Süper Lig: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Meertyz (mesaj | katkılar)
192 değişiklik
Meertyz (mesaj | katkılar)
192 değişiklik
509. satır: 509. satır:
[[Dosya:Star full.svg|20px]] [[Dosya:Star full.svg|20px]] [[Dosya:Star full.svg|20px]]
[[Dosya:Star full.svg|20px]] [[Dosya:Star full.svg|20px]] [[Dosya:Star full.svg|20px]]
| <center>17
| <center>17
| 1962, 1963, 1969, 1971, 1972, 1973, 1987, 1988, 1993, 1994, 1997, 1998, 1999, 2000, 2002, 2006, 2008-
| 1962, 1963, 1969, 1971, 1972, 1973, 1987, 1988, 1993, 1994, 1997, 1998, 1999, 2000, 2002, 2006, 2008
! style="color:yellow; background-color:navy;"|Fenerbahçe SK
! style="color:yellow; background-color:navy;"|Fenerbahçe SK
[[Dosya:Star full.svg|20px]] [[Dosya:Star full.svg|20px]] [[Dosya:Star full.svg|20px]]
[[Dosya:Star full.svg|20px]] [[Dosya:Star full.svg|20px]] [[Dosya:Star full.svg|20px]]
| <center>17
| <center>17
| 1959, 1961, 1964, 1965, 1968, 1970, 1974, 1975, 1978, 1983, 1985, 1989, 1996, 2001, 2004, 2005, 2007,
| 1959, 1961, 1964, 1965, 1968, 1970, 1974, 1975, 1978, 1983, 1985, 1989, 1996, 2001, 2004, 2005, 2007
! style="color:white; background-color:black;" | Beşiktaş JK
! style="color:white; background-color:black;" | Beşiktaş JK
[[Dosya:Star full.svg|20px]] [[Dosya:Star full.svg|20px]]
[[Dosya:Star full.svg|20px]] [[Dosya:Star full.svg|20px]]

Sayfanın 14.03, 12 Mayıs 2010 tarihindeki hâli

Şablon:Futbol Ligi

Turkcell Süper Lig, (Eski isimleri: Milli Lig, Türkiye Birinci Futbol Ligi, Türkiye 1. Süper Futbol Ligi) 1959 yılında Milli Lig adıyla kurulmuştur ve şu an Türkiye'nin en üst düzeydeki futbol ligidir. Turkcell Süper Lig, Türkiye Futbol Federasyonu'na bağlıdır. Son şampiyon Beşiktaş JK'dır.

Milli Lig'den Önce Türkiye'de Futbol

Milli Lig kurulmadan önce Türkiye'nin bazı illerinde (İstanbul, İzmir, Eskişehir, Adana, Trabzon, Bursa)[1] mahalli ligler kurulmuştu. Bu liglerden İstanbul Ligi ise yabancılar (özellikle İngiliz) askerler ve tüccarlar [2]tarafından kurulmuştur. Türkiye topraklarında yapılan ilk maç ise 1897 yılında İzmir'den İstanbul'a gelen İzmir Karması'yla İstanbul Karması arasında oynanmıştır.[1]

Bu futboldan uzak kalış ve Türk topraklarındaki bu oyunun başkalarınca oynanması Galatasaray Lisesi 10. sınıf öğrencilerinden Ali Sami Yen'in zoruna gider ve arkadaşlarını toplayarak Galatasaray'ı kurar. [3] Galatasaray ile başlayan Türk kulüpleri Fenerbahçe, Vefa, Beykoz, Beşiktaş, Altay ve Karşıyaka ile devam eder. Bu kulüplerin kurulması Cuma Ligi,Pazar Ligi,İstanbul Şampiyonluğu Ligi gibi organizasyonların oluşmasını beraberinde getirir. O dönemde Beşiktaş kulübü lig kurulması önerisini getirir ama bazı kulüpler bu öneriyi kabul etmezler.Beşiktaş kulübü önerisini kabul eden takımlarla birlikte İstanbul Türk İdman Birliği Ligi'ni kurar.

Bu kulüplerin kurulup gelişmeye başlayacağı bu dönemde önce Balkan Savaşları'nın daha sonra da I.Dünya Savaşı'nın çıkması ve eli silah tutan herkesin askere alınmasıyla futbol sahaları boş kalır ve Türk Futbolu 11 yıllık bir kesintiye uğrar(1912-1923).

Cumhuriyetin kurulması ile her alanda olduğu sporda da atılımları beraberinde getirdi. Bu dönemin en önemli olayı ise Türk İdman Cemiyetleri İttifakı yani günümüzdeki adıyla Türkiye Futbol Federasyonu'nun kurulması olmuştur.Futbol Federasyonunun kurulması ile Türk futbolu tek bir çatı altında toplanmıştır.

Kuruluş

1959 öncesi

Dosya:Ripped net.jpg
1959 yılında ilk kez düzenlenen Türkiye 1. Futbol Ligi'nin final karşılaşmalarının ilk maçı olan Galatasaray SK - Fenerbahçe SK maçında Metin Oktay'ın ağları delen golü.

1930'lu yıllardan 1950'lerin sonlarına kadar Türkiye'de futbol İstanbul, İzmir, Ankara, Eskişehir, Adana, Bursa ve Trabzon şehirlerinin takımlarının ağırlıkta olduğu Milli Küme adlı deplasmanlı ligde oynanmıştır. Milli Küme boyunca Fenerbahçe 6, Beşiktaş 3, Galatasaray ve Güneş 1'er kere Türkiye şampiyonu olmuşlardır.Türkiye Milli Futbol Takımı'nın 1954 FIFA Dünya Kupası'na katılması ile birlikte profesyonel bir ligin kurulmasına karar verilmiş, Türkiye Futbol Federasyonu bir Milli Lig'in kurulması fikrini benimsemiştir. Milli Lig'in temelleri 1957 yılında düzenlenen Federasyon Kupası ile atımıştır. Federasyon Kupası 1957 ve 1958 yılında Lig düzeninde oynanmış, bu iki sezonda kupayı Beşiktaş JK kazanmıştır.[4]

1959 ve 1960'lar

1958 yılında düzenlenen Türkiye 1. Futbol Ligi'nin ilk sezonunda maçlar sadece İstanbul,Ankara ve İzmir takımlarını katıldığı, 8'er takımdan oluşan Beyaz ve Kırmızı adlı iki grupta oynanmış, o tarihteki statü uyarınca beyaz grubun lideri Fenerbahçe SK ile kırmızı grubun lideri Galatasaray SK finalde karşılaşmıştır. İlk maçı Galatasaray SK 1-0, ikinci maçı ise Fenerbahçe SK 4-0 kazanınca, Türkiye 1. Futbol Ligi'nin ilk şampiyonu Fenerbahçe olmuştur.[5]

Beşiktaş JK'nın futbol maçlarını oynadığı BJK İnönü Stadı'ndan bir maç anında Beşiktaş Çarşı Grubu taraftarlarının artan terör eylemlerini protesto amaçlı 2006 yılındaki Gaziantepspor maçındaki "81 ile 81 bayrak" adlı Türk bayraklı eylemi.

1959 - 1960 sezonundan itirbaren ise grup sistemi kaldırılmış ve Türkiye 1. Futbol Ligi bugünkü statüsü ile oynanmaya başlamıştır. 1962 yılında Türkiye tam üyelik için UEFA'ya başvurmuş ve UEFA'da Türkiye'nin başvurusunu kabul etmiştir. UEFA üyesi olunduğu için Avrupa Kupa Galipleri Kupası'na Türkiye'nin de takım göndermesi gerekmekteydi ve bu nedenle Türkiye Futbol Federasyonu tarafından Türkiye Kupası organize edilmeye başlanmış, bu kupa organizasyonu ilk kez 1962 yılında düzenlenmiştir.Bu kupanın ilk sahibi Galatasaray SK olmuştur.

1970'ler

Bu döneme Türk Futbolu'nun içinde değişimlerin ve yabancı futbolcu ve teknik direktörlerin hakimiyetinin başladığı dönem olarak kabul edilmiştir. Bu dönemde Türkiye'de çalışan Ignác Molnár, Brian Birch, Didi ve Toma Kaleperoviç gibi antrenörler Türkiye Birnci Futbol Ligi'nde başarılı sonuçlar almış ama bu başarılara rağmen 1960 ve 1970'lerde Türk futbolu Avrupa'da Göztepe'nin oynadığı yarı finalden başka önemli bir başarı elde edememiştir.

1970 yılında ortaya çıkan ve Türk futbol tarihinde Anadolu İhtilali olarak geçen başarılar gerçekleşmiştir. TFF'nin 1965 yılında her ilin bir takımı olması için çıkardığı izinle birçok futbol kulübü kurulmuş ve Bursaspor (1963)'un öncülüğünde Boluspor (1965), Eskişehirspor (1965), Antalyaspor (1966), Sakaryaspor (1965), Kayserispor (1966), Kocaelispor (1966),Trabzonspor (1967), ve Samsunspor (1965) gibi uzun yıllar Birinci Lig'de mücadele etmiş ve hâla eden futbol takımları kurulmuştur.Önceleri Anadolu'nun sesini sadece duyuran Altay-Göztepe-Gençlerbirliği gibi bir kaç takım bulunurken Trabzonspor'un ligde ve kupada şampiyonluklar kazanması , Eskişehirspor'un üst üste ikincilikler alması, Samsunspor, Boluspor ve Bursaspor'un üst sıraları zorlaması, Anadolu'da futbola olan ilgi ve merakı artırmıştır.

1980'ler

1980'lere gelindiğinde Türk futbol anlayışında bazı değişiklikler olmuş ve özellikle Alman teknik direktör Jupp Derwall'ın Türkiye'ye gelmesi ile Türk Futbolu'nda tesisleşme başlamıştır. Ayrıca Derwall'ın Galatasaray'a sistemli futbol oynatması ve Galatasaray SK'nın bu oyun anlayışı ile Avrupa Şampiyon Kulüpler Kupası'nda yarı final oynaması bu sistemin kalıcı olmasını sağlamıştır. Bu değişimlerden diğer kulüpler de etkilenmiş ve Türkiye'de sistemli futbol oynanmaya başlamıştır.

1990'lar

1992'de Türkiye Futbol Federasyonu'nun özerkleşmesi ile Süper Lig takımlarının naklen yayınları gelire çevirilmesiyle kasaları doldu. Türkiye Futbol Federasyonu dev anlaşmalarla futbol ekonomisinde milyonlarca dolarlık bir katma değer oluşturdu. Futbol ekonomisinin önemi kulüpler tarafından da anlaşıldı, sponsorluk gelirleri bu alanda da devreye sokuldu. Futbol kulüplerinin ve Türk Milli Takımı'nın birçok sponsorluk anlaşması bu dönemlerde yapıldı.[6]

Türkiye Birinci Futbol Ligi 1996'dan 2000'e kadar Cine 5,2000'den 2001'e kadar da Teleon'da yayınlandı. 2001'den itibaren de Digitürk bünyesindeki Lig Tv'den yayınlanmaktadır. Lig Tv 2010 yılına kadar yayın haklarını elinde bulundurmaktadır.[7]

Türkiye Birinci Futbol Ligi 2002/03 sezonu başında Türkiye Süper Ligi,2005/06 sezonunda Turkcell'in Lige sponsor olmasıyla da Turkcell Süper Lig adını aldı.[8]

Futbol anlamında ise 90'ların başına Beşiktaş sonuna ise Galatasaray damgasını vurmuştur. 90'lı yıllarda Beşiktaş 4, Galatasaray 5, Fenerbaçe ise 1 kez şampiyon olmuştur.

Süper Lig kuralları

Süper Lig'e katılabilme

Süper Lig bir önceki sezondan ilk 15 takım ve aynı sezonun bir alt liginden gelen 3 takımla beraber 18 takımla oynanır. Kulüplerin Süper Lig'de mücadele edebilmesi için;

  • Federasyonun Süper Lig için getirdiği kriterleri uygulamak zorundadırlar. Belirlenmiş kriterlerlerden bir veya birkaçının uygulanmaması halinde federasyon söz konusu takımın tecilini iptal edebilir.
  • Süper Lig’e katılacak olan Kulüpler; TFF tarafından düzenlenen “Süper Lig Katılım Formu” nu eksiksiz olarak doldurup onaylayarak TFF’nin belirleyeceği tarihe kadar göndermek zorundadırlar. Söz konusu formları TFF’ ye göndermeyen, TFF talimat ve genelgelerine uygun düzenlemeleri yerine getirmeyen Kulüpler Süper Lig müsabakalarına katılamazlar.
  • Tescil edilecek kulüpler, işbu statü ekinde bulunan “Taahhütname” yi vermek ve TFF tarafından belirlenen tescil ve aidat ücretlerini ödemek zorundadırlar.

Bu statü hükümlerine göre 2009/10 sezonunda;

a)Süper Lig’e terfi eden kulüplerden alınacak tescil ücreti 500 TL olarak,
b)Tescil edilen kulüplerin TFF’ye ödeyecekleri aidat 250 TL olarak belirlenmiştir.
  • Kulüpler, Süper Ligi’nde mücadele eden takımından başka, Ümit ve Genç Milli takımların alt yapısını oluşturmak ve kendi alt yapılarını güçlendirmek amacıyla, TFF tarafından belirlenecek esaslar çerçevesinde oluşturulacak alt yapı liglerine Kulüp Lisans Talimatı hükümleri de dikkate alınarak katılmak zorundadırlar.
  • Süper Ligi’e katılan kulüpler; gelir ve gider cetvellerini, bilançolarını ve gelecek sezonu kapsayan bütçeleri ile Genel Kurul Tutanaklarını yıllık Genel Kurullarında onaylandığı biçimi ile ve ilgili Genel Kurul tarihinden itibaren 30 gün içerisinde TFF’ye sunmalıdır. Herhangi bir kulübün bu yükümlülüğünü yerine getirmemesi veya bu açıdan yanlış yönlendirici bilgi vermesi durumunda bu kulübe bir uyarı verilir ve yetkililerinin hakları askıya alınır.
Kulübün sözü edilen yükümlülüğünü uyarı tarihinden itibaren 30 gün içerisinde yerine getirmemesi durumunda puan silme yaptırımı uygulanır. Kulübün sözü edilen yükümlülüğünü ilave 30 gün içerisinde de yerine getirmemesi durumunda küme düşürülür.
  • UEFA Kulüp Lisans Sistemi ve TFF’nin Kulüp Lisans Talimatı doğrultusunda Süper Lig kulüplerinin:
  • Sportif Kriterler
  • Altyapı (Tesis) Kriterleri
  • Personel ve İdari Kriterleri
  • Hukuki Kriterler
  • Mali Kriterler

hususunda gerekli düzenlemeleri ve hazırlıkları yapmaları zorunludur.

  • Kulüpler Yönetim Kurulu Başkan ve Üyeleri dışında, profesyonel yönetim şekline sahip olmak ve müsabakaların düzenli şekilde oynanmasını sağlamak amacıyla;
  • Genel Müdür
  • Güvenlik Sorumlusu
  • Stadyum Müdürü
  • Medya Sorumlusu
  • Bilet Sorumlusu
  • Akreditasyon Sorumlusu

Pozisyonlarını görevlendirmek ve bu pozisyonlara ilişkin bilgileri TFF’ye belirlenen süreler içerisinde ibraz etmek zorundadırlar. Yukarıda bahsi geçen görevlilerin farklı kişilerden oluşması ve TFF tarafından sertifika verilmesi zorunludur.[9]

Lig düzeni

3 Mart 2007 tarihinde Beşiktaş JK - Galatasaray SK arasında oynanan ve Beşiktaş JK'nın 2-1 galibiyeti ile biten maçtan önce İstiklâl Marşı okunma anı.

Süper Lig 18 takımdan oluşur. Sezon Ağustos'da başlar ve Mayıs'ta sona erer. Maçlar federasyonun belirlediği saatlerde bir orta, iki yardımcı bir de dördüncü hakem tarafından yönetilir. Her maç öncesi İstiklâl Marşı söylenir. Eğer saygı duruşu yapılacaksa bu İstiklâl Marşı'ndan önce yapılır.

Takımlar sezon boyunca her takımla iki kez karşılaşırlar. Bu maçların bir tanesi takımın kendi sahasında diğer maçta rakibinin sahasında oynanır. Böylelikle bir sezon sonunda bir takım 34 maç yapmış olur. Diğer takımlar da ele alınırsa bir Süper Lig sezonu 34 haftada 306 karşılaşmadan oluşur. Maçın bir tarafın galibiyetiyle bitmesi halinde maçı kazanan takım üç puan kazanır. Kaybeden takım ise puan alamaz. Eğer maç bir tarafın galibiyetiyle sonuçlanmamışsa yani berabere bitmişse iki takım da birer puan kazanırlar.

Sezon sonunda takımlar aldıkları bu puanlara göre sıralanırlar. En çok puan toplayan takım şampiyon olurken en az puan toplayan üç takım bir alt lig olan Bank Asya 1. Lig'e düşer.

İkili Averaj

Sezon sonunda iki takım aynı puana sahiplerse:

  • 1) kendi aralarında yapılan maçlara bakılır. Eğer sonuçlar aynıysa;
  • 2) genel averaj göz önüne alınır. Rakibine üstünlük sağlayan takım daha üst sırada yer alır. Örneğin;
  • 1. Durum

 
Takım A 3–0 Takım B
   
 

 
Takım B 6–0 Takım A
   
 


Bu sonuçlar alındığında B Takımı, A Takımı'na sıralamada üstünlük sağlar.

Takım P O G B M A Y Av.
Takım B 3 2 1 0 1 6 3 3
Takım A 3 2 1 0 1 3 6 -3
  • 2. Durum

 
Takım A 3–0 Takım B
   
 

 
Takım B 3–0 Takım A
   
 

 
Takım A 2–0 Takım C
   
 

 
Takım C 1–1 Takım A
   
 

 
Takım B 1–0 Takım C
   
 

 
Takım C 4–4 Takım B
   
 


Bu sonuçlar alındığında A Takımı, B Takımı'na sıralamada üstünlük sağlar.

Takım P O G B M A Y Av.
Takım A 7 4 2 1 1 6 4 2
Takım B 7 4 2 1 1 8 7 1

Üçlü ve daha fazla averaj

Sezon sonunda üç veya daha fazla takım aynı puana sahiplerse kendi aralarında yapılan maçlara bakılır. Eğer sonuçlar aynıysa genel averaja bakılır. Diğer rakiplerine üstünlük sağlayan takım daha üst sırada yer alır. Örneğin;

Bu örneği 2007/08 sezonunda yaşanan olayla gösterirsek;

 
Beşiktaş 1–2 Sivasspor
   
 

 
Sivasspor 1–2 Beşiktaş
   
 

 
Fenerbahçe 1–0 Sivasspor
   
 

 
Sivasspor 1–4 Fenerbahçe
   
 

 
Fenerbahçe 2–1 Beşiktaş
   
 

 
Beşiktaş 1–2 Fenerbahçe
   
 


2007/08 Sezonu Puan Durumu[10]

Team P O G B M A Y Av. A(3) Y(3) Av.(3)
Fenerbahçe 73 34 22 7 5 72 37 35 9 3 +6
Beşiktaş 73 34 23 4 7 58 32 26 5 7 -2
Sivasspor 73 34 23 4 7 57 29 28 4 8 -4

Sivasspor Kulübü ikili averajda Beşiktaş JK ile eşit genel averajda da Beşiktaş’tan üstün olmasına rağmen Fenerbahçe SK’ya daha farklı sonuçlarla yenildiği için ligi 4. sırada tamamlamıştır.[11]

Avrupa Kupalarına Katılabilme

Süper Lig TFF'ye,TFF'de UEFA'ya bağlı olduğu için bir sezon sonunda başarılı takımlar UEFA'nın organize ettiği,UEFA Şampiyonlar Ligi, UEFA Avrupa Ligi organizasonlarından birine katılır. UEFA kurallarına göre, bir ülkenin belli bir sezonda kaç takım göndereceği ve bu takımların hangi aşamalardan kupa mücadelesine başlayacağı, o ülkenin bir önceki sezonda topladığı UEFA ülke puanlarına göre hesaplanır.

Aşağıdaki tablo 2010 yılı UEFA puanlarına göre ülke sıralamalarını ve katılmaya hak kazanan takımları göstermektedir[12][13].

Sıra Ülke Puan Adet Şampiyonlar Ligi Avrupa Ligi
Grup Ö4(Ş) Ö3(Ş) Ö4(Ş) Ö3(Ş) Ö2 Ö1 Ö4 Ö3 Ö1 Ö1
1 İngiltere 73.285 7 Ş,#2,#3 #4 - - - - -   KG,#5 #6 - -
2 İspanya 71.471
3 İtalya 58.052
4 Almanya 55.374 6 Ş,#2 #3 - - - - -   KG,#4 #5 - -
5 Fransa 47.073
6 Rusya 41.291 6 Ş,#2 - #3 - - - -   KG,#4 #5 - -
7 Ukrayna 39.350 6 Ş - #2 - - - -   KG,#3 #4 #5 -
8 Romanya 38.991
9 Hollanda 38.713
10 Portekiz 33.962 5 Ş - #2 - - - -   KG #3 #4 -
11 Türkiye 33.650
12 İsviçre 28.125
13 Yunanistan 27.299 5 - #2 - Ş - -   KG #3 #4 -
14 Danimarka 26.950
15 İskoçya 25.625
16.-18. Ülkeler 4 - - - - - Ş -   - KG,#2 #3 -
19.-21. Ülkeler 4 - - - - - Ş -   - KG #2,#3 -
22.-27. Ülkeler 4 - - - - - Ş -   - KG #2 #3
28.-34. Ülkeler 4 - - - - - Ş -   - - KG,#2 #3
35.-47. Ülkeler 4 - - - - - Ş -   - - KG #2,#3
48.-51. Ülkeler 4 - - - - - - Ş   - - KG #2,#3
52.-53. Ülkeler 2 - - - - - - Ş   - - - KG

Notlar
Grup : Şampiyonlar Ligine doğrudan grup aşamasından başlayan takımlar
Ö* : Ön eleme *. turu
Ş : Şampiyon takım. Ön Eleme turu şampiyonlar arası eşleşme.
Ş : Ön eleme turu şampiyon olmayan takımlar arası eşleşme.
KG : Kupa Galibi.

Tablodan da anlaşılabileceği gibi 2008-2009 sezonu[14] sonuçlarına göre şampiyon olan Beşiktaş, Şampiyonlar Ligine grup aşamasında başlamış, lig ikincisi Sivasspor ön eleme 3. turundan başlamış, lig üçüncüsü Trabzonspor Avrupa Ligine ön eleme 4. turundan başlamış (kupa galibi olan Beşiktaş'ın yerini alarak), lig dördüncüsü Fenerbahçe ön eleme 3. turundan başlamış (Trabzonspor'un yerini alarak) ve lig beşincisi Galatasaray da ön eleme 4. turundan başlamıştır (Fenerbahçe'nin yerini alarak). Şayet ülke puanı sıralamasında Türkiye 9. sıraya yükselebilirse Avrupa Ligine 1 takım daha gönderme şansını yakalayacak, 13. sıraya gerilerse de şampiyon olan takım grup aşamasından değil ön eleme 3. turdan başlamak zorunda kalacaktır.

Ödüller

1 adet Turkcell Süper Lig Kupası, 50 adet madalya ve para.

Kupa

10 Mayıs 2008 tarihli Süper Lig'in son hafta maçı olan Galatasaray SK- Gençlerbirliği Oftaşspor karşılaşması ve Galatasaray SK'nın 2-0 galibiyeti sonlanan mücadelenin maç öncesi.
  • TFF tarafından belirlenecek esaslar çerçevesinde Süper Lig Müsabakaları sonunda birinci olacak kulübe şampiyonluk kupası verilir.
  • Kupanın tasarımına ve üretimine TFF karar verir.Bu nedenle düzeni değişebilir.
  • Kupa töreni organizasyonu TFF tarafından yapılır. Kulüpler TFF’nin belirleyeceği organizasyon kurallarına uymak ve Kupa törenine katılmak zorundadırlar.[9]

Madalyalar

Süper Lig Müsabakaları sonunda birinci olan kulübün futbolcu, teknik heyet ve yöneticilerine, bu başarılarını simgeleyen toplam 50 adet olmak üzere birer madalya verilir.[9]

Para

Sezonu birinci sırada bitiren takım Türkiye Futbol Federasyonu tarafından dağıtılan dayanışma parası, ligin isim hakkı gelirleri ve performans primlerinin yanı sıra 6.5 milyon TL’de şampiyonluk ödülüne sahip olacak.[15]

Sponsorluk

Süper Lig'in isim sponsoru Turkcell'dir. Turkcell Süper Lig'le beraber 2007-08 sezonunda 10 takımın da ana sponsoruydu. Süper Lig'in 2009-10 sezonu sponsorları:

Yayın hakları

Maçlar Digitürk'te yer alan 77. kanaldan (Lig TV) yayınlanmaktadır. 2008-2009 yılından itibaren dört büyüklerin kendi evlerinde oynadığı maçlar HD yayın teknoloji ile yayınlanmaktadır.Maçların şikeye karşı olası bir şekilde aynı saatte yayınlanması gerektiğinde Spormax,Kanal 202 ve Kanal 203 devreye girer.

Televizyon yayınları

2008 - 2009 Sezonunda oynanan Özel ve Resmi Futbol Müsabakaları’ndan; Turkcell Süper Lig müsabakaları yalnız TFF ile sözleşme imzalamış olan yayıncı kuruluş tarafından UEFA ve Yayın Talimatı hükümlerine uygun olarak televizyondan yayınlanabilmektedir.

TFF’nin kulüpler adına ve hesabına yayın sözleşmesi imzaladığı kuruluşların en iyi şartlarda yayın yapabilmesi için gerekli ortamın sağlanması ev sahibi kulübün sorumluğundadır. Talimat ve bu statü ekinde belirlenen esaslara uygun olarak yapılacak yayına ilişkin hazırlıkların ve/veya yayının yapılmasının engellenmesi, yayının kısıtlanması ve/veya yayının devamına engel olunması halinde ev sahibi kulüp hakkında Futbol Disiplin Talimatı hükümleri uygulanır.[9]

Radyo yayınları

2008 - 2009 sezonunda oynanan özel ve resmi Futbol Müsabakaları’ndan; Turkcell Süper Lig Müsabakaları yalnız TFF ile sözleşme imzalamış olan yayıncı kuruluş/kuruluşlar tarafından UEFA ve Yayın Talimatı hükümlerine uygun olarak radyodan yayınlanabilir.

Ev sahibi kulüpler yayıncı firmanın en uygun şekilde görev yapmasını sağlamakla yükümlüdür.TRT RADYO 3 yıllık yayın hakkını almıştır.[9]

Resmi maç topu

Boş kaynak (yardım) 


Turkcell Süper Lig'in resmi topu, Nike Total 90 Omni'dir. Bu Nike Total 90 Omni topu 2008/2009 sezonu itibariyle üzerindeki Turkcell Süper Lig amblemi ile oynanmaktadır.

Turkcell Süper Lig 2009-10

Dosya:Süper Lig 2009-10.png
Takım Şehir Kuruluş Ne Zamandır
Bu Ligde?		 Geçen Sezon[16] Stadyum Kapasite Ağ Adresi
Ankaragücü Ankara 1910 1981-82 13. 19 Mayıs Stadyumu 19,209 MKE Ankaragücü
Ankaraspor AŞ Ankara 1978 2004-2005 10. Yenikent ASAŞ Stadyumu 19,626 Ankaraspor AŞ
Antalyaspor Antalya 1966 2008-2009 12. Antalya Atatürk Stadyumu 12,000 Antalya SK
Beşiktaş JK İstanbul 1903 1959 1. BJK İnönü Stadı 32.086 Beşiktaş
Bursaspor Bursa 1963 2006-2007 6. Bursa Atatürk Stadyumu 18.857 Bursa SK
Denizlispor Denizli 1966 1999-2000 14. Denizli Atatürk Stadyumu 15,427 Denizli SK
Diyarbakırspor Diyarbakır 1968 2009-2010 Bank Asya 1. Lig 2. Diyarbakır Atatürk Stadyumu 12.963 Diyarbakır SK
Eskişehirspor Eskişehir 1965 2008-2009 11. Eskişehir Atatürk Stadı 18,608 Eskişehir SK
Fenerbahçe SK İstanbul 1907 1959 4. Fenerbahçe Şükrü Saracoğlu Stadyumu 55,500 Fenerbahçe SK
Galatasaray İstanbul 1905 1959 5. Ali Sami Yen Stadyumu 24,500 Galatasaray SK
Gaziantepspor Gaziantep 1969 1990-1991 8. Kamil Ocak Stadyumu 16,981 Gaziantep SK
Gençlerbirliği SK Ankara 1923 1989-1990 15. 19 Mayıs Stadyumu 19,209 Gençlerbirliği SK
İstanbul BB İstanbul 1990 2007-2008 9. Atatürk Olimpiyat Stadyumu 76,092 İstanbul Büyükşehir Belediyesi SK
Kayserispor Kayseri 1937 2004-2005 7. Kayseri Kadir Has Şehir Stadyumu 32,864 Kayseri SK
Kasımpaşa SK İstanbul 1921 2009-2010 Bank Asya 1. Lig Play-Off Recep Tayyip Erdoğan Stadı 9.576 Kasımpaşa SK
Manisaspor Manisa 1965 2009-2010 Bank Asya 1. Lig Şampiyon Manisa 19 Mayıs 18.000 Manisa SK
Sivasspor Sivas 1967 2005-2006 2. Sivas 4 Eylül Stadyumu 14,998 Sivas SK
Trabzonspor Trabzon 1967 1974-1975 3. Hüseyin Avni Aker Stadyumu 32.946 Trabzon SK

İstatistikler

Şampiyonluklar

Kulüp Şampiyonluk Kazanılan yıllar
Galatasaray AŞ

17
1962, 1963, 1969, 1971, 1972, 1973, 1987, 1988, 1993, 1994, 1997, 1998, 1999, 2000, 2002, 2006, 2008 Fenerbahçe SK

17
1959, 1961, 1964, 1965, 1968, 1970, 1974, 1975, 1978, 1983, 1985, 1989, 1996, 2001, 2004, 2005, 2007 Beşiktaş JK

13
1957, 1958, 1960, 1966, 1967, 1982, 1986, 1990, 1991, 1992, 1995, 2003, 2009
Trabzonspor

6
1976, 1977, 1979, 1980, 1981, 1984


16 Mart 2008 tarihinde Beşiktaş JK ile Trabzonspor Kulübü arasında oynanan ve Beşiktaş JK'nın 3-0 galibiyeti ile biten Turkcell Süper Lig maçı.

Süper Lig bugüne kadarki tarihinde 4 farklı şampiyon görmüş, şampiyonluklar galatasaray 17 ve fenerbahçe 17, beşiktaş JK 13 trabzonspor'da 6 şampiyonluk olmak üzeredir.


Türkiye 1.Liginin başladığı tarih TFF tarafından 1959 yılı olarak kabul edilmesine karşın, TFF Tahkim Kurulunun 09.05.2002 tarih, 2002/52E ve 2002/68K sayılı kararı tahtında BEŞİKTAŞ KULÜBÜNÜN 1956-1957 ve 1957-1958 sezonlarında Türkiye Ligi şampiyonu olduğuna ve bu şampiyonlukların TFF Yıldız Kriterine dahil edileceğine karar verilmesi sebebi ile toplam şampiyonluk sayısı, toplam lig sezonu sayısından 2 fazladır.


Bu takımlar arasından en iyi performans ise Trabzonspor'dan gelmiştir. Trabzonspor, 1975 - 1976 ve 1983 - 1984 sezonları arasında 6 şampiyonluk 3 ikincilik yaşamıştır.

Bu dört takım dışında şampiyonluğa en çok yaklaşan takım ise Eskişehirspor Kulübü olmuştur. Eskişehirspor, 1969 - 1975 yılları arasında 3 ikincilik, 2 üçüncülük ve 3 kez de dördüncülük ünvanlarına sahip olmuştur.[17] Eskişehirspor, 1969 [18] ve 1972 [19] yıllarında elde ettiği ikinciliklerde şampiyonun 3 puan gerisinde kalmış ve şampiyonluk ünvanına sahip olamamıştır. Eskişehirspor dışında ise, Adanaspor 1980 - 1981 sezonunda ikinci, Altay, Gençlerbirliği, Samsunspor ve Gaziantepspor 2 kere üçüncü, Göztepe, Boluspor, Zonguldakspor ve Malatyaspor ise 1 kere üçüncü olma başarısı göstermişlerdir. Sivasspor Kulübü 2007 - 2008 sezonunda şampiyonluğa yaklaşmış fakat 3'lü averajla dördüncü olmuştur. 2008 - 2009 sezonunda 17 hafta aralıksız lider giden Sivasspor 3 hafta kala liderliği Beşiktaş'a kaptırmış ve ligi ikinci bitirerek Şampiyonlar Ligi elemesi oynamaya hak kazanmıştır. Sivasspor, sırasıyla Beşiktaş, Galatasaray, Fenerbahçe ve Trabzonspor'dan sonra Şampiyonlar Ligi elemesi oynayan 5.Türk takımı olmuştur.

Anadolu takımlarının başarıları

  • Trabzonspor'un 6 şampiyonluğu, 3 ikinciliği,
  • Eskişehirspor'un 3 ikinciliği, 2 üçüncülüğü ve 3 dördüncülüğü,
  • Samsunspor'un 2 üçünçülüğü, 2 dördüncülğü ve Balkan Kupası Şampiyonluğu. En fazla Liderlik koltuğunda oturan 5. takım.
  • Adanaspor'un 1 ikinciliği, 3 Kez UEFA kupasına, 1 kez de Balkan kupasına katılma şansı elde etti.
  • Sivasspor'un 2007/08 ve 2008/09 sezonda ilk yarıyı lider tamamlaması ve 2008/09 sezonunda liderliği 17 hafta sürdürüp ligi 2. bitirmesi.
  • Gaziantepspor 'un 2 lig üçüncülüğü ve UEFA kupasında Roma,Lens,Le Mans gibi takımları kendi evinde yenmesi
  • Altay'ın 2 üçüncülüğü ve bir çok kez elde ettiği dördüncülük.
  • Göztepe'nin 1 üçüncülüğü ve 4 dördüncülüğü, uefa'da yarı final, kupa galipleri kupası'nda çeyrek final oynaması, Atletico Madrid gibi takımları kupadan elemesi.[20] [21].

Lige Katılımlar

Turkcell Süper Lig Şampiyonları
Sezon Şampiyon
1957 Beşiktaş JK
1958 Beşiktaş JK
1959 Fenerbahçe SK
1959-60 Beşiktaş JK
1960-61 Fenerbahçe SK
1961-62 Galatasaray SK
1962-63 Galatasaray SK
1963-64 Fenerbahçe SK
1964-65 Fenerbahçe SK
1965-66 Beşiktaş JK
1966-67 Beşiktaş JK
1967-68 Fenerbahçe SK
1968-69 Galatasaray SK
1969-70 Fenerbahçe SK
1970-71 Galatasaray SK
1971-72 Galatasaray SK
1972-73 Galatasaray SK
1973-74 Fenerbahçe SK
1974-75 Fenerbahçe SK
1975-76 Trabzonspor
1976-77 Trabzonspor
1977-78 Fenerbahçe SK
1978-79 Trabzonspor
1979-80 Trabzonspor
1980-81 Trabzonspor
1981-82 Beşiktaş JK
1982-83 Fenerbahçe SK
1983-84 Trabzonspor
1984-85 Fenerbahçe SK
1985-86 Beşiktaş JK
1986-87 Galatasaray SK
1987-88 Galatasaray SK
1988-89 Fenerbahçe SK
1989-90 Beşiktaş JK
1990-91 Besiktas JK
1991-92 Beşiktaş JK
1992-93 Galatasaray SK
1993-94 Galatasaray SK
1994-95 Besiktas JK
1995-96 Fenerbahçe SK
1996-97 Galatasaray SK
1997-98 Galatasaray SK
1998-99 Galatasaray SK
1999-00 Galatasaray SK
2000-01 Fenerbahçe SK
2001-02 Galatasaray SK
2002-03 Beşiktaş JK
2003-04 Fenerbahçe SK
2004-05 Fenerbahçe SK
2005-06 Galatasaray SK
2006-07 Fenerbahçe SK
2007-08 Galatasaray SK
2008-09 Beşiktaş JK
Daha fazla bilgi: [[:
Süper Lig şampiyonları]]

1959'dan bu yana kadar lige katılan takımlar. Bu listeye 2009/2010 sezonu dahil edilmiştir.

Türkiye Birinci Futbol Liginde İlkler ve Enler

Ana madde: Türkiye Birinci Futbol Liginde İlkler ve Enler

[23][24][25][26][3]

  • Lig tarihinde namağlup şampiyon olan ilk ve tek takım Beşiktaş'tır. (91-92 sezonu)
  • Türkiye Birinci Futbol Ligi'nde en fazla gol atan futbolcu 249 golle Hakan Şükür'dür.
  • Türkiye Birinci Futbol Ligi'nde ilk 3 yıldızı alan takım Galatasaray'dır.
  • Türkiye Birinci Futbol Ligi'nde İstanbul dışından şampiyon olan ilk ve tek Anadolu takımı Trabzonspor'dur.
  • Türkiye Birinci Futbol Ligi'nde ilk penaltı atışını 15 Mart 1959 tarihinde Fenerbahçe`nin Beykoz`u 2-1 yendiği maçta sarı-lacivertli takımdan Lefter Küçükandonyadis attı.
  • Türkiye Birinci Futbol Ligi'nde en uzun süre yenilmeyen takım Beşiktaş'tır. (Siyah-beyazlılar, 1990-91 sezonunun 26. haftasında Ankara`da Gençlerbirliği`ne 2-0 yenildikten sonra, 1991-92 sezonunu yenilgisiz kapattı. Kara Kartallar tam 48 hafta (56 Maç) sonra, 1992-93 sezonunun 13. haftasında Galatasaray`a 3-1 yenilerek, muhteşem seriye son vermek zorunda kaldı.İki senede sadece 1 yenilgi aldı.)
  • Türkiye Birinci Futbol Ligi'nde kendi sahasında üst üste en çok maç kazanma rekoru Galatasaray'a aittir. (2000-2001 sezonu 32. haftasında 1-2 kaybedilen Ankaragücü maçından, 2002-2003 sezonu 16. haftasında 0-1 kaybedilen Beşiktaş maçına kadar Galatasaray Ali Sami Yen Stadyumunda üst üste 25 lig maçını kazanmıştır.)
  • Türkiye Birinci Futbol Ligi'nde ilk gol 21 Şubat 1959 tarihinde İzmirsporlu Özcan Altuğ tarafından atıldı. Aynı zamanda ilk gol de Beykozspor kalecisi Sıtkı tarafından yenildi ve ilk gol kararını da hakem Osman Yeşeren verdi (İzmirspor: 2 - Beykoz:1).
  • Türkiye Birinci Futbol Ligi'nde ilk penaltı golü 15 Mart 1959 tarihinde Lefter Küçükandonyadis tarafından atılmıştır.
  • Türkiye Birinci Futbol Ligi'nde en uzun sezon 42 hafta oynanan 1962-63 sezonu.
  • Türkiye Birinci Futbol Ligi'nde en gollü beraberlikler 4 - 4 lük sonuçlarla 1967/68'de Beşiktaş - Galatasaray, 1982/83'de Fenerbahçe - Galatasaray 1995/96'da Samsunspor - İstanbulspor, 2000/01'de Adanaspor - Kocaelispor, 2001/02'de Gençlerbirliği - Diyarbakırspor, Kocaelispor - Ankaragücü, 2006/07'de Beşiktaş - Antalyaspor, Kayserispor-Antalyaspor ve 2007-08'de Kayserispor - Gaziantepspor maçlarında alındı.
  • Türkiye Birinci Futbol Ligi'nde en farklı galibiyet Adana Demirspor karşısında 10-0'lık skor ile Beşiktaş'a aittir. Ayrıca Beşiktaş'ın bu maçtaki ilk 11'i tamamen yerli oyunculardan oluşmaktaydı.(1989-90)
  • Lig tahinde en gollü maç 1991-92 sezonunda oynanan ve Fenerbahçe'nin 8-4'lük galibiyetiyle sonuçlanan Fenerbahçe- Gaziantepspor maçıdır.
  • Türkiye Birinci Futbol Ligi'nde en uzun süre ligde yer alan takımlar,Galatasaray,Fenerbahçe,Beşiktaş(50 sezon), Ankaragücü (46 sezon), üç kez küme düşmesine karşın Altay (41 sezon), Bursaspor (40 sezon), Gençlerbirliği ise (37 sezon).
  • Malatyaspor 1. ligde oynadığı 6 sezon içinde 10 galibiyetin altına hiç düşmezken, dört büyükler dışında bir sezonda 20 galibiyet sınırına ulaşan takımlar ise 1988/89 sezonunda 21 galibiyet alan Sarıyer, 2000/01 sezonunda 20 galibiyetle Gaziantepspor ve 2007/08 sezonunda 22 galibiyet alan Sivasspor.
  • Fenerbahçe son haftaya lider girmesine rağmen şampiyon olamayan ilk takımdır. (2005-06 sezonu)
  • Galatasaray 3 Büyük takım içerisinde yüzüncü yılında Şampiyon olamayan ilk ve tek takımdır ( Diğer takımlar Fenerbahçe ve Beşiktaş 100. yıllarında şampiyonluğa ulaşmışlardır.) (2004-05 sezonu)
  • Üst üste 2 sezonun ilk yarısını lider tamamlayan ilk Anadolu takımı Sivasspor'dur. (2007-08 ve 2008-09 sezonları)
  • Lig tarihinde bir sezonda atılan toplam gol sayısı bakımından gol rekoru ise Fenerbahçe’ye ait. Sarı-lacivertliler, 1988-89 sezonunda 36 maçta rakip filelere toplam 103 gol attı. [27]
  • Türkiye Birinci Futbol Ligi'nde en iyi performansi yine 1988/89 sezonunda Fenerbahçe gerçekleştirmiştir. Sarı-lacivertliler, 1988-89 sezonunda 36 maçta 93 puan toplayarak aynı sezon hem puan hem gol rekoru kırmıştır.
  • Dört derbi maçını da gol yemeden kazanan tek takım Beşiktaş JK'tır. (2002-2003 sezonu)
  • Türkiye Futbol Ligi tarihinde Fenerbahçe ve Beşiktaş'ın ikisinin birden ilk kez 3'e giremediği tek sezon vardır. (1980-1981 sezonu 1.Trabzonspor 2.Adanaspor 3.Galatasaray)
  • Türkiye Futbol Ligi tarihinde Fenerbahçe ve Galatasaray'ın ikisinin birden ilk kez 3'e giremediği tek sezon vardır .(2008-2009/1.Beşiktaş 71 P,2.Sivasspor 66 P,3.Trabzonspor 65 P)
  • Türkiye Futbol Ligi tarihinde sezona en iyi başlama rekoru ilk 8 maçta 8 galibiyetle Fenerbahçe SK'ye aittir. (2009-2010 sezonu)
  • Türkiye Birinci Futbol Ligi'nde üst üste 4 kez şampiyon olan ilk ve tek takım Galatasaray'dır. (1996-2000)
  • Türkiye Birinci Futbol Ligi'nden Avrupa'da genel bir şampiyonada kupa kazanmış ilk ve tek takım Galatasaray'dır. (2000 UEFA Kupası ve 2000 Süper Kupa)
  • Türkiye Birinci Futbol Ligi'nde Devlet Üstün Hizmet Madalyası alan ilk ve tek takım Galatasaray'dır. (2000)
  • Türkiye Futbol tarihinde ardarda en fazla maç kazanan tek takım Beşiktaş'tır.(13 kez üst üste)(1959-60)
  • Türkiye Birinci Futbol Ligi'nde yerli hocayla en çok şampiyon olan takım Galatasaray'dır. (Türk hocalar ile 8 şampiyonluk)
  • Türk Milli Takımı'nı temsil hakkı verilen tek takım Beşiktaş'tır. (Yunanistan-Beşiktaş) maçı.(1952)

UEFA katsayıları

Ana madde: UEFA katsayıları

Ayrıca

Kaynaklar

  1. ^ a b http://www.tff.org.tr/default.aspx?pageID=293
  2. ^ http://www.turkfutbolu.net/tarihce.htm
  3. ^ a b http://www.galatasaray.org/tarih/pages/tarihenlerilkler.php
  4. ^ http://www.turkfutbolu.net/
  5. ^ http://www.tff.org.tr/default.aspx?pageID=401
  6. ^ http://www.tff.org/default.aspx?pageID=297
  7. ^ http://www.forumhigh.com/futbol-111/33685-super-lig-2010a-kadar-digiturk.html
  8. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; ligtv isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  9. ^ a b c d e http://www.tff.org/Resources/TFF/Documents/TFF/statu2009/TSL-2009-2010.pdf
  10. ^ http://www.tff.org.tr/Default.aspx?pageID=752
  11. ^ TFF: Üçlü Averaj sistemi
  12. ^ http://kassiesa.com/uefabackup/data/method3/trank2008.html
  13. ^ http://www.xs4all.nl/~kassiesa/bert/uefa/qual2009.html
  14. ^ http://www.tff.org/default.aspx?pageID=898
  15. ^ http://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/11617638.asp>
  16. ^ http://www.ligtv.com.tr/LigPuanDurumu.aspx?l=2&s=7
  17. ^ Vikipedi
  18. ^ http://bim.tff.org/1968_1969.htm
  19. ^ http://bim.tff.org/1971_1972.htm
  20. ^ http://www.tff.org.tr/Default.aspx?pageID=752&hafta=17#grp
  21. ^ http://www.tff.org.tr/Default.aspx?pageID=752&hafta=34#grp
  22. ^ http://www.cur-cuna.com/tr/spor/spor0015.html
  23. ^ http://www.maxicep.com/besiktas/super-ligin-en-leri-41745.html
  24. ^ http://www.forumfutbol.com/turkcell-super-lig/turkiye-super-ligin-enleri-6215.html
  25. ^ http://www.forumvadisi.com/futbol/227591-turkcell-super-lig-baslarken-ligin-en-leri.html
  26. ^ http://www.tff.org/Default.aspx?pageID=407
  27. ^ "ntvmsnbc.com Rekorlar". 

Dış bağlantılar

Şablon:Fb start Şablon:Turkcell Süper Lig Şablon:Turkcell Süper Ligi Stadyumları Şablon:Turkcell Süper Lig Sezonları

Şablon:UEFA Ligleri Şablon:Fb end

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Süper_Lig&oldid=7605599" sayfasından alınmıştır