Hicaz Demiryolu

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Hicaz Demiryolu
Hedjaz Railway
Genel bilgiler
DurumKapatıldı, yerine Suriye Hicaz Demiryolu ve Ürdün Hicaz Demiryolu hizmete girdi.
SahibiOsmanlı İmparatorluğu Nafia Nezareti
YerGüney Suriye, Batı Ürdün ve Batı Suudi Arabistan
İlk - Son durak
İstasyonlar96
Hizmet
SistemHicaz Demiryolu
İşletmeci(ler)Osmanlı İmparatorluğu Nafia Nezareti
Tarihçe
Açılış1908
Kapanış1920
Teknik bilgiler
Hat uzunluğu1.464 km (910 mi)1.322 kilometre (821 mi)
Hat açıklığı1.050 mm (11⁄32 in)
Güzergâh haritası
Hicaz Demiryolu
Mesafe İstasyon
Unknown BSicon "exKBHFa"
-6,0 Şam Hicaz Garı[1]
Unknown BSicon "exSTR"
Şam - Kanawat Uzantısı[2]
Unknown BSicon "KBHFxa"
0,0 Şam-Kadem Tren İstasyonu
Flat crossing
Şam-Kadem - Halep Bağlantısı[3]
Unknown BSicon "ABZgr"
Qatara Yönü
Station on track
20,8 Kiswe
Station on track
30,5 Der Ali
Station on track
49,7 Mismije
Station on track
62,6 Dschabab
Station on track
69,1 Chabab
Station on track
77,8 Mahadsha
Station on track
84,6 Shakra
Station on track
91,2 Izra' (As Sawayda yönü (Dar Hat))
Station on track
106,1 Chibret al Ghasali
Junction both to and from right
Hayfa - Derʿā demiryolu
Station on track
123,0 Dera
Station on track
Ghares
Unknown BSicon "ABZgl"
128,6 Derʿā - Busra demiryolu
Unknown BSicon "eBHF"
135,7 Nassib
Underbridge
Şam - Amman Otoyolu
Restricted border on track
Suriye - Ürdün Ülke Sınırı
Unknown BSicon "eBHF"
140,1 Dschabir
Station on track
161,7 Mafraq
Station on track
185,3 Chirbet as Samra
Unknown BSicon "hKRZWae"
Underbridge
Amman - Şam Otoyolu
Station on track
194,0 Salis
Unknown BSicon "eABZg+r"
IPC-Raffinerie
Station on track
202,7 Az Zarqa
Unknown BSicon "hKRZWae"
Rossaifa
Unknown BSicon "hSTRae"
Straße
Unknown BSicon "hKRZWae"
Rossaifa
Underbridge
Station on track
222,4 AmmanEisenbahnmuseum
Unknown BSicon "hSTRae"
Jesin-Viadukt
Enter and exit short tunnel
Station on track
234,0 Qasr
Enter and exit short tunnel
Galerie
Level crossing
Ringstraße Amman
Station on track
248,8 Lubin
Underbridge
Amman Caddesi - Amman Havalimanı
Station on track
259,7 Dshisa
Station on track
278,7 Daba’a
Station on track
295,2 Chan us Zibib
Station on track
309,3 Suaka
Station on track
326,2 QatranaGleisdreieck
Unknown BSicon "eDST"
348,4 MenzilKreuzung
Unknown BSicon "ABZg+l"
Phosphatgrube Abiad
Underbridge
M 45
Station on track
367,1 Faraifa
Unknown BSicon "ABZg+l"
Wadi el Hassa Fosfat Madeni
Station on track
377,8 Al Hassa
Underbridge
M 45
Unknown BSicon "hSTRae"
Station on track
397,4 Dschiruf ed Derwish
Underbridge
M 45
Station on track
422,7 Anese
Unknown BSicon "eABZgr"
nach Hischech
Non-passenger station/depot on track
440,5 Wadu DshardumKreuzung
Station on track
458,8 Ma'an
Unknown BSicon "eABZgr"
Naqb Ashtar yönü
Station on track
475,0 Gadir al Hadsh
Non-passenger station/depot on track
487,0 ShedijaKreuzung
Station on track
491,0 Abu Tarafa
Station on track
500,0 Esch-Schifia
Station on track
508,0 Fassua
Station on track
514,2 Aqaba el Hedschasije (Hattyia)
Station on track
519,7 Batn al Ghul
Unknown BSicon "xABZgr"
522,5 Aqababahn
Unknown BSicon "exBHF"
530,0 Wadi Rassim
Unknown BSicon "exBHF"
545,0 Tel el Sham
Unknown BSicon "exBHF"
572,0 Mudawarra
Unknown BSicon "xGRENZE"
Ürdün - Suudi Arabistan Ülke Sınırı
Unknown BSicon "exDST"
583,0 Kreuzung
Unknown BSicon "exBHF"
591,0 Kalaat Amara
Unknown BSicon "exDST"
598,0 Kreuzung
Unknown BSicon "exBHF"
610,0 Sat ul Hadsch
Unknown BSicon "exDST"
622,0 Kreuzung
Unknown BSicon "exBHF"
635,0 Bir Hermas
Unknown BSicon "exBHF"
654,0 El Hazim
Unknown BSicon "exBHF"
667,0 Makhtab
Unknown BSicon "exDST"
681,0 Kreuzung
Unknown BSicon "exBHF"
692,0 Tabuk
Unknown BSicon "exDST"
706,0 Kreuzung
Unknown BSicon "exBHF"
710,0 Wadi Atil
Unknown BSicon "exDST"
716,0 Kreuzung
Unknown BSicon "exBHF"
737,0 Sahr ul Ghul
Unknown BSicon "exBHF"
743,0 Dar ul Hadsh
Unknown BSicon "exBHF"
753,0 Mustabka
Unknown BSicon "exBHF"
757,0 Al Achdar
Unknown BSicon "exBHF"
773,0 Chamis
Unknown BSicon "exBHF"
794,4 Dissaid
Unknown BSicon "exBHF"
830,0 Al Muadhem / Muassam
Unknown BSicon "exDST"
844,0 Kreuzung
Unknown BSicon "exBHF"
855,0 Khism Sana’a / Hachim Sana
Unknown BSicon "exDST"
871,0 Kreuzung
Unknown BSicon "exBHF"
883,0 Al Muteli
Unknown BSicon "exBHF"
885,0 Dar al Hamra
Unknown BSicon "exBHF"
904,0 Mutali
Unknown BSicon "exBHF"
912,0 Abu Taka
Unknown BSicon "exDST"
924,0 Kreuzung
Unknown BSicon "exBHF"
938,0 Al Muzhim
Unknown BSicon "exBHF"
946,0 Mabrakat al Naka
Unknown BSicon "exBHF"
958,0 Meda’in SalehBetriebswerk Bw, Eisenbahnmuseum
Unknown BSicon "exDST"
973,0 Kreuzung
Unknown BSicon "exBHF"
983,0 Al Ula
Unknown BSicon "exDST"
994,0 Kreuzung
Unknown BSicon "exDST"
1003,0 BedaiKreuzung
Unknown BSicon "exDST"
1013,0 MeschedKreuzung
Unknown BSicon "exDST"
1025,0 Kreuzung
Unknown BSicon "exDST"
1029,0 Sahil MataraKreuzung
Unknown BSicon "exBHF"
1048,0 Zumrud / Sumruk
Unknown BSicon "exDST"
1060,0 Kreuzung
Unknown BSicon "exBHF"
1079,0 Bir Jehid
Unknown BSicon "exDST"
1099,0 TuwairaKreuzung
Unknown BSicon "exDST"
1115,0 WaibanKreuzung
Unknown BSicon "exDST"
1126,0 MuderitshKreuzung
Unknown BSicon "exBHF"
1144,0 Hedia
Unknown BSicon "exBHF"
1166,3 Dsheda
Unknown BSicon "exBHF"
1176,0 Abu al Na’am
Unknown BSicon "exBHF"
1194,5 Stabl Antar
Unknown BSicon "exDST"
1215,0 Al BuwayrKreuzung
Unknown BSicon "exDST"
1228,0 Kreuzung
Unknown BSicon "exBHF"
1245,0 Bir Nassif
Unknown BSicon "exDST"
1273,0 HafireKreuzung
Unknown BSicon "exBHF"
1290,5 Bir Abu Jabir / Muhid
Unknown BSicon "exDST"
1303,0 BuwataKreuzung
Unknown BSicon "exBHF"
1309,0 Hafirah
Unknown BSicon "exBHF"
1315,5 Bir Osman
Unknown BSicon "exBHF"
1320,5 Medine
Unknown BSicon "exKBHFe"
1322 Medina-Zitadelle

Hicaz Demiryolu, ya da diğer adıyla Hamidiye Hicaz Demiryolu, II. Abdülhamid tarafından 1900-1908 yılları arasında Şam ile Medine arasında inşa ettirilen 1322 km uzunluğundaki demiryolu hattıdır.[4] 1908 yılından sonraki eklemelerle 1.900 km uzunluğa kadar çıkmıştır. Demiryolunun teknik işlerinin başında Alman mühendis Meissner bulunuyordu. Demiryolu hattının inşaatında 2666 kâgir köprü ve menfez, yedi demir köprü, dokuz tünel, 96 istasyon, yedi gölet, 37 su deposu, iki hastane ve üç atölye yapılmıştır. II. Abdülhamid demiryolu boyunca telgraf hattı çekilmesini de emretmiştir. Telgraf hatlarıyla beraber demiryolunu Arap bedevilerin saldırılarından korumak için birçok karakol da inşaâ edilmiştir. Demiryolu, asıl hedefteki ulaşım noktası olan Mekke'ye kadar uzatılamamıştır.

Hicaz Demiryolu'nun inşası için siyasi, ekonomik, askeri, dinî birçok sebep bulunmaktadır. İstanbul ile Kutsal Topraklar arasındaki ulaşımı güçlendirmek, bu bölgelere taşınacak askerlerin ulaşımını kolaylaştırmak, hacıların daha güvenli bir şekilde hacca gidip gelmesini sağlamak, Osmanlı İmparatorluğu'nun bu topraklardaki fiili hakimiyetini güçlendirmek ve Arap ülkelerinin ekonomik gücünü yükseltmek öncelikli hedefler arasındadır. Ancak projede Alman mühendislerinin çalışmasının en temel sebebi Almanya'nın Berlin'den başlayıp İstanbul üzerinden geçerek Hicaz bölgesine ulaşımı kolaylaştırılmasını istemeleridir. O dönemde Mısır İngilizlerin işgali altındadır ve Süveyş Kanalı kontrolleri altındadır. Almanlar ileride Osmanlı topraklarında üzerinden İngilizlere karşı açmayı planladıkları bir cephe için en kısa yol bu demiryoluyla olacaktı.

Hattın başlangıç noktası Şam Hicaz Garı
Hicaz Demiryolu Ma'an Mevkiinin Açılışı Madalyası, H. 1322, M. 1904

Demiryolunun inşası 1900 yılında başlamıştır, yapımında çoğunlukla Türkler,bölge işçileri ve Osmanlı askerleri çalışmış, ama bunun yanında Almanların teknik tavsiyeleri ve destekleri de alınmıştır. Yapımda Alman mühendislerin de yer almasına rağmen mühendislerin çok önemli bir kısmı Türk'tü. Ve kendilerini büyük ölçüde geliştirme imkânı buldular. Aynı yıllarda yapılan bir diğer demiryolu da Bağdat Demiryoludur. Demiryolunun yapımı için Osmanlı konsoloslukları yurt dışında yardım paraları toplamıştır.[5] Demiryolunun yapımı için birçok bağış kampanyası başlatılmış ve bizzat Sultan II.Abdülhamid 50.000 Lira ile ilk bağışı yapmıştır. belli miktarda maddi bağışta veya katkıda bulunan kişilere Hicaz Demiryolu Madalyası ve bir hatıra olarak, yaptıkları bağış miktarınıda gösteren bir berat belgesi verilmiştir.[6]

Birçok devlet Osmanlı İmparatorluğu'nun bu projesine karşı çıkmıştır. Bunların en başında bulunan İngiltere'ydi. İngilizler tarafından demiryolu projesinin aleyhine birçok propaganda yapılmıştır. bunların arasında: Toplanan bağışların demiryoluna gitmediği ve Osmanlı İmparatorluğu'nun bu paraları hazineye aktardığı gibi birçok şey vardı.

Yapımından sonra ise sıkıntı yaşanmıştır. Özellikle soygunculukla ve Hacı kafilelerini yağmalamakla geçinen Arap kabileleri bu sefer demiryolunu hedef almış, bölgedeki halk ise çokça traversleri söküp kendi işlerinde kullanma girişiminde bulunmuştur. Demiryolu hattı I.Dünya Savaşı sırasında Arap isyancılar tarafından ağır hasarlara uğramıştır. Sevr Antlaşması ile Osmanlı Devleti demiryolundaki haklarından vazgeçmek zorunda kalmıştır.[7]

Yıllara Göre Demiryolu Uzunluğu[değiştir | kaynağı değiştir]

Yıl Kilometre
1900-1908 1.464
1911 1.465
1912 1.469
1913 1.518
1914 1.585
1915 1.597
1916 1.750
1917 1.802
1918 1.900

Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Hamidiye Hicaz Demiryolu Madalyası, H.1318, M.1900

    Hamidiye Hicaz Demiryolu Madalyası, H.1318, M.1900

  • Hayfa durağının açılış anıtı, bugünkü İsrail

    Hayfa durağının açılış anıtı, bugünkü İsrail

  • 1902'den beri korunmuş Krauss buhar lokomotifi no. 10, İsrail Demiryolu Müzesi

    1902'den beri korunmuş Krauss buhar lokomotifi no. 10, İsrail Demiryolu Müzesi

  • Hamidiye Hicaz Demiryolunun 224. km'sinde bulunan taş köprü

    Hamidiye Hicaz Demiryolunun 224. km'sinde bulunan taş köprü

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ 1913 yılında açıldı
  2. ^ 1906 yılında inşa edildi
  3. ^ 1,435 mm (Standart Hat)
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2019. 
  5. ^ İlber Ortaylı (21 Ağustos 2013). Şimdi Söz Sizde. Sky Türk. 22 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2013. 
  6. ^ Bir Umudun İnşası HİCAZ DEMİRYOLU. 2008. s. 37. 
  7. ^ Bir Umudun İnşası Hicaz Demiryolu. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Hicaz_Demiryolu&oldid=30233143" sayfasından alınmıştır