Rusya'nın Ukrayna'yı işgaline Çeçen katılımı
Yaygın olarak Çeçenya olarak bilinen Çeçen Cumhuriyeti, Rusya'nın Ukrayna'yı işgali sırasında çeşitli rollerde yer alan Rusya'nın federal bir cumhuriyetidir. Kadirovcu güçler Rus istila güçlerinin yanında savaştı. Dzhokhar Dudayev Taburu ise Ukraynalı savunucuların yanında savaştı. Bu sebeple uluslararası güçlerin istila ile Birinci ve İkinci Çeçen Savaşı arasında bir takım karşılaştırmaları var.
Kadirovcu güçler[değiştir | kaynağı değiştir]
26 Şubat'ta Çeçen Cumhuriyeti Devlet Başkanı Ramazan Kadırov, Çeçen askerî güçlerinin Ukrayna'ya konuşlandırıldığını duyurdu ve Vladimir Putin'in doğru kararı verdiğini ve her koşulda onun emirlerini yerine getireceklerini söyledi.[1] Aynı gün; Rus devlet medyası RT, Çeçen başkenti Grozni'nin ana meydanında toplanan 12.000 Çeçen askerinin Ukrayna'da savaşa girmeye hazırlanırken çekilen bir videoyu yayınladı.
27 Şubat'ta Ukrayna ordusu, Kiev Oblastı'nın kuzeybatı bölgesindeki Hostomel kasabası yakınlarında toplanan büyük bir Çeçen özel kuvvetleri konvoyunu imha ettiğini duyurdu.[2] Kısa süre sonra Ukrayna ordusu, Kadırov Muhafızlarının 141. Motorlu Alayı lideri General Magomed Tuşayev'in Ukrayna'daki operasyonda öldürüldüğünü iddia etti.[3][4]
28 Şubat'ta Kadırov, "Ukrayna'da seçilen taktikler çok yavaş" diyerek Rus güçlerini daha agresif harekete geçmeye çağıran bir Telegram gönderisi yayınladı.[5] 1 Mart'ta Kadirov, iki Çeçen askerin öldürüldüğünü ve altısının yaralandığını belirten ve istilanın "geniş çaplı önlemlere geçilmesi" gerektiğini söyleyen bir Telegram gönderisi daha yayınladı.[6]
3 Mart'ta Times, bir grup Çeçen askerinin Ukrayna cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski'ye suikast düzenlemek amacıyla Kiev'e sızmak için gönderildiğini ancak grubun Rus Federal Güvenlik Servisi'nin savaş karşıtı unsurlarından gelen sızıntıların ardından etkisiz hâle getirildiğini bildirdi.[7]
14 Mart'ta Kadırov sosyal medyada, Rusların Kiev'e yönelik taarruzunun bir parçası olarak Hostomel'de olduğunu iddia eden kendi videosunu yayınladı.[8] İddiasının bağımsız bir doğrulaması yoktu.[9] Çevrimiçi gazete Ukrayinska Pravda 16 Mart'ta Kadırov'u, Rus medyası RIA Novosti kisvesi altında IP adresini almak amacıyla bir bağlantıya erişmesi için kandırdıklarını iddia ederek Kadırov'un telefonunun coğrafi konumunun Ukrayna yerine Grozni, Çeçenya olduğunu ortaya çıkardı.[10] Putin'in basın sekreteri Dmitri Peskov daha sonra Kadırov'un doğrudan Ukrayna'da olduğunu iddia etmediğini söyledi.[11]
5 Nisan'da Kadirov, Telegram'da bir grup militanın görünüşte esir tutulduğunu gösteren bir video yayınladı. Ukrayna Donanması 503. Taburundan 267 askerin Rusya'ya teslim olduğunu iddia etti. Eski ABD Donanması SEAL Chuck Pfarrer, iddianın tutarsız olduğuna inandığını, tutsakların neredeyse zarar görmediklerini ve resmî Ukrayna deniz piyadeleri üniformasına uymayan kıyafetler giydiklerini açıkladı.[12]
Ukrayna yanlısı güçler[değiştir | kaynağı değiştir]
Bir dizi Kadırov karşıtı Çeçen, 2014'ten beri Ukrayna'da Rus güçlerine karşı savaşan Dzhokhar Dudayev Taburu veya Şeyh Mansur Taburu gibi Ukrayna kuvvetlerinin yanında savaşmak için gönüllü oldu .[13][14][15]
Tepkiler[değiştir | kaynağı değiştir]
28 Şubat'ta Ukrayna Ulusal Muhafızları, aşırı sağcı Azak Taburu üyelerinin domuz yağıyla kurşun yağladığını gösteren bir video yayınladı ve videodaki konuşmacı şunları şöylüyordu: "Sevgili Müslüman kardeşler. Bizim ülkemizde cennete gidemezsiniz. Cennete girmene izin verilmeyecek. Lütfen eve git."[16]
Bazı analistler, Ukrayna'daki Kadırovcu güçlerin varlığının, savaşa katılmaktan çok psikolojik bir etki yaratmaya odaklandığını belirtti.[17] Dış Politika için yazan Justin Ling, Rus medyasının "Ukraynalılara karşı psikolojik bir silah olarak Ukrayna'daki Çeçen askerlerinin varlığından yararlandığını" belirtirken Ottawa Üniversitesi profesörü Jean-François Ratelle bunun "insanları, yaşananların Çeçenya'da olduğu gibi Ukrayna'da olacağına; şehri yağmalayacaklarına, tecavüz edeceklerine ve öldüreceklerine inandırmakla ilgili olduğunu, söyledi.[18] Gürcistan Stratejik ve Uluslararası Araştırmalar Vakfı'ndan Aleksandre Kvakhadze, "Görüntüler ve meta veriler, Çeçen kuvvetlerinin çoğunun cepheden en az 20 km uzakta olduğunu gösteriyor; yaptıkları tek şey Çeçenya'daki insanları motive etmek, Kadirov ve kuvvetlerinin savaşçı imajını tanıtmak için videolar kaydetmek''.[19]
Rusya-Çeçenistan çatışması ile karşılaştırmalar[değiştir | kaynağı değiştir]
Bazı yorumcular, Rusya'nın Ukrayna'yı işgali ile 1990'lardaki Çeçen savaşları, özellikle de Grozni Savaşı arasında karşılaştırmalar yaptılar.[20][21][22][23] Rus insan hakları grubu Memorial direktörü Aleksandr Çerkasov, "Putin, Ukrayna'da olduğu gibi Çeçenya'da da aynı şekilde başladı ve çatışmanın yeni bir aşamasına geçerken devam ediyor. Ayrıca başlangıçta 'terörle mücadele operasyonu' olarak adlandırılan ve silahlı çatışma olarak tanımlanmayan bir savaşla başladı."[24] King's College London'dan Tracey German şunları yazdı:
Putin, Rusya'nın 2014'te Kırım'ı kesin olarak ele geçirmesini veya 2008'de Gürcistan'ı istila etmesinin tekrarını bekliyor gibi görünüyor. Ancak gördüğümüz şey, Rus silahlı kuvvetlerinin başlangıçta kendi güçlerini değiştiremediği Aralık 1994'te Çeçenya'ya müdahalesine daha çok benziyor. Ancak gördüğümüz şey, Rus silahlı kuvvetlerinin başlangıçta askeri üstünlüğünü (kesinlikle sayı bakımından) askeri ve stratejik başarıya dönüştüremediği ve binlerce Rus askerinin Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti'nin güvenliğini sağlamada başarısız olduğunu kanıtladığı Aralık 1994'teki Çeçenya'ya müdahalesine daha çok benziyor. Burada, Aralık 1994'te Rus liderliğinin sürprizle ve inisiyatifi Rusya'nın elinde tuttuğundan emin olarak Çeçenya'nın başkenti Grozni'ye karşı büyük bir zırhlı saldırı planladığı, hava desteğiyle kararlı bir saldırı düzenlemeyi amaçladığı ve Çeçen liderliğini alma hızına güvenerek Çeçenya'ya yaptığı müdahalenin yankıları var. Ancak Çeçen kuvvetleri şehre karşı bir saldırı için uzun süredir hazırlıklıydı ve saldırı başarısız oldu.[25]
İskoç gazeteci Neal Ascherson, "Putin'in planının iki aşaması var gibi görünüyor. Birincisi, esas olarak birkaç şehirde direnişi izole ederek ve ardından Rusların Çeçenya'da Grozni'ye yaptığı gibi onları karartılmış sığınaklara bombalayarak elde edilen askerî zafer."[26]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Chechen leader, a Putin ally, says his forces deployed to Ukraine". Al Jazeera. 26 Şubat 2022. 26 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2022.
- ^ "The destruction of a convoy of Chechen special forces near Hostomel on Feb. 26 officially confirmed by the President's Office". The Kyiv Independent. 27 Şubat 2022. 27 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2022.
- ^ "Did Chechen Commander Die After Threatening Ukraine On Video?". Daily Dot. March 2022. 1 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2022.
- ^ "Warlord who helped oversee Chechnya's brutal 'gay purge' killed in Ukraine". PinkNews. 28 Şubat 2022. 28 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2022.
- ^ "Key Putin ally admits Russian tactics in Ukraine failed in early days of invasion and calls for more brutal approach". Business Insider. 28 Şubat 2022. 28 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2022.
- ^ "Putin ally repeats call for Russia to use more brutal tactics in Ukraine, admits some of his own troops were killed". Business Insider. 1 Mart 2022. 1 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2022.
- ^ "Volodymyr Zelenskyy Has Reportedly Survived 3 Assassination Attempts In The Last Week". HuffPost. 4 Mart 2022. 4 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2022.
- ^ "Chechen leader Ramzan Kadyrov says he is in Ukraine". TheGuardian.com. 14 Mart 2022. 14 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Who is Ramzan Kadyrov, the brutal Chechen leader claiming to be in Ukraine?". The Economist (İngilizce). 16 Mart 2022. 26 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2022.
- ^ "Kadyrov did not come to Ukraine, his phone data reveals", Ukrayinska Pravda (İngilizce), 16 Mart 2022, 26 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 26 Mart 2022
- ^ "Chechen leader Kadyrov claims he travelled to Ukraine". Al Jazeera (İngilizce). 14 Mart 2022. 14 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2022.
- ^ "'All wrong' Navy Seal picks apart Russia's desperate video of 'Mariupol surrender'", Daily Express (İngilizce), 5 Nisan 2022, 7 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 7 Nisan 2022
- ^ "'My MMA Gym Will Be Empty': Chechens Head to Ukraine to Fight Kadyrov". Vice Media. 2 Mart 2022. 2 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2022.
- ^ MacKinnon (13 Şubat 2022). "Chechens and Georgians in Ukraine preparing to continue fight against Putin on a new front". The Globe and Mail. 7 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2022.
- ^ "Jihadis in Idlib bash Chechen leader Ramzan Kadyrov for role in Ukraine war - Al-Monitor: The Pulse of the Middle East". Al-Monitor. 6 Mart 2022. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2022.
- ^ "Ukrainian fighters grease bullets against Chechens with pig fat". Al Jazeera. 28 Şubat 2022. 28 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2022.
- ^ "What role is Chechnya's Ramzan Kadyrov playing in Ukraine war?". Al Jazeera. 24 Mart 2022. 24 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2022.
- ^ "Russia Tries to Terrorize Ukraine With Images of Chechen Soldiers". Foreign Policy. 26 Şubat 2022. 27 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2022.
- ^ "Chechnya's losses in Ukraine may be leader Ramzan Kadyrov's undoing". TheGuardian.com. 22 Mart 2022. 22 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "From Grozny to Aleppo to Ukraine, Russia meets resistance with more firepower". BBC News. 5 Mart 2022. 7 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2022.
- ^ "Ukraine invasion: Why is Kyiv being likened to the 'next Grozny'?". The Independent. 2 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2022.
- ^ "Boris Johnson: Putin is 'backed into cul-de-sac' and may 'double down to Grozny-fy Kyiv'". itv.com. March 2022. 1 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2022.
- ^ "Putin's Syria and Chechnya playbooks foretell a grim direction for Ukraine war". The Times of Israel. 3 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2022.
- ^ "Putin May Use Chechen War Playbook In Ukraine, Says Russian Human Rights Activist". Radio Free Europe/Radio Liberty. 6 Mart 2022. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2022.
- ^ "Analysis: Is Russia repeating mistakes of past wars in Ukraine?". Al Jazeera. 5 Mart 2022. 5 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2022.
- ^ Ascherson, Neal (6 Mart 2022). "History replays like a half-forgotten song, but once we remember, it's far too late". The Guardian. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2022.
