İkinci İnönü Muharebesi
| İkinci İnönü Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Kurtuluş Savaşı Batı Cephesi | |||||||
 Kemal Paşa ve İsmet Paşa muharebeden sonra askerleri teftiş ediyor | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Ankara Hükûmeti |
 Yunan Krallığı | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
|
İsmet Paşa Fevzi Paşa Refet Paşa |
Anastasios Papoulas | ||||||
| Güçler | |||||||
|
15.000 asker[2] 235 ağır makineli tüfek[3] 55 hafif makineli tüfek[3] 104 top[3] |
30.000 asker[2] 720 ağır makineli tüfek[3] 3.134 hafif makineli tüfek[3] 220 top[3] | ||||||
| Kayıplar | |||||||
|
44 subay ve 637 er ölü 102 subay ve 1.720 er yaralı 10 subay ve 1359 er kayıp ve esir 3 idam edilmiş[4] Toplam: 3.875[5] |
53 subay ve 669 er ölü 149 subay ve 2.874 er yaralı 9 subay ve 384 er kayıp ve esir Toplam: 4.138[5] | ||||||
İkinci İnönü Muharebesi, 23 Mart-1 Nisan 1921 tarihleri arasında İnönü yakınlarında gerçekleşen muharebe.
Birinci İnönü Muharebesi'nden kazanç sağlayamayan ve Türk kuvvetlerinin güçlenmesine imkân vermeden imhasını sağlamak; Eskişehir ve Afyon stratejik bölgesini ele geçirmek, Sevr Antlaşması hükümlerini zorla Millî Hükûmete kabul ettirmek maksadıyla 23 Mart 1921 günü ileri harekâta geçen Bursa bölgesine çekilen 3. Yunan Kolordusu ve Uşak bölgesinde bulunan 1. Yunan Kolordusu Londra Konferansı'na gitmek için hazırlanan Türk temsilcileri daha yoldayken, tüm barış kapılarını kapayıp, biri Afyonkarahisar diğeri Eskişehir istikametinde iki koldan saldırıyı başlattılar.
Mirliva (Tuğgeneral) İsmet Paşa komutasındaki birlikler, karargahı Eskişehir'de olmak üzere, güneyden kuzeye 11, 24 ve 61. Piyade Tümenleri birinci hatta; 3. Piyade Tümeni ve 1. Süvari Tugayı örtme görevini müteakip ihtiyatta olacak şekilde, İnönü mevzilerinde savunma için tertiplendi.
Yunan birlikleri muharebenin ilk dört gününde çok başarılı olarak 24 Mart'ta Dumlupınar'ı, 27 Mart'ta da Afyon'u ele geçirdiler. Eskişehir yönünde gelişen Yunan saldırısı ise Birinci İnönü Muharebesi'nde takip edilen yoldan ilerlemekteydi. İnönü mevkiindeki çatışmalar 27 Mart sabahı başladı. Yunan ordusunun ilk günlerde etkili taarruzlar yapması üzerine bu sıkışık anda takviye olmak üzere TBMM'nde alınan karar doğrultusunda Meclis Muhafız Taburu ile birlikte Millî Savunma Bakanı Fevzi Paşa cepheye gitti. Mevzilerin savunulmasında hiç zaaf göstermeyen ve emirlerinde son derece kesin davranan Cephe Komutanı İsmet Paşa'nın başarılı karşı taarruz emriyle düşman güçleri geri çekilmek zorunda kaldılar. Yunan ordusu bu çekilişi sırasında Türk süvarilerinin ısrarlı takipleri sonucunda ağır kayıplar vermiştir. Buna karşılık Yunan ordusunun güney cephesinde yaptığı taarruz gelişme göstermiş, Afyonu işgal eden Yunan kuvvetleri Çay-Bolvadin hattına kadar ilerlemişlerdi. Ancak Yunan birlikleri 30 Mart'ta yaptıkları ikinci saldırıda da geri püskürtülünce güneyde Afyon şehrinden çekilmek durumunda kaldılar. Geri çekilen Yunan ordusuna Türk süvarileri tarafından Yenişehir ovasında kuvvetli bir darbe indirilmiştir.[6] Yunanların mağlubiyeti Batı Cephesi Komutanı İsmet Paşa tarafından 1 Nisan 1921'de TBMM Başkanı Mustafa Kemal Paşa'ya telgrafla duyurulur. "Düşman, binlerce ölüsüyle doldurduğu savaş meydanını silahlarımıza bırakmıştır"[7] diye çekilen telgrafa Mustafa Kemal Paşa cevaben "Siz orada yalnız düşmanı değil milletin makus talihini de yendiniz. İstila altındaki topraklarımızla beraber bütün vatan, bugün en ücra köşelerine kadar zaferinizi kutluyor" diye yazmıştır.[8] Bu savaşta ölen askerler Bilecik şehri sınırlarında bulunan İnönü Şehitliği'nde gömülüdür.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Ertan, Temuçin Faik; Uzun, Hakan; Aysal, Necdet; Tağmat, Çağla D.; Unat, Kadri; Dinçer, Hasan; Orakçı, Meryem. Temuçin Faik Ertan (Ed.). Geçmişten Günümüze Türkiye Cumhuriyeti Tarihi. Siyasal Kitabevi. s. 125.
- ^ a b İnönü’nün Lozan’ın 50. Yılında Yaptığı Konuşma
- ^ a b c d e f [1] 11 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. kurtulussavasi.org, Savaşlar ve Antlaşmalar: Batı Cephesi Savaşları
- ^ Επίτομος Ιστορία Εκστρατείας Μικράς Ασίας 1919-1922 (One Volume History of the Campaign in Asia Minor 1919-1922), History Department of Army, Athens 1967, page 116
- ^ a b İkinci İnönü Muharebesi (23 Mart – 1 Nisan 1921) 20 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı
- ^ Sebahattin Selek, Anadolu İhtilali, Ankara, 1968, s.233. Harp Tarihi Vesikalar Dergisi; s.55,Vesika No:1255.
- ^ Nutuk, Ankara, 1982, c:2, s.394.
- ^ Selahattin Selek, Türk Kurtuluş Savaşında İkinci İnönü Meydan Muharebesi, İstanbul, 1933. 90 sayılı Askerî Mecmua'nın eki, s.140, Nutuk, c.2, s.394.
 |
