108] Tasnim, vurulan hedeflerin videolarını yayınladı.[107]

    Üst düzey bir ABD yetkilisi, İran'ın beş balistik füzesinin Nevatim Hava Üssü'nü vurduğunu ve bir C-130 nakliye uçağına, kullanılmayan bir piste ve boş depolama tesislerine zarar verdiğini belirtti. Ayrıca, diğer dört balistik füze de Ramon Hava Üssü'ne isabet etmiştir.[109]

    Saldırılarda ölen olmadı ancak çok sayıda yaralı olduğu bildirildi. 7 yaşındaki bir Bedevi kız çocuğu, Arad bölgesindeki bir müdahaleden kaynaklanan şarapnel nedeniyle ciddi şekilde yaralanmıştır.[110] En az 31 kişi, korunan alanlara giderken şarapnelden kaynaklanan hafif yaralanmalar veya anksiyete nedeniyle tedavi edilmiştir.[111][112]

    13 Nisan[değiştir | kaynağı değiştir]

    İran, 13 Nisan 2024 akşamı İsrail'i hedef alan bir insansız hava aracı saldırısı başlattı.[113][114] İsrailli ve ABD'li yetkililere göre saldırı "düzinelerce İHA'dan" oluşacaktı.[17][115][116][117] İsrailli yetkililere göre 100'e yakın[118] ABD'li yetkililere göre ise 400-500 İHA[13] ve potansiyel olarak füzeler kullanıldı.[8][119] İsrailli yetkililer, füzelerin yalnızca Golan Tepeleri ve Necef Çölü'ndeki bir İsrail üssünü hedef aldığını bildirdi.[13][120]

    Yayınlanan videolardan bazıları saldırılarda HESA Şahid-136 İHA'ların kullanıldığını işaret ediyor.[121]

    Erken raporlar[değiştir | kaynağı değiştir]

    Saldırının ilk dakikalarında İsrailli yetkililer yaklaşık 100 İHA fırlatıldığını tahmin ediyordu,[122] ABD'li bir yetkili Irak, Suriye, Lübnan ve Yemen'den 400 ila 500 insansız hava aracı ve füze fırlatılacağını, ancak çoğunluğun İran'dan olacağını tahmin etti.[123] Füzelerin varlığı mümkündü.[124][125] Saldırı devam ederken, ABC News İsrail'in sadece askeri tesislerin hedef alındığını söylediğini bildirdi.[126]

    14 Nisan[değiştir | kaynağı değiştir]

    Hizbullah, İsrail işgali altındaki'daki bir İsrail hava savunma sahasına düzinelerce Golan Tepeleri'ne Grad roketi fırlattığını açıkladı. Grup, saldırının yerel saatle gece yarısından kısa bir süre sonra gerçekleştiğini söyledi.[127]

    Yerel saatle sabaha karşı 02.00 civarında Kudüs'te patlama sesleri duyulurken, İsrail, Batı Şeria ve Lut Gölü'nde hava saldırısı sirenleri duyuldu. Patlamaların önleme mi, yoksa füze saldırısı mı olduğu bilinmiyor.[128] Arad'da 10 yaşında bir erkek çocuk ağır yaralandı.[129] Tel Aviv ve nükleer tesise ev sahipliği yapan Dimona da hedef alındı.[130]

    Ürdün'ün başkenti Amman'da yaşayanlar, şehrin üzerinde gökyüzünde flaşlar gördüklerini bildirdi.[131] Kentin Marj al Hamam area bölgesinde, kent sakinleri durdurulan büyük bir insansız hava aracının kalıntıları etrafında toplandı.[132]

    Tesnim Haber Ajansı'na göre, öncelikli hedeflerden biri İsrail'in İran konsolosluğuna saldırıyı başlattığı hava üssüydü.[133] Diğer hedefler arasında İsrail'in güneyindeki Ramon Hava Üssü bulunmaktadır.[134] Kaynak, vurulan hedeflerin videolarını yayınladı.[133]

    IDF'ye göre İran 170'ten fazla insansız hava aracı, 30'dan fazla seyir füzesi ve 120'den fazla balistik füze fırlattı ve bunların %99'u başarıyla engellendi.[135] IDF jetleri güney Lübnan'da Hizbullah'ın Rıdvan güçlerine ait askeri hedefleri vurdu.[136]

    İsrail Savunma Kuvvetleri, İran'ın yaklaşık 170 insansız hava aracı ve 120'den fazla balistik füze dahil olmak üzere 300'den fazla mermi fırlattığını ve bunların büyük çoğunluğunun başarıyla engellendiğini bildirdi,[23][137] çoğunlukla Arrow 3[24] ve David's sling[25] durdurma sistemi. Bir kişi, bir İsrailli çocuk, yaralandı ve bir füzenin parçası tarafından vurulduğu için durumunun ciddi olduğu açıklandı.[138] Otuz bir kişi daha korunaklı bölgelere koşarken kazara kendi kendini yaralayan hafif yaralanmalara maruz kalmıştır.[139]

    Amerika Birleşik Devletleri, Birleşik Krallık ve Ürdün, İran'dan atılan mermileri engellemek için kendi güçlerini kullanarak İsrail'e yardım etti,[140][141] ve Fransa, donanmasını konuşlandırdı.[142]

    Sonrası[değiştir | kaynağı değiştir]

    Saldırıların başlamasından saatler sonra, İran'ın Birleşmiş Milletler elçisi misilleme saldırısının "sonuçlanmış sayılabileceğini" ve İsrail'in "başka bir hata yapması" halinde İran'ın "daha güçlü ve daha kararlı" eylemlerle karşılık vereceğini belirtti. Ayrıca ABD'yi İran-İsrail çatışmasından uzak durmaya çağırdı.[143][144][145] Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, Dini Lider'in söz verdiği gibi İran'ın saldırıyla İsrail'e bir "ders" verdiğini söyledi.[146] DMO komutanı Hüseyin Selâmi saldırıyı "beklenenden daha başarılı" olarak nitelendirdi ve İsrail'in herhangi bir karşı saldırısına misilleme tehdidinde bulundu. DMO ayrıca internet üzerinden İsrail'e destek verenleri yargılamakla tehdit etti.[147][148][149] İran hükümeti, saldırıları haberleştirdikleri için bazı haber kuruluşları hakkında cezai soruşturmalar açtı.[150]

    Irak, Ürdün ve İsrail saldırılar sona erdikten kısa bir süre sonra hava sahalarını yeniden açtılar.[151][152] Wizz Air ve Royal Jordanian'dan en az iki uçuş 700'den fazla yolcuyla Kıbrıs'a yönlendirildi.[153][154] Saldırı sonucunda Kıbrıs'taki iki ana havalimanının yanı sıra Kıbrıs Hava Komutanlığı da yüksek alarm durumuna geçirildi.[155]

    Etkili müdahale, Elbit Systems, Aerodrome Group, NextVision ve Aryt Industries gibi İsrailli savunma firmalarının hisse senedi fiyatlarında artışa yol açtı.[156]

    Saldırıların ardından, İran ekonomisi derhal olumsuz etkilere maruz kaldı ve ulusal para birimi İran riyali, dolar karşısında yeni bir düşük seviyeye geriledi.[157] İsrail İran'a misilleme yapma sözü verdi.[158] İsrail kaynaklarına göre, İsrail hafta içinde Refah'a kara saldırısı başlatmayı planladı, ancak İran'ın İsrail'e yönelik saldırılarına verecekleri yanıtı düşünmek için bunu erteledi.[159] İsrail savaş kabinesi 15 Nisan'da saldırıya verilecek yanıtı değerlendirmek üzere toplandı.[160]

    Analiz[değiştir | kaynağı değiştir]

    The Economist, "saldırının askeri açıdan bir fiyasko olduğunu" yazdı ve İran'ın "yanlış hesap yapmış olabileceğini" ekledi.[161] The Intercept, Amerikan askeri kaynaklarına göre İran silahlarının yarısının fırlatma sırasında ya da uçuş sırasında başarısız olduğunu bildirdi.[76]

    The Guardian bazı analistlerin İran saldırısının İsrail'in caydırıcılık politikasını paramparça ettiğine inandığını belirtti.[162]

    CNN]]'e göre, İran'ın saldırısı "gösteriyi en üst düzeye çıkarırken kayıpları en aza indirmek için planlanmıştı" ve İran insansız hava araçları ve füzelerinin İsrail hava sahasına girmeden önce her ikisi de ABD askeri üslerine sahip Ürdün ve Irak'ı ve tüm hava savunma sistemlerini geçtiğini belirtti.[163]

    Al Jazeera, İran'ın artık sadece vekillerine güvenmeyerek, İsrail'e kendi topraklarından ilk saldırısını, şimdiye kadarki en büyük füze saldırısını ve askeri tarihteki en büyük insansız hava aracı saldırısını gerçekleştirerek, hem caydırıcılık hem de daha geniş Müslüman dünyasındaki yumuşak gücünü arttırdığını belirtti.[164]

    The Jerusalem Post İran saldırısının 7 Ekim olaylarının İsrail-Sünni bölgesel ittifakı'nı zayıflatmadığını gösterdiğini kaydetti.[165]

    The Wall Street Journal İsrail'in başarısını "sofistike hava savunma sistemi ile ABD ve diğer Batılı ve Arap ortakları tarafından sağlanan kritik yardımın" bir araya gelmesine bağladı.[166]

    George W. Bush yönetiminde eski bir savunma müsteşarı olan Dov Zakheim, "İran, Filistin meselesinin olmadığı bir şekilde varoluşsal bir tehdittir" diyerek İran'a karşı Amerikan caydırıcılığını ön plana çıkarmıştır.[167] John Bolton ise saldırıları "İsrail ve Amerika'nın caydırıcılığında büyük bir başarısızlık" olarak nitelendirdi[168] ve Biden'ın olası bir karşı saldırıyı onaylamamasını bir utanç olarak nitelendirdi.[169]

    The Times diplomasi editörü Roger Boyes, saldırının "İsrail'in güvenlik konularında sadece sınırlı bir kendine yeterliliğe sahip olduğunu gösterdiğini" öne sürdü. Saldırının zamanlaması, ateş mevzilerinin birçoğunun yeri ve gelen mühimmatın vurulmasına yardımcı olmak için ABD, İngiliz ve Fransız yardımları konusunda ABD istihbaratına bağımlıydı".[170] The Times of Israel'e göre, İsrail'in bundan böyle sadece kendi inisiyatifiyle doğrudan ve kapsamlı stratejik eylemde bulunma kabiliyeti kısıtlanmış ve ayrıca bölgedeki caydırıcılık hesapları değişmiştir.[171] Daha liberal olan Haaretz ise Amerika'nın yardımını dikkat çekici bir şekilde "İsrail-ABD ilişkileri tarihindeki en önemli destek gösterisi" olarak değerlendirdi.[172]

    Institute for the Study of War'ın operasyonel analizi, saldırının büyük, hedefe yönelik hasara yol açmayı amaçladığı, ancak yine de İsrail'in acil ve büyük bir tepkisini tetikleyecek eşiğin altında kaldığı sonucuna vardı. Bu anlamda saldırı ilk açıdan dramatik bir başarısızlık (hasarın bir hava üssünün taksi yolu ile sınırlı olması), ikinci açıdan ise bir başarıdır. Düşünce kuruluşu ayrıca "saldırı paketinin" Rus işgali sırasında Ukrayna'ya yönelik hava saldırılarında kullanılan Rus doktrinini, çok daha büyük ölçekte ve tek bir görevde de olsa, takip ettiğini belirtti. ISW, İran'ın İsrail ve müttefiklerinin hava savunma sistemlerini tüm yönleriyle inceleyeceğini ve bunları Rusya ile paylaşacağını öngördü.[173]

    Tepkiler[değiştir | kaynağı değiştir]

    ABD Başkanı Joe Biden ve ulusal güvenlik yönetimi Situation Room'da saldırıyı değerlendiriyor
    UK Başbakanı Rishi Sunak G7 liderleriyle saldırıyı görüştüğü bir telefon görüşmesi sırasında

    İran Dışişleri Bakanı Hossein Amir-Abdollahian İran'ın gerilimi tırmandırmayı hoş karşılamadığını ve İran operasyonunun amacının İran'ın meşru müdafaa hakkını kullanması olduğunu açıkladı.[174] İran hükümeti İsrail'e karşı misillemenin başarılı olduğunu ilan etti ve sonuçlandı.[175]

    İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant IDF'nin saldırıyı etkileyici bir şekilde durdurduğunu söyledi.[176] Gallant saldırının ABD ve diğer ülkelerin yardımıyla başarılı bir şekilde püskürtüldüğünü belirtti. Gallant, İran'ın oluşturduğu ciddi ve muhtemelen nükleer tehdide karşı stratejik bir ittifak kurma fırsatını vurguladı.[177] İsrail, İran'ın misillemesine "önemli bir yanıt" sözü verdi.[178]

    Hamas, İran'ın İsrail'e yönelik askeri operasyonunun, İsrail'in Şam'daki İran konsolosluğunu bombalaması ve buradaki Devrim Muhafızları liderlerine suikast düzenlemesine "doğal bir hak ve hak edilmiş bir yanıt" olduğunu söyledi.[179] Husiler, saldırıların İran'ın Şam konsolosluğuna yapılan saldırıya meşru bir yanıt olduğunu söyledi.[180]

    14 Nisan'da Ürdün Başbakanı Bisher Khasawneh bir kabine toplantısı sırasında bölgedeki herhangi bir gerilimin "tehlikeli yollara" yol açacağını belirtti ve ilgili tüm tarafların gerilimi düşürmesi gerektiğini ekledi.[181] Aynı gün, Ülkenin Dışişleri Bakanı Ayman Safadi Ürdün'ün egemenliğini ve güvenliğini korumak için "gerekli tüm tedbirleri" alacağını ve vatandaşlarının karşı karşıya olduğu tehditlerle mücadele edeceğini belirtti.[182][183] Safadi, Ürdün'ün İran büyükelçisini İran medyasında yer alan "saldırgan ifadeleri" protesto etmek için çağırdığını, özellikle de Ürdün'ün dinlemelere katılması halinde bir sonraki hedef olacağı tehdidinde bulunduğunu ve bunu ülkenin iç işlerine müdahale olarak nitelendirdiğini belirtti.[184] Safadi ayrıca, tehdidin İsrail, İran veya başka bir ülkeden gelmesi durumunda Ürdün'ün aynı şekilde karşılık vereceğini ve İsrail-Hamas savaşının ve Batı Şeria'daki istikrarsızlığın devam etmesinin daha fazla çatışmaya yol açacağını belirterek iki devletli çözüm çağrısında bulundu.[185] II. Abdullah, ABD Başkanı Joe Biden ile görüşerek Ürdün'ün topraklarının bölgesel bir savaşın merkezi olmasına izin vermeyeceğini belirtti.[186]

    İran halkı[değiştir | kaynağı değiştir]

    Kazvin'de Devrim Muhafızlarına destek gösterisinde kadınlar, 16 Nisan 2024

    İsrail'e yönelik saldırılar İran hükümeti ile vatandaşları arasındaki mevcut uçurumu daha da derinleştirdi. İran halkı arasında rejimin izlediği saldırgan dış politikanın savaşa yol açabileceği yönünde yaygın bir endişe var. Askeri eylemlerin etkinliğine ilişkin hiciv ve alaycılık yoluyla ifade edilen kamuoyu duyarlılığı, tek sonucun "bir sürü İsraillinin ölmesi... gülmek" olduğunu öne süren bir yorumla birlikte dolaşıma girmiştir.[187]

    Buna ek olarak, Tahran'da İsrail'i İran'a misilleme yapmaya çağıran grafitiler şeklinde hükümet karşıtı ifadeler ortaya çıktı ve "Vur onları İsrail. İranlılar senin arkanda." "The Economist", bu düzeydeki iç hoşnutsuzluğun rejimin istikrarı için dış tehditlerden daha önemli bir tehdit oluşturabileceğini öne sürdü.[187]

    İran'daki şehirlerde ve Gazze Şeridi[188] saldırıları desteklemek için.[189] İran'daki Şii üstünlükçü bir grup olan İslam Devrimi İstikrar Cephesi saldırıları destekledi ve Tahran'daki reklam panolarına İbranice afişler asarak İsraillilere yeni bir saldırıya hazırlık olarak erzak stoklamalarını söyledi.[187]

    Uluslararası[değiştir | kaynağı değiştir]

    Kanada ve ABD saldırıyı kınadı ve ABD İran'a karşı İsrail'i destekleyeceğini söyledi.[190][191] Suudi Arabistan itidal çağrısında bulundu ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin bölgede barış ve güvenliğin korunması için sorumluluk alması gerektiğini söyledi.[192]

    14 Nisan'da Toronto'daki protestocular hava saldırılarını alkışlayarak "Allahu Ekber!" sloganları attılar. Bir protesto lideri saldırıları İsrail'in bölgedeki hava saldırılarına bir yanıt olarak nitelendirirken, bir parlamento üyesi olan Melissa Lantsman sloganların "Bunun asla ateşkesle ilgili olmadığını" gösterdiğini söyledi. Diğer sloganlar arasında "İntifada, İntifada, çok yaşa İntifada" ve "Sudan suya, Filistin Arap'tır" da vardı.[193]

    Saldırıya ilk tepki veren liderlerden biri İngiltere Başbakanı Rishi Sunak oldu ve şunları söyledi: "Birleşik Krallık İsrail'in ve Ürdün ve Irak da dahil olmak üzere tüm bölgesel ortaklarımızın güvenliğini savunmaya devam edecektir."[194][195] Birleşik Krallık İran'ın İsrail'e yönelik saldırısını "pervasızca" olarak nitelendirerek kınadı.[196]

    ABD Başkanı Joe Biden Delaware'e yapmayı planladığı ziyareti kısaltarak ulusal güvenlik yetkilileriyle görüşmek üzere Beyaz Saray'a döndü.[197] Biden, engellenen saldırıları İsrail için bir kazanç olarak nitelendirdi,[198][199] ve G7'den birleşik bir diplomatik yanıt taahhüt etti.[200] Kudüs'teki Amerika Birleşik Devletleri Büyükelçiliği çalışanlarını bir sonraki duyuruya kadar sığınak aramaya çağıran bir güvenlik uyarısı yayınladı.[201] Biden, İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu'ya ABD'nin İran'a karşı gelecekte olası bir karşı saldırıda İsrail'i desteklemeyeceğini söyledi.[198][202] ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin İsrail'den İran'a saldırmayı planlamaları halinde ABD'ye önceden haber vermelerini istedi.[203] Genel olarak ABD Başkanı gerilimin daha da tırmanmasını önlemeye çalıştı.[204]

    13 Nisan'da Kıbrıs Cumhurbaşkanı Nikos Christodoulides bölgedeki gelişmeleri görüşmek üzere 14 Nisan'da Ulusal Güvenlik Konseyi'ni acil toplantıya çağırdı.[205][206] Ayrıca, Kıbrıs Dışişleri Bakanlığı İsrail'e yönelik saldırıyı kınadı.[207] Ayrıca, Dışişleri Bakanlığı ihtiyati tedbir olarak "Estia" planını yürürlüğe koymuştur.[208][209]

    İsrail 16 Nisan'da uluslararası toplumu İran'ın füze programına yaptırım uygulamaya çağırdı.[210]

    Diğer ülkeler[değiştir | kaynağı değiştir]

    •  Mısır: saldırılara tepki olarak hava sahalarını kapattı.[211][212][213][214]
    •  Irak: saldırılara tepki olarak hava sahalarını kapattı.[211][212][213][214]
    •  İran: hava sahalarını sadece VFR uçuşlarına kapattı.[211][212][213][214] İran Devrim Muhafızları Komutanı General Hüseyin Selami, İsrail'e karşı düzenlenen operasyonun beklenenden daha başarılı olduğunu söyledi. Selami, devlet televizyonuna verdiği bir röportajda, hâlen bilgi topladıklarını ancak "sahadan gelen ayrıntılı rapor ve belgelenen isabetler, bu operasyonun daha başarılı olduğunu gösteriyor" dedi.[215]
    •  İsrail: saldırılara tepki olarak hava sahalarını kapattı.[211][212][213][214] İsrail Savunma bakanı Yoav Galant, IDF'nin saldırıyı etkileyici bir şekilde durdurduğunu söyledi.[216] İsrail, İran'ın saldırılarına karşılık "misilleme" sözü verdi.[217]
    •  Kıbrıs Cumhuriyeti: 13 Nisan'da Cumhurbaşkanı Nikos Hristodulidis, bölgedeki gelişmelerin görüşülmesi amacıyla 14 Nisan'da yapılacak olan Milli Güvenlik Kurulu'nu acil toplantıya çağırdı.[218][219] Ayrıca Dışişleri Bakanlığı da İsrail'e yönelik saldırıyı kınadı.[220] Saldırı sonucunda ikiden fazla uçuş (Biri Wizz Air'e, biri Royal Jordanian'a ait) Kıbrıs'taki havalimanlarına yönlendirildi ve 700'den fazla yolcu Kıbrıs'a yönlendirildi.[221][222] Saldırı sonucunda Kıbrıs'taki iki ana havaalanının yanı sıra Kıbrıs Hava Komutanlığı da yüksek alarma geçirildi.[155] Dışişleri Bakanlığı önlem olarak "ESTIA" planını yürürlüğe koydu.[223][224]
    •  Lübnan: saldırılara tepki olarak hava sahalarını kapattı.[211][212][213][214]
    •  Suriye: saldırılara tepki olarak hava sahalarını kapattı.[211][212][213][214]
    •  Ürdün: saldırılara tepki olarak hava sahalarını kapattı.[211][212][213][214] Ürdünlü yetkililer hava sahasını ihlal eden İran uçaklarını düşürmeye hazır olduklarını söyledi.[225] Basında çıkan haberlerin aksine Ürdün olağanüstü hal ilan etmedi.[226]
    •  Avrupa Birliği: Avrupa Birliği Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, "AB, İran'ın İsrail'e kabul edilemez saldırısını şiddetle kınıyor. Bu benzeri görülmemiş bir gerilim, bölgesel güvenliğe yönelik ciddi bir tehdittir." söylemlerine yer verdi.[227]
    •  Avusturya: Başbakan Karl Nehammer, "İran'ın İsrail'e yönelik saldırılarını en sert şekilde kınıyorum." ifadesini kullandı. Avusturya'nın İsrail'in yanında olduğunu belirten Nehammer, İran'a "düşmanca tutumu durdurması" çağrısında bulundu. Dışişleri Bakanı Alexander Schallenberg ise İsrail'e İHA saldırısının son derece kaygı verici olduğunu belirterek, "Bu, halihazırda ziyadesiyle tehlikeli olan durumda yeni bir gerilim seviyesidir. İran ve yanlılarına, yangına körükle gitmeyi bırakmaları ve yaklaşımlarını acilen tersine çevirmeleri çağrısında bulunuyorum." açıklaması yaptı.[228]
    •  Birleşik Krallık: Başbakan Rishi Sunak, İran'ın saldırılarını "pervasız" olarak niteleyerek kınadı. Sunak, İngiltere'nin "İsrail'in ve bölgedeki ortaklarının güvenliğine katkıda bulunacağını" söyledi.[229]
    •  Çekya: Başbakan Petr Fiala kararlı bir şekilde destekledikleri İsrail'in, kendini savunma hakkının bulunduğunu kaydetti. Çekya Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada da İran'a tepki gösterilerek, "İsrail'e saldırmaya karar veren İran ve yandaşlarının istikrarı bozucu davranışlarını sert bir şekilde kınıyor, İsrail'in meşru müdafaa hakkını yineliyoruz." ifadesi kullanıldı.[228]
    •  Danimarka: Dışişleri Bakanı Lars Lokke Rasmussen "Danimarka, İran'ın İsrail'e yönelik duyurduğu saldırıyı şiddetle kınıyor." ifadesini kullandı ve İran'ın Orta Doğu'daki "istikrarı bozan rolünün" kabul edilemeyeceğini belirtti.[230]
    •  Fransa: Dışişleri bakanı Stéphane Séjourné "Fransa, İran'ın İsrail'e karşı başlattığı saldırıyı en sert şekilde kınıyor." ifadelerini kullandı.[230]
    •  Hollanda: Başbakan Mark Rutte Orta Doğu'daki durumun çok endişe verici olduğunu belirterek, “Bugün erken saatlerde Hollanda ve diğer ülkeler, İran'a İsrail'e saldırmaktan vazgeçmesi yönünde net bir mesaj gönderdi.” söylemlerinde bulundu. Ayrıca “Hollanda, İran'ın İsrail'e yönelik saldırılarını şiddetle kınıyor. Olayların daha fazla tırmanmasının önlenmesi gerekiyor. Az önce Hollanda Savunma Bakanı ve Dışişleri Bakanı ile son durum hakkında temasta bulunduk. Gelişmeleri çok yakından takip etmeye devam ediyoruz.” sözlerine de yer verdi.[230]
    •  İtalya: Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Antonio Tajani, "Orta Doğu'da yaşananları, dikkat ve endişeyle takip ediyoruz." ifadesini kullandı.[230]
    •  Norveç: Dışişleri Bakanı Espen Barth Eide, İran'ın İsrail'e yönelik "hukuka aykırı" ve "tehlikeli" saldırısını kınadığını bildirdi. "İran'ın İsrail'e yönelik hukuka aykırı ve tehlikeli saldırısını kınıyorum." ifadesini kullanan Eide, Orta Doğu'da şiddetin daha fazla tırmanmasının önüne geçilmesi gerektiğini vurguladı.[228]
    •  Rusya: İran'ın İsrail'e yönelik saldırılarından büyük endişe duyulduğu söylendi.[231] Rusya Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, tüm taraflara itidal çağrısında bulunulduğu ve "Ortadoğu'daki çözülmemiş çok sayıda kriz" nedeniyle gerilimin artacağı konusunda uyarıda bulunulduğu belirtildi.[231]
    •  Türkiye: THY, Pegasus ve AJet, saldırı nedeniyle Tahran ve İsfahan'a gerçekleştirdikleri uçakları İstanbul'a geri çağırdı.[232] THY ve Pegasus İran, Ürdün, Irak ve Lübnan'a yapacağı seferlerini iptal etti.[233]
    •  ABD: Başkan Joe Biden, "İsrail’in güvenliğine desteğimiz tamdır. ABD, İsrail halkının yanında duracak ve İran'dan gelen bu tehditlere karşı onların savunmasını destekleyecektir." dedi.[229] Biden, İran’ın İsrail’e saldırısını kınadı ve bu saldırıya müşterek bir diplomatik yanıtı koordine etmek için bugün G-7 liderlerini toplayacağını açıkladı. Biden, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile görüştüğünü açıkladı. İran’ın İsrail’e hava saldırısıyla ilgili yazılı açıklama yayınlayan Biden, “Bugün, İran ve Yemen, Suriye ve İran’da faaliyet gösteren taşeron grupları, İsrail’deki askeri tesislere karşı eşi görülmemiş bir hava saldırısı düzenledi. Bu saldırıları mümkün olan en sert şekilde kınıyorum” ifadesini kullandı.[234] Birleşmiş Milletler: Genel Sekreter António Guterres, İran'ın saldırısının meydana getirdiği gerilimi "şiddetle kınadı".[235]

    Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

    1. ^ CNN. "Hezbollah says it launched dozens of rockets at IDF air defense headquarters". 13 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    2. ^ AFP (14 Nisan 2024). "Houthi rebels fire drones toward Israel from Yemen, says security agency". The Times of Israel. 13 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    3. ^ "U.S. Shoots Down Number of Iranian Drones". WSJ (İngilizce). 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    4. ^ "France Deploys Navy to Defend Israel". WSJ (İngilizce). 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    5. ^ "Jordan's Air Defence Ready to Shoot Down Any Iranian Aircraft That Violate Its Airspace". U.S. News (İngilizce). 13 Nisan 2024. 13 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    6. ^ Rowlands, Adam Muro,Virginia Pietromarchi,Edna Mohamed,Nils Adler,Lyndal. "Iran says drone, missile attack launched against Israeli territory". Al Jazeera (İngilizce). 13 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    7. ^ "RAF jets 'shoot down Iranian drones bound for Israel". telegraph (İngilizce). 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    8. ^ a b Bando, Erin (13 Nisan 2024). "Iran launches drone attack against Israel". Politico. 13 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    9. ^ "Iravani: Iran to react more resolutely if Zionist entity commits military aggression again". Syrian Arab News Agency. 14 Nisan 2024. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    10. ^ "Israel says Iran launched more than 300 drones and missiles, 99% of which were intercepted" (İngilizce). AP News. 13 Nisan 2024. 13 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    11. ^ "Israel confirms Iranian ballistic missile hit military air base in Negev" (İngilizce). Middle East Eye. 14 Nisan 2024. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    12. ^ a b "Jordanian jets shot down dozens of Iranian drones flying toward Israel, sources say". The Times of Israel. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    13. ^ a b c "İsrail: İran, insansız hava araçlarıyla saldırmaya başladı". euronews. 13 Nisan 2024. 13 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    14. ^ Haaretz (14 Nisan 2024). "Iran attacks Israel: Barrage of ballistic missiles wounds one; drones, cruise missiles launched; Israel vows". Haaretz (İngilizce). 13 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    15. ^ Haaretz (14 Nisan 2024). "Iran Attacks Israel: Hundreds of Missiles Launched, Most Intercepted; Israel Vows Response". Haaretz (İngilizce). 13 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    16. ^ "Iranian barrage of missiles and drones causes little damage, Israel says". NBC News (İngilizce). 14 Nisan 2024. 13 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    17. ^ a b Haaretz (13 Nisan 2024). "Iran launches direct attack on Israel; dozens of attack drones dispatched". Haaretz (İngilizce). 13 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    18. ^ Picciotto, Rebecca (13 Nisan 2024). "Iran has launched drone attacks at Israel, IDF military says". CNBC (İngilizce). 13 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    19. ^ "İran: İsrail'e kapsamlı saldırı başlatıldı". www.trthaber.com. 14 Nisan 2024. 15 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    20. ^ "Israel getting punished with 'Operation Truthful Promise'". Tehran Times (İngilizce). 13 Nisan 2024. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    21. ^ "Iran's UN envoy says attack on Israel 'can be deemed concluded'". The Jerusalem Post | JPost.com (İngilizce). 14 Nisan 2024. 16 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    22. ^ "İsrail Hava Savunma Sistemleri ; İran İHA Ve Füzelerine Karşı Yüksek Etkinlik Gösterdi! - ULU Savunma". 14 Nisan 2024. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    23. ^ a b com/article/strait-of-hormuz-vessel-33fcffde2d867380e98c89403776a8ac "Israel says Iran launched more than 300 drones and missiles, 99% of which were intercepted" |url= değerini kontrol edin (yardım). AP News (İngilizce). 13 Nisan 2024. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    24. ^ a b Rothwell, James (13 Nisan 2024). "The Shahed drone: İran'ın düşük maliyetli ama ölümcül silahı". The Telegraph (İngilizce). ISSN 0307-1235. 29 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    25. ^ a b "מתקפת כטב "מים וטילים בליסטיים מאיראן: הרוב יורטו, נזק קל לבסיס צה "ל | כלכליסט". calist (İbranice). 13 Nisan 2024. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    26. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; NBC isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
    27. ^ ""Hamas' sexual violence was a planned and systematic attack and falls under the definition of crimes against humanity"". ctech (İngilizce). 29 Şubat 2024. 5 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    28. ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    29. ^ "Half a year into the war in Gaza, here's a look at the conflict by the numbers". AP News (İngilizce). 5 Nisan 2024. 11 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    30. ^ "US Sees Imminent Missile Strike on Israel by Iran, Proxies". Bloomberg.com (İngilizce). 10 Nisan 2024. 12 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    31. ^ Jones, Seth G.; Byman, Daniel; Palmer, Alexander; McCabe, Riley (21 Mart 2024). "The Coming Conflict with Hezbollah" (İngilizce). 13 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    32. ^ https://www.reuters.com/world/middle-east/dangerous-stasis-israels-northern-border-leaves-evacuees-limbo-2024-01-11/}}
    33. ^ "How Iran and Israel Attack Each Other While Avoiding All-Out War" (İngilizce). Bloomberg. 9 Ekim 2023. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    34. ^ "Iran vows revenge after two generals killed in Israeli strike on Syria consulate". The Guardian. 2 Nisan 2024. 1 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2024. 
    35. ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    36. ^ "Strategic blow: Alleged Israeli airstrike takes out Iranian general in Damascus". The Jerusalem Post | JPost.com (İngilizce). 1 Nisan 2024. 13 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    37. ^ "French President Macron to Knesset Speaker Ohana: 'We warned Iran against attacking Israel'". The Jerusalem Post | JPost.com (İngilizce). 11 Nisan 2024. 12 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    38. ^ Eichner, Itamar; Azulay, Moran (11 Nisan 2024). "Western powers to Iran: 'Do not attack Israel'". Ynetnews (İngilizce). 13 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    39. ^ "Foreign ministers of Germany, UK pressure Iran not to attack Israel". The Jerusalem Post | JPost.com (İngilizce). 11 Nisan 2024. 12 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    40. ^ "Biden says he expects Iran to attack Israel 'sooner rather than later' as US moves troops". USA TODAY (İngilizce). 12 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    41. ^ "ארה"ב ביקשה מישראל לקבל עידכון מוקדם ולקיים התייעצות לפני מתקפה נגד איראן - וואלה חדשות". וואלה (İbranice). 12 Nisan 2024. 13 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    42. ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    43. ^ "US drone attack: Three US troops killed in drone strike on US base in Middle East". BBC. 28 Ocak 2024. 29 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    44. ^ "Geniş ölçekli İran drone ve füze saldırılarının haritasını çıkarmak". Washington Post (İngilizce). 14 Nisan 2024. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    45. ^ Hendrix, Steve; Lamothe, Dan; Horton, Alex (13 Nisan 2024). com/world/2024/04/13/iran-israel-drone-missile-attack/ "İran-İsrail drone füze saldırısı" |url= değerini kontrol edin (yardım). The Washington Post. 13 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2024. 
    46. ^ haaretz.com/israel-news/2024-04-13/ty-article-live/biden-doubles-down-on-iran-warning-dont-u-s-move-additional-assets-to-region/0000018e-d491-d161-ab8f-f4f583d30000 "İran İsrail'e doğrudan saldırı başlattı; onlarca saldırı uçağı gönderildi" |url= değerini kontrol edin (yardım). Haaretz (İngilizce). 13 Nisan 2024. 13 Nisan 2024 tarihinde kaynağından archive.org/web/20240413181038/https://www.haaretz.com/israel-news/2024-04-13/ty-article-live/biden-doubles-down-on-iran-warning-dont-u-s-move-additional-assets-to-region/0000018e-d491-d161-ab8f-f4f583d30000 arşivlendi |arşiv-url= değerini kontrol edin (yardım). Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    47. ^ Picciotto, Rebecca (13 Nisan 2024). "Iran İsrail'e drone saldırıları başlattı, IDF ordusu diyor". CNBC (İngilizce). 13 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    48. ^ Trew, Bel; Gregory, Andy (13 Nisan 2024). "İran ilk doğrudan saldırısında İsrail'e 100'den fazla patlayıcı dron fırlattı". The Independent. 13 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    49. ^ [https: //www. rudawarabia.net/arabic/middleeast/130420245 "الحرس الثوري ينفذ عملية "وعده صادق" ضد إسرائيل ردا على قصف القنصلية الإيرانية بدمشق"] |url= değerini kontrol edin (yardım). Rudaw. 14 Nisan 2024. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    50. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Tasnim-2024a isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
    51. ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2024. 
    52. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Hendrix-20242 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
    53. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Haaretz-2024a2 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
    54. ^ com/breaking-news/article-796838 "İran İsrail'e doğru düzinelerce insansız hava aracı fırlattı" |url= değerini kontrol edin (yardım). The Jerusalem Post (İngilizce). 13 Nisan 2024. 13 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    55. ^ Ravid, Barak (13 Nisan 2024). "Iran İsrail'e drone saldırısı başlattı, U. ABD ve İsrail yetkilileri diyor ki". Axios. 13 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    56. ^ "Which Israeli targets did IRGC missiles hit?". İslam Cumhuriyeti Haber Ajansı. 14 Nisan 2024. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    57. ^ "How Israel and allied defenses intercepted more than 300 Iranian missiles and drones". CNN. 14 Nisan 2024. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2024. 
    58. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Reuters-2024c isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
    59. ^ "Israel says Iran launched more than 300 drones and missiles, 99% of which were intercepted". Associated Press (İngilizce). 13 Nisan 2024. 13 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    60. ^ "Israel weighs response after Iran missile barrage: Canlı güncellemeler". CNN (İngilizce). 14 Nisan 2024. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    61. ^ com/fa/news/1403/01/26/3068021/%D8%B3%D8%B1%D9%84%D8%B4%DA%A9%D8%B1-%D8%A8%D8%A7%D9%82%D8%B1%DB%8C-%D8%B9%D9%85%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D9%88%D8%B9%D8%AF%D9%87-%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%82-%20D8%A8%D8%A7-%D9%85%D9%88%D9%81%D9%82%DB%8C%D8%AA-%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%84-%D8%A7%D9%86%D8%AC%D8%A7%D9%85-%D8%B4%D8%AF "سرلشکر باقری: عملیات "وعده صادق" با موفقیت کامل انجام شد - تسنیم" |url= değerini kontrol edin (yardım). خبرگزاری تسنیم | Tasnim (Farsça). 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    62. ^ "فیلمهای اصابت موشکها و پهپادهای ایران به سرزمینهای اشغالی - تسنیم" |url= değerini kontrol edin (yardım). خبرگزاری تسنیم | Tasnim (Farsça). 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    63. ^ [https: //www. tasnimnews. com/fa/news/1403/01/26/3067905/%D8%A2%D8%AA%D8%B4-%D8%B3%D9%88%D8%B2%DB%8C-%DA%AF%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%AF%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D9%86%D9%82%D8%A8-%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D9%84- %D8%A8%D9%87-%D8%AF%D9%86%D8%A8%D8%A7%D9%84-%D8%A7%D8%B5%D8%A7%D8%A8%D8%AA-%D9%85%D9%88%D8%B4%DA%A9-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86 "آتشسوزی گسترده در نقب اسرائیل به دنبال اصابت موشکهای ایران - تسنیم"] |url= değerini kontrol edin (yardım). خبرگزاری تسنیم | Tasnim (Farsça). 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    64. ^ "İran insansız hava aracı saldırısı başlattıktan sonra İsrail'in üzerinde duyulan patlamalar - canlı". The Guardian. 13 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    65. ^ طاهری, سید محمد. com/fa/news/1403/01/26/3067921/%D9%86%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D9%BE%D8%AF%D8%A7%D9%81%D9%86%D8%AF-%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D9%84-%D9%85%D9%82%D8%A7%D8%A8%D9%84- %D8%B9%D9%85%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D8%A8%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%B4 "ناکامی پدافند اسرائیل مقابل عملیات ترکیبی ایران|گزارش - تسنیم" |url= değerini kontrol edin (yardım). خبرگزاری تسنیم | Tasnim (Farsça). 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    66. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; CNN-2024d isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
    67. ^ lb/en/news/local/1438394/lebanon-closes-its-airspace-to-all-aircraft "Lebanon Closes Its Airspace to All Aircraft" |url= değerini kontrol edin (yardım). MTV Lebanon (İngilizce). 13 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    68. ^ com/world/live/2024/apr/13/iran-launches-drone-attack-against-israel "Israel reports minor damage to military base after 'limited number' Iran missiles fall on its territory - live" |url= değerini kontrol edin (yardım). The Guardian. 13 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    69. ^ "Israel to Close Airspace in Preparation for Iranian Attack". The Wall Street Journal (İngilizce). 13 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    70. ^ "Egyptian air defense on high alert, military sources say". The Times of Israel (İngilizce). 14 Nisan 2024. 16 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    71. ^ Rothwell, James (13 Nisan 2024). "The Shahed drone: İran'ın düşük maliyetli ama ölümcül silahı". The Telegraph. ISSN 0307-1235. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    72. ^ "מתקפת כטב "מים וטילים בליסטים מאיראן: הרוב יורטו, נזק קל לבסיס צה "ל | כלכליסט". calcalist (İbranice). 13 Nisan 2024. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    73. ^ Barrett, Brian (13 Nisan 2024). "How Israel Is Defending Against Iran's Drone Attack". Wired. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    74. ^ "Most of Iranian drones over Syria were downed by Israel,US, intelligence sources say". Reuters. 14 Nisan 2024. 15 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    75. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; AP News-2024a2 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
    76. ^ a b c d e Klippenstein, Ken; Boguslaw, Daniel (15 Nisan 2024). "U.S., İran'ın İHA ve Füzelerinin Çoğunu İsrail Değil ABD Düşürdü". The Intercept (İngilizce). 16 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2024. 
    77. ^ "US says it has downed some Iran-launched attack drones en route to Israel". Associated Press (İngilizce). 13 Nisan 2024. 13 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    78. ^ Tamari, Liran (14 Nisan 2024). "Watch Iranian drones, missiles intercepted over Jerusalem, al Aqsa Mosque". Ynetnews (İngilizce). 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    79. ^ com/breaking-news/article-796879 "IDF jets strike military structures in southern Lebanon belonging to Hezbollah's Radwan forces" |url= değerini kontrol edin (yardım). Jerusalem Post (İngilizce). 14 Nisan 2024. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    80. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; WSJ-Fragile isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
    81. ^ Borger, Julian (14 Nisan 2024). "ABD ve Birleşik Krallık güçleri Ürdün, Suriye ve Irak üzerinde İran'a ait insansız hava araçlarının düşürülmesine yardım etti". The Guardian. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    82. ^ Al-Khalidi, Suleiman (14 Nisan 2024). "Jordan airforce shoots down Iranian drones flying over Israel". Reuters. 15 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    83. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; WSJ-2024b isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
    84. ^ . com/middle-east/saudi-arabia-acknowledges-helping-defend-israel-against-iran-797201 | access-date=16 Nisan 2024}} "Saudi Arabia says it helped defend Israel against Iran" |url= değerini kontrol edin (yardım). The Jerusalem Post. 15 Nisan 2024. 
    85. ^ Said, David S. Cloud, Dov Lieber, Stephen Kalin ve Summer. com/world/middle-east/how-the-u-s-forged-a-fragile-middle-eastern-alliance-to-repel-irans-israel-attack-4a1fbc00 "ABD, İran'ın İsrail Saldırısını Püskürtmek İçin Kırılgan Bir Ortadoğu İttifakını Nasıl Kurdu" |url= değerini kontrol edin (yardım). WSJ (İngilizce). Erişim tarihi: 16 Nisan 2024. 
    86. ^ Staff, The New Arab (15 Nisan 2024). "Saudi, BAE 'shared intel with US, Israel' before Iran attack" |url= değerini kontrol edin (yardım). newarab.com (İngilizce). 15 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2024. 
    87. ^ eu/article/israel-iran-attack-missile-drone-strike-defense-cooperation/ "İsrail İran'ın saldırısını nasıl engelledi" |url= değerini kontrol edin (yardım). POLITICO. 14 Nisan 2024. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    88. ^ com/policy/defense/4589088-top-us-military-officer-in-middle-east-in-israel-amid-fears-of-iranian-attack/ "Top US military officer visits Israel amid fears of Iranian attack" |url= değerini kontrol edin (yardım). The Hill. 11 Nisan 2024. 12 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    89. ^ "ABD ordusu İran ve Yemen'den fırlatılan 80 insansız hava aracı ve 6 füzeyi imha etti: US CENTCOM says". Reuters. 14 Nisan 2024. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    90. ^ Mongilio, Heather (14 Nisan 2024). usni.org/2024/04/14/u-s-warships-in-eastern-mediterranean-down-iranian-ballistic-missiles "U.S. Warships in Eastern Mediterranean Down Iranian Ballistic Missiles" |url= değerini kontrol edin (yardım). news.usni.org. United States Naval Institute. 15 Nisan 2024 tarihinde kaynağından archive.org/web/20240415013359/https://news.usni.org/2024/04/14/u-s-warships-in-eastern-mediterranean-down-iranian-ballistic-missiles arşivlendi |arşivurl= değerini kontrol edin (yardım). Erişim tarihi: 15 Nisan 2024. 
    91. ^ Lagrone, Sam (15 Nisan 2024). "SM-3 Ballistic Missile Interceptor Used for First Time in Combat, Officials Confirm" |url= değerini kontrol edin (yardım). USNI News. 11 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2024. 
    92. ^ "Royal Air Force Typhoons moved from Romania to help shore up defence of Israel". Forces News. 15 Nisan 2024. 15 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2024. 
    93. ^ Gregory, James; Durbin, Adam (14 Nisan 2024). "RAF fighter jets shot down Iran drones, Rishi Sunak says". www.bbc.co.uk. BBC News. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2024. 
    94. ^ Williams, Dan; Hafezi, Parisa (13 Nisan 2024). "Iran İsrail'e drone saldırısı başlattı, Saatler içinde gelişmesi bekleniyor" |url= değerini kontrol edin (yardım). Reuters. 15 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    95. ^ "Sunak, gerilimin tırmanmasının nasıl önlenebileceğini görüşmek üzere Netanyahu ile konuşacak". Sky News. 15 Nisan 2024. |arşiv-url= kullanmak için |arşiv-tarihi= gerekiyor (yardım) tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2024.  Bilinmeyen parametre |arşiv tarihi= görmezden gelindi (yardım)
    96. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; WSJ-2024b2 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
    97. ^ "Macron: France intercepted Iranian drones 'at Jordan's request'". Politico. 14 Nisan 2024. 15 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2024. 
    98. ^ "Jordan says it intercepted flying objects that entered its airspace". Reuters. 15 Nisan 2024. Erişim tarihi: 15 Nisan 2024. 
    99. ^ Muro, Adam; Pietromarchi, Virginia; Mohamed, Edna; Adler, Nils; Rowlands, Lyndal. com/news/liveblog/2024/4/13/israels-war-on-gaza-live-5-dead-dozens-injured-in-gaza-city-attack "Iran says drone, missile attack launched against Israeli territory" |url= değerini kontrol edin (yardım). Al Jazeera (İngilizce). 13 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    100. ^ Schaer, Cathrin (15 Nisan 2024). "Neden bazı Arap ülkeleri İsrail'e yardım eder göründü?". Deutsche Welle. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2024. 
    101. ^ "İran İsrail'e doğru düzinelerce insansız hava aracı fırlattı: Live updates". CNN (İngilizce). 13 Nisan 2024. 13 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    102. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Al-Khalidi-20242 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
    103. ^ "Arab States That Stood Up to Iran Won't Be Board to Assist an Israeli Counterstrike". Haaretz. 14 Nisan 2024. 15 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    104. ^ "İsrail'in Savunmasında Beklenmedik Bir Oyuncu: Ürdün, Birçok Filistinliye Ev Sahipliği Yapıyor". The New York Times. 15 Nisan 2024. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2024. 
    105. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Tasnim-2024c isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
    106. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Tasnim-2024f2 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
    107. ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Tasnim-2024d2 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
    108. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Tasnim-2024a2 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
    109. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; ABC-2024a isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
    110. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Ghert-Zand-2024 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
    111. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; NYT-2024a isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
    112. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; NB-2024a isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
    113. ^ Haaretz (13 Nisan 2024). "Iran launches direct attack on Israel; dozens of attack drones dispatched". Haaretz (İngilizce). 13 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    114. ^ Picciotto, Rebecca (13 Nisan 2024). "Iran has launched drone attacks at Israel, IDF military says". CNBC (İngilizce). 13 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    115. ^ "Iran launches its retaliation, fires dozens of unmanned drones towards Israel: Report". The Kashmiriyat (İngilizce). 13 Nisan 2024. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    116. ^ "Iran launched dozens of drones toward Israel". The Jerusalem Post | JPost.com (İngilizce). 13 Nisan 2024. 13 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    117. ^ Ravid, Barak (13 Nisan 2024). "Iran launched drone attack on Israel, U.S. and Israel officials say". Axios. 13 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    118. ^ "Israel estimates more than 100 drones launched by Iran, Israeli military official says". CNN (İngilizce). 13 Nisan 2024. 13 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    119. ^ "Israel's Netanyahu says defences are 'ready' as Iran attacks" (İngilizce). 13 Nisan 2024. 13 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    120. ^ "Israel says Iran only targeted military sites". ABC News (İngilizce). 13 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    121. ^ "حمله ایران به اسرائیل آغاز شد / پهپاد شاهد ۱۳۶ در آسمان دیده شد". www.khabaronline.ir (Farsça). 13 Nisan 2024. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    122. ^ "Israel estimates more than 100 drones launched by Iran, Israeli military official says". CNN (İngilizce). 13 Nisan 2024. 13 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    123. ^ "Israel-Gaza live updates: İran İsrail'e karşı misilleme saldırısına başladı". ABC News (İngilizce). 13 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    124. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; :22 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
    125. ^ "Israel's Netanyahu says defences are 'ready' as Iran attacks" (İngilizce). 13 Nisan 2024. 13 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    126. ^ "Israel says Iran only targeted military sites". ABC News (İngilizce). 13 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    127. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Hez isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
    128. ^ "US says it has downed some Iran-launched attack drones en route to Israel". AP News (İngilizce). 13 Nisan 2024. 13 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    129. ^ "Первая кровь: во время иранского обстрела тяжело ранен мальчик". 13 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    130. ^ "Blasts heard above Israel after Iran launches drone attack – live". The Guardian. 13 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    131. ^ "İran İsrail'e doğru düzinelerce insansız hava aracı fırlattı: Live updates". CNN (İngilizce). 13 Nisan 2024. 13 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    132. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; :33 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
    133. ^ a b com/fa/news/1403/01/26/3067902/%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%B5%D8%A7%D8%A8%D8%AA-%D9%85%D9%88%D8%B4%DA%A9-%D9%87%D8%A7-%D9%88-%D9%BE%D9%87%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C- %D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%87-%D8%B3%D8%B1%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%B4%D8%BA%D8%A7%D9%84%DB%8C "فیلمهای اصابت موشکها و پهپادهای ایران به سرزمینهای اشغالی - تسنیم" |url= değerini kontrol edin (yardım). خبرگزاری تسنیم | Tasnim (Farsça). 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    134. ^ com/fa/news/1403/01/26/3067905/%D8%A2%D8%AA%D8%B4-%D8%B3%D9%88%D8%B2%DB%8C-%DA%AF%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%AF%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D9%86%D9%82%D8%A8-%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D9%84- %D8%A8%D9%87-%D8%AF%D9%86%D8%A8%D8%A7%D9%84-%D8%A7%D8%B5%D8%A7%D8%A8%D8%AA-%D9%85%D9%88%D8%B4%DA%A9-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86 "آتشسوزی گسترده در نقب اسرائیل به دنبال اصابت موشکهای ایران - تسنیم" |url= değerini kontrol edin (yardım). خبرگزاری تسنیم | Tasnim (Farsça). 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    135. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; apnews.com2 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
    136. ^ "IDF jetleri güney Lübnan'da Hizbullah'ın Rıdvan güçlerine ait askeri yapıları vurdu". Jerusalem Post (İngilizce). 14 Nisan 2024. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    137. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; :43 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
    138. ^ com/livecoverage/israel-iran-strikes-live-coverage/card/child-injured-in-bedouin-village-in-israel-YlU7mCu1frMm8nKxokY6 "Child Injured in Bedouin Village in Israel" |url= değerini kontrol edin (yardım). WSJ (İngilizce). Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. [ölü/kırık bağlantı]
    139. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; NBC2 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
    140. ^ Borger, Julian (14 Nisan 2024). "ABD ve Birleşik Krallık güçleri Ürdün, Suriye ve Irak üzerinde İran'a ait insansız hava araçlarının düşürülmesine yardım etti". The Guardian. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    141. ^ Al-Khalidi, Suleiman (14 Nisan 2024). "Jordan airforce shoots down Iranian drones flying over to Israel" |url= değerini kontrol edin (yardım). Reuters. 15 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    142. ^ com/livecoverage/israel-iran-strikes-live-coverage/card/france-deploys-navy-to-defend-israel-fwknZbgcf2sGhKZdTlye "France Deploys Navy to Defend Israel" |url= değerini kontrol edin (yardım). The Wall Street Journal (İngilizce). 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    143. ^ Faucon, Benoit (14 Nisan 2024). "Iran's U.N. Mission Says Military Action Concluded". The Wall Street Journal. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    144. ^ cnn.com/2024/04/13/middleeast/iran-drones-attack-israel-intl-latam/index.html "Iran launches unprecedatory strikes on Israel in major escalation of widening conflict" |url= değerini kontrol edin (yardım). CNN (İngilizce). 13 Nisan 2024. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    145. ^ "Iran's UN envoy says attack on Israel 'can be deemed concluded'" |url= değerini kontrol edin (yardım). The Jerusalem Post (İngilizce). 14 Nisan 2024. 15 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    146. ^ "Iran Cumhurbaşkanı Raisi: Drone ve füze operasyonu İsrail'e ders verdi". NHK (İngilizce). 14 Nisan 2024. 15 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    147. ^ ir/amp/1403012614036/ "سازمان اطلاعات سپاه با حامیان اسرائیل در فضای مجازی برخورد می کند - ایسنا" |url= değerini kontrol edin (yardım). 15 Nisan 2024 tarihinde kaynağından archive.org/web/20240415145206/https://www.isna. ir/amp/1403012614036/ arşivlendi |arşivurl= değerini kontrol edin (yardım). Erişim tarihi: 15 Nisan 2024. 
    148. ^ com/202404140661 "فرمانده کل سپاه پاسداران: حمله ما بیش از حد انتظار موفق بود" |url= değerini kontrol edin (yardım). |arşiv-url= kullanmak için |arşiv-tarihi= gerekiyor (yardım) tarihinde kaynağından archive.org/web/20240414125542/https://www.iranintl.com/202404140661 arşivlendi |arşivurl= değerini kontrol edin (yardım). Erişim tarihi: 15 Nisan 2024.  Bilinmeyen parametre |arşiv tarihi= görmezden gelindi (yardım)
    149. ^ "فرمانده سپاه: از این به بعد مستقیم حمله میکنیم". 15 Nisan 2024. 15 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2024. 
    150. ^ "پیامدهای امنیتی حمله به اسرائیل در ایران: دادستانی علیه روزنامه اعتماد و عباس عبدی اعلام جرم کرد" |url= değerini kontrol edin (yardım). صدای آمریکا (Farsça). 15 Nisan 2024. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2024. 
    151. ^ Yerushalmy, Jonathan; Yang, Maya; Yerushalmy, Jonathan; Yang, Maya (14 Nisan 2024). com/world/live/2024/apr/13/iran-launches-drone-attack-against-israel "Israeli military says 99% of Iran's 300 drones and missiles intercepted; Biden denounces 'unprecedented' attack - live" |url= değerini kontrol edin (yardım). the Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. 13 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    152. ^ "İran-İsrail saldırısı canlı: Iran launches drones at Israel in retaliatory attack". BBC News (İngilizce). 13 Nisan 2024. 13 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    153. ^ "İran saldırısı nedeniyle uçuşlar yeniden yönlendirilirken yolcular Kıbrıs'ta bir gece kaldı". ΚΥΠΕ. 14 Nisan 2024. 11 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    154. ^ "ΥΠΕΞ: Ενεργοποιήθηκε προληπτικά το Σχέδιο "Εστία" - Σε πλήρη λειτουργία το Κέντρο Διαχείρισης Κρίσεων" [Dışişleri Bakanlığı: "Estia" Planı proaktif olarak etkinleştirildi - Kriz Yönetim Merkezi tamamen faaliyete geçti]. Kathimerini.com.cy (Yunanca). 14 Nisan 2024. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    155. ^ a b "Σε επιφυλακή τα κυπριακά αεροδρόμια μετά την επίθεση του Ιράν". www.alphanews.live (Yunanca). 16 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    156. ^ "Iran boosts Israel's defense industry". Globes (İngilizce). 14 Nisan 2024. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    157. ^ "Iranians fear their brittle regime will drag them into war". The Economist. 15 Nisan 2024. ISSN 0013-0613. 16 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2024. 
    158. ^ "İran saldırısı canlı güncellemeleri: İsrail karşılık verme sözü verdi, 'önemli 24 saatlik dönem'de atılacak adımları değerlendiriyor". 14 Nisan 2024. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024.  Bilinmeyen parametre |web sitesi= görmezden gelindi (yardım); Bilinmeyen parametre |arşiv tarihi= görmezden gelindi (yardım)
    159. ^ Kathleen Magramo; Antoinette Radford (15 Nisan 2024). "Canlı güncellemeler: İsrail, İran'ın insansız hava aracı saldırılarını durdurdu ve karşılık vermeyi düşünüyor, Gazze krizi devam ediyor". CNN (İngilizce). 15 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2024. 
    160. ^ "Israeli war cabinet to meet again to consider response to Iran's attack". The Guardian (İngilizce). 15 Nisan 2024. 15 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2024. 
    161. ^ "Iran ve İsrail'in gölge savaşı açığa çıkıyor". The Economist. ISSN 0013-0613. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    162. ^ "Iran saldırısı İsrail'in caydırıcılık politikasının 'paramparça' olduğunu gösteriyor, Netanyahu'yu eleştirenler diyor". The Guardian. 15 Nisan 2024. 15 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2024. 
    163. ^ cnn.com/cnn/2024/04/14/middleeast/iran-israil-attack-drones-analysis-intl "Iran's attack seemed planned to minimize casualties while maximizing spectacle" |url= değerini kontrol edin (yardım). CNN. 14 Nisan 2024. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    164. ^ Motamedi, Maziar. "'True Promise': İran neden ve nasıl İsrail'e tarihi bir saldırı başlattı?". Al Jazeera. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    165. ^ com/middle-east/iranian-attack-shows-oct-7-did-not-kill-israel-sunni-regional-alliance-anaysis-796907 "Iranian attack shows Oct. 7 did not kill Israel-Sunni regional alliance - analysis" |url= değerini kontrol edin (yardım). The Jerusalem Post (İngilizce). 14 Nisan 2024. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    166. ^ Trofimov, Yaroslav. "Analiz: İsrail İran'ın Büyük Saldırısını Püskürttü. Ama Sadece ABD ve Arap Ortaklarının Yardımıyla". The Wall Street Journal (İngilizce). 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    167. ^ Kornbluh, Jacob (12 Nisan 2024). "Analiz: İran'ın tehditleri ABD-İsrail uçurumunu kapatacak mı?". The Forward. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    168. ^ Sforza, Lauren (14 Nisan 2024). com/policy/international/4593202-bolton-labels-iranian-strikes-as-massive-failure-of-israeli-and-american-deterrence/ "Bolton labels Iranian strikes as 'massive failure of Israeli and American deterrence'" |url= değerini kontrol edin (yardım). The Hill. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından archive.org/web/20240414142300/https://thehill.com/policy/international/4593202-bolton-labels-iranian-strikes-as-massive-failure-of-israeli-and-american-deterrence/ arşivlendi |arşivurl= değerini kontrol edin (yardım). Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    169. ^ cnn "Bolton, İsraillileri İran'a misilleme yapmamaya çağırdığı için Biden'ın ABD için bir 'utanç' olduğunu söyledi" |url= değerini kontrol edin (yardım). CNN. 14 Nisan 2024. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2024. 
    170. ^ Roger Boyes (15 Nisan 2024). "İsrail'in İran yaylım ateşine karşı savunması başarılı mıydı? Tekrar düşünün". The Times (İngilizce). ISSN 0140-0460. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2024. 
    171. ^ "İsrail büyük bir İran saldırısını savuşturdu, ancak bu başarı bir zaferle aynı şey değil | The Times of Israel". The Times of Israel. 15 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2024. 
    172. ^ Landau, Noa (15 Nisan 2024). premium/netanyahu-owes-an-apology-not-just-to-biden-but-to-jordan/0000018e-ddf5-d203-a7cf-fffde8360000 "Netanyahu sadece Biden'a değil Ürdün'e de özür borçlu" |url= değerini kontrol edin (yardım). Haaretz. 15 Nisan 2024 tarihinde kaynağından archive.org/web/20240415140220/https://www.haaretz.com/opinion/2024-04-15/ty-article/.premium/netanyahu-owes-an-apology-not-just-to-biden-but-to-jordan/0000018e-ddf5-d203-a7cf-fffde8360000 arşivlendi |arşiv-url= değerini kontrol edin (yardım). Erişim tarihi: 15 Nisan 2024. 
    173. ^ "İRAN'IN İSRAİL'İ RUS TARZI BİR SALDIRI PAKETİ İLE VURMA GİRİŞİMİ BAŞARISIZ OLDU...ŞİMDİLİK". Institute for the Study of War (İngilizce). 15 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2024. 
    174. ^ tasnimnews. com/fa/news/1403/01/26/3068333/%D9%87%D8%B4%D8%AF%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87%DB%8C%D8%A7%D9%86- D8%A8%D9%87-%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7 "هشدار امیرعبداللهیان به آمریکا - تسنیم" |url= değerini kontrol edin (yardım). خبرگزاری تسنیم | Tasnim (Farsça). 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    175. ^ Wintour, Patrick (14 Nisan 2024). "Bullish Iran hails attack on Israel as a success and says operation is over". The Guardian. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    176. ^ "Gallant: IDF saldırıyı etkileyici bir şekilde durdurdu, kampanya hala sona ermedi". The Times of Israel (İngilizce). 14 Nisan 2024. 15 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    177. ^ "Israel has chance to form strategic alliance against Iran, defence minister says". Reuters. 14 Nisan 2024. 15 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2024. 
    178. ^ "'Senior Israeli official' pledges 'significant response' to Iran". The Times of Israel (İngilizce). 14 Nisan 2024. 15 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    179. ^ "Hamas considers Iran's response to Israel 'natural right'". Middle East Monitor. 14 Nisan 2024. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    180. ^ jpost.com/breaking-news/article-796967 "Yemen'deki Husiler İran'ın İsrail'e saldırısının meşru olduğunu söylüyor" |url= değerini kontrol edin (yardım). The Jerusalem Post (İngilizce). 14 Nisan 2024. 15 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    181. ^ "Jordan PM says escalation in region would lead 'dangerous paths'". Reuters. 14 Nisan 2024. 15 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    182. ^ "Jordan will take all necessary measures to safeguard its security, sovereignty - Safadi". The Jordan Times. 14 Nisan 2024. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    183. ^ "İran saldırı dalgasında ne vardı ve nasıl engellendiler?". BBC. 14 Nisan 2024. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    184. ^ net/News/middle-east/2024/04/14/jordan-fm-summons-iranian-ambassador-to-protest-interference-in-its-affairs "Jordan FM summons Iranian ambassador to protest interference in its affairs" |url= değerini kontrol edin (yardım). Al Arabiya. 15 Nisan 2024. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2024. 
    185. ^ com/news/local/foreign-minister-calls-de-escalation-after-irans-saturday-attack-israel "Foreign minister calls for de-escalation after Iran's Saturday attack on Israel" |url= değerini kontrol edin (yardım). The Jordan Times. 15 Nisan 2024. 15 Nisan 2024 tarihinde kaynağından org/web/20240415202348/https://www.jordantimes.com/news/local/foreign-minister-calls-de-escalation-after-irans-saturday-attack-israel arşivlendi |arşivurl= değerini kontrol edin (yardım). Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    186. ^ "Kral, Biden bölgesel gerilimi azaltmayı ve Gazze'de ateşkes sağlanmasını görüştü". The Jordan Times. 15 Nisan 2024. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2024. 
    187. ^ a b c Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; :04 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
    188. ^ "Gazze'deki Filistinliler İran'ın İsrail'e yönelik saldırılarını kutluyor". Fox News. 14 Nisan 2024. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    189. ^ com/tr/live-news/20240414-thousands-gather-in-iran-in-show-of-support-for-attack-on-israel "Thousands gather in Iran in show of support for attack on Israel" |url= değerini kontrol edin (yardım). France 24. 14 Nisan 2024. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    190. ^ 7173115 "Sirens, explosions heard over Israel as Iran launches drones and missiles" |url= değerini kontrol edin (yardım). CBC. 13 Nisan 2024. 13 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    191. ^ washingtonpost.com/world/2024/04/13/iran-israil-hamas-war-news-gaza-palestine/ "Iran İsrail'e 300'den fazla insansız hava aracı ve füze fırlattı; Biden saldırıyı kınadı" |url= değerini kontrol edin (yardım). The Washington Post. 13 Nisan 2024. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    192. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; CNN-2024a2 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
    193. ^ com/diaspora/antisemitism/article-796864 "Toronto protestocuları İran İsrail'e insansız hava aracı ateşlerken tezahürat yapıyor" |url= değerini kontrol edin (yardım). The Jerusalem Post (İngilizce). 14 Nisan 2024. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    194. ^ Odenheimer, Alisa; Shahla, Arsalan; Mancini, Donato Paolo (13 Nisan 2024). bloomberg.com/news/articles/2024-04-13/israel-says-it-s-under-attack-by-iranian-drones-as-risk-surges?srnd=uk-politics "Israel, Allies Mostly Block Unprecedented Attack From Iran" |url= değerini kontrol edin (yardım). Bloomberg. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından archive.org/web/20240414084955/https://www.bloomberg.com/news/articles/2024-04-13/israel-says-it-s-under-attack-by-iranian-drones-as-risk-surges?srnd=uk-politics arşivlendi |arşivurl= değerini kontrol edin (yardım). Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    195. ^ Shotter, James; Zilber, Neri; Ghaffari, Bita; Schwartz, Felicia (14 Nisan 2024). ft.com/content/a5096429-5eb5-4d0f-8525-5e60c3b35448 "Iran, İsrail'e 'benzeri görülmemiş' füze ve insansız hava aracı saldırısı başlattı" |url= değerini kontrol edin (yardım). Financial Times. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    196. ^ Lloyd, Nina (13 Nisan 2024). "Sunak condemns Iran's 'reckless attack' on Israel in 'strongest terms'". The Independent (İngilizce). 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    197. ^ "ABD İsrail'e giden İran İHA'larını düşürdü". BBC. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    198. ^ a b Ravid, Barak (11 Nisan 2024). "Scoop: Biden Bibi'ye ABD'nin İsrail'in İran'a karşı saldırısını desteklemeyeceğini söyledi". AXIOS. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    199. ^ cnn.com/middleeast/live-news/israel-hamas-war-gaza-news-04-14-24/h_a4adfcdd4030861c71cfa11d50bde308 "Biden Netanyahu'ya bu gecenin bir zafer olduğunu, İsrail'de "değerli" hiçbir şeyin vurulmadığını söyledi" |url= değerini kontrol edin (yardım). CNN. 14 Nisan 2024. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    200. ^ "G7 leaders to discuss Iranian attack at 1400 GMT". The Jerusalem Post (İngilizce). 14 Nisan 2024. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    201. ^ "İran İsrail'e karşı onlarca insansız hava aracı ve balistik füze fırlattı". The Guardian. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    202. ^ "US won't back Israel counterattack - reports". The Times of Israel. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    203. ^ com/liveblog_entry/us-wants-advanced-notice-should-israel-attack-iran-report/ "ABD, İsrail'in İran'a saldırması halinde önceden haber verilmesini istiyor - report" |url= değerini kontrol edin (yardım). The Times of Israel. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    204. ^ Lee, MJ; Liptak, Kevin (14 Nisan 2024). "Biden tells Netanyahu US will not participate in any counter-strike against Iran". CNN. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    205. ^ ant1live.com/koinonia/583948_ptd-i-kypros-den-empleketai-me-kanena-tropo-stis-opoiesdipote-epitheseis "ΠτΔ: Η Κύπρος δεν εμπλέκεται με κανένα τρόπο στις οποιεσδήποτε επιθέσεις" |url= değerini kontrol edin (yardım) [PtD: Kıbrıs hiçbir şekilde herhangi bir saldırıya karışmamıştır]. ant1live.com (Yunanca). 14 Nisan 2024. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024.  Bilinmeyen parametre |url- status= görmezden gelindi (yardım)
    206. ^ [https: //www. sigmalive.com/news/politics/1212449/synerxetai-ektaktos-avrio-to-symvoulio-ethnikis-asfaleias "Συνέρχεται εκτάκτως αύριο το Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας"] |url= değerini kontrol edin (yardım). www. sigmalive.com (Yunanca). 14 Nisan 2024. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024.  Bilinmeyen parametre |trans- title= görmezden gelindi (yardım)
    207. ^ @ (14 Nisan 2024). "İran'ın gece boyunca İsrail'e yönelik saldırılarını şiddetle kınıyoruz. Daha fazla tırmanma ve istikrarsızlaşmadan kaçınmak zorunludur. İtidal çağrısında bulunuyoruz. Bölgesel güvenlik ve istikrar korunmalıdır" (Tweet) – Twitter vasıtasıyla. ; Eksik ya da boş |kullanıcı= (yardım); Eksik ya da boş |numara= (yardım);
    208. ^ "ΥΠΕΞ: "Ενεργοποιήθηκε προληπτικά το Ειδικό Σχέδιο Εστία" - Σε συνεχή επαφή ο Κόμπος με ομολόγούς του" [Dışişleri Bakanlığı: "Özel Ev Planı proaktif olarak etkinleştirildi" - Kombos mevkidaşlarıyla sürekli temas halinde]. OmegaLive (Yunanca). 14 Nisan 2024. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    209. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Kathimerini-2024a2 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
    210. ^ {{Haber kaynağı |date=16 Nisan 2024 |title=Israel pushing for more sanctions against Iran |url=https://www.reuters.com/world/middle-east/israel-pushing-more-sanctions-against-iran-2024-04-16/ |access-date=16 Nisan 2024 |work=Reuters }
    211. ^ a b c d e f g "Lübnan Hava Sahasını Tüm Uçaklara Kapatıyor" |url= değerini kontrol edin (yardım). MTV Lebanon (İngilizce). 22 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    212. ^ a b c d e f g "Israel to Close Airspace in Preparation for Iranian Attack" |url= değerini kontrol edin (yardım). WSJ (İngilizce). 15 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    213. ^ a b c d e f g "BREAKING: Irak, Suriye ve Ürdün, İran'ın İsrail'i vurması üzerine hava sahasını kapattı" |url= değerini kontrol edin (yardım). www.intellinews.com (İngilizce). 13 Nisan 2024. 15 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    214. ^ a b c d e f g @flightradar24 (14 Nisan 2024). "Ortadoğu ülkeleri hava sahalarını kapattı" (Tweet) (İngilizce) – Twitter vasıtasıyla. 
    215. ^ "CANLI BLOG: Biden, İran'ın İsrail saldırısını kınarken, ortak bir diplomatik yanıt için G-7 liderlerini toplayacağını duyurdu". VOA Türkçe. 14 Nisan 2024. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    216. ^ "Gallant: IDF halted the attack impressively, the campaign still hasn't ended". The Times of Israel (İngilizce). 14 Nisan 2024. 15 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    217. ^ "'Senior Israeli official' pledges 'significant response' to Iran". The Times of Israel (İngilizce). 14 Nisan 2024. 15 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    218. ^ "ΠτΔ: Η Κύπρος δεν εμπλέκεται με κανένα τρόπο στις οποιεσδήποτε επιθέσεις". ant1live.com. 14 Nisan 2024. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    219. ^ SigmaLive (14 Nisan 2024). "Συνέρχεται εκτάκτως αύριο το Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας". www.sigmalive.com. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    220. ^ "@CyprusMFA". twitter.com. 14 Nisan 2024. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. We strongly condemn the Iranian attacks on Israel overnight. Imperative to avoid further escalation and destabilisation.  We call for restraint. Regional security and stability must be preserved. 
    221. ^ "Passengers stay overnight in Cyprus as flights redirected due to Iran attack". ΚΥΠΕ. 14 Nisan 2024. 18 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    222. ^ Solutions, BDigital Web. "ΥΠΕΞ: Ενεργοποιήθηκε προληπτικά το Σχέδιο «Εστία» - Σε πλήρη λειτουργία το Κέντρο Διαχείρισης Κρίσεων". Kathimerini.com.cy (Yunanca). 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    223. ^ OmegaLive (14 Nisan 2024). "ΥΠΕΞ: "Ενεργοποιήθηκε προληπτικά το Ειδικό Σχέδιο Εστία" - Σε συνεχή επαφή ο Κόμπος με ομολόγούς του". OmegaLive (İngilizce). 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    224. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; :53 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
    225. ^ "Iran launches attack against Israel, with drones 'hours away' from reaching Israeli soil - live". The Guardian. 13 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    226. ^ "Jordan deniies declaring state of emergency". en.royanews.tv (İngilizce). 13 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    227. ^ "Dünyadan İran'a kınama: "Durum endişe verici"". www.ntv.com.tr. 13 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    228. ^ a b c "İran'ın İsrail'e saldırısına dünyadan tepkiler: İran arka bahçesinde kaos tohumları ekmeye niyetli olduğunu göstermiştir". T24. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    229. ^ a b "İran, İsrail'e misilleme saldırısı düzenlemek için SİHA gönderdi". BBC News Türkçe. 13 Nisan 2024. 13 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    230. ^ a b c d "İran'ın İsrail'e saldırı başlatmasına dünyadan tepkiler". www.trthaber.com. 14 Nisan 2024. 13 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    231. ^ a b "Russia calls for restraint after Iranian strikes on Israel". Reuters. 14 Nisan 2024. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    232. ^ Odatv (14 Nisan 2024). "THY, Pegasus ve AJet, Tahran ve İsfahan'a giden uçakları geri çağırdı". Odatv. 13 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    233. ^ "THY ve Pegasus İran, Ürdün, Irak ve Lübnan'a yapacağı seferlerini iptal etti". www.trthaber.com. 14 Nisan 2024. 13 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
    234. ^ "Biden: "İsrail'in dron ve füzelerin tamamına yakınını düşürmesine yardım ettik"". VOA Türkçe. 14 Nisan 2024. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 
    235. ^ "Statement by the Secretary-General regarding attacks by the Islamic Republic of Iran targeting Israel | United Nations Secretary-General". www.un.org. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2024. 


    Kaynak hatası: <ref> "note" adında grup ana etiketi bulunuyor, ancak <references group="note"/> etiketinin karşılığı bulunamadı (Bkz: Kaynak gösterme)