Mahfiruz Hatice Sultan

Mahfiruz Hatice Valide Sultan
Doğum	y. 1590 Kuzey Kafkasya
Ölüm	26 Ekim 1620 İstanbul, Osmanlı Devleti
Diğer ad(lar)ı	Valide SultanHaseki Sultan
Din	İslam
Evlilik	I. Ahmed
Çocuk(lar)	II. Osman, Hatice Sultan, Şehzade Bayezid, Şehzade Hüseyin

Mahfiruz Hatice Valide Sultan (y. 1590 - 26 Ekim 1620, İstanbul), Osmanlı Padişahı II. Osman'ın annesi ve Sultan I. Ahmed'in ilk hasekisidir. Ilk adi Hatice'dir ve Saray'a geldiğinde diğer adi Mahfiruz oldu. Kösem Sultan saraya geldiğinde gözden düştü.

Hayatı

Kökenı

1590'da Kuzey Kafkasya'da dünyaya geldi. Babası Çerkes-Kabardey'lerin Kral Hanedanına mensup olan Prens Alkas Çerkassky'dir. Büyük dedesi Prens Çerkes Bitu Mustafa Paşa Çerkassky, Sultan I. Süleyman'ın eşi Mahidevran Sultan'ın yeğeninin torunlarıdır. Kız kardeşi Şahincan Hatun'dur ve daha sonra Abaza Mehmed Paşa ile evlendirilmiştir.

Saraya Gelişi

Henüz çocuk yaşta 1601 yılında Saray'ın Kahyası olan halası Servazat Hatun tarafından Saray'a alınıp özel tahsil ve terbiye edilmiştir. Çerkes olan Handan Sultan'ın beğenini kazandığından genç Padişah Sultan I. Ahmed ile 8 Ocak 1604 tarihinde evlendirilmiştir.

Yükselişi

Kasım 1604'da Sultan I. Ahmed'den en büyük çocuğu II. Osman'ın annesi olmuştur. Böylece I. Ahmed'ın harem'deki başhasekisi olmuştur. I. Ahmed'in babaannesi olan Safiye Sultan'ın Eski Saray'a gönderilmesi ve Handan Sultan'ın genç ölümüyle Harem'deki en kuddretli kadin oldu.

Kösem Sultanla rekabet başlaması

Rum kökenli olan Kösem Sultan saraya geldikten sonra Mahfiruz'un Saray'da huzuru kalmadı. İki kadın arasında ağır bir rekabet kavgası başladı. Mahfiruz ve Kösem Sultanların arasında 1607 yılında ağır bir kavga gerçekleşmiştir, Celal Temrukoğlu'nun Anılarından: Bir merasim sırasında Kösem gidip Baş Haseki Mahfiruz'un yerine oturunca buda pek fena hiddetlenip: >Pis hatun, kalk yerimden!< diye bağırınca Kösem de >Buranın başı benim sen değilsin!< demiş. Mahfiruz'da sinirle hizmetçilerin elinde tuttuğu ve içinde Şerbet bulunan Sürahiyi Kösem'in başından aşağı döküp saçından çekip yerinden kaldırmış. Sultan Ahmet hadiseden haberdar olunca her iki zevcesini de azarlayıp iyi geçinmelerini emretmiş.

Venedik Elçisi Simone Contarini olayı şöyle anlatır, Sultan'ın Rum karısı Şehzade Osman'ın annesi Çerkes Kadın'a hakaret etmiş, buda onu tokatlayıp haddini bildirmiş. Sultan olaydan haber alınca çok kızmış ve her iki karısına bağırmış. Zaten Saray'da bu iki kadın'ın rekabeti her yerde konuşuluyor. Duyduğumuza göre Sultan'ın mağrur Çerkes karısı kocasının haseki sultan olan Rum Kadına rağbet etmesine çok kızıyormuş.

Valide Sultanlik Dönemi

I. Ahmed 21 Kasım'ı 22 Kasım'a bağlayan gece 1617 yılında vefat etti ve oğlu Osman daha küçük yaşta olmasi neticeden I. Mustafa tahta otturdu. I. Mustafa devlet meseleleri ile ilgilenmediğini ifade ederek saltanatı kabul etmediyse de bu hal, devlet erkânı tarafından göz önüne alınmadı. Ancak gerçekten I. Mustafa devlet işleri ile ilgilenmeyip, devlet işlerini ehline teslim etmek istedi. Nitekim tahta çıktıktan 96 gün sonra 26 Şubat 1618 günü tahttan indirildi. Genç Osman'ın 1618'de 14 yaşındayken tahta geçmesi üzerine Valide Sultan oldu. Kendisine Devletlu İsmetlu Mâh-Firûze Hadice Valide Sultan Ahiyât üs-Şan Hazretleri unvanıyla hitap edilirdi. Mahfiruz'ın etkisiyle Kösem Sultan Eski Saray'a gönderildi. Abaza Mehmet Paşa ile evli olan ablası Şahincan Hatun'u Saray'ın Baş Hazinedarı yaptı ve erkek kardeşinin oğlu Ahmet Ağa'yı da Saray hizmetine adı. Bu Ahmet Ağa sonra Musul Mirmiranı oldu.

Ölümü ve sonrası

1620'de oğlunun saltanatı sırasında öldü. Ölümünden iki yıl sonra oğlu Osman tahttan indirilerek Valide Sultan olan Halime Sultan ile Sadrazam olan Kara Davut Paşa'nın etkisiyle feci şekilde öldürüldü. II.Osman'ın öldürülmesinden sonra Mahfiruz Sultan'ın Saray'da ki akraba ve yakınları sürgüne gönderildiler. Aynı şekilde kız kardeşi Şahincan Hatun'da sürgüne gönderildi. Şahincan Hatun'un himayesin de bulunan Mahfiruz'un diğer oğlu Şehzade Bayezid ve Kösem Sultan'ın eline düştü ve 1635 senesinde IV. Murad'ın emriyle boğduruldular.

Popüler kültürdeki yeri

2010 yapımı Mahpeyker adlı filmde kendisini Öykü Çelik canlandırmış, 2015 yılından itibaren yayınlanmakta olan Muhteşem Yüzyıl: Kösem adlı Türk dizisinde ise Dilara Aksüyek canlandırmaktadır.

Bibliyografya

• Von Anrep, Natalia, Mahidevran, Lychatz Verlag/Leipzig, 2015
• Bahadıroğlu, Yavuz, Resimli Osmanlı Tarihi, Nesil Yayınları, 15inci baskısı, 2009, ISBN 978-975-269-299-2.
• Öztuna, Yılmaz, Devletler ve Hanedanlar, Ankara 1989
• Peirce, Leslie P., The Imperial Harem: Women and Sovereignty in the Ottoman Empire, Oxford University Press, 1993, ISBN 0-19-508677-5.
• Uluçay, Çağatay, Padişahların Kadınları ve Kızları, Ankara 1992

Kaynakça

| Andre Clot: Mektuplar, 1980 - 1985 | Yılmaz Öztuna: Devletler ve Hanedanlar 2.Cilt, 1989 | Çağatay Uluçay: Padişahların Kadınları ve Kızları, 1992 | Melike de Chimay, İnternet Sayfası,Çerkassky Ailesinin Sayfası

Önce gelen: I. Mustafa'nın annesi

Valide Sultan 1618 - 1620

Sonra gelen: Kösem Sultan