Taksi Şoförü

Taksi Şoförü
Taxi Driver
Yönetmen	Martin Scorsese
Yapımcı	Julia Phillips; Michael Phillips
Senarist	Paul Schrader
Oyuncular	Robert De Niro; Jodie Foster; Harvey Keitel; Cybill Shepherd; Peter Boyle; Albert Brooks; Leonard Harris
Müzik	Bernard Herrmann
Görüntü yönetmeni	Michael Chapman
Kurgu	Tom Rolf; Melvin Shapiro
Stüdyo	Columbia Pictures
Cinsi	Sinema filmi
Türü	Dram
Renk	Renkli
Yapım yılı	1976, Amerika Birleşik Devletleri
Süre	113 dakika
Bütçe	1.900.000 dolar
Hasılat	28.600.000 dolar

Taxi Driver 1976 yılında yapımını ve yönetmenliğini Martin Scorsese'nin yaptığı filmdir. Başrolünü Robert de Niro, Cybill Shepherd, Jodie Foster ve Harvey Keitel paylaşmıştır. Film 4 dalda Oscar'a aday olmuş ve Cannes Film Festivali'nde en iyi filme verilen Altın Palmiye ödülünü kazanmıştır.^[1] Amerikan Film Enstitüsü'nün hazırladığı, tüm zamanların en iyi 100 Amerikan filminin yer aldığı AFI's 100 Years... 100 Movies listesinde 52. sıradadır.^[2] Internet Movie Database'in Top 250 listesinde 1 Ocak 2012 tarihi itibarıyla 43. sıradadır.^[3] Time dergisinin hazırladığı Tüm Zamanların En İyi 100 Filmi listesinde, 52. sırada yer almaktadır.^[4]

"Taksi Şoförü", 1994 yılında Kongre Kütüphanesi tarafından "kültürel, tarihi ve estetik olarak önemli" filmler arasına seçilerek ABD Ulusal Film Arşivi'nde muhafaza edilmesine karar verilmiştir.

Konu[değiştir | kaynağı değiştir]

Travis Bickle, PTSD'den muzdarip ve New York'ta tek başına yaşayan 26 yaşında, onurlu bir şekilde ordudan terhis edilmiş ABD Deniz Kuvvetleri ve Vietnam Savaşı gazisi. Travis, kronik uykusuzluğu ve yalnızlığıyla başa çıkmak için gece vardiyasında taksi şoförü olarak işe girer. Travis, sık sık 42. Cadde'deki yetişkin içerikli film salonlarına gidiyor ve bilinçli olarak "sadece hissettiğin kadar sağlıklısın." gibi aforizmalar eklemeye çalıştığı bir günlük tutuyor. Manhattan'da tanık olduğu suç ve kentsel çürümeden tiksiniyor ve "sokaklardaki pislikleri" temizlemeyi hayal ediyor.

Travis, senatör ve başkan adayı Charles Palantine'in kampanya gönüllüsü olan Betsy'ye aşık olur. Travis, çalıştığı kampanya ofisine girer ve ondan kahve içmeye davet eder ve bunu kabul eder. Betsy, Travis ile özel bir bağ hissettiğini itiraf eder ve onunla başka bir randevuya çıkmayı kabul eder. Randevuları sırasında Travis, Betsy'yi bir porno tiyatrosuna götürür ve bu Betsy'nin Travis'ten nefret etmesini ve ayrılmalarına neden olur. Travis, Betsy'i defalarca kez arayıp hediye göndererek barışmaya çalışır ama hiçbir geri dönüş alamaz. Travis öfkeli bir şekilde, Betsy'nin çalıştığı kampanya ofisinin içine dalar ve dışarı çıkması istenmeden önce onu azarlar. Varoluşsal bir kriz yaşayan ve şehrin her yerinde çeşitli fuhuş vakaları gören Travis, Sihirbaz lakaplı taksi şoförü arkadaşına şiddetli düşüncelerini anlatır.

Ancak Sihirbaz onu kovar ve ona iyi olacağına dair güvence verir. Travis, öfkesine bir çıkış yolu bulma çabasıyla yoğun bir egzersize başlar. Bir taksi şoförü arkadaşı onu karaborsa silah satıcısı "Easy" Andy'ye yönlendirir ve ondan dört tane tabanca satın alır. Travis evinde silah çekme alıştırmaları yapmaya başladı ve birini saklayıp kolundan hızlı bir şekilde eline gelmesini sağlayacak bir mekanizma kurdu. Ayrıca, güvenliklerini belirlemek için Palantine'in mitinglerine katılmaya başlar. Bir gece Travis, bir arkadaşının işlettiği bir marketi soymaya çalışan bir adamı vurarak öldürür. Travis, şehirdeki gezilerinde düzenli olarak kurtarmayı hayal ettiği bir çocuk fahişe olan Iris ile karşılaşır.

Travis ondan ricada bulunur ve fahişelik yapmayı bırakması için onu ikna etmeye çalışır. Kısa süre sonra Travis saçını mohawk şeklinde keser ve Palantine'e suikast düzenlemeyi planladığı halka açık bir mitinge katılır. Ancak, ceketinin fermuarını açıp elini içeri soktuğunu gören Gizli Servis ajanları tarafından kovalanır. O akşam Travis, Iris'in çalıştığı geneleve gider ve pezevengi Sport'u vurur. Binaya girer ve Sport ve Iris'in müşterilerinden biri olan mafya ile bir çatışmaya girer. Travis birkaç kez vurulur ancak iki adamı öldürmeyi başarır. Daha sonra ayakkabısının içinde bulunan bıçağıyla elinden bıçaklamayı başardığı fedai ile kavga eder ve kafasına kurşun sıkarak onu da öldürür.

Travis intihar etmeye çalışır, ancak mermileri bitmiştir. Kanlı ve yaralı, ağlayıp hıçkıran bir Iris'in yanında bir kanepeye yığılıyordur. Polis olay yerine geldiğinde telsizden yanıt verirken, Travis parmağını kullanarak kendini kafasından vuruyor taklidi yapar. Travis, aldığı yaralar nedeniyle komaya girer . Basın tarafından kahraman bir kanunsuz olarak tebrik edildi ve cinayetlerden yargılanmadı, ayrıca Iris'in ailesinden ona teşekkür eden bir mektup aldı. Travis iyileştikten sonra işe geri döner ve burada ücret olarak Betsy ile karşılaşır; Betsy, hikâyesini gazetelerde takip ettiğini söyleyerek samimi bir şekilde etkileşime girer. Travis onu eve bırakır ve parasını almayı reddederek gülümseyerek uzaklaşır. Dikiz aynasında bir şey fark ettikten sonra aniden tedirgin olur.

Oyuncular[değiştir | kaynağı değiştir]

Robert De Niro - Travis Bickle
Jodie Foster - Iris
Harvey Keitel - Matthew
Cybill Shepherd - Betsy
Peter Boyle - "Wizard"
Albert Brooks - Tom
Leonard Harris - Sen. Charles Palantine

Olası devam filmi ve yeniden yapım[değiştir | kaynağı değiştir]

Ocak 2005'in sonlarında Robert De Niro ve Scorsese bir devam filmi duyurusunda bulundular.^[5] Raging Bull'un 25. yıldönümü gösteriminde De Niro, daha yaşlı bir Travis Bickle'ın yer aldığı bir hikâyenin geliştirilmesinden bahsetti. 2000 yılında De Niro, Actors Studio sunucusu James Lipton ile yaptığı bir konuşmada karakteri geri getirmekle ilgilendiğini ifade etti.^[6] Kasım 2013'te, Schrader'in bir ilk taslak yazdığını, ancak hem kendisinin hem de Scorsese'nin bunun devam etmek için yeterince iyi olmadığını düşündüğünü açıkladı.

2010 yılında Variety dergisi, Lars von Trier, Scorsese ve De Niro'nun filmin yeniden yapımı üzerinde çalışmayı planladıklarına dair söylentileri aktardı.^[7] Ancak 2014 yılında Paul Schrader filmin yeniden yapımının yapılmayacağını söyledi. Schrader, filmin yeniden yapımıyla ilgili "Berbat bir fikirdi" yorumunu yaptı ve "Marty'ye göre bu hiçbir zaman yapılması gereken bir şey değildi." dedi.^[8]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Canes Film Festival 10 Ocak 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. erişim 10 Mart 2007.
^ AFI's 100 Years... 100 Movies 3 Nisan 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. erişim 10 Mart 2007.
^ IMDb Top 250 movies as voted by our users 1 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. erişim 3 Aralık 2007.
^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Aralık 2007.
^ Brooks, Xan (5 Şubat 2005). "Scorsese and De Niro plan Taxi Driver sequel". The Guardian. Londra. 15 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2010.
^ Saravia, Jerry. "Taxi Driver 2: Bringing Out Travis". faustus. 27 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2010.
^ Steve Barton (16 Şubat 2010). "Lars von Trier, Robert De Niro, and Martin Scorsese Collaborating on New Taxi Driver". Dread Central. 17 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2010.
^ Selcke, Dan (19 Şubat 2014). "Taxi Driver will not be remade by Lars Von Trier, if anyone was worried". The A.V. Club. 18 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2016.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

IMDb'de Taksi Şoförü
Box Office Mojo'da Taksi Şoförü

Ödüller
Önce gelen: Chronicle of the yıllar of Fire	Altın Palmiye 1976	Sonra gelen: Padre Padrone

[1] Canes Film Festival 10 Ocak 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. erişim 10 Mart 2007.

[2] AFI's 100 Years... 100 Movies 3 Nisan 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. erişim 10 Mart 2007.

[3] IMDb Top 250 movies as voted by our users 1 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. erişim 3 Aralık 2007.

[4] "Arşivlenmiş kopya". 14 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Aralık 2007.

[New_Taxi_Driver_suggested-5] Brooks, Xan (5 Şubat 2005). "Scorsese and De Niro plan Taxi Driver sequel". The Guardian. Londra. 15 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2010.

[Taxi_Driver_2-6] Saravia, Jerry. "Taxi Driver 2: Bringing Out Travis". faustus. 27 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2010.

[7] Steve Barton (16 Şubat 2010). "Lars von Trier, Robert De Niro, and Martin Scorsese Collaborating on New Taxi Driver". Dread Central. 17 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2010.

[8] Selcke, Dan (19 Şubat 2014). "Taxi Driver will not be remade by Lars Von Trier, if anyone was worried". The A.V. Club. 18 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2016.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

g t d Martin Scorsese'nin filmleri
Who's That Knocking at My Door (1967)
1970'ler	Boxcar Bertha (1972) • Arka Sokaklar (1973) • Alice Artık Burada Oturmuyor (1974) • Taksi Şoförü (1976) • New York, New York (1977)
1980'ler	Kızgın Boğa (1980) • Kahkahalar Kralı (1982) • Geç Saatler (1985) • The Color of Money (1986) • Günaha Son Çağrı (1988)
1990'lar	Sıkı Dostlar (1990) • Korku Burnu (1991) • The Age of Innocence (1993) • Casino (1995) • Kundun (1997) • Bringing Out the Dead (1999)
2000'ler	New York Çeteleri (2002) • Göklerin Hakimi (2004) • Köstebek (2006)
2010'lar	Zindan Adası (2010) • Hugo (2011) • Para Avcısı (2013) • Silence (2016) • The Irishman (2019)
2020'ler	Killers of the Flower Moon (2023) •
Kısa filmler	What's a Nice Girl Like You Doing in a Place Like This? (1963) • It's Not Just You, Murray! (1964) • The Big Shave (1967) • Life Lessons (1989) • The Key To Reserva (2007) • The Audition (2015)
Belgeseller	Street Scenes (1970) • Italianamerican (1974) • American Boy: A Profile of Steven Prince (1978) • The Last Waltz (1978) • A Personal Journey with Martin Scorsese Through American Movies (1995) • My Voyage to Italy (1999) • The Blues (2003) • No Direction Home (2005) • Shine a Light (2008) • A Letter to Elia (2010) • Public Speaking (2010) • George Harrison: Living in the Material World (2011) • The 50 Year Argument (2014) • Rolling Thunder Revue: A Bob Dylan Story by Martin Scorsese (2019)

g t d Altın Palmiye kazanan filmler
1939-1959	Union Pacific (1939) • Hets (1944) • Yaratılan Adam (1946) • Toprak Kızıl Olacak (1946) • Kısa Tesadüfler (1946) • Maria Candelaria (1946) • Neecha Nagar (1946) • Kesin Dönüş (1946) • Pastoral Senfoni (1946) • Die letzte Chance (1946) • Kanatsız İnsanlar (1946) • Roma, Açık Şehir (1946) • Dumbo (1947) • Üçüncü Adam (1949) • Bayan Julie (1951) • Milano'da Mucize (1951) • Othello (1952) • İki Paralık Umut (1952) • Dehşet Yolcuları (1953) • Cehennem Kapısı (1954) • Marty (1955) • Sessiz Dünya (1956) • Kan Dökmeyeceksin (1957) • Leylekler Uçarken (1958) • Siyah Orfe (1959)
1960-1979	Tatlı Hayat (1960) • Uzun Ayrılık (1961) • Viridiana (1961) • Verilen Söz (1962) • Leopar (1963) • Cherbourg Şemsiyeleri (1964) • The Knack ...and How to Get It (1965) • Bir Kadın ve Bir Erkek (1966) • Bayanlar ve Baylar (1966) • Cinayeti Gördüm (1967) • Ne Ekersen (1968) • Cephede Eğlence (1970) • Arabulucu (1971) • İşçi Sınıfı Cennete Gider (1972) • Mattei Olayı (1972) • Paralı Asker (1973) • Korkuluk (1973) • Konuşma (1974) • Ateş Yıllarının Öyküsü (1975) • Taksi Şoförü (1976) • Babam ve Ustam (1977) • Nalın Ağıcı (1978) • Kıyamet (1979) • Teneke Trampet (1979)
1980-1999	Bütün O Caz (1980) • Kagemuşa (1980) • Demir Adam (1981) • Kayıp (1982) • Yol (1982) • Narayama Türküsü (1983) • Paris, Texas (1984) • Babam İş Gezisinde (1985) • Misyon (1986) • Şeytanın Güneşi Altında (1987) • Fatih Pelle (1988) • Seks Yalanları (1989) • Vahşi Duygular (1990) • Barton Fink (1991) • İyi Niyetler (1992) • Elveda Cariyem (1993) • Piyano (1993) • Ucuz Roman (1994) • Yeraltı (1995) • Sırlar ve Yalanlar (1996) • Kirazın Tadı (1997) • Yılan Balığı (1997) • Sonsuzluk ve Bir Gün (1998) • Rosetta (1999)
2000-2019	Karanlıkta Dans (2000) • Oğul Odası (2001) • Piyanist (2002) • Fil (2003) • Fahrenheit 9/11 (2004) • L'Enfant (2005) • Özgürlük Rüzgarı (2006) • 4 Ay, 3 Hafta, 2 Gün (2007) • Sınıf (2008) • Beyaz Bant (2009) • Amcam Önceki Hayatlarını Hatırlıyor (2010) • Hayat Ağacı (2011) • Aşk (2012) • Mavi En Sıcak Renktir (2013) • Kış Uykusu (2014) • Dheepan (2015) • Ben, Daniel Blake (2016) • Kare (2017) • Arakçılar (2018) • Parazit (2019)
2020-2039	Titane (2021) • Hüzün Odası (2022)