İçeriğe atla

Intel

Koordinatlar: 37°23′16.54″K 121°57′48.74″B / 37.3879278°K 121.9635389°B / 37.3879278; -121.9635389
Vikipedi, özgür ansiklopedi
(İntel sayfasından yönlendirildi)
Intel
TipHalka açık
Menkul değer sembolü
Kuruluş18 Temmuz 1968 (56 yıl önce) (1968-07-18)
KurucuGordon Earle Moore
Robert Noyce
Genel merkeziSanta Clara, Kaliforniya, ABD
Önemli kişilerGordon Moore
(Onursal Başkan)
Dr. Omar Ishrak
(Başkan)
Pat Gelsinger
(CEO)
Ajay Bhatt
(Baş Müşteri Platformu Mimarı)
ÜrünMerkezî işlem birimi
Mikroişlemci
Grafik işlemci birimi
Yongada sistem
Anakart chipsetleri
Ethernet kartı
Modem
Cep telefonu
Katı hal sürücü
Wi-Fi ve Bluetooth chipsetleri
Flaş bellek
Araç otomasyonu sensörleri
Gelirartış US$71.9 milyar (2019)[1]
Net gelirartış US$21.0 milyar (2019)[1]
Çalışan sayısı110.800 (2020)[2]
Web sitesiwww.intel.com

Intel, merkezi Santa Clara, Kaliforniya'daki Silikon Vadisi'nde bulunan Amerika Birleşik Devletleri merkezli bir teknoloji şirketidir. Gelire dayalı, dünyanın en büyük ve en değerli yarı iletken yonga üreticisidir.[3][4] Çoğu kişisel bilgisayarda bulunan işlemciler olan X86 serisi mikroişlemcilerin mucididir. Intel, toplam gelirine göre en büyük ABD şirketleri arasında 2018 Fortune 500 listesinde 46. sırada yer aldı. 2024-2025 sezonundan itibaren UEFA ile 3 yıllık sözleşme imzalayarak Dünyada ilk kez Futbol ile İnovasyonun birleşimi için büyük bir adım attı.

Intel; Apple, Lenovo, HP ve Dell gibi bilgisayar sistemi üreticileri için mikroişlemciler sağlar. Intel ayrıca anakart chipset'i, ethernet kartı ve entegre devreler, flaş bellek, grafik işlemci birimleri, gömülü sistemler ve iletişim ve bilgi işlemleri ile ilgili diğer aygıtları da üretir.

18 Temmuz 1968'de yarı iletken öncüleri Robert Noyce ve Gordon Earle Moore (Moore yasası) tarafından kuruldu ve Andrew Grove'un yönetici liderliği ve vizyonuyla ilişkilendirildi. Şirketin adı, entegre devrenin (mikroçip) önemli bir mucidi olan kurucu ortak Noyce ile entegre ve elektronik kelimelerinin birleşik sözcüğü olarak tasarlandı. İstihbarat bilgisinin "istihbarat" terimi olması da ismi uygun hâle getirdi. Intel, 1981 yılına kadar işlerinin çoğunu temsil eden SRAM ve DRAM bellek yongalarının da ilk geliştiricisiydi. Dünyanın ilk ticari mikroişlemci yongasını 1971'de üretmiş olsa da bu, kişisel bilgisayarın başarısına kadar birincil işi hâline gelmedi.

1990'larda Intel, bilgi teknolojisinin hızlı büyümesini teşvik eden yeni mikroişlemci tasarımlarına büyük yatırım yaptı. Bu dönemde Intel, PC'ler için mikroişlemcilerin baskın tedarikçisi oldu ve pazar konumunu, özellikle Advanced Micro Devices'a (AMD) karşı savunmak için agresif, rekabete aykırı taktikler ve Microsoft ile birlikte PC endüstrisinin yönünü belirledi.[5][6]

Intel'deki Açık Kaynak Teknoloji Merkezi, PowerTOP ve LatencyTOP'I barındırır ve Wayland, Mesa3D, Intel Array Building Blocks, Threading Building Blocks (TBB) ve Xen gibi diğer açık kaynaklı projeleri destekler.[7]

Mevcut faaliyetler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Faaliyet bölümleri

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • İstemci Bilgi İşlem Grubu - 2016 gelirlerinin %55'i - masaüstü ve dizüstü bilgisayarlarda kullanılan donanım bileşenlerini üretir.[8]
  • Veri Merkezi Grubu - 2016 gelirlerinin %29'u olan sunucu, ağ ve depolama platformlarında kullanılan donanım bileşenlerini üretir.[8]
  • Nesnelerin İnterneti Grubu - 2016 gelirlerinin %5'i - perakende, ulaşım, endüstriyel, binalar ve ev kullanımı için tasarlanmış platformlar sunar.[8]
  • Uçucu Olmayan Bellek Çözümleri Grubu - 2016 gelirlerinin %4'ü - Optane markalı NAND Flaş bellek ve 3D XPoint üretiyor, bunlar esas olarak katı hâl sürücülerinde kullanılan ürünler.[8]
  • Intel Güvenlik Grubu - 2016 gelirlerinin %4'ü - özellikle güvenlik ve antivirüs yazılımı olmak üzere yazılım üretir.[8]
  • Programlanabilir Çözümler Grubu - 2016 gelirlerinin %3'ü - programlanabilir yarı iletkenler üretir (esas olarak alanda programlanabilir kapı dizisi).[8]

En iyi müşteriler

[değiştir | kaynağı değiştir]

2017'de Dell, Intel'in toplam gelirlerinin yaklaşık %16'sını, Lenovo toplam gelirlerin %13'ünü ve HP toplam gelirin %11'ini oluşturdu.[8]

Pazar payı

[değiştir | kaynağı değiştir]

2011 başları

[değiştir | kaynağı değiştir]

IDC'ye göre Intel, 2011'in ikinci çeyreğinde hem dünya genelindeki PC mikroişlemci pazarında (% 73.3) hem de mobil PC mikroişlemcisinde (% 80.4) en büyük pazar payına sahipken, rakamlar %1.5 ve %1.9 azaldı.[9]

Günümüz

[değiştir | kaynağı değiştir]

Intel'in pazar payı 2019 itibarıyla önemli ölçüde azaldı,[10] 10 nm ürünlerinde gecikmeler yaşadılar. Intel CEO'su Bob Swan'a göre gecikme, şirketin bir sonraki aşamaya geçmeye yönelik aşırı agresif stratejisinden kaynaklanıyordu.[11]

Tarihçe

[değiştir | kaynağı değiştir]
Andrew Grove, Robert Noyce ve Gordon Moore, 1978

Kökeni

[değiştir | kaynağı değiştir]

Intel, 1968 yılında Mountain View, Kaliforniya'da bir kimyager olan Gordon Earle Moore ("Moore yasası" ile bilinir) ve entegre devrenin mucidi ve bir fizikçi olan Robert Noyce tarafından kuruldu. Arthur Rock (yatırımcı ve risk sermayedarı) yatırımcı bulmalarına yardımcı olurken, Max Palevsky ilk zamanlardan beri yönetim kurulundaydı.[12] Moore ve Noyce Intel'i kurmak için Fairchild Semiconductor'dan ayrılmıştı. Rock bir çalışan değildi, ancak şirketin yatırımcısı ve yönetim kurulu başkanıydı.[13][14] Intel'e yapılan toplam başlangıç yatırımı, dönüştürülebilir tahvillerde 2.5 milyon dolar (2019'da 18.4 milyon dolara eşdeğer) ve Rock'tan 10.000 dolardı. Sadece 2 yıl sonra Intel, ilk halka arz yoluyla Halka açık bir şirket hâline geldi ve değeri 6.8 milyon ABD dolarına yükseldi.[13] Üçüncü çalışan ise, daha sonra 1980'lerde hızlı büyüyen 1990'larda şirketi yöneten bir kimya mühendisi olan Andrew Grove'du.[15]

Bir isme karar verirken, Moore ve Noyce, elektronikteki gürültü genellikle istenmeyen ve tipik olarak kötü parazitle ilişkilendirildiği için, "Moore Noyce" ismini reddetti.[16] Bunun yerine, 18 Temmuz 1968'de şirketi N M Electronics olarak kurdular, ancak ayın sonunda ismini Integrated Electronics (Entegre Elektronik) anlamına gelen Intel olarak değiştirdiler.[17][18][19] Ancak "Intel" ismi bir otel zinciri olan Intelco tarafından zaten ticari markalı olduğundan, isim haklarını satın almak zorunda kaldılar.[20]

İlk yıllar

[değiştir | kaynağı değiştir]
1968'den 2006'ya kadar kullanılan logo
Federico Faggin, Intel 4004'ün tasarımcısı

Intel, kuruluşunda yarı iletken aygıtları kullanarak mantık devreleri yapma yeteneği ile ayırt edildi. Kurucuların hedefi, yaygın olarak manyetik çekirdek belleğin yerini alacağı tahmin edilen yarı iletken bellek pazarıydı. 1969'da küçük ve yüksek hızlı bellek pazarına hızlı bir giriş olan ilk ürünü, Fairchild'in önceki Schottky diyot uygulamalarından neredeyse iki kat daha hızlı olan 3101 Schottky TTL bipolar 64-bit statik rastgele erişim belleğiydi (SRAM).[21][22] Aynı yıl, 3301 Schottky bipolar 1024-bit salt okunabilir belleği (ROM)[23] ve ilk ticari Metal Oksit Yarıiletkenli Alan Etkili Transistör (MOSFET) silikon geçit SRAM yongası olan 256-bit'i üretti.[24][25] 1101 önemli bir gelişme olsa da, karmaşık statik hücre yapısı onu ana bilgisayar bellekleri için çok yavaş ve maliyetli hâle getirdi. Ticari olarak temin edilebilen ilk dinamik rastgele erişimli bellekte (DRAM) uygulanan üç transistörlü hücre, 1970 yılında piyasaya sürülen 1103, bu sorunları çözdü. 1103, birçok uygulamada çekirdek belleğin yerini aldığı için 1972'de dünyanın en çok satan yarı iletken bellek yongasıydı.[26][27] Intel'in işi 1970'lerde, üretim süreçlerini geliştirip daha geniş bir ürün yelpazesi sundukça büyüdü. Günümüzde hâlen pazar lideri konumundadır.

Intel, ticari olarak satılan ilk mikro işlemciyi (Intel 4004) 1971'de üretti.[24] Mikroişlemci, bir bilgisayarın merkezi işlem birimini minyatürleştirdiği için entegre devre teknolojisinde kayda değer bir ilerlemeyi temsil ediyordu, bu da daha sonra küçük makinelerin geçmişte sadece çok büyük makinelerin yapabileceği hesaplamaları yapmasını mümkün kılıyordu. Mikroişlemcinin aslında ilk önce "mini bilgisayar" olarak bilinen ve ardından "kişisel bilgisayar" olarak bilinen şeyin temeli hâline gelmesinden önce önemli teknolojik yeniliklere ihtiyacı vardı.[28] Ayrıca 1973'te ilk mikrobilgisayarlardan birini de tanıttı.[29] Intel, 1980'lerin başında Singapur ve Kudüs'te montaj tesisleri ve yarı iletken fabrikalarını ve Çin, Hindistan ve Kosta Rika'daki üretim ve geliştirme merkezlerini açmadan önce, birden fazla Intel operasyonuna ev sahipliği yapacak Malezya'da 1972'de ilk uluslararası üretim tesisini açtı.[30] 1980'lerin başında, işine dinamik rastgele erişimli bellek (DRAM) yongaları hâkim oldu. Bununla birlikte, Japon yarı iletken üreticilerinin artan rekabeti, 1983 yılına kadar bu pazarın kârlılığını önemli ölçüde düşürdü. Intel mikroişlemciye dayalı IBM kişisel bilgisayarının artan başarısı, Gordon Moore'u (1975'ten beri CEO) şirketin odak noktasını mikro işlemcilere kaydırmaya ve bu iş modelinin temel yönlerini değiştirmeye ikna eden faktörler arasındaydı. Moore'un tek kaynaklı Intel'in 386 yongasını alma kararı, şirketin devam eden başarısında rol oynadı.

1980'lerin sonunda, IBM ve IBM'in hızla büyüyen kişisel bilgisayar pazarındaki rakipleri için mikroişlemci tedarikçisi olarak tesadüfi konumu ile canlanan Intel, birincil (ve en karlı) donanım tedarikçisi olarak 10 yıllık eşi benzeri görülmemiş bir büyüme dönemine girdi. PC endüstrisi, kazanan 'Wintel' kombinasyonunun bir parçası. Moore 1987'de CEO'luk görevini Andrew Grove'a devretti. Intel Inside pazarlama kampanyasını 1991'de başlatarak, Intel marka sadakatini tüketici seçimiyle ilişkilendirebildi, böylece 1990'ların sonunda Pentium işlemciler bir ana isim hâline geldi.

2000 yılında yavaşlayan talep ve hakimiyet için zorluklar

[değiştir | kaynağı değiştir]

2000'den sonra, yüksek kaliteli mikroişlemcilere olan talep artışı yavaşladı. Rakipler, özellikle de AMD (Intel'in birincil x86 mimari pazarındaki en büyük rakibi), başlangıçta düşük kaliteli ve orta sınıf işlemcilerde ancak sonuçta ürün yelpazesinde önemli pazar payı elde ettiler ve Intel'in çekirdek pazarındaki hakim konumu büyük ölçüde azaldı.[31] 2000'li yılların başında o zamanki CEO olan Craig Barrett, şirketin işini yarı iletkenlerin ötesinde çeşitlendirmeye çalıştı, ancak bu faaliyetlerin yalnızca birkaç tanesi başarılı oldu.

Dava

[değiştir | kaynağı değiştir]

Intel ayrıca birkaç yıldır davaya karışmıştı. ABD yasaları, Intel ve Yarı İletken Endüstrisi Derneği (SIA) tarafından aranan 1984 Yarı iletken Yonga Koruma Yasası'na kadar mikroişlemci topolojisi (devre düzenleri) ile ilgili fikrî mülkiyet haklarını başlangıçta tanımadı.[32] 1980'lerin sonunda ve 1990'larda (bu yasa kabul edildikten sonra) Intel, 80386 CPU'ya rakip çipler geliştirmeye çalışan şirketlere de dava açtı.[33] Intel davaları kaybetse bile davaların, yasal faturalarla rekabeti önemli ölçüde zorladığı kaydedildi.[33] Rekabet hukuku iddiaları 1990'ların başından beri ortadaydı ve 1991'de Intel aleyhine açılan bir davanın nedeni olmuştu. 2004 ve 2005'te AMD, Intel aleyhine haksız rekabetle ilgili başka iddialarda bulundu.

İvmenin yeniden kazanılması (2005-2007)

[değiştir | kaynağı değiştir]

2005 yılında CEO Paul Otellini, temel işlemci ve yonga seti işini platformlara (işletme, dijital ev, dijital sağlık ve mobilite) odaklamak için şirketi yeniden organize etti.

2006'da, Intel Core mikro mimarisini yaygın olarak eleştirmenlerin beğenisine sundu;[34] ürün yelpazesi, işlemci performansında olağanüstü bir sıçrama olarak algılandı ve bir hamlede alandaki liderliğinin çoğunu yeniden kazandı.[35][36] 2008 yılında, 45 nm olan Penryn mikromimarisini tanıttığında başka bir "tik" daha vardı. O yıl daha sonra Intel, Nehalem mimarisine sahip bir işlemci çıkardı. Nehalem olumlu eleştiriler aldı.[37]

XScale işlemci satışı (2006)

[değiştir | kaynağı değiştir]
3 Ocak 2006[38][39] - 2 Eylül 2020 arasında kullanılan logo[40]

27 Haziran 2006'da Intel'in XScale varlıklarının satacağını açıklandı. Intel, XScale işlemci işini Marvell Technology Group'a tahmini 600 milyon $ karşılığında ve belirtilmemiş yükümlülükler üstlenerek satmayı kabul etti. Hareket, Intel'in kaynaklarını çekirdek x86 ve sunucu işlerine odaklamasına izin vermeyi amaçlıyordu ve satın alma 9 Kasım 2006'da tamamlandı.[41]

Satın almalar ve yatırımlar (2010-günümüz)

[değiştir | kaynağı değiştir]

2010 yılında, bilgisayar güvenlik teknolojisi üreticisi McAfee'yi 7.68 milyar dolara satın aldı.[42] İşlemin yasal onayının bir koşulu olarak Intel, rakip güvenlik firmalarına ürünlerinin Intel'in yongalarını ve kişisel bilgisayarlarını kullanmalarına izin verecek tüm gerekli bilgileri sağlamayı kabul etti.[43] Satın alma işleminden sonra Intel'in yaklaşık 12.000 yazılım mühendisi dâhil olmak üzere yaklaşık 90.000 çalışanı vardı.[44] Eylül 2016'da, bilgisayar güvenliği biriminin çoğunluk hissesini TPG Capital'a satarak beş yıllık McAfee satın alımını tersine çevirdi.[45]

Ağustos 2010'da Intel ve Infineon Technologies, Intel'in Infineon'un Kablosuz Çözümler işini satın alacağını duyurdu. Intel, Infineon'un teknolojisini tüketici ürünlerinde dizüstü bilgisayarlarda, akıllı telefonlarda, netbook'larda, tabletlerde ve gömülü bilgisayarlarda kullanmayı ve sonunda kablosuz modemi Intel'in silikon yongalarına entegre etmeyi planladı.[46]

2011'in Mart ayında, Kahire merkezli SySDSoft'un varlıklarının çoğunu satın aldı.[47] Temmuz ayında, ağ anahtarlarında uzmanlaşmış bir şirket olan Fulcrum Microsystems Inc.'i satın almayı kabul ettiğini duyurdu. Şirket, EE Times'ın 60 Yükselen Girişim'in listesine dâhil edildi. Aynı yılın Ekim ayında ise İsrail merkezli bir navigasyon yazılımı şirketi olan Telmap'i satın almak için bir anlaşmaya vardı. Satın alma fiyatı açıklanmadı, ancak İsrail medyası 300 milyon ila 350 milyon dolar arasında değerler bildirdi.[48]

Temmuz 2012'de, 3,3 milyar Euro'nun bir parçası olarak ilgili araştırma ve geliştirme çabalarını finanse etmek için hissedar onayına ihtiyaç duyan hisselerin %5'i için ASML Holding NV'nin %10 hissesini 2.1 milyar ABD Doları karşılığında ve 1 milyar ABD Doları daha satın almayı kabul etti.[49]

Temmuz 2013'te, anlaşmanın parasal değerini açıklamadan hareket tabanlı arayüzler için teknoloji üreten İsrailli bir şirket olan Omek Interactive'i satın aldığını doğruladı. Intel: "Omek Interactive'in satın alınması, Intel'in daha sürükleyici algısal bilgi işlem deneyimleri sunma becerilerini artırmaya yardımcı olacak." şeklinde açıklama yaptı.[50]

İspanyol doğal dil işleme girişimi Indisys'in satın alındığı Eylül 2013'te duyuruldu. Anlaşmanın şartları açıklanmadı, ancak bir Intel temsilcisinden gelen bir e-posta şunu belirtti: "Intel, Sevilla, İspanya merkezli özel bir şirket olan Indisys'i satın aldı. Indisys çalışanlarının çoğu Intel'e katıldı. 31 Mayıs'ta şirketi satın alma anlaşmasını imzaladık ve anlaşma tamamlandı." Indysis, yapay zekâ teknolojisinin "birden çok dilde akıcı ve sağduyu ile konuşan ve aynı zamanda farklı platformlarda çalışan bir insan görüntüsü olduğunu" açıklıyor.[51] Aralık 2014'te, PasswordBox'ı satın aldı.[52] 2015'in Ocak ayında, akıllı gözlük üreticisi Vuzix'in %30 hissesini satın aldı. Anlaşma 24.8 milyon dolar değerindeydi.[53] Şubat ayında, internet bağlantısı özelliğine sahip aygıtlardaki yonga yelpazesinin genişletilmesine yardımcı olmak için Alman ağ yonga üreticisi Lantiq'i satın alma anlaşmasını duyurdu. Haziran'da, FPGA tasarım şirketi Altera'yı bugüne kadarki en büyük satın alımında 16.7 milyar dolara satın alma anlaşmasını duyurdu.[54] Satın alma aynı yılın Aralık ayında tamamlandı.[55]

Ekim 2015'te, kognitif bilgi işlem şirketi Saffron Technology'yi açıklanmayan bir fiyata satın aldı.[56]

2016'nın Ağustos ayında, derin öğrenme başlangıcı Nervana Systems'ı 350 milyon dolara satın aldı.[57] Aralık ayında, açıklanmayan bir fiyata bilgisayar vizyonu başlangıcı Movidius'u satın aldı.[58]

Mart 2017'de, İsrail merkezli "otonom sürüş" sistemleri geliştiricisi Mobileye'yi 15.3 milyar ABD Doları karşılığında satın almayı kabul ettiğini duyurdu.[59]

Haziran 2017'de, Bangalore'da kurulacak olan araştırma ve geliştirme merkezi için 1100 rupinin (170 milyon dolar) üzerinde yatırım yaptığını duyurdu.[60]

Ocak 2019'da, İsrail Maliye Bakanı'nın söylediği gibi İsrail'e ait yeni bir çip fabrikasına 11 milyar doların üzerinde yatırım yaptığını açıkladı.[61]

Satın alma tablosu (2009-günümüz)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Sıra Satın alma duyurma tarihi Şirket Sektör Ülke Fiyat Kullanımı Kaynakça
1 4 Haziran 2009 Wind River Systems Gömülü sistem  ABD $884M Yazılım [62]
2 19 Ağustos 2010 McAfee Bilgisayar güvenliği  ABD $7.6B Yazılım [63]
3 30 Ağustos 2010 Infineon (kısmi) Wireless  Almanya $1.4B Mobil işlemciler [64]
4 17 Mart 2011 Silicon Hive Sayısal işaret işleyici  Hollanda N/A Mobil işlemciler [65]
5 29 Eylül 2011 Telmap Yazılım  İsrail $300–350M Konum servisleri [66]
6 30 Ekim 2011 Invision Yazılım  İsrail $50–60M Yazılım [67]
7 13 Nisan 2013 Mashery API Yönetimi  ABD $180M Yazılım [68]
8 6 Mayıs 2013 Stonesoft Bilgisayar güvenliği  Finlandiya $389M Yazılım [69]
9 16 Temmuz 2013 Omek Interactive Mimik  İsrail N/A Yazılım [70]
10 13 Eylül 2013 Indisys Doğal dil işleme  İspanya N/A Yazılım [71]
11 25 Mart 2014 BASIS Giyilebilir  ABD N/A Yeni cihazlar [72]
12 13 Ağustos 2014 Avago Technologies (kısmi) Yarı iletken  ABD $650M İletişim işlemcileri [73]
13 1 Aralık 2014 PasswordBox Bilgisayar güvenliği  Kanada N/A Yazılım [74]
14 5 Ocak 2015 Vuzix Giyilebilir  ABD $24.8M Yeni cihazlar [75]
15 2 Şubat 2015 Lantiq Telekom  Almanya $345M Ağ geçitleri [76]
16 1 Haziran 2015 Altera Yarı iletken  ABD $16.7B Programlanabilir Çözümler Grubu [77]
17 18 Haziran 2015 Recon Giyilebilir  ABD $175M Yeni cihazlar [78]
18 26 Ekim 2015 Saffron Technology Bilgi işlem  ABD Gizli Yazılım [79]
19 4 Ocak 2016 Ascending Technologies İnsansız hava aracı  Almanya Gizli Yeni teknoloji [80]
20 9 Mart 2016 Replay Technologies Video teknolojisi  İsrail Gizli 3D video teknolojisi [81]
21 5 Nisan 2016 Yogitech IoT güvenliği ve gelişmiş sürücü yardım sistemleri  İtalya Gizli Yazılım [82]
22 9 Ağustos 2016 Nervana Systems Makine öğrenimi  ABD $350M Yeni teknoloji [83]
23 6 Eylül 2016 Movidius Bilgisayar görüşü  İrlanda Gizli Yeni teknoloji [84]
24 9 Eylül 2016 Soft Machines Yarı iletkenler  ABD $250M Yeni teknoloji [85]
25 16 Mart 2017 Mobileye Otonom araç teknolojisi  İsrail $15B Kendi kendine sürüş teknolojisi [86][87]
26 12 Temmuz 2018 eASIC Yarı iletken  ABD Gizli Programlanabilir Çözümler Grubu [88]
27 16 Nisan 2019 Omnitek FPGA Video hızlandırma  Birleşik Krallık Gizli Video hızlandırma [89][90]
28 10 Haziran 2019 Barefoot Networks
29 16 Aralık 2019 Habana Labs Makine öğrenimi  İsrail $2B Yeni teknoloji [91]
30 4 Mayıs 2020 Moovit Veri  İsrail $900M Veri [92]
31 20 Mayıs 2020 Rivet Networks Ağ  ABD Gizli [93]
32 24 Eylül 2020 Cosmonio Bilgisayar görüşü  Hollanda Gizli Yazılım
33 9 Kasım 2021 RemoteMyApp Bulut tabanlı oyun hizmeti  Polonya Gizli Yazılım [94]
34 6 Aralık 2021 Screenovate Bilgisayar görüşü  İsrail Gizli Yazılım [95]
35 15 Şubat 2022 Tower Semiconductor Üretim  İsrail $5,4 milyar Intel Foundry Services (IFS) [96]
36 31 Mart 2022 Granulate Bulut bilişim  İsrail $650M Bulut ve veri merkezi
37 3 Mayıs 2022 Siru Innovations Grafik kartları  Finlandiya Gizli Grafik ve yazılım [97]

Genişletmeler (2008-2011)

[değiştir | kaynağı değiştir]

2008'de Intel, bağımsız bir şirket olan SpectraWatt Inc.'i kurmak için bir güneş enerjisi girişiminin temel varlıklarını elden çıkardı. 2011'de SpectraWatt iflas başvurusunda bulundu.

Şubat 2011'de, Arizona, Chandler'da 2013 yılında 5 milyar dolarlık bir maliyetle tamamlanan yeni bir mikro işlemci üretim tesisi kurmaya başladı.[98] Bina artık 10 nm sertifikalı Fab 42'dir ve Link olarak bilinen kapalı bir köprü aracılığıyla Ocotillo Kampüsü'ndeki diğer Fab'lara (12, 22, 32) bağlanmıştır.[99][100][101][102] Şirket, ürünlerinin dörtte üçünü Amerika Birleşik Devletleri'nde üretiyor, ancak gelirinin dörtte üçü yurt dışından geliyor.[103]

Nisan 2011'de, ZTE ile Çin iç pazarı için Intel Atom işlemcisini kullanan akıllı telefonlar üretmek için bir pilot proje başlattı.

Aralık 2011'de, birkaç iş birimini şirketin akıllı telefon, tablet ve kablosuz çabalarından sorumlu olacak yeni bir mobil ve iletişim grubu olarak yeniden organize ettiğini duyurdu.

Dökümhanelerin diğer üreticilere açılması (2013)

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ultrabook'un pazarda cazibe kazanamaması ve bilgisayar satışlarının düşmesiyle elinde ihtiyaç fazlası dökümhane bulunan Intel, 2013'te Altera için 14 nm'lik işlem kullanarak yonga üretmek için bir dökümhane anlaşmasına vardı. Intel'in özel dökümhane bölümü Genel Müdürü Sunit Rikhi, Intel'in gelecekte bu tür anlaşmaları daha fazla takip edeceğini belirtti.[104] Bu, Windows 8 donanımının zayıf satışının, en büyük müşterisi Apple'dan sağlıklı satın alımlar görmeye devam eden Qualcomm dışında, büyük yarı iletken üreticilerinin çoğu için büyük bir kısıntıya neden olmasından sonraydı.[105]

Temmuz 2013 itibarıyla, beş şirket Intel'in fabrikalarını Intel Custom Foundry bölümü aracılığıyla kullanıyordu: Achronix, Tabula, Netronome, Microsemi ve Panasonic. Çoğu alanda programlanabilir kapı dizisi (FPGA) üreticileri yer almakta, ancak Netronome ise ağ işlemcileri tasarlıyor. Yalnızca Achronix, 22 nm Tri-Gate işlemi kullanılarak Intel tarafından üretilen çipleri göndermeye başladı.[106]

Ürün ve pazar tarihçesi

[değiştir | kaynağı değiştir]

SRAM ve mikroişlemciler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Intel'in ilk ürünleri, kaydırmalı mikroişlemci ve rastgele erişimli bellek entegre devreleriydi. 1970'ler boyunca son derece rekabetçi DRAM, SRAM ve ROM pazarlarında bir lider hâline geldi. Aynı zamanda, Intel mühendisleri Marcian Hoff, Federico Faggin, Stanley Mazor ve Masatoshi Shima, Intel'in ilk mikro işlemcisini icat eden kişilerdir. Başlangıçta Japon şirketi Busicom için Busicom tarafından üretilen bir hesap makinesindeki bir dizi ASIC'in yerini almak üzere geliştirilen Intel 4004, 15 Kasım 1971'de toplu pazara sunuldu, ancak mikroişlemci 1980'lerin ortasına kadar Intel'in çekirdeği hâline gelmedi.

DRAM'den mikroişlemcilere

[değiştir | kaynağı değiştir]

1983'te, kişisel bilgisayar çağında Intel'in karı, Japon bellek yongası üreticilerinin artan baskısı altına girdi ve o zamanki başkan Andrew Grove, şirketi mikro işlemciler üzerine odakladı. Grove bu geçişi Only the Paranoid Survive kitabında anlatmıştır. Planının temel unsurlarından biri, o zamanlar radikal olarak kabul edilen, popüler 8086 mikroişlemcisinin halefleri için tek kaynak olma fikriydi.

Intel, x86 işlemciler ve IBM PC

[değiştir | kaynağı değiştir]
Aynı çipte 12 MHz'de çalışan bir CPU, 128 bayt RAM, 2048 bayt EPROM ve G/Ç içeren 8-bitlik bir mikro denetleyici olan Intel 8742'nin kalıbı

Mikroişlemcinin nihai önemine rağmen, 4004 ve halefleri 8008 ve 8080 Intel'de hiçbir zaman büyük gelir katkısı olmadı. Bir sonraki işlemci olan 8086 (ve varyantı 8088) 1978'de tamamlandı, Intel, "Operation Crush" lakaplı çip için büyük bir pazarlama ve satış kampanyası başlattı ve işlemci için olabildiğince çok müşteri kazanmayı amaçladı. Bir tasarım galibiyeti, yeni oluşturulan IBM PC bölümü oldu, ancak bunun önemi o zamanlar tam olarak anlaşılmamıştı.

IBM, kişisel bilgisayarını 1981'de tanıttı ve hızla başarılı oldu. 1982'de Intel, iki yıl sonra IBM PC/AT'de kullanılan 80286 mikroişlemciyi geliştirdi. İlk IBM PC "klon" üreticisi Compaq, 1985'te daha hızlı 80286 işlemciye dayalı bir masaüstü sistemi üretti ve 1986'da ilk 80386 tabanlı sistemi hızla takip ederek IBM'i yendi. PC uyumlu sistemler ve ayarlar için rekabetçi bir pazar oluşturdu.

1975'te şirket, son derece gelişmiş bir 32-bit mikroişlemci geliştirmek için bir proje başlattı ve sonunda 1981'de Intel iAPX 432 olarak piyasaya sürüldü. Proje çok iddialıydı ve işlemci performans hedeflerini hiçbir zaman karşılayamadı ve pazarda başarısız oldu.[107][108]

386 mikroişlemci

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu dönemde Andrew Grove şirketi dramatik bir şekilde yeniden yönlendirdi, DRAM bölümünün çoğunu kapattı ve kaynakları mikroişlemci işine yönlendirdi. 386 mikroişlemciyi "tek kaynaklı" yapma kararı belki de daha önemliydi. Bundan önce, mikroişlemci üretimi emekleme aşamasındaydı ve üretim sorunları sıklıkla üretimi azaltmış veya durdurarak müşterilere tedarikleri kesintiye uğratmıştır. 8080 ve 8086 serisi mikroişlemciler, Intel'in bir teknoloji paylaşım sözleşmesi yaptığı AMD başta olmak üzere birkaç şirket tarafından üretildi. Grove 386 tasarımını diğer üreticilere lisanslamama kararı aldı ve bunun yerine coğrafi olarak farklı üç fabrikada üretti: Santa Clara, Kaliforniya, Hillsboro, Oregon; ve Phoenix'in bir banliyösü olan Chandler. Müşterileri bunun tutarlı teslimat sağlayacağına ikna etti. Bunu yaparken Intel, dava açan ve milyonlarca dolar tazminat ödenen ancak artık yeni Intel CPU tasarımları üretemeyen AMD ile sözleşmesini ihlal etti. (Bunun yerine AMD, kendi rakip x86 tasarımlarını geliştirmeye ve üretmeye başladı.) Compaq'ın Deskpro 386'sının başarısı 386'yı baskın CPU seçimi olarak belirlediğinde, Intel tedarikçisi olarak neredeyse ayrıcalıklı bir hakimiyet elde etti. Bu finanse edilen kar, hem yüksek performanslı yonga tasarımlarının hem de daha yüksek performanslı üretim yeteneklerinin hızlı bir şekilde geliştirilmesini sağladı ve Intel'i 1990'ların başında sorgusuz sualsiz bir liderlik konumuna itti.

486, Pentium ve Itanium

[değiştir | kaynağı değiştir]

Intel, 486 mikroişlemciyi 1989'da tanıttı ve 1990'da ikinci bir tasarım ekibi kurdu, kod adı "P5" ve "P6" olan işlemcileri paralel olarak tasarladı ve dört veya daha fazla yılda bir büyük bir yeni işlemciye taahhüt etti. tasarımlar daha önce alınmıştı. Mühendisler Vinod Dham ve Rajeev Chandrasekhar (Hindistan Parlamento Üyesi), 486 yongayı ve daha sonra Intel'in imzası olan Pentium yongasını icat eden çekirdek ekipteki kilit figürlerdi. P5 projesi, daha önce işlemcinin iki paralel yürütme hattı aracılığıyla döngülerini ifade eden "Bisiklet Operasyonu" olarak biliniyordu. P5, 1993 yılında Intel Pentium olarak piyasaya sürüldü ve eski parça numarasının yerine tescilli bir ticari marka adı kondu (486 gibi numaralar, ABD'de ticari marka olarak yasal olarak tescil edilemez). P6 bunu 1995 yılında Pentium Pro olarak takip etti ve 1997'de Pentium II'ye dönüştü. Santa Clara, California ve Hillsboro, Oregon'da dönüşümlü olarak yeni mimariler geliştirildi. Santa Clara'daki tasarım ekibi, 1993 yılında kod adı "P7" olan x86 mimarisinin halefi üzerinde çalışmaya başladı. İlk girişim bir yıl sonra iptal edildi, ancak Hewlett-Packard mühendisleriyle işbirliği programında hızla yeniden canlandı, ancak Intel kısa süre sonra birincil tasarım sorumluluğunu devraldı. Sonuçta ortaya çıkan IA-64 64 bit mimarisinin uygulaması, nihayet Haziran 2001'de tanıtılan Itanium'du. Itanium'un eski x86 kodunu çalıştıran performansı beklentileri karşılamadı ve AMD'nin 32-bit x86 mimarisinin 64-bit uzantısı olan x86-64 ile etkili bir şekilde rekabet edemedi. Intel, 2017'de Itanium 9700 serisinin (Kittson) üretilen son Itanium çipleri olacağını duyurdu.[109][110]

Hillsboro ekibi, Pentium 4 olarak pazarlanan Willamette işlemcilerini (başlangıçta kod adı P68) tasarladı.

Pentium hatası

[değiştir | kaynağı değiştir]

Haziran 1994'te Intel mühendisleri, P5 Pentium mikroişlemcinin kayan noktalı matematik alt bölümünde bir kusur keşfettiler. Belirli veriye bağlı koşullar altında, bir kayan nokta bölmesinin sonucunun düşük sıralı bitleri yanlış olacaktır. Hata sonraki hesaplamalarda artabilir. Intel, gelecekteki bir yonga revizyonunda hatayı düzeltti ve kamuoyu baskısı altında müşterinin talebi üzerine arızalı Pentium CPU'ları (60, 66, 75, 90 ve 100 MHz modelleriyle sınırlı) değiştirdi.

Hata bağımsız olarak Ekim 1994'te Lynchburg Koleji'nde Matematik Profesörü olan Thomas Nicely tarafından keşfedildi. Intel ile iletişime geçti ancak herhangi bir yanıt alamadı. 30 Ekim'de bulgusu hakkında internette bir mesaj yayınladı. Hatanın haberi hızla yayıldı ve endüstri basınına ulaştı. Hatanın kopyalanması kolaydı; bir kullanıcı, işletim sistemindeki hesap makinesine belirli sayılar girebilir. Sonuç olarak, birçok kullanıcı Intel'in hatanın önemsiz olduğunu ve "bir hata bile olmadığını" belirten ifadelerini kabul etmedi. 1994'te Şükran Günü sırasında The New York Times, gazeteci John Markoff'un hatayı açıklayan bir makalesini yayınladı. Intel yonganın konumunu değiştirdi ve her yongayı değiştirmeyi teklif ederek hızlı bir şekilde büyük bir müşteri destek organizasyonu oluşturdu. Bu, Intel'in 1994 gelirine karşı 475 milyon dolarlık bir suçlamayla sonuçlandı.[111] Dr. Nicely sonra Intel'in FDIV hatasını kendisinden birkaç ay önce kendi testinde keşfettiğini (ancak müşterileri bilgilendirmemeye karar verdiğini) öğrendi.[112]

"Pentium hatası" olayı, Intel'in buna tepkisi ve çevredeki medya kapsamı, Intel'i çoğu bilgisayar kullanıcısı tarafından genellikle bilinmeyen bir teknoloji tedarikçisi olmaktan çıkarıp bir ana isime itti. "Intel Inside" kampanyasında bir yükselişle birleşen bölüm, Intel için olumlu bir olay olarak görülüyor, bazı iş uygulamalarını daha son kullanıcı odaklı olacak şekilde değiştiriyor ve önemli bir kamu bilinci oluştururken kalıcı bir olumsuz izlenim yaratmıyor.[113]

"Intel Inside" ve diğer kampanyalar

[değiştir | kaynağı değiştir]
1991'den 2006'ya kadar kullanılan "Intel Inside" logosu

Bu dönemde Intel, iki büyük destekleyici reklam kampanyası yürüttü. İlk kampanya, 1991 yılındaki "Intel Inside" isimli pazarlama ve markalama kampanyası. Yaygın olarak bilinmektedir ve Intel ile eş anlamlı hâle geldi. "İçerik markası" fikri o zamanlar yeniydi, sadece NutraSweet ve diğer birkaç kişi bunu yapmaya çalışıyordu.[114]

1990'ların başında başlayan ikinci kampanya ise, Intel's Systems Group, kişisel bir bilgisayarın ana kart bileşeni olan ve işlemci (CPU) ve bellek (RAM) yongalarının takılı olduğu PC anakartlarının üretimini sergiledi.[115] Ancak "Intel Inside" kampanyası kadar yaygın bir bilinirliği olmadı.

Kısa süre sonra Intel, hızla ortaya çıkan düzinelerce PC klon şirketi için tamamen yapılandırılmış "beyaz kutu" sistemleri üretmeye başladı.[kaynak belirtilmeli] 1990'ların ortalarında zirvede olan Intel, tüm bilgisayarların %15'inden fazlasını üreterek, onu o zamanlar üçüncü en büyük tedarikçi hâline getirdi.[kaynak belirtilmeli]

1990'larda Intel Architecture Labs (IAL), PCI Bus, PCI express (PCIe) veriyolu ve Universal Serial Bus (USB) dâhil olmak üzere PC için birçok donanım yeniliklerinden sorumluydu. IAL'nin yazılım çabaları daha karışık bir kaderle karşılaştı; video ve grafik yazılımı, yazılım dijital videolarının geliştirilmesinde önemliydi, ancak daha sonra çabaları Microsoft'un rekabeti tarafından büyük ölçüde gölgede bırakıldı. Intel ve Microsoft arasındaki rekabet, o zamanki IAL Başkan Yardımcısı Steven McGeady tarafından Microsoft'un tekelcilik denemesinde (Amerika Birleşik Devletleri - Microsoft Corp.) ifadesinde ortaya çıktı.

2018-2020 güvenlik sorunları

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Spectre (Güvenlik Açığı)

Ocak 2018'in başlarında, 1995'ten beri[116][117] üretilen tüm Intel işlemcilerin (Intel Itanium ve 2013 öncesi Intel Atom dışında) Meltdown ve Spectre adlı iki güvenlik açığına maruz kaldığı bildirildi.[118][119]

Yazılım yamalarının performans üzerindeki etkisi "iş yüküne bağlıdır." Ev bilgisayarlarını ve ilgili cihazları Spectre ve Meltdown güvenlik açıklarından korumaya yardımcı olacak çeşitli prosedürler yayınlanmıştır.[120][121][122][123] Spectre yamalarının, özellikle eski bilgisayarlarda performansı önemli ölçüde yavaşlattığı bildirilmiştir; daha yeni 8. nesil Core platformlarında, karşılaştırmalı değerlendirme performansında yüzde 2-14 oranında düşüş ölçülmüştür.[124] Meltdown yamaları da performans kaybına neden olabilir.[125][126][127] Bu güvenlik sorunlarından "yüz milyonlarca" sistemin etkilenebileceğine inanılıyor.[117][128]

15 Mart 2018'de Intel, Spectre güvenlik açığından korunmak için CPU işlemcilerini (performans kayıpları belirlenecek) yeniden tasarlayacağını ve yeniden tasarlanan işlemcileri 2018'in sonlarında piyasaya sürmeyi beklediğini bildirdi.[129][130]

3 Mayıs 2018'de, sekiz ek Spectre sınıfı sorun bildirildi. Intel, bu kusurları azaltmak için yeni yamalar hazırladıklarını bildirdi.[131]

14 Ağustos 2018'de Intel, L1 Terminal Hatası (L1TF) olarak adlandırılan üç ek yonga hatasını açıkladı. Daha önce yayınlanmış mikro kod güncellemelerinin yanı sıra yeni, yayın öncesi mikro kod güncellemelerinin bu kusurları azaltmak için kullanılabileceğini bildirdiler.[132][133]

18 Ocak 2019'da Intel, tüm Intel CPU'ları etkileyen "Fallout", "RIDL" ve "ZombieLoad" adlı üç yeni güvenlik açığını açıkladı ve bir programın yakın zamanda yazılan bilgileri okumasına, satır doldurma tamponlarındaki verileri okumasına ve bağlantı noktalarını yüklemesine izin verdi.[134][135][136] En son Coffeelake serisi CPU'lar, Spectre için donanım azaltmaları nedeniyle daha da savunmasızdır.[kaynak belirtilmeli]

5 Mart 2020'de, bilgisayar güvenliği uzmanları Meltdown ve Spectre açıklarının yanı sıra, sistematik adı CVE-2019-0090 24 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (veya "Intel CSME Bug") ile başka bir Intel yonga güvenlik açığı bildirdi.[137] Bu yeni bulunan açık, bir aygıt yazılımı güncellemesiyle düzeltilemez ve neredeyse "son beş yılda piyasaya sürülen tüm Intel yongalarını" etkiler.[138][139][140]

Katı hâl sürücüleri (SSD)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Intel X25-M model bir SSD

2008'de Intel, 160 GB'a kadar depolama kapasitesine sahip genel kullanıma yönelik Katı hâl sürücülerini (SSD'ler) satmaya başladı.[141] Intel, CPU'larında olduğu gibi, giderek daha küçük nanometre işlemleri kullanarak SSD çipleri geliştiriyor. Bu SSD'ler NAND flash,[142] mSATA,[143] PCIe ve NVMe gibi endüstri standartlarını kullanır. Intel, 2017 yılında Optane markası altında 3D XPoint teknolojisine dayalı SSD'leri tanıttı.[144]

Süper bilgisayarlar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Intel Bilimsel Bilgisayar bölümü 1984 yılında Justin Rattner tarafından hiperküp ağlar arası ağ topolojisine bağlı Intel mikroişlemcileri temel alan paralel bilgisayarlar tasarlamak ve üretmek için kuruldu.[145] 1992'de isim Intel Süper Hesaplama Sistemleri Bölümü olarak değiştirildi ve iWarp mimarisinin gelişimi de dâhil edildi.[146] Bölüm, Intel iPSC/1, iPSC/2, iPSC/860, Paragon ve ASCI Red dâhil olmak üzere birkaç süper bilgisayar sistemi tasarladı.[147]

Core 2 Duo reklam tartışması (2007)

[değiştir | kaynağı değiştir]

Temmuz 2007'de şirket, Intel Core 2 Duo işlemcisi için bir ofis ortamında Kafkasyalı bir erkeğe eğiliyormuş gibi görünen altı siyah koşucu içeren bir basılı reklam yayınladı (koşucuların başlangıç bloklarında aldığı duruş nedeniyle). Intel Kurumsal Pazarlama Başkan Yardımcısı Nancy Bhagat'a göre, izleyiciler reklamı "duyarsız ve aşağılayıcı" buldu ve birçok Intel yöneticisi kamuoyundan özür diledi.[148]

Ivy Bridge 22 nm işlemcilerin tanıtımı (2011)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Ivy Bridge

2011 yılında Intel, Ivy Bridge işlemci ailesini Intel Geliştirici Forumu'nda duyurdu. Ivy Bridge hem DDR3 belleği hem de DDR3L yongalarını destekler.

IT Manager serisi

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: IT Manager 3

Intel, 2009'da web tabanlı IT Manager 3 ile başlayarak bazı simülasyon oyunlarını piyasaya sürdü. Oyuncu, oyunda bir bilişim şirketi yönetiyor. Amaç, şirketin küçük bir işletmeden küresel bir işletmeye büyümesini sağlamak için teknoloji ve beceriyi uygulamaktır.

Haswell işlemcilerin tanıtımı (2013)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Intel Haswell

Haziran 2013'te Intel, Taipei'de Computex adlı bir etkinlikte dördüncü nesil Intel Core işlemcilerini (Haswell) tanıttı.[149]

Kurumsal ilişkiler

[değiştir | kaynağı değiştir]
Paul Otellini, Craig Barrett ve Sean Maloney, 2006

Liderlik ve kurumsal yapı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Robert Noyce, 1968'deki kuruluşunda Intel'in CEO'suydu ve onu 1975'te kurucu ortak Gordon Earle Moore izledi. Andrew Grove, 1979'da şirketin başkanı oldu ve Moore'un başkan olduğu 1987'de CEO unvanını ekledi. 1998'de, Grove Başkan olarak Moore'un yerini aldı ve hâlihazırda şirket başkanı olan Craig Barrett görevi devraldı. Barrett, şirketin yönetimini şirketin başkanı ve COO'su olan ve Intel'in orijinal IBM PC'deki tasarım galibiyetinden sorumlu olan Paul Otellini'ye devretti. Yönetim kurulu, Otellini'yi Başkan ve CEO olarak seçti ve Barrett, Grove'un yerine Yönetim Kurulu Başkanı oldu. Grove başkan olarak istifa etti, ancak özel danışman olarak kaldı. Mayıs 2009'da Barrett, Yönetim Kurulu Başkanı olarak istifa etti ve yerine Jane Shaw geçti. Mayıs 2012'de, Intel'de CFO (1994) ve Yönetim Kurulu Başkanı (2007) görevlerinde bulunan Intel başkan yardımcısı Andy Bryant, Shaw'ın yerine icra kurulu başkanı olarak geçti.[150]

Kasım 2012'de, başkan ve CEO Paul Otellini, Mayıs 2013'te, şirketin zorunlu emeklilik yaşından üç yıl önce, 62 yaşında istifa edeceğini açıkladı. Altı aylık bir geçiş döneminde, Intel'in yönetim kurulu bir sonraki CEO için bir araştırma süreci başlattı ve burada hem iç yöneticileri hem de Sanjay Jha ve Patrick Gelsinger gibi harici adayları dikkate aldı.[151] Mali sonuçlar, Otellini kapsamında Intel'in gelirinin yüzde 55.8 arttığını (34.2 dolardan 53.3 milyar dolara), net gelirinin ise yüzde 46.7 arttığını (7.5 milyar dolardan 11 milyara) ortaya çıkardı.[152]

2 Mayıs 2013'te Genel Müdür Yardımcısı ve COO Brian Krzanich, şirketin yıllık toplantısında 16 Mayıs 2013'te yürürlüğe giren bir seçim olan Intel'in altıncı CEO'su olarak seçildi.[153] Bildirildiğine göre yönetim kurulu, Intel'in süreçlerini öğrenmeye gerek kalmadan içeriden birinin bu role devam edebileceği ve daha hızlı bir etki yaratabileceği sonucuna vardı ve Krzanich böyle bir temelde seçildi.[154] Intel'in yazılım başkanı Renée James, CEO pozisyonundan sonra ikinci olan şirketin başkanı olarak seçildi.[155]

Mayıs 2013 itibarıyla Intel'in yönetim kurulu Andy Bryant, John Donahoe, Frank Yeary, Büyükelçi Charlene Barshefsky, Susan Decker, Reed Hundt, Paul Otellini, James Plummer, David Pottruck ve David Yoffie ile Kreatif direktör Will.i.am'den oluşuyor. Yönetim kurulu, eski Financial Times gazetecisi Tom Foremski tarafından "en yüksek düzeyde kurumsal yönetişimin örnek bir örneği" olarak tanımlanmış ve yalnızca yirmi bir diğer kurumsal kurula verilen bir takdir biçimi olan GovernanceMetrics International'dan dünya çapında on puan almıştır.[156]

21 Haziran 2018'de Intel, Brian Krzanich'in bir çalışanla olan ilişkisinin ifşa edilmesiyle CEO olarak istifa ettiğini duyurdu. Bob Swan, Yönetim Kurulu kalıcı bir CEO arayışına girdiği için geçici CEO olarak seçildi.

Swan, 31 Ocak 2019'da CFO ve geçici CEO rolünden geçiş yaptı ve Kurul tarafından şirkete liderlik etmek üzere 7. CEO olarak seçildi.[157]

Yönetim kurulu

[değiştir | kaynağı değiştir]

17 Mayıs 2020 itibarıyla;[158]

Mülkiyet

[değiştir | kaynağı değiştir]

2017 itibarıyla Intel hisseleri esas olarak kurumsal yatırımcılar tarafından tutulmaktadır (The Vanguard Group, BlackRock, Capital Group Companies, State Street Corporation ve diğerleri[159])

Kurumsal kimlik

[değiştir | kaynağı değiştir]
[değiştir | kaynağı değiştir]
18 Temmuz 1968 - 3 Ocak 2006 tarihleri arasında kullanılan logo
3 Ocak 2006 - [160][161] 2 Eylül 2020[162] tarihleri arasında kullanılan logo
2 Eylül 2020 tarihinden beridir kullanılan logo

Intel, tarihinde üç kez logo değiştirmiştir. İlk Intel logosu, şirketin adının tamamı küçük harflerle stilize edilmiş ve diğer harflerden daha aşağıda duran bir e harfinden oluşmaktaydı. İkinci logo, Intel markasının etrafında bir girdap içeren "Intel Inside" kampanyasından ilham almıştır.[163]

2020 yılında tanıtılan ve günümüzde halen kullanılan üçüncü logo ise, önceki logolardan ilham alınarak tasarlanmıştır. "i" deki nokta hariç, logonun klasik mavi renginin yanı sıra etrafındaki girdaplar da kaldırılmıştır.

Intel Inside

[değiştir | kaynağı değiştir]
1990 - 2003 yılları arasında kullanılan "Intel Inside" logosu
2003 - 2006 yılları arasında kullanılan "Intel Inside" logosu

Intel, uzun süredir devam eden Intel Inside kampanyasının ardından dünyanın en tanınmış bilgisayar markalarından biri oldu. "Intel Inside" fikri, Intel ve en büyük bilgisayar satıcılarından biri olan MicroAge ile yaptığı bir toplantıdan çıktı.[164]

1980'lerin sonlarında Intel'in pazar payı, Advanced Micro Devices (şimdi AMD), Zilog ve daha ucuz mikro işlemcilerini bilgisayar üreticilerine satmaya başlayan diğerleri gibi yeni başlayan rakipler tarafından ciddi şekilde karalanıyordu. Bunun nedeni, üreticilerin daha ucuz işlemciler kullanarak daha ucuz bilgisayarlar yapabilmeleri ve giderek artan fiyata duyarlı bir pazarda daha fazla pazar payı elde edebilmeleriydi. Intel'den Dennis Carter, 1989'da MicroAge'ın Pazarlama Başkan Yardımcısı Ron Mion ile görüşmek için MicroAge'ın Arizona'daki Tempe merkezini ziyaret etti. MicroAge, Compaq, IBM, HP ve diğerlerinin en büyük dağıtımcılarından biri hâline geldi ve bu nedenle mikroişlemciler için - dolaylı da olsa - birincil talep faktörü oldu. Intel, MicroAge'ın bilgisayar tedarikçilerine Intel çiplerini tercih etmeleri için dilekçe vermesini istedi. Ancak Mion, pazarın hangi işlemcileri istediklerine karar vermesi gerektiğini düşünüyordu. Intel'in karşı argümanı, bilgisayar alıcılarını Intel mikro işlemcilerinin neden daha fazla para ödemeye değer olduğu konusunda eğitmenin çok zor olacağıydı... ve haklıydılar.[164] Ancak Mion, insanların Intel çiplerinin neden daha iyi olduğunu tam olarak anlamasına gerek olmadığını, sadece daha iyi olduklarını hissetmeleri gerektiğini hissetti. Bu yüzden Mion bir pazar testi önerdi. Intel, bir yerde bir MicroAge reklam panosu için ödeme yapacak ve "Kişisel bir bilgisayar satın alıyorsanız, içinde Intel olduğundan emin olun." şeklinde reklam yaptı. Buna karşılık olarak MicroAge, Intel tabanlı bilgisayarların o bölgedeki mağazalarında "Intel Inside" etiketlerini koyardı. Testin izlenmesini kolaylaştırmak için Mion, testi tek bir mağazanın bulunduğu Boulder, Colorado'da yapmaya karar verdi. Neredeyse bir gecede, bu mağazadaki kişisel bilgisayarların satışı önemli ölçüde Intel tabanlı bilgisayarlara kaydı. Intel, "Intel Inside" mottosunu çok hızlı bir şekilde ana markası olarak benimsedi ve dünya çapında yaygınlaştırdı.[164]

Intel'in marka kampanyası, 1990 yılında ABD ve Avrupa'da "The Computer Inside" sloganıyla başladı. Intel'in Japonya bölümü "Intel in it" sloganını önerdi ve 25 Aralık 1990 Noel Günü Tokyo tren istasyonu kubbesinde EKI-KON'u (Japonca'da "İstasyon Konseri" anlamına geliyor) ağırlayarak Japonya kampanyasını başlattı.

[değiştir | kaynağı değiştir]
\relative c' { \key cis \minor \tempo 4 = 133 \set Score.tempoHideNote = ##t \set Staff.midiInstrument = #"marimba" cis2\fermata cis8 fis8 cis8 gis'2 }

Intel'i temsil etmek için kullanılan ünlü D♭ D♭ G♭ D♭ A♭ ksilofon/ksilomarimba jingle'ı Musikvergnuegen tarafından üretilmiştir. Ayrıca bir zamanlar Avusturyalı 1980'lerin örnekleme grubu Edelweiss'in bir üyesi olan Walter Werzowa tarafından yazılmıştır.[165] Sonic Intel logosu, 1994 yılında Pentium'un piyasaya sürülmesiyle aynı zamana denk gelecek şekilde yapıldı. 1999'da Pentium III'ün piyasaya sürülmesiyle aynı zamana denk gelecek şekilde değiştirildi, ancak 2002'de aşamalı olarak kaldırılan 1994 versiyonuyla birlikte kullanıldı. Belirgin MMX markasına sahip Intel işlemcileri içeren ürünlerin reklamlarında, son notadan sonra süslemeli (parlayan ses) jingle'ın bir versiyonu yer aldı.

Sonic logosu, yeni logo değişikliğiyle aynı zamana denk gelecek şekilde 2004'te ikinci kez yeniden değiştirildi. 1999 versiyonuyla birlikte kullanıldı, ancak melodi değişmeden Core işlemcilerin 2006'da piyasaya sürülmesine kadar yaygın olarak kullanılmadı.

Sonic logosunun yeni versiyonu, Intel'in yeni görsel kimliğiyle piyasaya sürüldü.[8]

Tipografi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Neo Sans Intel, 2004 yılında Sebastian Lester tarafından tasarlanan Neo Sans ve Neo Tech'in baz alındığı Neo Sans'ın özelleştirilmiş bir versiyonudur.[166]

Intel Clear ise, tüm yazılı yerlerde kullanılmak üzere tasarlanmış, 2014 yılında duyurulan küresel bir yazı tipidir.[167][168] Yazı tipi ailesi Red Peek Branding ve Dalton Maag tarafından tasarlandı. Başlangıçta Latince, Yunanca ve Kiril alfabelerinde mevcuttu ve şirketin kurumsal yazı tipi olarak Neo Sans Intel'in yerini aldı.[169][170]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b "Intel Corporation 2019 Annual Report Form (10-K)" (PDF). EDGAR. United States Securities and Exchange Commission. 27 Şubat 2019. 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Şubat 2019. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 23 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2020. 
  3. ^ "Samsung Dethrones Intel As World's Biggest Chip Maker". Fortune (İngilizce). 28 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2020. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 5 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 13 Eylül 2020. 
  5. ^ "BBC NEWS | Special Report | 1998 | 04/98 | Microsoft | USA versus Microsoft: the fourth week". news.bbc.co.uk. 16 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2020. 
  6. ^ Goodin, Dan (23 Eylül 1998). "Microsoft's holy war on Java". CNET. 16 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2018. 
  7. ^ "INTEL OPEN SOURCE TECHNOLOGY CENTER". 01.org. 13 Temmuz 2012. 25 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2020. 
  8. ^ a b c d e f g h "Document". www.sec.gov. 17 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2020. 
  9. ^ "IDC Reduces Yearly Processor Shipment Growth Forecast". PCWorld (İngilizce). 1 Ağustos 2011. 18 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  10. ^ Burke, Steve. "GN Special Report: Intel vs. AMD Volume - AMD Moves 93% of CPU Sales to GN Readers". www.gamersnexus.net. 13 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2020. 
  11. ^ "Intel Acknowledges It Was 'Too Aggressive' With Its 10 nm Plans - ExtremeTech". www.extremetech.com. 18 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  12. ^ "This day in Jewish history / Intel co-founder and self-described Luddite is born". Haaretz.com (İngilizce). 24 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  13. ^ a b "Intel Timeline: A History of Innovation". web.archive.org. 3 Ocak 2013. 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  14. ^ "WebCite query result". www.webcitation.org. 6 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  15. ^ The Andrew Grove article explains how a clerical error exchanged the employee ID numbers of Grove and the fourth employee, Leslie L. Vadász, whom Grove had hired.
  16. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 12 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 13 Eylül 2020. 
  17. ^ "Intel Celebrates 30 Years of Innovation". www.intel.com. 9 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  18. ^ "Intel at 50: Gordon Moore on the Founding of Intel". Intel Newsroom (İngilizce). 7 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  19. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 29 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 13 Eylül 2020. 
  20. ^ "Secret of Intel's name revealed - The Inquirer". archive.vn. 29 Haziran 2012. 29 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  21. ^ "1969: Schottky-Barrier Diode Doubles the Speed of TTL Memory & Logic | The Silicon Engine | Computer History Museum". www.computerhistory.org. 22 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  22. ^ "3101.pdf". Google Docs. 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  23. ^ "3301.pdf". Google Docs. 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  24. ^ a b "Wayback Machine" (PDF). web.archive.org. 9 Ağustos 2007. 28 Kasım 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  25. ^ "1101.pdf". Google Docs. 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  26. ^ Sideris, George (26 Nisan 1973). "The Intel 1103: The MOS memory that defied cores". Electronics. sf. 108–113.
  27. ^ inventions, Mary Bellis Inventions Expert Mary Bellis covered; films, inventors for ThoughtCo for 18 years She is known for her independent; documentaries; Alex, including one about; Bellis, er Graham Bell our editorial process Mary. "The Invention of Intel 1103 Computer Memory". ThoughtCo (İngilizce). 5 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  28. ^ The Unfinished Nation, Volume 2, Brinkley, s. 786.
  29. ^ "OLD-COMPUTERS.COM : The Museum". web.archive.org. 27 Temmuz 2010. 27 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  30. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 29 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 13 Eylül 2020. 
  31. ^ "Intel Core 2 Duo a big leap in chip race | The Seattle Times". archive.seattletimes.com. 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  32. ^ "Brooktree Corporation, Plaintiff/cross-appellant, v. Advanced Micro Devices, Inc., Defendant/appellant, 977 F.2d 1555 (Fed. Cir. 1993)". Justia Law (İngilizce). 15 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  33. ^ a b Gates, Bill, 1955- (1998). Bill Gates speaks : insight from the world's greatest entrepreneur (İngilizce). Lowe, Janet. New York: John Wiley. ISBN 0-471-29353-9. OCLC 39223667. 
  34. ^ "Intel's Core 2 Duo lives up to hype | Tech News on ZDNet". web.archive.org. 30 Nisan 2009. 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  35. ^ "Intel Conroe Core 2 Duo/Extreme Processors". HEXUS. 23 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  36. ^ Schofield, Jack (27 Temmuz 2006). "Jack Schofield: Intel raises the bar as AMD drops prices in chip battle". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. 1 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  37. ^ "Intel Core i7 "Nehalem" CPU Review - hardCOREware.net". web.archive.org. 18 Aralık 2013. 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  38. ^ "Intel Unveils New Brand Identity". www.intel.com. 18 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2020. 
  39. ^ Nystedt, Dan (30 Aralık 2005). "'Intel Inside' out as company launches a new slogan". Computerworld (İngilizce). 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2020. 
  40. ^ "Sparking the Next Era for the Intel Brand". Intel Newsroom (İngilizce). 3 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2020. 
  41. ^ "EETimes.com - Marvell buys Intel's handheld processor unit for $600 million". web.archive.org. 29 Eylül 2007. 7 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  42. ^ "Intel in $7.68bn McAfee takeover". BBC News (İngilizce). 19 Ağustos 2010. 22 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  43. ^ "Intel wins conditional approval from EU for McAfee acquisition of $7.68 billion « Business « techshrimp.com". web.archive.org. 29 Ocak 2011. 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  44. ^ Clark, Nick Wingfield And Don (4 Ocak 2011). "Microsoft Alliance With Intel Shows Age". Wall Street Journal (İngilizce). ISSN 0099-9660. 1 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  45. ^ Clark, Dana Mattioli, Matt Jarzemsky and Don (7 Eylül 2016). "Intel Agrees to Sell Majority Stake in Security Unit to TPG". Wall Street Journal (İngilizce). ISSN 0099-9660. 1 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  46. ^ "VIDEO: Intel CFO Talks About Acquisition Strategy". Institutional Investor (İngilizce). 4 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  47. ^ "Intel buys 4G wireless software firm SySDSoft". VentureBeat (İngilizce). 14 Mart 2011. 16 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  48. ^ Reuters (2 Ekim 2011). "Intel Reaches Deal to Acquire Navigation Software Maker". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 31 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  49. ^ "Bloomberg - Are you a robot?". www.bloomberg.com. 4 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  50. ^ "Gesture In The Picture, As Intel Picks Up Omek But PrimeSense Dismisses Apple Acquisition Rumors". TechCrunch (İngilizce). 2 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  51. ^ "Intel Has Acquired Natural Language Processing Startup Indisys, Price "North" Of $26M, To Build Its AI Muscle". TechCrunch (İngilizce). Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. [ölü/kırık bağlantı]
  52. ^ Wright, Mic (1 Aralık 2014). "Intel Acquires Identity Management Service PasswordBox". The Next Web (İngilizce). 2 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  53. ^ Vincent, James (5 Ocak 2015). "Intel buys $25 million stake in Google Glass rival Vuzix". The Verge (İngilizce). 6 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  54. ^ Mattioli, Don Clark, Dana Cimilluca and Dana (1 Haziran 2015). "Intel Agrees to Buy Altera for $16.7 Billion". Wall Street Journal (İngilizce). ISSN 0099-9660. 18 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  55. ^ "Intel Completes $16.7 Billion Altera Deal". eWEEK. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  56. ^ "Intel buys Saffron because AI is the next hot thing in tech". Fortune (İngilizce). 27 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  57. ^ Fried, Ina (9 Ağustos 2016). "Intel is paying more than $400 million to buy deep-learning startup Nervana Systems". Vox (İngilizce). 2 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  58. ^ Jamerson, Don Clark and Joshua (6 Eylül 2016). "Intel to Buy Semiconductor Startup Movidius". Wall Street Journal (İngilizce). ISSN 0099-9660. 8 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  59. ^ "Intel makes $15bn bet on driverless cars". BBC News (İngilizce). 13 Mart 2017. 20 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  60. ^ "Intel Corporation investing Rs 1,100 crore in India afresh". Hindustan Times (İngilizce). 14 Haziran 2017. 14 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  61. ^ Rabinovitch, Steven Scheer, Ari (29 Ocak 2019). "Intel to get $1 billion state grant for $11 billion Israel chip plant expansion". Reuters (İngilizce). 31 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  62. ^ "Intel to Acquire Wind River Systems for Approximately $884 Million". windriver.com. 4 Haziran 2009. 7 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2013. 
  63. ^ "Announcement | McAfee, Inc". Mcafee.com. 28 Şubat 2011. 5 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2013. 
  64. ^ Peter Ha (30 Ağustos 2010). "Intel acquires Infineon's Wireless Solutions Business for $1.4 billion". TechCrunch. 3 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2013. 
  65. ^ Rue Liu (17 Mart 2011). "Intel Acquires Silicon Hive In Push For Mobile Processing Chips". SlashGear. 22 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2014. 
  66. ^ Intel to acquire Telmap, dole out easy to implement location APIs to AppUp developers 2 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Engadget.com. Retrieved on December 9, 2013.
  67. ^ "Source: Intel in talks to buy Israel's InVision Biometrics". Globes. 30 Ekim 2011. 26 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2019. 
  68. ^ "Source: Mashery Is Selling To Intel For More Than $180M". TechCrunch. 17 Nisan 2013. 31 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2013. 
  69. ^ "Intel's McAfee Is Buying Stonesoft, A Finnish Networked Firewall Specialist, For $389M In Cash". TechCrunch. 6 Mayıs 2013. 28 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2013. 
  70. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Omek isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  71. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Ai isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  72. ^ IntelPR. "Intel Completes Acquisition of BASIS Science Inc". Intel Newsroom. 28 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2020. 
  73. ^ Ian King (14 Ağustos 2014). "Intel to Buy Avago's Networking Business for $650 Million". Bloomberg.com. 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2020. 
  74. ^ "Intel Buys PasswordBox To Add ID Management To Its Security Business". TechCrunch. AOL. 1 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2020. 
  75. ^ "Intel buys $25 million stake in Google Glass rival Vuzix". The Verge. Vox Media. 5 Ocak 2015. 6 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2020. 
  76. ^ "Intel 2015 Acquisitions". 31 Aralık 2015. 23 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2020. 
  77. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Wall Street Journal isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  78. ^ "Intel Acquires Recon". 17 Haziran 2015. 20 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2016. 
  79. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; saffron isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  80. ^ "Intel Acquires Ascending Technologies". 4 Ocak 2016. 7 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2016. 
  81. ^ "Intel buys Israeli 3D video tech firm Replay Technologies". Reuters. 9 Mart 2016. 9 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2016. 
  82. ^ "Intel buys Yogitech, aims to bolster IoT safety efforts". ZDNet. 5 Nisan 2016. 17 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2016. 
  83. ^ "Intel buys deep learning startup Nervana Systems for a reported $350 million". TechCrunch. 9 Ağustos 2016. 27 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2016. 
  84. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; movidius isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  85. ^ "Report: Intel has quietly bought chip startup Soft Machines for $250M". SiliconANGLE (İngilizce). 9 Eylül 2016. 8 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2022. 
  86. ^ "Intel Completes Tender Offer for Mobileye". Intel Newsroom (İngilizce). 13 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2019. 
  87. ^ "Intel buys Mobileye in $15.3B deal, moves its automotive unit to Israel". TechCrunch (İngilizce). 21 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2019. 
  88. ^ "Intel acquires eASIC to bolster programmable chip business". VentureBeat (İngilizce). 12 Temmuz 2018. 5 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2018. 
  89. ^ "Intel Acquires Omnitek, Strengthens FPGA Video and Vision Offering". Omnitek (İngilizce). 16 Nisan 2019. 19 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2019. 
  90. ^ Cutress, Ian. "Intel Acquires Omnitek: FPGA Video Acceleration and Inferencing". www.anandtech.com. 17 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2019. 
  91. ^ "Intel Acquires Artificial Intelligence Chipmaker Habana Labs". Intel Newsrpp (İngilizce). 16 Aralık 2019. 31 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2019. 
  92. ^ Hawkins, Andrew J. (4 Mayıs 2020). "Intel acquires transit data startup Moovit for $900 million". The Verge (İngilizce). 4 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2020. 
  93. ^ Cutress, Ian (20 Mayıs 2020). "Intel Acquires Rivet Networks: Killer Networking is all in for Team Blue". AnandTech. 21 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2020. 
  94. ^ "Intel acquires cloud gaming service RemoteMyApp". VentureBeat (İngilizce). 9 Kasım 2021. 8 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2022. 
  95. ^ Ben-David, Ricky. "Intel to acquire Israeli company Screenovate, maker of screen mirroring tech". www.timesofisrael.com (İngilizce). 8 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2022. 
  96. ^ "Intel to acquire contract chipmaker Tower Semiconductor for $5.4B". VentureBeat (İngilizce). 15 Şubat 2022. 6 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2022. 
  97. ^ published, Chris Szewczyk (5 Mayıs 2022). "Intel acquires Finnish graphics tech company Siru Innovations". PC Gamer (İngilizce). Erişim tarihi: 15 Haziran 2022. 
  98. ^ "Intel to Invest More Than $5 Billion to Build New Factory in Arizona". www.businesswire.com (İngilizce). 18 Şubat 2011. 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  99. ^ "Video: Intel's Fab 42: A Peek Inside One of the World's Most Advanced Factories". Intel Newsroom (İngilizce). 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  100. ^ MacDonald-Evoy, Ryan Randazzo, and Jerod. "Intel says it's investing $7B in Chandler facility, bringing 3K jobs". The Arizona Republic (İngilizce). 8 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  101. ^ Pineda, Paulina. "Roadwork paves way for Intel's massive Fab 42 campus in Chandler". The Arizona Republic (İngilizce). 8 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  102. ^ Shilov, Anton. "Intel Q3 2019 Fab Update: 10 nm Product Era Has Begun, 7 nm On Track". www.anandtech.com. 28 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  103. ^ "Intel Plans to Build $5 Billion Chip Plant in Arizona". www.bloomberg.com. 15 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  104. ^ "Intel throws open chip ovens to Altera - but who's next: Apple?". www.theregister.com (İngilizce). 5 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  105. ^ "Intel and pals shrink their semis by $600m as demand droops". www.theregister.com (İngilizce). 8 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  106. ^ Oregonian/OregonLive, Mike Rogoway | The (27 Temmuz 2013). "Intel dabbles in contract manufacturing, weighing tradeoffs". oregonlive (İngilizce). 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  107. ^ "Ten Notable Flops: Learning From Mistakes". web.archive.org. 16 Aralık 2008. 16 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  108. ^ "Intel iAPX-432 Micromainframe". web.archive.org. 18 Ekim 2007. 9 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  109. ^ "The Evolution of Mission Critical Computing". IT Peer Network (İngilizce). 11 Mayıs 2017. 17 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  110. ^ "Intel's Itanium, once destined to replace x86 processors in PCs, hits end of line". PCWorld (İngilizce). 11 Mayıs 2017. 15 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  111. ^ "Thomas R. Nicely's Home Page". web.archive.org. 12 Temmuz 2016. 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  112. ^ "WebCite query result". www.webcitation.org. 13 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  113. ^ Grove, Andrew and Burgleman, Robert; Strategy Is Destiny: How Strategy-Making Shapes a Company's Future, 2001, Free Press
  114. ^ Tedlow, Richard S. (2007). Andy Grove : an American story (İngilizce). New York: Portfolio. ISBN 978-1-59184-182-1. OCLC 166627347. 
  115. ^ "How Motherboards Work". HowStuffWorks (İngilizce). 20 Temmuz 2005. 1 Nisan 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  116. ^ "Processor vulnerabilities could leave most computers open to hackers". www.abc.net.au (İngilizce). 4 Ocak 2018. 5 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  117. ^ a b Murphy, Margi (3 Ocak 2018). "Millions of computers using Intel chips prone to hacking - and fix 'slows machines by 30 per cent'". The Telegraph (İngilizce). ISSN 0307-1235. 24 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  118. ^ "Kernel panic! What are Meltdown and Spectre, the bugs affecting nearly every computer and device?". TechCrunch (İngilizce). 6 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  119. ^ "Critical "Meltdown" and "Spectre" Flaws Break Basic Security for Intel, AMD, ARM Computers". Wired (İngilizce). ISSN 1059-1028. 3 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  120. ^ Metz, Cade; Chen, Brian X. (4 Ocak 2018). "What You Need to Do Because of Flaws in Computer Chips". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 6 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  121. ^ "Why Your Web Browsers Is Incredibly Vulnerable to the New Spectre Security Attack". Fortune (İngilizce). 5 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  122. ^ "How to protect your PC from the Meltdown and Spectre CPU flaws". PCWorld (İngilizce). 5 Nisan 2018. 5 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  123. ^ Elliott, Matt. "How to protect your PC against the Intel chip flaw". CNET (İngilizce). 4 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  124. ^ "Microsoft tests show Spectre patches drag down performance on older PCs". PCWorld (İngilizce). 9 Ocak 2018. 18 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  125. ^ Metz, Cade; Perlroth, Nicole (3 Ocak 2018). "Researchers Discover Two Major Flaws in the World's Computers". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 3 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  126. ^ "Intel, ARM and AMD chip scare: What you need to know". BBC News (İngilizce). 4 Ocak 2018. 11 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  127. ^ Warren, Tom (3 Ocak 2018). "Intel says processor bug isn't unique to its chips and performance issues are 'workload-dependent'". The Verge (İngilizce). 3 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  128. ^ "Meltdown and Spectre". meltdownattack.com. 3 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  129. ^ Warren, Tom (15 Mart 2018). "Intel processors are being redesigned to protect against Spectre". The Verge (İngilizce). 15 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  130. ^ Shankland, Stephen. "Your data will get safer later this year when Intel Xeon chips start blocking Spectre attacks". CNET (İngilizce). 15 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  131. ^ Tung, Liam. "Are 8 new 'Spectre-class' flaws in Intel CPUs about to be exposed?". ZDNet (İngilizce). 5 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  132. ^ Staff, Reuters (14 Ağustos 2018). "Intel discloses three more chip flaws". Reuters (İngilizce). 9 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  133. ^ "Protecting Our Customers through the Lifecycle of Security Threats". Intel Newsroom (İngilizce). 14 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  134. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 17 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2020. 
  135. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 16 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2020. 
  136. ^ "ZombieLoad Attack". zombieloadattack.com. 14 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  137. ^ Cimpanu, Catalin. "Intel CSME bug is worse than previously thought". ZDNet (İngilizce). 5 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  138. ^ Goodin, Dan (5 Mart 2020). "5 years of Intel CPUs and chipsets have a concerning flaw that's unfixable". Ars Technica (İngilizce). 6 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  139. ^ "Researchers discover that Intel chips have an unfixable security flaw". Engadget (İngilizce). 17 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  140. ^ "Intel® Converged Security and Management Engine, Intel® Server..." Intel (İngilizce). 5 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  141. ^ "Intel Introduces Solid-State Drives for Notebook and Desktop Computers". www.intel.com. 4 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  142. ^ "Intel, Micron Introduce 25-Nanometer NAND The Smallest, Most Advanced Process Technology in the Semiconductor Industry". www.intel.com. 4 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  143. ^ Shimpi, Anand Lal. "Intel's SSD 310: G2 Performance in an mSATA Form Factor". www.anandtech.com. 1 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  144. ^ Tallis, Billy. "The Intel Optane SSD 900P 280GB Review". www.anandtech.com. 27 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  145. ^ "The History of the Development of Parallel Computing". ei.cs.vt.edu. 5 Aralık 1996 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  146. ^ "iWarp Project Home Page". www.cs.cmu.edu. 6 Aralık 1998 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  147. ^ Shah, Agam (17 Kasım 2014). "Intel turns to light beams to speed up supercomputers". Computerworld (İngilizce). 24 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  148. ^ "Intel Apologizes for "Insulting" Sprinter Ad". Gizmodo (İngilizce). 24 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  149. ^ "Redirecting". web.archive.org. 1 Ocak 2016. 20 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  150. ^ "Intel Announces Management Changes". Intel Newsroom (İngilizce). 15 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  151. ^ "Intel CEO Paul Otellini to step down in May, leaves a legacy of x86 dominance". Engadget (İngilizce). 9 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  152. ^ "On the Impact of Paul Otellini's CEO Years at Intel". Tech.pinions (İngilizce). 1 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  153. ^ Madrigal, Alexis C. (16 Mayıs 2013). "Paul Otellini's Intel: Can the Company That Built the Future Survive It?". The Atlantic (İngilizce). 17 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  154. ^ "Intel Board Elects Brian Krzanich as CEO". Intel Newsroom (İngilizce). 11 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  155. ^ Lublin, Don Clark and Joann S. (2 Mayıs 2013). "Intel's CEO Pick Is Predictable, but Not Its No. 2". Wall Street Journal (İngilizce). ISSN 0099-9660. 5 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  156. ^ "Meet Intel's King Makers - A Truly Exemplary Board Of Directors". Meet Intel's King Makers - A Truly Exemplary Board Of Directors (İngilizce). 29 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  157. ^ "Robert (Bob) Swan's Email to Intel Employees, Customers and Partners on First Day as CEO". Intel Newsroom (İngilizce). 1 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  158. ^ "Board of Directors". Intel Newsroom (İngilizce). 29 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  159. ^ "Intel Corporation Common Stock (INTC) Institutional Holdings". www.nasdaq.com (İngilizce). 6 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  160. ^ "Intel Unveils New Brand Identity". Intel Corporation. 3 Ocak 2006. 18 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2020. 
  161. ^ Nystedt, Dan (30 Aralık 2005). "'Intel Inside' out as company launches a new slogan". Computerworld. 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2020. 
  162. ^ Walker, Karen (2 Eylül 2020). "Sparking the Next Era for the Intel Brand". Intel Newsroom. 3 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2020. 
  163. ^ Swant, Marty. "Intel CMO Karen Walker Says New Logo And Rebrand Focuses On The Future". Forbes (İngilizce). 15 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2022. 
  164. ^ a b c Ronald J. Mion, former Vice President of Marketing (2/88-7/89), MicroAge, cited February, 2016
  165. ^ "Observer | Boot me up, Dessie". web.archive.org. 5 Şubat 2008. 15 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2022. 
  166. ^ "Intel Font and Intel Logo". fontmeme.com. 7 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2020. 
  167. ^ "Chip Shot: Intel® Clear Designed to Optimize Communications". Intel Newsroom (İngilizce). 22 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2020. 
  168. ^ Moss, Ben. "Intel Unveils its New Brand Typeface" (İngilizce). 23 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2020. 
  169. ^ "Intel Introduces 'Clear,' a Font for the Digital World". adage.com (İngilizce). 10 Nisan 2014. 24 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2020. 
  170. ^ "The Inside Story Behind Intel's Proprietary Font Design". adage.com (İngilizce). 16 Nisan 2014. 18 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2020. 
Wikimedia Commons'ta Intel ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Intel&oldid=33904436" sayfasından alınmıştır