Malgaç Baskını

Malgaç Baskını
Kurtuluş Savaşı Batı Cephesi
Şükrü Oğuz Alpkaya, Yörük Ali Efe ve efeleri (19 Haziran 1919).
Tarih 16 Haziran 1919 Bölge Aydın Sonuç Karakolun ve köprünün imha edilmesi. Cephane ve erzakların Kuvâ-yi Milliye kuvvetlerine geçmesi.
Taraflar
Yunanistan	Kuvâ-yi Milliye
Komutanlar ve liderler
Yüzbaşı Yorgiyes	Yörük Ali Kıllıoğlu Hüseyin Efe Kozalaklı Mehmed Efe
Güçler
Köprüde 20 asker Takviye kuvvetleri: 1 tabur	60 kişi
Kayıplar
20+ ölü	1 yaralı

Malgaç Baskını, Yörük Ali Efe ve arkadaşlarının 16 Haziran 1919 tarihinde Sultanhisar ile Atça arasındaki Malgaç deresinin üzerinden geçen, Osmanlı'nın ilk Demiryolu olan İzmir-Aydın demiryolu üzerindeki Malgaç Demiryolu köprüsü yanındaki Yunan karakoluna yaptıkları baskındır.

Nazilli’de konuşlu Yunan işgal kuvvetlerinin ikmali büyük oranda demiryolu üzerinden sağlandığı için, bölgedeki demiryolu köprüleri stratejik öneme sahipti. Bu durum, köprülerin hedef alınmasını Kuva-yı Milliye için öncelikli hale getirmiştir.

Baskın, Yağcılar köyünden yola çıkan ve Kozalaklı Mehmet Efe'nin önderliğinde kurulan 17 kişilik bir milis birliği tarafından planlanmıştır. Ekip, ilk olarak Karahayıt Nahiyesi’ne bağlı Armutlu köyüne ulaşmış, ardından Karahayıt ve Alanlı köylerinde konaklayarak Yenipazar’a bağlı Donduran köyüne varmıştır. Bu güzergâh boyunca bölgeden toplanan gönüllülerle birlikte milis sayısı 60’a kadar çıkmıştır.

Hazırlıkların tamamlanmasının ardından, bölgedeki bazı köprüler tahrip edilmiş ve Malgaç Köprüsü’ne yönelik baskın kararlaştırılmıştır. Operasyon, sabah saat 06.00 civarında Yunan müfrezesine karşı başlatılan ani ateşle uygulanmıştır. Kısa sürede köprüyü korumakla görevli 20 kişilik donanımlı ve makineli tüfeklerle güçlendirilmiş Yunan müfrezesi, topyekûn imha edilmiştir. Sultanhisar’dan gönderilen takviye Yunan kuvvetler ise Kuva-yı Milliye’ye ciddi bir zarar verememiştir. Baskın sırasında yalnızca bir milis hafif şekilde yaralanmıştır. Baskın sonrası demiryolu köprüleri ve rayları kullanılmaz hâle geldiğinden Yunanlar bir süre Aydın-Nazilli hattında sevkiyat yapamamışlardır.

Bu baskın, Kuva-yı Milliye’nin Batı Anadolu’daki ilk başarılı silahlı direniş örneklerinden biri olarak değerlendirilmekte ve yerel direnişin örgütlü biçimde şekillenmeye başlamasında dönüm noktası olarak kabul edilmektedir.

Sonrası

Nazilli’yi işgal eden Yunan taburu ile Aydın-Nazilli demiryolu hattının güvenliğini sağlamak amacıyla konuşlandırılan Yunan birlikleri, 16 Haziran’daki Malgaç Köprüsü Baskını'nın ardından ciddi şekilde tedirgin olmuştur. Türk kuvvetlerinin 19 Haziran 1919 günü saat 20.45’te Nazilli’ye taarruz edeceğine dair yayılan haberler ve bu bilgilerin telefon görüşmeleriyle doğrulanması, işgal güçleri arasındaki paniği artırmıştır.

Durumun ciddiyetini fark eden Nazilli’deki yaklaşık bir taburluk Yunan işgal gücü, 19-20 Haziran gecesi Nazilli’yi ani bir şekilde boşaltarak Aydın’a doğru geri çekilmiştir.

Dönemin tanıklarından Hacı Şükrü Bey, bu süreçte yaşananları şu şekilde aktarmaktadır:

“Nazilli Jandarma Tabur Komutanı Yüzbaşı Nuri, Mülazım Mustafa Beyler bilfiil benimle çalıştılar. O zaman Tümen komutanı olan Şefik Beyin müzaharetine nail oluyordum. Bilvasıta evvela namdar ve seci Yürük Ali Efe ve Kıllı Hüseyin Efe ile tanıştık. Ve her iki Efenin 38 kişilik maiyyei ile Sultanhisar Baskınını yaparak 19 Haziran’da Yunanlıların 60 kişilik bir müfrezesini kamilen imha eyledik. Sonra Mestan Efe v Kara Durmuş Efelerle Umurlu köprüsünü dinamitle attık. 21/22 Haziran gecesi Çerkesköy ve Yeniköy baskınlarını yapmıştık. Kara Durmuş Efe, şehit Mülazım Mehmet bu baskında büyük yararlılıklar gösterdiler. 23 gecesi Erbeyli baskınını yaptık. Düşman bu gece 80 ölü ve 150 yaralı verdi…”

Bu gelişmeler, Batı Anadolu’da Yunan işgaline karşı yürütülen silahlı direnişin halk desteğiyle güç kazandığını ve Kuva-yı Milliye hareketinin örgütlü bir yapıya kavuşmaya başladığını göstermektedir.