İslamcılık: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Otorite kontrolü şablonu eklendi |
"Islamism" sayfasının çevrilmesiyle oluşturuldu. Etiketler: İçerik Çevirmeni [Çevirmeni 2] |
||
| 1. satır: | 1. satır: | ||
'''İslamcılık''' ( [[İslam'da siyasi mezhepler|siyasal İslam]] ya da [[İslami köktendincilik|İslami köktencilik]]) <ref name="Shepard">{{Ansiklopedi kaynağı|yazar=William E. Shepard|ansiklopedi=The Oxford Encyclopedia of the Islamic World|editör2=John L. Esposito|yıl=2009|isbn=9780195305135}}</ref>, modern [[devlet]] ve [[İdari bölünüş|devletçik]]<nowiki/>lerin [[Anayasa|anayasal]], [[Ekonomi (bilim dalı)|ekonomik]] ve [[Yargı|yargısal]] olarak, bu kesimde canlanma ya da otantikliğe dönüş olarak algılanan [[Şeriat|İslami uygulamalar]]<nowiki/>la yeniden kurulması gerektiğini öne süren siyasi [[İdeoloji|ideolojidir]]. <ref>{{Web kaynağı|url=https://www.sciencedirect.com/topics/social-sciences/islamism|başlık=Islamism – an overview {{!}} ScienceDirect Topics|erişimtarihi= |
'''İslamcılık''' ( [[İslam'da siyasi mezhepler|siyasal İslam]] ya da [[İslami köktendincilik|İslami köktencilik]]) <ref name="Shepard">{{Ansiklopedi kaynağı|yazar=William E. Shepard|ansiklopedi=The Oxford Encyclopedia of the Islamic World|editör2=John L. Esposito|yıl=2009|isbn=9780195305135}}</ref>, modern [[devlet]] ve [[İdari bölünüş|devletçik]]<nowiki/>lerin [[Anayasa|anayasal]], [[Ekonomi (bilim dalı)|ekonomik]] ve [[Yargı|yargısal]] olarak, bu kesimde canlanma ya da otantikliğe dönüş olarak algılanan [[Şeriat|İslami uygulamalar]]<nowiki/>la yeniden kurulması gerektiğini öne süren siyasi [[İdeoloji|ideolojidir]]. <ref>{{Web kaynağı|url=https://www.sciencedirect.com/topics/social-sciences/islamism|başlık=Islamism – an overview {{!}} ScienceDirect Topics|erişimtarihi=2021-09-10|çalışma=www.sciencedirect.com}}</ref> <ref>{{Kitap kaynağı|url=https://www.worldcat.org/oclc/496521377|başlık=International encyclopedia of human geography|kısım=Theocracy|tarih=2009|yer=Amsterdam|diğerleri=N. J. Thrift, Rob Kitchin|isbn=9780080449104|oclc=496521377|ilk=Nick}}</ref> <ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=The Totalitarianism of Jihadist Islamism and its Challenge to Europe and to Islam|erişimtarihi=free|yazarlar=Tibi|tarih=2007-03-01|sayı=1|sayfalar=35–54|çalışma=Totalitarian Movements and Political Religions|cilt=8|issn=1469-0764|doi=10.1080/14690760601121630|ilk=Bassam}}</ref> <ref>{{Akademik dergi kaynağı|url=https://doi.org/10.1080/14690760903371313|başlık=Islamism and Totalitarianism|yazarlar=Bale|tarih=2009-06-01|sayı=2|sayfalar=73–96|çalışma=Totalitarian Movements and Political Religions|cilt=10|issn=1469-0764|doi=10.1080/14690760903371313|ilk=Jeffrey M.}}</ref> |
||
İslamcı ideolojiler, devlet gücünü kullanarak toplumu dönüştürmeyi savunan [[devrimci]]<nowiki/>ler olarak ortaya çıkabileceği gibi tabandan gelen sosyal ve politik [[aktivizm]] ile [[İslamlaşma]]<nowiki/>yı seçen [[Reformizm|reformist]]<nowiki/>ler de olabilirler.<ref name="ORFPI1994:24">[[Islamism#ORFPI1994|Roy, ''Failure of Political Islam'', 1994]]: p. 24</ref> |
İslamcı ideolojiler, devlet gücünü kullanarak toplumu dönüştürmeyi savunan [[devrimci]]<nowiki/>ler olarak ortaya çıkabileceği gibi tabandan gelen sosyal ve politik [[aktivizm]] ile [[İslamlaşma]]<nowiki/>yı seçen [[Reformizm|reformist]]<nowiki/>ler de olabilirler.<ref name="ORFPI1994:24">[[Islamism#ORFPI1994|Roy, ''Failure of Political Islam'', 1994]]: p. 24</ref> |
||
İslamcılar [[Şeriat|şeriatın]] uygulanmasını, [[Ümmetçilik|pan-İslamcı]] siyasi birliği, <ref name="eikmeier-2007">{{Akademik dergi kaynağı|url=http://www.ikhwanweb.com/uploads/lib/N68YF4S6MM9K6TM.pdf|başlık=Qutbism: An Ideology of Islamic-Fascism|erişimtarihi=free|yazarlar=Eikmeier|tarih=2007|sayı=1|sayfalar= |
İslamcılar [[Şeriat|şeriatın]] uygulanmasını, [[Ümmetçilik|pan-İslamcı]] siyasi birliği, <ref name="eikmeier-2007">{{Akademik dergi kaynağı|url=http://www.ikhwanweb.com/uploads/lib/N68YF4S6MM9K6TM.pdf|başlık=Qutbism: An Ideology of Islamic-Fascism|erişimtarihi=free|yazarlar=Eikmeier|tarih=2007|sayı=1|sayfalar=85–97|çalışma=The US Army War College Quarterly: Parameters|cilt=37|doi=10.55540/0031-1723.2340}}</ref> [[İslam devleti|İslam devletlerinin]] yaratılmasını <ref>Soage, Ana Belén. "Introduction to Political Islam." Religion Compass 3.5 (2009): 887–96.</ref> veya [[İslam dünyası|Müslüman dünyasında]] [[İslam|İslam'la]] bağdaşmadığına ve [[Neokolonyalizm|sömürgeciliğin yeni bir biçimi]] olduğuna inandıkları, [[Batı dünyası|Batılı]] veya [[İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi|evrensel]] ekonomik, askeri, siyasi, sosyal veya kültürel nitelikteki [[Kâfir|Müslüman olmayan]] etkilerin tamamen ortadan kaldırılmasını vurgularlar. |
||
[[Graham Fuller|Graham E. Fuller]] gibi bazı analistler bunu, "Müslümanların kimlik, özgünlük, daha geniş [[Bölgeselcilik (uluslararası ilişkiler)|bölgeselcilik]], canlanma ve toplumun yeniden canlandırılmasını içeren bir [[kimlik siyaseti]] olarak tanımlıyorlar. <ref>Fuller, Graham E., ''The Future of Political Islam'', Palgrave MacMillan, (2003), p. 21</ref> |
[[Graham Fuller|Graham E. Fuller]] gibi bazı analistler bunu, "Müslümanların kimlik, özgünlük, daha geniş [[Bölgeselcilik (uluslararası ilişkiler)|bölgeselcilik]], canlanma ve toplumun yeniden canlandırılmasını içeren bir [[kimlik siyaseti]] olarak tanımlıyorlar. <ref>Fuller, Graham E., ''The Future of Political Islam'', Palgrave MacMillan, (2003), p. 21</ref> |
||
Batılı kitle iletişim araçları tarafından kullanıldığında şiddet taktikleri, insan hakları ihlalleri ve siyasi aşırılık çağrışımları yaptığına inanılan terim İslamcılar tarafından benimsenmez.<ref name="Shepard">{{Ansiklopedi kaynağı|yazar=William E. Shepard|ansiklopedi=The Oxford Encyclopedia of the Islamic World|editör2=John L. Esposito|yıl=2009|isbn=9780195305135}}</ref> Bazı yazarlar "İslami aktivizm" terimini tercih ederken, [[Raşid Gannuşi]] <ref name="ICG">{{Web kaynağı|url=http://merln.ndu.edu/archive/icg/Islamism2Mar05.pdf|başlık=Understanding Islamism|arşivtarihi= |
Batılı kitle iletişim araçları tarafından kullanıldığında şiddet taktikleri, insan hakları ihlalleri ve siyasi aşırılık çağrışımları yaptığına inanılan terim İslamcılar tarafından benimsenmez.<ref name="Shepard">{{Ansiklopedi kaynağı|yazar=William E. Shepard|ansiklopedi=The Oxford Encyclopedia of the Islamic World|editör2=John L. Esposito|yıl=2009|isbn=9780195305135}}</ref> Bazı yazarlar "İslami aktivizm" terimini tercih ederken, [[Raşid Gannuşi]] <ref name="ICG">{{Web kaynağı|url=http://merln.ndu.edu/archive/icg/Islamism2Mar05.pdf|başlık=Understanding Islamism|arşivtarihi=March 7, 2013|arşivurl=https://web.archive.org/web/20130307123849/http://merln.ndu.edu/archive/icg/Islamism2Mar05.pdf|sayfa=5|çalışma=International Crisis Group}}</ref> gibi İslamcı figürler "İslami hareket" terimini tercih ederler. <ref>{{Haber kaynağı|url=https://www.middleeastmonitor.com/articles/africa/8087-how-credible-is-the-claim-of-the-failure-of-political-islam|başlık=How credible is the claim of the failure of political Islam?|arşivtarihi=4 March 2016|arşivurl=https://web.archive.org/web/20160304104630/https://www.middleeastmonitor.com/articles/africa/8087-how-credible-is-the-claim-of-the-failure-of-political-islam|yazarlar=Rashid Ghannouchi|tarih=31 October 2013|çalışma=MEMO}}</ref> |
||
20. yüzyıl İslamcılığının merkezi ve önde gelen isimleri arasında [[Reşîd Rıza|Reşid Rıza]],<ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Commentary on "Islamic State": Thoughts of Islamism|erişimtarihi=free|yazarlar=Zhongmin|sayı=3|sayfalar= |
20. yüzyıl İslamcılığının merkezi ve önde gelen isimleri arasında [[Reşîd Rıza|Reşid Rıza]],<ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Commentary on "Islamic State": Thoughts of Islamism|erişimtarihi=free|yazarlar=Zhongmin|sayı=3|sayfalar=23–28|çalışma=Journal of Middle Eastern and Islamic Studies (In Asia)|yayıncı=Routledge: Taylor & Francis group|yıl=2013|cilt=7|doi=10.1080/19370679.2013.12023226|ilk=Liu}}</ref> [[Hasan el-Benna|Hassan el-Benna]], [[Seyyid Kutub]], [[Ebu'l-A'lâ Mevdudî|Abul A'la Mevdudi]], <ref> |
||
Fuller, Graham E., ''The Future of Political Islam'', Palgrave MacMillan, (2003), p. 120 |
Fuller, Graham E., ''The Future of Political Islam'', Palgrave MacMillan, (2003), p. 120 |
||
</ref> [[Hasan et-Turabi]], <ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Commentary on "Islamic State": Thoughts of Islamism|erişimtarihi=free|yazarlar=Zhongmin|sayı=3|sayfalar= |
</ref> [[Hasan et-Turabi]], <ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Commentary on "Islamic State": Thoughts of Islamism|erişimtarihi=free|yazarlar=Zhongmin|sayı=3|sayfalar=38–40|çalışma=Journal of Middle Eastern and Islamic Studies (In Asia)|yayıncı=Routledge: Taylor & Francis group|yıl=2013|cilt=7|doi=10.1080/19370679.2013.12023226|ilk=Liu}}</ref> ve [[Ruhullah Humeyni|Humeyni gibi isimler yer alıyor]]. [[Müslüman Kardeşler]] ve birçok İslamcı hareket, devrimci yollardan ziyade barışçıl süreçlerle kendi amaçlarını gerçekleştirmeye isteklidir.<ref name="Ham">Hamid, Shadi (October 1, 2015). [https://www.brookings.edu/blog/markaz/2015/10/01/what-most-people-get-wrong-about-political-islam/ What most people get wrong about political Islam]. ''Brookings''. Retrieved December 2, 2017.</ref> Kutub ve diğerleri açıkça [[şiddet]] çağrısında bulundu ve takipçileri İslami aşırılık yanlıları olarak kabul edildiler. Ancak Kutub masumların öldürülmesini de kınadı.<ref>p. 296 ''Sayyid Qutb and the Origins of Radical Islamism'' by John Calvert</ref> |
||
Robin Wright'a göre, İslamcı hareketlerin "modern devletlerin bağımsızlığını kazanmasından bu yana [[Orta Doğu|Ortadoğu'yu]] herhangi bir eğilimden daha fazla değiştirdiği", "siyaseti ve hatta sınırları" yeniden tanımladığı görüşünde. <ref name="WRIGHT-SHI-10-1015">{{Akademik dergi kaynağı|url=http://www.newsweek.com/short-history-islamism-298235|başlık=A Short History of Islamism|erişimtarihi=23 |
Robin Wright'a göre, İslamcı hareketlerin "modern devletlerin bağımsızlığını kazanmasından bu yana [[Orta Doğu|Ortadoğu'yu]] herhangi bir eğilimden daha fazla değiştirdiği", "siyaseti ve hatta sınırları" yeniden tanımladığı görüşünde. <ref name="WRIGHT-SHI-10-1015">{{Akademik dergi kaynağı|url=http://www.newsweek.com/short-history-islamism-298235|başlık=A Short History of Islamism|erişimtarihi=23 December 2015|yazarlar=Wright|tarih=10 January 2015|çalışma=Newsweek}}</ref> [[Arap Baharı|Arap Baharı'nın]] ardından, bazı İslamcı akımlar [[Demokrasi|demokratik]] siyasete yoğun bir şekilde dahil olurken, <ref name="WRIGHT-SHI-10-1015" /> <ref name="foreignpolicy1">{{Web kaynağı|url=https://foreignpolicy.com/articles/2012/04/16/the_new_islamists|başlık=The New Islamists|tarih=April 16, 2012|yayıncı=foreignpolicy.com|ilk=Olivier}}</ref> [[Irak ve Şam İslam Devleti]] gibi diğerleri bugüne kadarki "en saldırgan ve hırslı İslamcı [[Milis|milisleri]] " ortaya çıkardı. <ref name="WRIGHT-SHI-10-1015" /> |
||
İslamcılık, hem kamusal hem de akademik bağlamda anlamı tartışılan bir kavramdır. <ref name="Poljarevic-def">{{Ansiklopedi kaynağı|yıl=2015|ansiklopedi=The Oxford Encyclopedia of Islam and Politics|yazar=Emin Poljarevic|editör2=Emad El-Din Shahin}}</ref> Terim, kamusal ve siyasi hayatın İslami ilkeler tarafından yönlendirilmesi gerektiğini savunan çeşitli sosyal ve siyasi aktivizm biçimlerine atıfta bulunabilir. <ref name="Poljarevic-def" /> <ref>{{Ansiklopedi kaynağı|editör2=John L. Esposito|ansiklopedi=The Oxford Dictionary of Islam|yıl=2014}}</ref> |
İslamcılık, hem kamusal hem de akademik bağlamda anlamı tartışılan bir kavramdır. <ref name="Poljarevic-def">{{Ansiklopedi kaynağı|yıl=2015|ansiklopedi=The Oxford Encyclopedia of Islam and Politics|yazar=Emin Poljarevic|editör2=Emad El-Din Shahin}}</ref> Terim, kamusal ve siyasi hayatın İslami ilkeler tarafından yönlendirilmesi gerektiğini savunan çeşitli sosyal ve siyasi aktivizm biçimlerine atıfta bulunabilir. <ref name="Poljarevic-def" /> <ref>{{Ansiklopedi kaynağı|editör2=John L. Esposito|ansiklopedi=The Oxford Dictionary of Islam|yıl=2014}}</ref> |
||
| 20. satır: | 20. satır: | ||
== Terminoloji == |
== Terminoloji == |
||
İslam dinine referans veren terim, İngilizce'de ilk ''İslamismus ve İslamism'' ''olarak'' kullanıldı. <ref name="OED">{{Web kaynağı|url=http://www.oed.com/view/Entry/99982|başlık=Islamism, n.|erişimtarihi=27 |
İslam dinine referans veren terim, İngilizce'de ilk ''İslamismus ve İslamism'' ''olarak'' kullanıldı. <ref name="OED">{{Web kaynağı|url=http://www.oed.com/view/Entry/99982|başlık=Islamism, n.|erişimtarihi=27 December 2012|çalışma=Oxford English Dictionary|yayıncı=Oxford University Press}}</ref> Yirminci yüzyılın başında "İslam" terimi onun yerini almaya başladı ve İngilizcede İslamism terimi fiilen kaybolmuş görünüyor. <ref>Compare: [https://books.google.com/ngrams/graph?content=Islamism%2C+Islam&year_start=1800&year_end=2000&corpus=15&smoothing=3&share=&direct_url=t1%3B%2CIslamism%3B%2Cc0%3B.t1%3B%2CIslam%3B%2Cc0 Google Books Ngram Viewer]</ref> |
||
"İslamcılık", çağdaş çağrışımlarını Fransız akademisinde 1970'lerin sonlarında ve 1980'lerin başında kazandı. 1980'lerin ortalarında ve son yıllarda Fransızca'dan İngilizce'ye göç etmeye ve akademik çevrelerde büyük ölçüde [[İslami köktendincilik|İslami köktencilik]] teriminin yerini almaya başladı. |
"İslamcılık", çağdaş çağrışımlarını Fransız akademisinde 1970'lerin sonlarında ve 1980'lerin başında kazandı. 1980'lerin ortalarında ve son yıllarda Fransızca'dan İngilizce'ye göç etmeye ve akademik çevrelerde büyük ölçüde [[İslami köktendincilik|İslami köktencilik]] teriminin yerini almaya başladı. |
||
| 28. satır: | 28. satır: | ||
[[Hizbullah]]'ın ruhani danışmanı [[Muhammed Hüseyin Fadlallah|Hüseyin Fadlallah]] (1935-2010) ve Cezayir [[İslami Selamet Cephesi|İslami Kurtuluş Cephesi]] lideri Abbassi Madani (1931- ) sadece "Müslüman" olduklarında ısrar ederek bu terimin kullanımına karşı çıkıyor. |
[[Hizbullah]]'ın ruhani danışmanı [[Muhammed Hüseyin Fadlallah|Hüseyin Fadlallah]] (1935-2010) ve Cezayir [[İslami Selamet Cephesi|İslami Kurtuluş Cephesi]] lideri Abbassi Madani (1931- ) sadece "Müslüman" olduklarında ısrar ederek bu terimin kullanımına karşı çıkıyor. |
||
[[Amerikan İslam İlişkileri Konseyi|Amerikan-İslam İlişkileri Konseyi]] 2013'te [[Associated Press|Associated Press'in]] "İslam yasalarıyla uyumlu ve Kur'an'ı siyasi model olarak gören bir hükümetin destekçisi"- şeklindeki İslamcı tanımının, "Sevmediğimiz Müslümanlar"ın aşağılayıcı kısaltması şeklinde bir siyasi model haline geldiğinden şikayet etti.<ref name="cair-5-4-2013">{{Web kaynağı|url=https://www.cair.com/press-center/press-releases/11808-cair-welcomes-ap-stylebook-revision-of-islamist.html|başlık=You are here: Home Press Center Press Releases CAIR Condemns Series of Terror Attacks in France, Tunisia and Kuwait CAIR Welcomes AP Stylebook Revision of 'Islamist'|erişimtarihi=29 |
[[Amerikan İslam İlişkileri Konseyi|Amerikan-İslam İlişkileri Konseyi]] 2013'te [[Associated Press|Associated Press'in]] "İslam yasalarıyla uyumlu ve Kur'an'ı siyasi model olarak gören bir hükümetin destekçisi"- şeklindeki İslamcı tanımının, "Sevmediğimiz Müslümanlar"ın aşağılayıcı kısaltması şeklinde bir siyasi model haline geldiğinden şikayet etti.<ref name="cair-5-4-2013">{{Web kaynağı|url=https://www.cair.com/press-center/press-releases/11808-cair-welcomes-ap-stylebook-revision-of-islamist.html|başlık=You are here: Home Press Center Press Releases CAIR Condemns Series of Terror Attacks in France, Tunisia and Kuwait CAIR Welcomes AP Stylebook Revision of 'Islamist'|erişimtarihi=29 June 2015|arşivtarihi=2015-09-07|arşivurl=https://web.archive.org/web/20150907184257/https://www.cair.com/press-center/press-releases/11808-cair-welcomes-ap-stylebook-revision-of-islamist.html|tarih=5 April 2013|çalışma=Council on American-Islamic Relations (CAIR)}}</ref> Doğu Michigan Üniversitesi'nden sosyolog Mansur Moaddel "iyi bir terim değil" olarak eleştirdi çünkü "İslamcı teriminin kullanımı oldukça heterojen olan fenomenleri yansıtmazdı." <ref>Briggs, David (June 29, 2012). [https://www.huffingtonpost.com/david-briggs/islamist-is-it-time-to-reconsider-the-term_b_1624319.html Is It Time to Reconsider the Term Islamist?]. ''[[Huffington Post]]''. Retrieved December 2, 2017.</ref> |
||
''İslamcılar'' için AP Stil Kitabı girişi (2013) şöyledir: <ref>{{Web kaynağı|url=http://www.politico.com/blogs/media/2013/04/ap-stylebook-revises-islamist-use-160943.html|başlık=AP Stylebook revises 'Islamist' use|erişimtarihi= |
''İslamcılar'' için AP Stil Kitabı girişi (2013) şöyledir: <ref>{{Web kaynağı|url=http://www.politico.com/blogs/media/2013/04/ap-stylebook-revises-islamist-use-160943.html|başlık=AP Stylebook revises 'Islamist' use|erişimtarihi=2014-08-18|yayıncı=Politico.Com}}</ref><blockquote>"İslam'ın öngördüğü ([[şeriat]]) yasalara göre hükumet ve toplumu yeniden dizayn etmeyi savunan siyasi bir hareketin destekçisidir. İslamcı olabilecek veya olmayabilecek İslami savaşçılar, militanlar, aşırılık yanlıları veya radikallerle eş anlamlı kullanmayın. Mümkünse, spesifik olun ve militan bağlantıların adını kullanın: [[El-Kaide|El Kaide]], [[Hizbullah (Lübnan)|Hizbullah]], [[Taliban]] bağlantılı vb. [[Kur'an|Kuran'ı]] siyasi bir model olarak görenler, ana akım politikacılardan [[Cihatçılık|cihatçı]] olarak bilinen militanlara kadar geniş bir Müslüman yelpazesini kapsıyor."</blockquote> |
||
== Genel bakış == |
== Genel bakış == |
||
| 39. satır: | 39. satır: | ||
* "İslam'ın kişisel hayat kadar sosyal ve siyasi hayata da yön vermesi gerektiği inancı",<ref name="Berman, S 2003, p. 258">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Islamism, Revolution, and Civil Society|yazarlar=Berman|sayı=2|sayfa=258|çalışma=Perspectives on Politics|yıl=2003|cilt=1|doi=10.1017/S1537592703000197|ilk=Sheri}}</ref> |
* "İslam'ın kişisel hayat kadar sosyal ve siyasi hayata da yön vermesi gerektiği inancı",<ref name="Berman, S 2003, p. 258">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Islamism, Revolution, and Civil Society|yazarlar=Berman|sayı=2|sayfa=258|çalışma=Perspectives on Politics|yıl=2003|cilt=1|doi=10.1017/S1537592703000197|ilk=Sheri}}</ref> |
||
* bir "dini siyaset" biçimi ve [[Köktendincilik|köktencilik]] örneği <ref>{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=HyEyLXcIXgUC&pg=PA22|başlık=Islamism and Islam|sayfa=22|yayıncı=Yale University Press|yıl=2012|isbn=978-0300160147|yazar=Bassam Tibi}}</ref> |
* bir "dini siyaset" biçimi ve [[Köktendincilik|köktencilik]] örneği <ref>{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=HyEyLXcIXgUC&pg=PA22|başlık=Islamism and Islam|sayfa=22|yayıncı=Yale University Press|yıl=2012|isbn=978-0300160147|yazar=Bassam Tibi}}</ref> |
||
* "İslam'ın öngördüğü yasalara göre hükumet ve toplumu yeniden düzenlemeyi tercih eden siyasi hareket",<ref name="cair-5-4-2013">{{Web kaynağı|url=https://www.cair.com/press-center/press-releases/11808-cair-welcomes-ap-stylebook-revision-of-islamist.html|başlık=You are here: Home Press Center Press Releases CAIR Condemns Series of Terror Attacks in France, Tunisia and Kuwait CAIR Welcomes AP Stylebook Revision of 'Islamist'|erişimtarihi=29 |
* "İslam'ın öngördüğü yasalara göre hükumet ve toplumu yeniden düzenlemeyi tercih eden siyasi hareket",<ref name="cair-5-4-2013">{{Web kaynağı|url=https://www.cair.com/press-center/press-releases/11808-cair-welcomes-ap-stylebook-revision-of-islamist.html|başlık=You are here: Home Press Center Press Releases CAIR Condemns Series of Terror Attacks in France, Tunisia and Kuwait CAIR Welcomes AP Stylebook Revision of 'Islamist'|erişimtarihi=29 June 2015|arşivtarihi=2015-09-07|arşivurl=https://web.archive.org/web/20150907184257/https://www.cair.com/press-center/press-releases/11808-cair-welcomes-ap-stylebook-revision-of-islamist.html|tarih=5 April 2013|çalışma=Council on American-Islamic Relations (CAIR)}}</ref> |
||
* 'Sevmediğimiz Müslümanlar'ın kısaltması.<ref name="cair-5-4-2013">{{Web kaynağı|url=https://www.cair.com/press-center/press-releases/11808-cair-welcomes-ap-stylebook-revision-of-islamist.html|başlık=You are here: Home Press Center Press Releases CAIR Condemns Series of Terror Attacks in France, Tunisia and Kuwait CAIR Welcomes AP Stylebook Revision of 'Islamist'|erişimtarihi=29 |
* 'Sevmediğimiz Müslümanlar'ın kısaltması.<ref name="cair-5-4-2013">{{Web kaynağı|url=https://www.cair.com/press-center/press-releases/11808-cair-welcomes-ap-stylebook-revision-of-islamist.html|başlık=You are here: Home Press Center Press Releases CAIR Condemns Series of Terror Attacks in France, Tunisia and Kuwait CAIR Welcomes AP Stylebook Revision of 'Islamist'|erişimtarihi=29 June 2015|arşivtarihi=2015-09-07|arşivurl=https://web.archive.org/web/20150907184257/https://www.cair.com/press-center/press-releases/11808-cair-welcomes-ap-stylebook-revision-of-islamist.html|tarih=5 April 2013|çalışma=Council on American-Islamic Relations (CAIR)}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://web.archive.org/web/20150907184257/https://www.cair.com/press-center/press-releases/11808-cair-welcomes-ap-stylebook-revision-of-islamist.html "You are here: Home Press Center Press Releases CAIR Condemns Series of Terror Attacks in France, Tunisia and Kuwait CAIR Welcomes AP Stylebook Revision of 'Islamist'"]. ''Council on American-Islamic Relations (CAIR)''. 5 April 2013. Archived from [https://www.cair.com/press-center/press-releases/11808-cair-welcomes-ap-stylebook-revision-of-islamist.html the original] on 7 September 2015<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">29 June</span> 2015</span>.</cite></ref> |
||
* "Topluma bir bütün olarak rehberlik eden ve hukuku [öğreten] [İslami] ideoloji, [[Şeriat|İslam şeriatına]] uygun olmalıdır", <ref name="shepard-1996-40">Shepard, W. E. ''Sayyid Qutb and Islamic Activism: A Translation and Critical Analysis of Social Justice in Islam''. Leiden, New York: E.J. Brill. (1996). p. 40</ref> |
* "Topluma bir bütün olarak rehberlik eden ve hukuku [öğreten] [İslami] ideoloji, [[Şeriat|İslam şeriatına]] uygun olmalıdır", <ref name="shepard-1996-40">Shepard, W. E. ''Sayyid Qutb and Islamic Activism: A Translation and Critical Analysis of Social Justice in Islam''. Leiden, New York: E.J. Brill. (1996). p. 40</ref> |
||
* "Yabancılar tarafından, İslam'ı katı ve hareketsiz bir şey, sadece bir kabile bağlılığı olarak yanlış anlamalarını haklı çıkardığını düşündükleri bir faaliyet zincirini belirtmek için kullanılan bir terim." <sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" data-ve-ignore="true" style="white-space:nowrap;">[ ''<nowiki><span title="This claim needs references to reliable sources. (May 2022)">alıntı gerekli</span></nowiki>'' ]</sup> |
* "Yabancılar tarafından, İslam'ı katı ve hareketsiz bir şey, sadece bir kabile bağlılığı olarak yanlış anlamalarını haklı çıkardığını düşündükleri bir faaliyet zincirini belirtmek için kullanılan bir terim." <sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" data-ve-ignore="true" style="white-space:nowrap;">[ ''<nowiki><span title="This claim needs references to reliable sources. (May 2022)">alıntı gerekli</span></nowiki>'' ]</sup> |
||
| 50. satır: | 50. satır: | ||
** ... ve aşırı uçlarda, retçi ve radikaller için bir şiddet aracı. <ref name="Osman.p111">Osman, Tarek, ''Egypt on the brink'', 2010, p. 111</ref> |
** ... ve aşırı uçlarda, retçi ve radikaller için bir şiddet aracı. <ref name="Osman.p111">Osman, Tarek, ''Egypt on the brink'', 2010, p. 111</ref> |
||
* "Batı'dan kültürel farklılaşma ve sömürge öncesi sembolik evrenle yeniden bağlantı kurmayı amaçlayan İslami bir hareket", <ref>Burgat, F, "Islamic Movement", pp. 39–41, 67–71, 309</ref> |
* "Batı'dan kültürel farklılaşma ve sömürge öncesi sembolik evrenle yeniden bağlantı kurmayı amaçlayan İslami bir hareket", <ref>Burgat, F, "Islamic Movement", pp. 39–41, 67–71, 309</ref> |
||
* "Müslüman metinlere atıfta bulunarak modern siyasi sorunları çözmeye çalışan örgütlü siyasi eğilim [...] toplumu İslam'a yatırmaya çalışan tüm düşünce bütünü, entegrasyonist olabilir ama aynı zamanda gelenekçi de olabilir, reform fikirli ve hatta devrimci" <ref name="autogenerated1">{{Web kaynağı|url=http://www.opendemocracy.net/globalization/left_jihad_3886.jsp|başlık=Fred Halliday, from "The Left and the Jihad", Open Democracy 7 September 2006|erişimtarihi= |
* "Müslüman metinlere atıfta bulunarak modern siyasi sorunları çözmeye çalışan örgütlü siyasi eğilim [...] toplumu İslam'a yatırmaya çalışan tüm düşünce bütünü, entegrasyonist olabilir ama aynı zamanda gelenekçi de olabilir, reform fikirli ve hatta devrimci" <ref name="autogenerated1">{{Web kaynağı|url=http://www.opendemocracy.net/globalization/left_jihad_3886.jsp|başlık=Fred Halliday, from "The Left and the Jihad", Open Democracy 7 September 2006|erişimtarihi=2012-04-21|tarih=2011-04-06|yayıncı=Opendemocracy.net}}</ref> |
||
* "Karakter olarak İslami olduğu kabul edilen inanç, talimat, yasa veya politikaların aktif olarak öne sürülmesi ve desteklenmesidir." <ref name="ICG">{{Web kaynağı|url=http://merln.ndu.edu/archive/icg/Islamism2Mar05.pdf|başlık=Understanding Islamism|arşivtarihi= |
* "Karakter olarak İslami olduğu kabul edilen inanç, talimat, yasa veya politikaların aktif olarak öne sürülmesi ve desteklenmesidir." <ref name="ICG">{{Web kaynağı|url=http://merln.ndu.edu/archive/icg/Islamism2Mar05.pdf|başlık=Understanding Islamism|arşivtarihi=March 7, 2013|arşivurl=https://web.archive.org/web/20130307123849/http://merln.ndu.edu/archive/icg/Islamism2Mar05.pdf|sayfa=5|çalışma=International Crisis Group}}</ref> |
||
* "Siyasi faaliyete ilham vermek, şekillendirmek ve canlandırmak için İslam inancı, sembolleri ve dilinden yararlanan Müslümanlar" hareketidir; İçlerinde ılımlı, barışçıl aktivistleri veya "hoşgörüsüzlüğü ve şiddeti vaaz edenleri" barındırıyor olabilirler. |
* "Siyasi faaliyete ilham vermek, şekillendirmek ve canlandırmak için İslam inancı, sembolleri ve dilinden yararlanan Müslümanlar" hareketidir; İçlerinde ılımlı, barışçıl aktivistleri veya "hoşgörüsüzlüğü ve şiddeti vaaz edenleri" barındırıyor olabilirler. |
||
* "Toplum yaşamı, aile veya iş yeri ile ilgili, çevrelerini İslamileştirmeye çalışan herkes İslamcı olarak tanımlanabilir." <ref name="cwdi-viii">{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=rNrMilgHKKEC&q=principles%20of%20%20islamism&pg=PR8|başlık=The Columbia World Dictionary of Islamism|erişimtarihi=15 |
* "Toplum yaşamı, aile veya iş yeri ile ilgili, çevrelerini İslamileştirmeye çalışan herkes İslamcı olarak tanımlanabilir." <ref name="cwdi-viii">{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=rNrMilgHKKEC&q=principles%20of%20%20islamism&pg=PR8|başlık=The Columbia World Dictionary of Islamism|erişimtarihi=15 December 2015|tarih=2007|sayfa=viii|yayıncı=Columbia University Press.|isbn=978-0231146401}}</ref> |
||
=== Çeşitleri === |
=== Çeşitleri === |
||
| 62. satır: | 62. satır: | ||
İslamcılık içindeki bir başka büyük bölünme, [[Graham Fuller|Graham E. Fuller'in]] kökten dinci "geleneğin koruyucuları" olarak tanımladığı ([[Vahhabi]] - [[Selefi]])ler ile "değişim ve İslami reformun öncüsü" [[Müslüman Kardeşler]] arasındadır. <ref name="Fuller, 2003 pp. 194">Fuller, ''The Future of Political Islam'', (2003), pp. 194–95</ref> |
İslamcılık içindeki bir başka büyük bölünme, [[Graham Fuller|Graham E. Fuller'in]] kökten dinci "geleneğin koruyucuları" olarak tanımladığı ([[Vahhabi]] - [[Selefi]])ler ile "değişim ve İslami reformun öncüsü" [[Müslüman Kardeşler]] arasındadır. <ref name="Fuller, 2003 pp. 194">Fuller, ''The Future of Political Islam'', (2003), pp. 194–95</ref> |
||
[[Olivier Roy]], [[Pan-Arabizm|pan-Arabizm'in]] İslamlaştırılmasına odaklanan Müslüman Kardeşler Hareketi ve [[Sünnilik|Sünni]] [[Ümmetçilik|pan-İslamcılığı]]<nowiki/>nın 20. yüzyılın ikinci yarısında dikkate değer bir değişim geçirdiğini ve "İslami kurumların inşası yerine şeriat" ve Şii İslam'ın reddi vurgusunu öne çıkaran [[Selefilik|Selefi]] hareket tarafından gölgede bırakıldığını savunuyor.<ref>Roy, Olivier, ''The Politics of Chaos in the Middle East'', Columbia University Press, (2008), pp. 92–93</ref> Roy, [[Arap Baharı|Arap Baharı'nın]] ardından İslamcılığı, Arap Müslüman dünyasının çoğunda [[Demokrasi|demokrasiyle]] "giderek birbirine bağımlı" olarak tanımladı, öyle ki "şimdi hiçbiri diğeri olmadan hayatta kalamazdı." İslamcı siyasi kültürün kendisi demokratik olmasa da, İslamcıların meşruiyetlerini sürdürmek için demokratik seçimlere ihtiyaçları var. Aynı zamanda, popülariteleri o kadar fazladır ki, ana akım İslamcı grupları dışlayan hiçbir hükumet kendisini demokratik olarak adlandıramaz. <ref name="foreignpolicy1">{{Web kaynağı|url=https://foreignpolicy.com/articles/2012/04/16/the_new_islamists|başlık=The New Islamists|tarih= |
[[Olivier Roy]], [[Pan-Arabizm|pan-Arabizm'in]] İslamlaştırılmasına odaklanan Müslüman Kardeşler Hareketi ve [[Sünnilik|Sünni]] [[Ümmetçilik|pan-İslamcılığı]]<nowiki/>nın 20. yüzyılın ikinci yarısında dikkate değer bir değişim geçirdiğini ve "İslami kurumların inşası yerine şeriat" ve Şii İslam'ın reddi vurgusunu öne çıkaran [[Selefilik|Selefi]] hareket tarafından gölgede bırakıldığını savunuyor.<ref>Roy, Olivier, ''The Politics of Chaos in the Middle East'', Columbia University Press, (2008), pp. 92–93</ref> Roy, [[Arap Baharı|Arap Baharı'nın]] ardından İslamcılığı, Arap Müslüman dünyasının çoğunda [[Demokrasi|demokrasiyle]] "giderek birbirine bağımlı" olarak tanımladı, öyle ki "şimdi hiçbiri diğeri olmadan hayatta kalamazdı." İslamcı siyasi kültürün kendisi demokratik olmasa da, İslamcıların meşruiyetlerini sürdürmek için demokratik seçimlere ihtiyaçları var. Aynı zamanda, popülariteleri o kadar fazladır ki, ana akım İslamcı grupları dışlayan hiçbir hükumet kendisini demokratik olarak adlandıramaz. <ref name="foreignpolicy1">{{Web kaynağı|url=https://foreignpolicy.com/articles/2012/04/16/the_new_islamists|başlık=The New Islamists|tarih=April 16, 2012|yayıncı=foreignpolicy.com|ilk=Olivier}}</ref> |
||
=== İslam ile İlişki === |
=== İslam ile İlişki === |
||
İslam ve İslamcılık kavramları arasındaki ilişki anlaşmazlıklara konu olmuştur. |
İslam ve İslamcılık kavramları arasındaki ilişki anlaşmazlıklara konu olmuştur. |
||
Hayri Abaza, İslam ile İslamcılık arasında ayrım yapma başarısızlığının, [[Sekülerizm|dini siyasetten ayırmaya]] çalışanların zararına, Batı'daki pek çok kişinin liberal olmayan İslami rejimleri desteklemesine yol açtığını savunuyor.<ref>{{Haber kaynağı|url=http://www.newsweek.com/it-islamic-or-islamist-73961|başlık=Is It Islamic or Islamist?|yazarlar=Hayri Abaza|tarih= |
Hayri Abaza, İslam ile İslamcılık arasında ayrım yapma başarısızlığının, [[Sekülerizm|dini siyasetten ayırmaya]] çalışanların zararına, Batı'daki pek çok kişinin liberal olmayan İslami rejimleri desteklemesine yol açtığını savunuyor.<ref>{{Haber kaynağı|url=http://www.newsweek.com/it-islamic-or-islamist-73961|başlık=Is It Islamic or Islamist?|yazarlar=Hayri Abaza|tarih=October 22, 2010|çalışma=Newsweek}}</ref> |
||
Uluslararası Kriz Grubundan bir yazar, "'siyasal İslam' kavramının", Amerikalıların -[[İran İslam Devrimi|İran İslam Devrimi'ni]] açıklamak için kullandıkları- bir eseri olduğunu ve apolitik İslam'ın, " 1945 ile 1970 arasında, kısa ömürlü seküler Arap milliyetçiliğinin altın çağının" tarihsel bir rastlantısı olduğunu savunuyor ve açıklama gerektiren İslamcılık değil, sükunetçi /siyasi olmayan İslam'dır" diyor.<ref name="ICGUnderstandingIslam">{{Web kaynağı|url=http://www.crisisgroup.org/~/media/Files/Middle%20East%20North%20Africa/North%20Africa/Understanding%20Islamism.pdf|başlık=Understanding Islamism|arşivtarihi= |
Uluslararası Kriz Grubundan bir yazar, "'siyasal İslam' kavramının", Amerikalıların -[[İran İslam Devrimi|İran İslam Devrimi'ni]] açıklamak için kullandıkları- bir eseri olduğunu ve apolitik İslam'ın, " 1945 ile 1970 arasında, kısa ömürlü seküler Arap milliyetçiliğinin altın çağının" tarihsel bir rastlantısı olduğunu savunuyor ve açıklama gerektiren İslamcılık değil, sükunetçi /siyasi olmayan İslam'dır" diyor.<ref name="ICGUnderstandingIslam">{{Web kaynağı|url=http://www.crisisgroup.org/~/media/Files/Middle%20East%20North%20Africa/North%20Africa/Understanding%20Islamism.pdf|başlık=Understanding Islamism|arşivtarihi=August 8, 2010|arşivurl=https://web.archive.org/web/20100808200810/http://www.crisisgroup.org/~/media/Files/Middle%20East%20North%20Africa/North%20Africa/Understanding%20Islamism.ashx|tarih=2 March 2005|yayıncı=[[International Crisis Group]]}}</ref> |
||
Bir kaynak, İslamcıyı 20. yüzyılın büyük olaylarıyla bağlantılı siyasi/dini bir fenomen olmasıyla" ayırt eder. İslamcılar, en azından zaman zaman, kendilerini "İslamiyyun/İslamcılar" olarak tanımlamışlardır. <ref>''Final Report of the National Commission on Terrorist Attacks Upon the United States, The 9/11 Commission Report'', W.W. Norton & Company, New York, (2004), p. 562</ref> [[Daniel Pipes]], İslamcılığı, "geleneksel İslam dininden çok Avrupa ütopik siyasi ideolojilerine ve "izmlerine" borçlu olan" modern bir ideoloji olarak tanımlar. <ref>{{Akademik dergi kaynağı|url=http://nationalinterest.org/article/islam-and-islamism-faith-and-ideology-748|başlık=Islam and Islamism: Faith and Ideology|erişimtarihi=12 |
Bir kaynak, İslamcıyı 20. yüzyılın büyük olaylarıyla bağlantılı siyasi/dini bir fenomen olmasıyla" ayırt eder. İslamcılar, en azından zaman zaman, kendilerini "İslamiyyun/İslamcılar" olarak tanımlamışlardır. <ref>''Final Report of the National Commission on Terrorist Attacks Upon the United States, The 9/11 Commission Report'', W.W. Norton & Company, New York, (2004), p. 562</ref> [[Daniel Pipes]], İslamcılığı, "geleneksel İslam dininden çok Avrupa ütopik siyasi ideolojilerine ve "izmlerine" borçlu olan" modern bir ideoloji olarak tanımlar. <ref>{{Akademik dergi kaynağı|url=http://nationalinterest.org/article/islam-and-islamism-faith-and-ideology-748|başlık=Islam and Islamism: Faith and Ideology|erişimtarihi=March 12, 2014|yazarlar=Daniel Pipes|tarih=March 1, 2000|sayı=Spring 2000|çalışma=The National Interest}}</ref> |
||
=== Etkiler === |
=== Etkiler === |
||
[[İslam dünyası|İslam dünyasında]] İslamcılığın etkisine az sayıda gözlemci karşı çıkar.<ref name="murphy-160">Murphy, Caryle, ''Passion for Islam'', (c. 2002), p. 160</ref> <ref name="cook">Cook, Michael, ''The Koran: A Very Short Introduction'', Oxford University Press, (2000)</ref> <ref name="murphy-161">Murphy, Caryle, ''Passion for Islam: Shaping the Modern Middle East: the Egyptian Experience,'' Scribner, (c. 2002), p. 161</ref> [[Sovyetler Birliği'nin dağılması|Sovyetlerin dağılmasının]] ardından, [[Liberalizm|liberal]] ifade özgürlüğü ve demokratik yönetime dayalı siyasi ideolojiler, [[Latin Amerika]], [[Doğu Avrupa]] ve Asya'nın birçok bölgesinde muhalefete öncülük etmişti; ancak "basit gerçek şu ki, siyasal İslam bugün Müslüman dünyasında en güçlü ideolojik güç olarak hüküm sürüyor". <ref>Fuller, ''The Future of Political Islam'', (2003), p. 67</ref> <ref>Referring to the success of radical transnational Islamism and specifically the party [[Hizb ut-Tahrir]], [[Zeyno Baran]] writes that "all religions have radicals, but in contemporary Islam the radicals have become the mainstream, and the moderates are pushed to the sides of the debate." (source: {{Web kaynağı|url=http://www.bits.de/public/documents/US_Terrorist_Attacks/Hizbut-ahrirIslam'sPoliticalInsurgency.pdf|başlık=Hizb ut-Tahrir: Islam's Political Insurgency|erişimtarihi= |
[[İslam dünyası|İslam dünyasında]] İslamcılığın etkisine az sayıda gözlemci karşı çıkar.<ref name="murphy-160">Murphy, Caryle, ''Passion for Islam'', (c. 2002), p. 160</ref> <ref name="cook">Cook, Michael, ''The Koran: A Very Short Introduction'', Oxford University Press, (2000)</ref> <ref name="murphy-161">Murphy, Caryle, ''Passion for Islam: Shaping the Modern Middle East: the Egyptian Experience,'' Scribner, (c. 2002), p. 161</ref> [[Sovyetler Birliği'nin dağılması|Sovyetlerin dağılmasının]] ardından, [[Liberalizm|liberal]] ifade özgürlüğü ve demokratik yönetime dayalı siyasi ideolojiler, [[Latin Amerika]], [[Doğu Avrupa]] ve Asya'nın birçok bölgesinde muhalefete öncülük etmişti; ancak "basit gerçek şu ki, siyasal İslam bugün Müslüman dünyasında en güçlü ideolojik güç olarak hüküm sürüyor". <ref>Fuller, ''The Future of Political Islam'', (2003), p. 67</ref> <ref>Referring to the success of radical transnational Islamism and specifically the party [[Hizb ut-Tahrir]], [[Zeyno Baran]] writes that "all religions have radicals, but in contemporary Islam the radicals have become the mainstream, and the moderates are pushed to the sides of the debate." (source: {{Web kaynağı|url=http://www.bits.de/public/documents/US_Terrorist_Attacks/Hizbut-ahrirIslam'sPoliticalInsurgency.pdf|başlık=Hizb ut-Tahrir: Islam's Political Insurgency|erişimtarihi=2016-03-30|arşivtarihi=2015-12-10|arşivurl=https://web.archive.org/web/20151210214407/http://www.bits.de/public/documents/US_Terrorist_Attacks/Hizbut-ahrirIslam%27sPoliticalInsurgency.pdf|tarih=December 2004|sayfa=13|yayıncı=Nixon Center|kaynak=ZBHTIPI2004}})</ref> |
||
İnsanlar Müslüman dünyasındaki değişmeyen sosyoekonomik görünümü bu durumu açıklayan önemli bir faktör olarak değerlendiriyorlar. Olivier Roy, "İslamcı dalgayı ayakta tutan sosyoekonomik gerçeklerin hala burada olduğuna ve değişmeyeceğine inanıyor: yoksulluk, köklerinden koparılmışlık, değerler ve kimlik krizleri, eğitim sistemlerinin çöküşü, Kuzey-Güney karşıtlığı ve göçmenlerin ev sahibi toplumlara entegrasyon sorunları. <ref>Roy, ''Failure of Political Islam'' (1994) p. 27</ref> |
İnsanlar Müslüman dünyasındaki değişmeyen sosyoekonomik görünümü bu durumu açıklayan önemli bir faktör olarak değerlendiriyorlar. Olivier Roy, "İslamcı dalgayı ayakta tutan sosyoekonomik gerçeklerin hala burada olduğuna ve değişmeyeceğine inanıyor: yoksulluk, köklerinden koparılmışlık, değerler ve kimlik krizleri, eğitim sistemlerinin çöküşü, Kuzey-Güney karşıtlığı ve göçmenlerin ev sahibi toplumlara entegrasyon sorunları. <ref>Roy, ''Failure of Political Islam'' (1994) p. 27</ref> |
||
| 89. satır: | 89. satır: | ||
"Ilımlı İslamcılık", 20. yüzyılın ortalarındaki geleneksel İslamcı söylemlerden ayrılarak ortaya çıkan, İslamcı söylem ve hareketlerdir. <ref>Cevik, Neslihan. ''Muslimism in Turkey and Beyond: Religion in the Modern World''. Springer, Nov 17, 2015. p. 16.</ref> Ilımlı İslamcılık, çoğunluğu[[demokrasi]]<nowiki/>lerde olmak üzere mevcut anayasal ve siyasi çerçevelere pragmatik katılımla karakterizedir. <ref name="Is">[http://carnegieendowment.org/files/pb40.hamzawy.FINAL.pdf The Key to Arab Reform: Moderate Islamists]. ''Carnegie Endowment for Peace''. p. 2. Retrieved December 2, 2017.</ref> Ilımlı İslamcılar, çağdaş İslamcı hareketlerin çoğunluğunu oluşturuyorlar. <ref name="Ham">Hamid, Shadi (October 1, 2015). [https://www.brookings.edu/blog/markaz/2015/10/01/what-most-people-get-wrong-about-political-islam/ What most people get wrong about political Islam]. ''Brookings''. Retrieved December 2, 2017.</ref> Felsefi açıdan, söylemleri, demokrasi de dahil olmak üzere Batı'dan ithal edilen modern sosyo-politik kurumlar ve değerlerin reformu veya yeniden yorumlanmasıyla ilgilidir. <ref name="Fuller, 2003 pp. 194">Fuller, ''The Future of Political Islam'', (2003), pp. 194–95</ref> <ref name="Om">Moussalli, Ahmad S. ''Islamic democracy and pluralism''. from Safi, Omid. ''Progressive Muslims: On Justice, Gender, and Pluralism''. Oneworld Publications, Apr 1, 2003.</ref> İslami yorumlar genellikle bu anlayış içinde denenmektedir. Demokrasi örneğinde, sistemin entelektüel olarak geliştirilen biçimi [[İslami demokrasi]]<nowiki/>dir. İslamda [[Muhammed|Muhammed'in]] [[Sünnet (din)|sünneti]] olarak kabul edilen istişare geleneğine dayanan ''[[şura]]'' kavramı, demokratik bir kurum olarak yeniden yorumlanır ve sistemi meşrulaştırmak için çağrılır. <ref name="Om" /> <ref>{{Web kaynağı|url=http://www.alhewar.com/SadekShura.htm|başlık=The Shura Principle in Islam – by Sadek Sulaiman|çalışma=www.alhewar.com}}</ref> <ref>Esposito, J. & Voll, J.,2001, Islam and Democracy, ''Humanities'', Volume 22, Issue 6</ref> |
"Ilımlı İslamcılık", 20. yüzyılın ortalarındaki geleneksel İslamcı söylemlerden ayrılarak ortaya çıkan, İslamcı söylem ve hareketlerdir. <ref>Cevik, Neslihan. ''Muslimism in Turkey and Beyond: Religion in the Modern World''. Springer, Nov 17, 2015. p. 16.</ref> Ilımlı İslamcılık, çoğunluğu[[demokrasi]]<nowiki/>lerde olmak üzere mevcut anayasal ve siyasi çerçevelere pragmatik katılımla karakterizedir. <ref name="Is">[http://carnegieendowment.org/files/pb40.hamzawy.FINAL.pdf The Key to Arab Reform: Moderate Islamists]. ''Carnegie Endowment for Peace''. p. 2. Retrieved December 2, 2017.</ref> Ilımlı İslamcılar, çağdaş İslamcı hareketlerin çoğunluğunu oluşturuyorlar. <ref name="Ham">Hamid, Shadi (October 1, 2015). [https://www.brookings.edu/blog/markaz/2015/10/01/what-most-people-get-wrong-about-political-islam/ What most people get wrong about political Islam]. ''Brookings''. Retrieved December 2, 2017.</ref> Felsefi açıdan, söylemleri, demokrasi de dahil olmak üzere Batı'dan ithal edilen modern sosyo-politik kurumlar ve değerlerin reformu veya yeniden yorumlanmasıyla ilgilidir. <ref name="Fuller, 2003 pp. 194">Fuller, ''The Future of Political Islam'', (2003), pp. 194–95</ref> <ref name="Om">Moussalli, Ahmad S. ''Islamic democracy and pluralism''. from Safi, Omid. ''Progressive Muslims: On Justice, Gender, and Pluralism''. Oneworld Publications, Apr 1, 2003.</ref> İslami yorumlar genellikle bu anlayış içinde denenmektedir. Demokrasi örneğinde, sistemin entelektüel olarak geliştirilen biçimi [[İslami demokrasi]]<nowiki/>dir. İslamda [[Muhammed|Muhammed'in]] [[Sünnet (din)|sünneti]] olarak kabul edilen istişare geleneğine dayanan ''[[şura]]'' kavramı, demokratik bir kurum olarak yeniden yorumlanır ve sistemi meşrulaştırmak için çağrılır. <ref name="Om" /> <ref>{{Web kaynağı|url=http://www.alhewar.com/SadekShura.htm|başlık=The Shura Principle in Islam – by Sadek Sulaiman|çalışma=www.alhewar.com}}</ref> <ref>Esposito, J. & Voll, J.,2001, Islam and Democracy, ''Humanities'', Volume 22, Issue 6</ref> |
||
"Ilımlı İslamcı hareketlerin" performansı, hedefi, stratejisi ve sonucu, ülkeye ve sosyo-politik ve tarihsel bağlamına bağlı olarak değişir. İslamcı siyasi partilerin çoğu muhaliftir. Bununla birlikte Sudan [[Ulusal Kongre Partisi (Sudan)|Ulusal Kongre Partisi]], [[Irak Ulusal İttifakı|Irak Ulusal Irak İttifakı]] ve Fas [[Adalet ve Kalkınma Partisi (Fas)|Adalet ve Kalkınma Partisi]] önemli sayıda halk oyu elde etmiş ve yönetime katılmışlardır. Tunus'un [[Nahda Hareketi|Ennahda Hareketi]] <ref>{{Haber kaynağı|url=https://www.wilsoncenter.org/article/ennahda-gives-political-islam|başlık=Ennahda is "Leaving" Political Islam|erişimtarihi= |
"Ilımlı İslamcı hareketlerin" performansı, hedefi, stratejisi ve sonucu, ülkeye ve sosyo-politik ve tarihsel bağlamına bağlı olarak değişir. İslamcı siyasi partilerin çoğu muhaliftir. Bununla birlikte Sudan [[Ulusal Kongre Partisi (Sudan)|Ulusal Kongre Partisi]], [[Irak Ulusal İttifakı|Irak Ulusal Irak İttifakı]] ve Fas [[Adalet ve Kalkınma Partisi (Fas)|Adalet ve Kalkınma Partisi]] önemli sayıda halk oyu elde etmiş ve yönetime katılmışlardır. Tunus'un [[Nahda Hareketi|Ennahda Hareketi]] <ref>{{Haber kaynağı|url=https://www.wilsoncenter.org/article/ennahda-gives-political-islam|başlık=Ennahda is "Leaving" Political Islam|erişimtarihi=2017-08-23|tarih=2016-05-20|çalışma=Wilson Center}}</ref> ve Endonezya'nın Müreffeh Adalet Partisi <ref name="Al">Al-Hamdi, Ridho. (2017). ''Moving towards a Normalised Path: Political Islam in Contemporary Indonesia''. JURNAL STUDI PEMERINTAHAN (JOURNAL OF GOVERNMENT & POLITICS). Vol. 8 No. 1, February 2017. p. 53, 56–57, 62.</ref> şeriat uygulama vizyonlarından resmen vazgeçtiler. Fas'ta PJD, [[VI. Muhammed|Kral 6. Muhammed'in]] kadınlara [[boşanma]] hakkı veren, evlilik yaşını 18'e çıkaran ve ayrılık durumunda eşit mülk dağılımını şart koşan "ilerici bir aile yasası" olan ''Mudawana'yı'' destekledi. |
||
Sudan Ulusal Kongresi, muhafazakar devletlerin dış desteğiyle [[şeriat]]<nowiki/>ı uyguladı.<ref name="Human Rights Watch Report">[https://www.hrw.org/reports/1994/sudan/ Human Rights Watch Report]| November 1994 Vol. 6, No. 9| SUDAN| "IN THE NAME OF GOD", Repression Continues in Northern Sudan</ref> <ref name="Fuller, Graham E. 2003 p. 108">Fuller, Graham E., ''The Future of Political Islam'', Palgrave MacMillan, (2003), p. 108</ref> İlk kategorideki hareketler aynı zamanda [[İslamiyet Sonrası|Post-İslamizm]] olarak da adlandırılır (aşağıya bakınız). |
Sudan Ulusal Kongresi, muhafazakar devletlerin dış desteğiyle [[şeriat]]<nowiki/>ı uyguladı.<ref name="Human Rights Watch Report">[https://www.hrw.org/reports/1994/sudan/ Human Rights Watch Report]| November 1994 Vol. 6, No. 9| SUDAN| "IN THE NAME OF GOD", Repression Continues in Northern Sudan</ref> <ref name="Fuller, Graham E. 2003 p. 108">Fuller, Graham E., ''The Future of Political Islam'', Palgrave MacMillan, (2003), p. 108</ref> İlk kategorideki hareketler aynı zamanda [[İslamiyet Sonrası|Post-İslamizm]] olarak da adlandırılır (aşağıya bakınız). |
||
| 95. satır: | 95. satır: | ||
Siyasi sonuçları, "kapsayıcılık-ılımlılık dengesi" ile bağlantılıdır İslamcılar ne kadar hoşgörülü olurlarsa, hayatta kalma olasılıklarının o kadar az tehdit edileceğini var sayarlar. Benzer şekilde, hükumet ne kadar uzlaşmacı olursa, o kadar az "aşırı" İslamcılar olur. <ref>Pahwa, Sumita (2016). ''Pathways of Islamist adaptation: the Egyptian Muslim Brothers' lessons for inclusion moderation theory''. Democratization, Volume 24, 2017 – Issue 6. pp. 1066–1084.</ref> |
Siyasi sonuçları, "kapsayıcılık-ılımlılık dengesi" ile bağlantılıdır İslamcılar ne kadar hoşgörülü olurlarsa, hayatta kalma olasılıklarının o kadar az tehdit edileceğini var sayarlar. Benzer şekilde, hükumet ne kadar uzlaşmacı olursa, o kadar az "aşırı" İslamcılar olur. <ref>Pahwa, Sumita (2016). ''Pathways of Islamist adaptation: the Egyptian Muslim Brothers' lessons for inclusion moderation theory''. Democratization, Volume 24, 2017 – Issue 6. pp. 1066–1084.</ref> |
||
Demokratik yapı içindeki ılımlı İslamcılık nispeten yeni bir olgudur. <ref name="Is">[http://carnegieendowment.org/files/pb40.hamzawy.FINAL.pdf The Key to Arab Reform: Moderate Islamists]. ''Carnegie Endowment for Peace''. p. 2. Retrieved December 2, 2017.</ref> 80 ve 90'lar boyunca [[Müslüman Kardeşler]] ve [[Nahda Hareketi|Nahda]] gibi hareketler demokratik siyasi katılımdan dışlandı. Yasal çerçevede faaliyet gösteren İslamcı hareketler,1991–2002 [[Cezayir İç Savaşı]] ve 90'lı yıllarda Mısır'da artan terörizmin ardından mercek altına alındı. İslamcılar, 21. yüzyılda giderek revizyonist ve demokratik prosedürlere açık hale geldiler. <ref name="Is" /> Modernist İslamcılığın bu yeni dalgasına uyum sağlama olasılığı, [[Türk modeli]] gibi bir kavramla Batılı entelektüeller arasında araştırılmıştır. Konsept, [[Recep Tayyip Erdoğan]] liderliğindeki Türkiye [[Adalet ve Kalkınma Partisi|Adalet ve Kalkınma Partisi'nin]] İslamcı ilkeleri modern devlet çerçevesine uyumlu hale getirme konusundaki algılanan başarısından ilham aldı. <ref>[http://carnegieendowment.org/2011/12/19/can-turkish-model-gain-traction-in-new-middle-east Can the Turkish Model Gain Traction in the New Middle East?] Sinan Ülgen, Marwan Muasher, Thomas de Waal, Thomas Carothers | carnegieendowment.org| 19 December 2011</ref> Ancak Türk modelinin, [[Gezi Parkı olayları|Erdoğan rejimi tarafından son zamanlardaki tasfiye ve demokratik ilkelerin ihlal edilmesinden]] sonra "takıldığı" kabul edildi. <ref name="surreal">{{Akademik dergi kaynağı|url=http://www.nybooks.com/articles/archives/2013/dec/19/turkey-surreal-menacing-pompous/?pagination=false|başlık=Turkey: 'Surreal, Menacing…Pompous'|erişimtarihi=12 |
Demokratik yapı içindeki ılımlı İslamcılık nispeten yeni bir olgudur. <ref name="Is">[http://carnegieendowment.org/files/pb40.hamzawy.FINAL.pdf The Key to Arab Reform: Moderate Islamists]. ''Carnegie Endowment for Peace''. p. 2. Retrieved December 2, 2017.</ref> 80 ve 90'lar boyunca [[Müslüman Kardeşler]] ve [[Nahda Hareketi|Nahda]] gibi hareketler demokratik siyasi katılımdan dışlandı. Yasal çerçevede faaliyet gösteren İslamcı hareketler,1991–2002 [[Cezayir İç Savaşı]] ve 90'lı yıllarda Mısır'da artan terörizmin ardından mercek altına alındı. İslamcılar, 21. yüzyılda giderek revizyonist ve demokratik prosedürlere açık hale geldiler. <ref name="Is" /> Modernist İslamcılığın bu yeni dalgasına uyum sağlama olasılığı, [[Türk modeli]] gibi bir kavramla Batılı entelektüeller arasında araştırılmıştır. Konsept, [[Recep Tayyip Erdoğan]] liderliğindeki Türkiye [[Adalet ve Kalkınma Partisi|Adalet ve Kalkınma Partisi'nin]] İslamcı ilkeleri modern devlet çerçevesine uyumlu hale getirme konusundaki algılanan başarısından ilham aldı. <ref>[http://carnegieendowment.org/2011/12/19/can-turkish-model-gain-traction-in-new-middle-east Can the Turkish Model Gain Traction in the New Middle East?] Sinan Ülgen, Marwan Muasher, Thomas de Waal, Thomas Carothers | carnegieendowment.org| 19 December 2011</ref> Ancak Türk modelinin, [[Gezi Parkı olayları|Erdoğan rejimi tarafından son zamanlardaki tasfiye ve demokratik ilkelerin ihlal edilmesinden]] sonra "takıldığı" kabul edildi. <ref name="surreal">{{Akademik dergi kaynağı|url=http://www.nybooks.com/articles/archives/2013/dec/19/turkey-surreal-menacing-pompous/?pagination=false|başlık=Turkey: 'Surreal, Menacing…Pompous'|erişimtarihi=12 December 2013|yazarlar=de Bellaigue|tarih=December 19, 2013|çalışma=New York Review of Books|ilk=Christopher}}</ref> <ref name="NYT-23-7-16">{{Haber kaynağı|url=https://www.nytimes.com/2016/07/22/opinion/who-was-behind-the-coup-attempt-in-turkey.html|başlık=Who Was Behind the Coup Attempt in Turkey?|erişimtarihi=23 July 2016|ajans=New York Times|arşivtarihi=2022-01-03|arşivurl=https://ghostarchive.org/archive/20220103/https://www.nytimes.com/2016/07/22/opinion/who-was-behind-the-coup-attempt-in-turkey.html|yazarlar=Akyol|tarih=July 22, 2016}}</ref> Demokrasiyi reddeden diğer İslamcıları da içeren kavramı eleştirenler, İslamcı özlemlerin temel olarak demokratik ilkelerle uyumsuz olduğunu savunuyorlar. |
||
==== İslamcılığın Sonrası ==== |
==== İslamcılığın Sonrası ==== |
||
| 102. satır: | 102. satır: | ||
Post-İslamcılık İslam karşıtı değildir, ancak dini yeniden sekülerleştirme eğilimini yansıtır." |
Post-İslamcılık İslam karşıtı değildir, ancak dini yeniden sekülerleştirme eğilimini yansıtır." |
||
Bu ifade aslen, "post-İslamcılığın kişiselleştirilmiş bir inanç olarak İslam ile demokratik değerler ve [[modernite]] ilişkili bireysel seçim özgürlüğü arasındaki kaynaşma fikrinde ifade edilen" İran'a aitti. <ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=The Coming of a Post-Islamist Society|yazarlar=Bayat|tarih= |
Bu ifade aslen, "post-İslamcılığın kişiselleştirilmiş bir inanç olarak İslam ile demokratik değerler ve [[modernite]] ilişkili bireysel seçim özgürlüğü arasındaki kaynaşma fikrinde ifade edilen" İran'a aitti. <ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=The Coming of a Post-Islamist Society|yazarlar=Bayat|tarih=Fall 1996|sayı=9|sayfalar=43–52|çalışma=Critique: Critical Middle Eastern Studies|cilt=5|doi=10.1080/10669929608720091|ilk=Asef}}</ref> {{Rp|45}} |
||
2008 Lowy Uluslararası Politika Enstitüsü raporu , Endonezya'nın PKS'sinin [[Adalet ve Kalkınma Partisi|ve Türkiye'nin]] AKP'sinin '''İslamcılık sonrası''' olduğunu öne sürüyor. <ref>{{Kitap kaynağı|url=http://www.lowyinstitute.org/sites/default/files/pubfiles/Bubalo,_Zealous_democrats_web_1.pdf|başlık=Zealous Democrats: Islamism and Democracy in Egypt, Indonesia and Turkey|erişimtarihi= |
2008 Lowy Uluslararası Politika Enstitüsü raporu , Endonezya'nın PKS'sinin [[Adalet ve Kalkınma Partisi|ve Türkiye'nin]] AKP'sinin '''İslamcılık sonrası''' olduğunu öne sürüyor. <ref>{{Kitap kaynağı|url=http://www.lowyinstitute.org/sites/default/files/pubfiles/Bubalo,_Zealous_democrats_web_1.pdf|başlık=Zealous Democrats: Islamism and Democracy in Egypt, Indonesia and Turkey|erişimtarihi=2017-12-04|arşivtarihi=2017-03-05|arşivurl=https://web.archive.org/web/20170305023918/https://www.lowyinstitute.org/sites/default/files/pubfiles/Bubalo,_Zealous_democrats_web_1.pdf|sayı=25|yer=Australia|yayıncı=Lowy Institute for International Policy|kaynak={{harvid|Bubalo|Fealy|Mason|2002}}|yıl=2008|isbn=978-1921004353}}</ref> {{Rp|51, 76}} |
||
Karakterizasyon [[Malezya İslam Partisi|Malezya İslami Partisi'ne (PAS)]] <ref>{{Akademik dergi kaynağı|url=https://www.uni-frankfurt.de/53251522/Muller-Paideuma-2013.pdf|başlık=Post-Islamism or Pop-Islamism? Ethnographic observations of Muslim youth politics in Malaysia|yazarlar=Muller|sayı=10|sayfalar= |
Karakterizasyon [[Malezya İslam Partisi|Malezya İslami Partisi'ne (PAS)]] <ref>{{Akademik dergi kaynağı|url=https://www.uni-frankfurt.de/53251522/Muller-Paideuma-2013.pdf|başlık=Post-Islamism or Pop-Islamism? Ethnographic observations of Muslim youth politics in Malaysia|yazarlar=Muller|sayı=10|sayfalar=261–284|çalışma=Paideuma: Mitteilungen zur Kulturkunde|yıl=2013|cilt=6}}{{Ölü bağlantı|date=November 2018}}</ref> uygulanabilir ve Tunus [[Nahda Hareketi|Ennahda'sındaki]] "ideolojik evrimi" tanımlamak için de kullanılabilir. <ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Post-Islamism, ideological evolution and 'la tunisianite'' of the Tunisian Islamist party al-Nahda|yazarlar=Cavatorta|sayı=1|sayfalar=27–42|çalışma=Journal of Political Ideologies|yıl=2015|cilt=20|doi=10.1080/13569317.2015.991508}}</ref> |
||
=== Selefi hareketi === |
=== Selefi hareketi === |
||
| 132. satır: | 132. satır: | ||
==== Vahhabilik ==== |
==== Vahhabilik ==== |
||
Çağdaş Selefi hareketin öncüsü, [[Muhammed bin Abdülvehhâb|Muhammed bin Abdülvehhab]] tarafından gerçekleştirilen [[Necid|Necd'deki]] 18. yüzyıl reform hareketine kadar uzanan [[Vehhabîlik|Vahhabiliktir]]. Farklı köklere sahip olmasına rağmen, Vahhabilik ve Selefilik, 60'ların Suudi Arabistan'ında aşağı yukarı birleşmiş olarak kabul edilir. <ref name="Dillon-3-4">{{Web kaynağı|url=http://apps.dtic.mil/dtic/tr/fulltext/u2/a509109.pdf|başlık=Wahabism: Is it a Factor in the Spread of Global Terrorism?|erişimtarihi=2 |
Çağdaş Selefi hareketin öncüsü, [[Muhammed bin Abdülvehhâb|Muhammed bin Abdülvehhab]] tarafından gerçekleştirilen [[Necid|Necd'deki]] 18. yüzyıl reform hareketine kadar uzanan [[Vehhabîlik|Vahhabiliktir]]. Farklı köklere sahip olmasına rağmen, Vahhabilik ve Selefilik, 60'ların Suudi Arabistan'ında aşağı yukarı birleşmiş olarak kabul edilir. <ref name="Dillon-3-4">{{Web kaynağı|url=http://apps.dtic.mil/dtic/tr/fulltext/u2/a509109.pdf|başlık=Wahabism: Is it a Factor in the Spread of Global Terrorism?|erişimtarihi=2 April 2014|arşivtarihi=7 April 2014|arşivurl=https://web.archive.org/web/20140407090159/http://www.dtic.mil/dtic/tr/fulltext/u2/a509109.pdf|tarih=September 2009|sayfalar=3–4|yayıncı=Naval Post-Graduate School|alıntı=Hamid Algar ... emphasizes the strong influence of the Saudi petrodollar in the propagation of Wahhabism, but also attributes the political situation of the Arab world at the time as a contributing factor that led to the co-opting of Salafism ... Khaled Abou El Fadl ... expresses the opinion that Wahhabism would not have been able to spread in the modern Muslim world ... it would have to be spread under the banner of Salafism. This attachment of Wahhabism to Salafism was needed as Salafism was a much more 'credible paradigm in Islam'; making it an ideal medium for Wahhabism ... The co-opting of Salafism by Wahhabism was not completed until the 1970s when the Wahhabis stripped away some of their extreme intolerance and co-opted the symbolism and language of Salafism; making them practically indistinguishable.|ilk=Michael R.}}</ref> Bu süreçte Selefilik, Vahhabilikten büyük ölçüde etkilendi ve bugün benzer dini görüşleri paylaşırlar.<ref name="St" /> Vahhabilik bir ''Suudi Selefilik markası'' olarak da tanımlanır.<ref name="Murphy">{{Haber kaynağı|url=https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2006/09/04/AR2006090401107_pf.html|başlık=For Conservative Muslims, Goal of Isolation a Challenge|yazarlar=Murphy|tarih=September 5, 2006|çalışma=Washington Post|ilk=Caryle}}</ref> <ref name="lewis-salaf">{{Web kaynağı|url=http://www.pewforum.org/2006/04/27/islam-and-the-west-a-conversation-with-bernard-lewis/|başlık=Islam and the West: A Conversation with Bernard Lewis (transcript)|erişimtarihi=5 August 2014|tarih=April 27, 2006|çalışma=pewforum.org|yayıncı=Pew}}</ref> Siyasi açıdan, Vahhabilik, ''[[Biat|beyat]]'' öğretisinde kendisini gösterir<ref name="LofC">{{Web kaynağı|url=http://lcweb2.loc.gov/cgi-bin/query/r?frd/cstdy:@field%28DOCID+sa0044%29|başlık=Saudi Arabia. Wahhabi Theology|erişimtarihi=17 March 2014|çalışma=December 1992|yayıncı=Library of Congress Country Studies}}</ref> ve çoğunluğu [[Suud Hanedanı|Suud Hanedanı'na]] bağlılıkların sunarlar. <ref name="husain">{{Kitap kaynağı|url=https://archive.org/details/islamistwhyijoin00husa|başlık=The Islamist: Why I joined Radical Islam in Britain, what I saw inside and why I left|tarih=2007|sayfa=[https://archive.org/details/islamistwhyijoin00husa/page/246 246]|yayıncı=Penguin Books|isbn=9780141030432|ilk=Ed}}</ref> Bununla birlikte Suud Hanedanı'na bağlılık göstermeyi reddeden '''Selefi Cihatçı''' da dahil olmak üzere az sayıda başka türleri vardır. <ref name="husain" /> <ref name="politic-wahhab">{{Web kaynağı|url=http://zubairqamar.com/2014/02/18/wahhabism-understanding-the-roots-and-role-models-of-islamic-fanaticism-and-terror/|başlık=Wahhabism: Understanding the Roots and Role Models of Islamic Fanaticism and Terror|erişimtarihi=2017-12-04|arşivtarihi=2018-07-24|arşivurl=https://web.archive.org/web/20180724153914/https://zubairqamar.com/2014/02/18/wahhabism-understanding-the-roots-and-role-models-of-islamic-fanaticism-and-terror/|tarih=2014-02-18|çalışma=AGAINST "ISLAMIC" TERRORISM & ISLAMOPHOBIA|kaynak=February 18, 2014}}</ref> |
||
Vahhabilik ayrıca, çoğu İslamcı tarafından ileri sürülen [[Sosyal adalet|sosyal adalete]], [[Dekolonizasyon|sömürgecilik karşıtlığına]] veya [[Ekonomik eşitlik|ekonomik eşitliğe]] olan ilgisizliğiyle de karakterize edilir. <ref name="lacey-islamism">{{Kitap kaynağı|url=https://archive.org/details/insidekingdomkin00lace_0|başlık=Inside the Kingdom: Kings, Clerics, Modernists, Terrorists, and the Struggle for Saudi Arabia|tarih=2009|sayfa=[https://archive.org/details/insidekingdomkin00lace_0/page/56 56]|yayıncı=Viking|isbn=9780670021185|ilk=Robert}}</ref> |
Vahhabilik ayrıca, çoğu İslamcı tarafından ileri sürülen [[Sosyal adalet|sosyal adalete]], [[Dekolonizasyon|sömürgecilik karşıtlığına]] veya [[Ekonomik eşitlik|ekonomik eşitliğe]] olan ilgisizliğiyle de karakterize edilir. <ref name="lacey-islamism">{{Kitap kaynağı|url=https://archive.org/details/insidekingdomkin00lace_0|başlık=Inside the Kingdom: Kings, Clerics, Modernists, Terrorists, and the Struggle for Saudi Arabia|tarih=2009|sayfa=[https://archive.org/details/insidekingdomkin00lace_0/page/56 56]|yayıncı=Viking|isbn=9780670021185|ilk=Robert}}</ref> |
||
Tarihsel olarak, Vahhabilik devlet destekliydi ve Suudiler tarafından petrol ihracatından sağlanan fonların yardımı ile uluslararası alanda yayıldı.<ref name="Kepel-61">{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=OLvTNk75hUoC&q=the%20financial%20clout%20of%20Saudi%20Arabia&pg=PA61|başlık=Jihad: The Trail of Political Islam|tarih=2002|sayfa=61|yayıncı=I.B.Tauris|isbn=978-1845112578|ilk=Gilles}}</ref> (70'lerden itibaren etkisinin (ve ardından Selefiliğin etkisinin) "patlayıcı büyümesine" yol açan ve genellikle Petro-İslam olarak adlandırılan bir fenomen). <ref name="pbs-wahhabism">{{Web kaynağı|url=https://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/saudi/analyses/wahhabism.html|başlık=Analysis Wahhabism|erişimtarihi=13 |
Tarihsel olarak, Vahhabilik devlet destekliydi ve Suudiler tarafından petrol ihracatından sağlanan fonların yardımı ile uluslararası alanda yayıldı.<ref name="Kepel-61">{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=OLvTNk75hUoC&q=the%20financial%20clout%20of%20Saudi%20Arabia&pg=PA61|başlık=Jihad: The Trail of Political Islam|tarih=2002|sayfa=61|yayıncı=I.B.Tauris|isbn=978-1845112578|ilk=Gilles}}</ref> (70'lerden itibaren etkisinin (ve ardından Selefiliğin etkisinin) "patlayıcı büyümesine" yol açan ve genellikle Petro-İslam olarak adlandırılan bir fenomen). <ref name="pbs-wahhabism">{{Web kaynağı|url=https://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/saudi/analyses/wahhabism.html|başlık=Analysis Wahhabism|erişimtarihi=13 May 2014|yayıncı=PBS Frontline}}</ref> Bugün hem Vahhabilik hem de Selefilik dünya çapında etki gösteriyor ve dolaylı olarak Selefi Cihatçılığın yükselişine de katkıda bulunuyorlar. <ref name="pbs-wahhabism" /> |
||
=== Militan İslamcılık/Cihatçılık === |
=== Militan İslamcılık/Cihatçılık === |
||
| 145. satır: | 145. satır: | ||
Kutubçuluk, 1954 te Müslüman Kardeşler'in [[Cemal Abdünnâsır|Nasır]]'a suikast düzenleme planının bir sonucu olarak ortaya çıkan aşırı baskının bir ürünü olarak kabul edilir. Suikast girişimi sonrasında binlerce Müslüman Kardeş üyesi hapsedildi, Kutub dahil birçoğu işkence gördü ve toplama kamplarında tutuldu.<ref name="Co">Commins, David, ''The Wahhabi Mission and Saudi Arabia'', I. B. Tauris, 2006, p. 152</ref> |
Kutubçuluk, 1954 te Müslüman Kardeşler'in [[Cemal Abdünnâsır|Nasır]]'a suikast düzenleme planının bir sonucu olarak ortaya çıkan aşırı baskının bir ürünü olarak kabul edilir. Suikast girişimi sonrasında binlerce Müslüman Kardeş üyesi hapsedildi, Kutub dahil birçoğu işkence gördü ve toplama kamplarında tutuldu.<ref name="Co">Commins, David, ''The Wahhabi Mission and Saudi Arabia'', I. B. Tauris, 2006, p. 152</ref> |
||
Bu koşullar altında Kutub, Nasır rejimi içindeki Müslümanları [[Sekülerizm|laiklik]] ve Batı ile eşitlediği çığır açıcı eseri ''[[Yoldaki İşaretler]] ile'' ideolojisini geliştirmiş ve çağdaş durumu "modern ''[[Cahiliye Dönemi|cahiliye]]"'' olarak tanımlamıştı. <ref name="Ke" /> Kutub, ideolojisinin tamamlanmasından önce idam edilmiş olmasına rağmen,<ref name="Ke">Kepel, ''Jihad'', 2002, p. 31</ref> fikirleri, [[Abdullah Azzam]] ve Kutub'un kardeşi [[Muhammed Kutub|Muhammed Kutub'un]] öğrencisi ve [[Usame bin Ladin|Usame bin Ladin'in]] akıl hocası olan [[Eymen ez-Zevahiri|Ayman ez-Zevahiri]]'nin de aralarında bulunduğu sonraki nesiller tarafından yayıldı ve genişletildi.<ref>Sageman, Marc, ''Understanding Terror Networks,'' University of Pennsylvania Press, 2004, p. 63</ref> <ref>{{Web kaynağı|url=http://gemsofislamism.tripod.com/qutb_milest_influence_obl.html|başlık=How Did Sayyid Qutb Influence Osama bin Laden?|erişimtarihi=26 |
Bu koşullar altında Kutub, Nasır rejimi içindeki Müslümanları [[Sekülerizm|laiklik]] ve Batı ile eşitlediği çığır açıcı eseri ''[[Yoldaki İşaretler]] ile'' ideolojisini geliştirmiş ve çağdaş durumu "modern ''[[Cahiliye Dönemi|cahiliye]]"'' olarak tanımlamıştı. <ref name="Ke" /> Kutub, ideolojisinin tamamlanmasından önce idam edilmiş olmasına rağmen,<ref name="Ke">Kepel, ''Jihad'', 2002, p. 31</ref> fikirleri, [[Abdullah Azzam]] ve Kutub'un kardeşi [[Muhammed Kutub|Muhammed Kutub'un]] öğrencisi ve [[Usame bin Ladin|Usame bin Ladin'in]] akıl hocası olan [[Eymen ez-Zevahiri|Ayman ez-Zevahiri]]'nin de aralarında bulunduğu sonraki nesiller tarafından yayıldı ve genişletildi.<ref>Sageman, Marc, ''Understanding Terror Networks,'' University of Pennsylvania Press, 2004, p. 63</ref> <ref>{{Web kaynağı|url=http://gemsofislamism.tripod.com/qutb_milest_influence_obl.html|başlık=How Did Sayyid Qutb Influence Osama bin Laden?|erişimtarihi=26 February 2015|arşivtarihi=17 October 2010|arşivurl=https://web.archive.org/web/20101017060150/http://gemsofislamism.tripod.com/qutb_milest_influence_obl.html}}</ref> Ez-Zevahiri, Kutubçu söylemde "Kutb'un karakterinin saflığı ve hapishanede çektiği işkence" olarak kabul edildi ve saldırgan cihadın normalleştirilmesinde kapsamlı bir rol oynadı. <ref>Wright, ''Looming Tower'', 2006, p. 36</ref> Hem el-Zevahiri hem de bin Ladin, Müslüman dünyasında 20. yüzyılın sonlarında yaşanan jeopolitik kriz zemininde katlanarak gelişen Cihatçı hareketlerin çekirdeği haline geldiler. |
||
==== Selefi Cihatçılık ==== |
==== Selefi Cihatçılık ==== |
||
[[Cihatçı Selefilik|Selefi cihatçılık]], [[İslam devleti|İslami bir devlet]] veya yeni bir [[Hilâfet|Halifelik]] kurmak için şiddeti ve [[Terörizm|terörü]] aktif olarak teşvik eden ve yürüten ideolojiye atıfla ilk kez 2002 yılında Gilles Kepel tarafından kullanılmış bir terimdir. <ref name="kepel-orig">"Jihadist-Salafism" is introduced by Gilles Kepel, ''Jihad: The Trail of Political Islam'' (Harvard: Harvard University Press, 2002)</ref> <ref name="deneoux">Deneoux, Guilain (June 2002). "The Forgotten Swamp: Navigating Political Islam". ''Middle East Policy''. pp. 69–71."</ref> Bugün, genellikle ''Cihatçılık'' veya ''Cihatçı hareket'' olarak kullanılır. Kutubçuluk, Selefilik, Vahhabilik ve diğer İslamcı akımlar arasında melez bir ideolojidir. <ref name="Ha">Hassan, Hassan. (June 13, 2016). [http://carnegieendowment.org/2016/06/13/sectarianism-of-islamic-state-ideological-roots-and-political-context-pub-63746 The Sectarianism of the Islamic State: Ideological Roots and Political Context]. ''Carnegie Endowment for Peace''. Retrieved December 3, 2017.</ref> <ref>[http://www.alarab.co.uk/?id=30798 القطبية الإخوانية والسرورية قاعدة مناهج السلفية التكفيرية]. ''al-Arab Online''. Retrieved December 4, 2017.</ref> Kutubçuluğa [[Abdullah Azzam]] gibi alimler siyasi entelektüel temeller sağlamıştır. <ref name="Ha" /> Selefi Cihatçılık, çağdaş İslamcı hareketlerin içerisinde azınlık oluşturur. <ref name="Economist27Jun15">{{Haber kaynağı|url=https://www.economist.com/news/middle-east-and-africa/21656189-islams-most-conservative-adherents-are-finding-politics-hard-it-beats|başlık=Salafism: Politics and the puritanical|erişimtarihi=29 |
[[Cihatçı Selefilik|Selefi cihatçılık]], [[İslam devleti|İslami bir devlet]] veya yeni bir [[Hilâfet|Halifelik]] kurmak için şiddeti ve [[Terörizm|terörü]] aktif olarak teşvik eden ve yürüten ideolojiye atıfla ilk kez 2002 yılında Gilles Kepel tarafından kullanılmış bir terimdir. <ref name="kepel-orig">"Jihadist-Salafism" is introduced by Gilles Kepel, ''Jihad: The Trail of Political Islam'' (Harvard: Harvard University Press, 2002)</ref> <ref name="deneoux">Deneoux, Guilain (June 2002). "The Forgotten Swamp: Navigating Political Islam". ''Middle East Policy''. pp. 69–71."</ref> Bugün, genellikle ''Cihatçılık'' veya ''Cihatçı hareket'' olarak kullanılır. Kutubçuluk, Selefilik, Vahhabilik ve diğer İslamcı akımlar arasında melez bir ideolojidir. <ref name="Ha">Hassan, Hassan. (June 13, 2016). [http://carnegieendowment.org/2016/06/13/sectarianism-of-islamic-state-ideological-roots-and-political-context-pub-63746 The Sectarianism of the Islamic State: Ideological Roots and Political Context]. ''Carnegie Endowment for Peace''. Retrieved December 3, 2017.</ref> <ref>[http://www.alarab.co.uk/?id=30798 القطبية الإخوانية والسرورية قاعدة مناهج السلفية التكفيرية]. ''al-Arab Online''. Retrieved December 4, 2017.</ref> Kutubçuluğa [[Abdullah Azzam]] gibi alimler siyasi entelektüel temeller sağlamıştır. <ref name="Ha" /> Selefi Cihatçılık, çağdaş İslamcı hareketlerin içerisinde azınlık oluşturur. <ref name="Economist27Jun15">{{Haber kaynağı|url=https://www.economist.com/news/middle-east-and-africa/21656189-islams-most-conservative-adherents-are-finding-politics-hard-it-beats|başlık=Salafism: Politics and the puritanical|erişimtarihi=29 June 2015|tarih=27 June 2015|çalışma=[[The Economist]]}}</ref> |
||
[[Dosya:Char_Etat_islamique_Raqqa.jpg|bağlantı=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e0/Char_Etat_islamique_Raqqa.jpg/220px-Char_Etat_islamique_Raqqa.jpg|küçükresim| Irak ve Şam İslam Devleti (IŞİD), [[Rakka]], Suriye, 2014]] |
[[Dosya:Char_Etat_islamique_Raqqa.jpg|bağlantı=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e0/Char_Etat_islamique_Raqqa.jpg/220px-Char_Etat_islamique_Raqqa.jpg|küçükresim| Irak ve Şam İslam Devleti (IŞİD), [[Rakka]], Suriye, 2014]] |
||
Selefi Cihatçılığın belirgin özellikleri arasında, [[Hadis|Hadisler]] ve erken dönem Müslüman uygulamalarından esinlenen "'''lidere biat yemini'''" yer alır. <ref name="wright-12-12-16">{{Dergi kaynağı|url=http://www.newyorker.com/magazine/2016/12/12/after-the-islamic-state|başlık=AFTER THE ISLAMIC STATE|erişimtarihi=9 |
Selefi Cihatçılığın belirgin özellikleri arasında, [[Hadis|Hadisler]] ve erken dönem Müslüman uygulamalarından esinlenen "'''lidere biat yemini'''" yer alır. <ref name="wright-12-12-16">{{Dergi kaynağı|url=http://www.newyorker.com/magazine/2016/12/12/after-the-islamic-state|başlık=AFTER THE ISLAMIC STATE|erişimtarihi=9 December 2016|yazarlar=Wright|tarih=December 12, 2016|çalışma=The New Yorker|ilk=Robin}}</ref>[[El-Kaide|El Kaide]] ve [[El-Nusra Cephesi|El Nusra Cephesi]] arasındaki ilişkilerde örneklenen diğer bir özellik, stratejik veya finansal olarak uygun olduğunda daha az popüler olan hareketlerle bağları koparabilme esnekliğidir.<ref name="wright-12-12-16" /> Cihatçılar "yakın düşman" ve "uzak düşman" kavramlarını da kullandılar. "Yakın düşman", Müslüman toplumu işgal eden despotik rejimleri ifade eder. Muhammed Abd al-Salam Faraj tarafından Selefi [[Mısır İslam Cihadı|Mısır İslami Cihad]] örgütünce [[Enver Sedat|Enver Sedat'ın]] 1981'de öldürülmesini haklı çıkarmak için kullanılmıştır.<ref name="No">Noah, Timothy (February 26, 2009). [http://www.slate.com/articles/news_and_politics/chatterbox/2009/02/the_nearenemy_theory.html The Near-Enemy Theory]. ''Slate''. Retrieved December 3, 2017.</ref> Daha sonra Batı'yı çağrıştıran "uzak düşman" kavramı 1996 yılında [[El-Kaide|El Kaide]] tarafından tanıtıldı ve resmen ilan edildi. <ref name="No" /> <ref>[https://www.thenational.ae/al-qaeda-grows-as-its-leaders-focus-on-the-near-enemy-1.342166 Al Qaeda grows as its leaders focus on the 'near enemy']. ''The National''. Retrieved December 3, 2017.</ref> |
||
Selefi Cihatçılık 80'lerde [[Sovyetler Birliği'nin Afganistan'a müdahalesi|Sovyetlerin Afganistan'ı işgal etmesiyle]] ortaya çıktı.<ref name="By" /> Yerel [[Mücahit|mücahitler]] [[Suudi Arabistan]], [[Pakistan]] ve [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD'den]] [[Siklon Operasyonu|mali, lojistik ve askeri destek]] aldılar. [[Usame bin Ladin]], 1988'de bu finansal, lojistik ve askeri ağdan yararlanmak ve operasyonlarını genişletmek amacıyla ulusötesi bir örgüt olarak [[El Kaide]]'yi kurdu.<ref name="By">Byman, Daniel L and Williams, Jennifer R. (February 24, 2015). [https://www.brookings.edu/articles/isis-vs-al-qaeda-jihadisms-global-civil-war/ ISIS vs. Al Qaeda: Jihadism's global civil war]. Brookings. Retrieved December 3, 2017.</ref> İdeoloji, 90'lı yıllarda Müslüman dünyasının sayısız jeopolitik kriz yaşadığı <ref name="By" /> [[Cezayir İç Savaşı]] (1991–2002), [[Bosna Savaşı|Bosna]] (1992–1995) ve [[Birinci Çeçen Savaşı|Birinci Çeçen Savaş]]<nowiki/>ları (1994–1996) sırasında yükseldi. Bu çatışmalar içinde, siyasal İslam, ideolojinin aktif bir şekilde yayılması karşılığında El Kaide'den mali, lojistik ve askeri destek talep eden yerel savaşçılar için sıklıkla harekete geçirici bir faktör olarak hareket etti. <ref name="By" /> |
Selefi Cihatçılık 80'lerde [[Sovyetler Birliği'nin Afganistan'a müdahalesi|Sovyetlerin Afganistan'ı işgal etmesiyle]] ortaya çıktı.<ref name="By" /> Yerel [[Mücahit|mücahitler]] [[Suudi Arabistan]], [[Pakistan]] ve [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD'den]] [[Siklon Operasyonu|mali, lojistik ve askeri destek]] aldılar. [[Usame bin Ladin]], 1988'de bu finansal, lojistik ve askeri ağdan yararlanmak ve operasyonlarını genişletmek amacıyla ulusötesi bir örgüt olarak [[El Kaide]]'yi kurdu.<ref name="By">Byman, Daniel L and Williams, Jennifer R. (February 24, 2015). [https://www.brookings.edu/articles/isis-vs-al-qaeda-jihadisms-global-civil-war/ ISIS vs. Al Qaeda: Jihadism's global civil war]. Brookings. Retrieved December 3, 2017.</ref> İdeoloji, 90'lı yıllarda Müslüman dünyasının sayısız jeopolitik kriz yaşadığı <ref name="By" /> [[Cezayir İç Savaşı]] (1991–2002), [[Bosna Savaşı|Bosna]] (1992–1995) ve [[Birinci Çeçen Savaşı|Birinci Çeçen Savaş]]<nowiki/>ları (1994–1996) sırasında yükseldi. Bu çatışmalar içinde, siyasal İslam, ideolojinin aktif bir şekilde yayılması karşılığında El Kaide'den mali, lojistik ve askeri destek talep eden yerel savaşçılar için sıklıkla harekete geçirici bir faktör olarak hareket etti. <ref name="By" /> |
||
| 172. satır: | 172. satır: | ||
Bu bağlamda, Cemaleddin Efgani (1837–97), [[Muhammed Abduh]] (1849–1905) ve [[Reşîd Rıza|Reşid Rıza]] (1865–1935) yayın yoluyla imparatorluğun siyasi, ekonomik ve kültürel çöküşüne karşı İslami alternatifler vaaz ettiler. <ref>Mortimer, Edward, ''Faith and Power'', (1982), pp. 93, 237–40, 249</ref> Abduh ve Afgani, erken İslamcı hareketin başlangıcını oluşturdu. <ref>''Encyclopedia of Islam and the Muslim World'', Macmillan Reference, 2004, v.2, p. 609</ref> <ref>''The New Encyclopedia of Islam'' by Cyril Glasse, Rowman and Littlefield, 2001, p. 19</ref> <ref>''The Oxford Dictionary of Islam'' by John L. Esposito, OUP, 2003, p. 275 |
Bu bağlamda, Cemaleddin Efgani (1837–97), [[Muhammed Abduh]] (1849–1905) ve [[Reşîd Rıza|Reşid Rıza]] (1865–1935) yayın yoluyla imparatorluğun siyasi, ekonomik ve kültürel çöküşüne karşı İslami alternatifler vaaz ettiler. <ref>Mortimer, Edward, ''Faith and Power'', (1982), pp. 93, 237–40, 249</ref> Abduh ve Afgani, erken İslamcı hareketin başlangıcını oluşturdu. <ref>''Encyclopedia of Islam and the Muslim World'', Macmillan Reference, 2004, v.2, p. 609</ref> <ref>''The New Encyclopedia of Islam'' by Cyril Glasse, Rowman and Littlefield, 2001, p. 19</ref> <ref>''The Oxford Dictionary of Islam'' by John L. Esposito, OUP, 2003, p. 275 |
||
</ref> <ref>''Historical Dictionary of Islam'' by Ludwig W. Wadamed, Scarecrow Press, 2001, p. 233</ref> Abduh'un öğrencisi Raşid Rıza, çağdaş İslamcı hareketlerin "ideolojik atalarından" |
</ref> <ref>''Historical Dictionary of Islam'' by Ludwig W. Wadamed, Scarecrow Press, 2001, p. 233</ref> Abduh'un öğrencisi Raşid Rıza, çağdaş İslamcı hareketlerin "ideolojik atalarından" kabul edilir. |
||
Reşid Rıza, [[Hasan el-Benna]] ve [[Mustafa el-Siba'i]]<nowiki/>nin fikirleri, şeriat yönetimi altında gerçek bir İslam toplumunun yaratılmasını ve doğru yoldan saptığına inandıkları önceki otoritelerin kör [[taklid]]<nowiki/>inin reddini içeriyordu. <ref>''Passion for Islam: Shaping the Modern Middle East: the Egyptian Experience'' by Caryle Murphy, p. 46</ref> Daha sonraki bazı İslamcıların aksine, [[İslami modernizm|Erken Selefilik]], [[Hilâfet|Halifeliğin]] yeniden kurulmasını şiddetle vurguladı. <ref>Roy, ''Failure of Political Islam'' (1994), p. 33</ref> |
Reşid Rıza, [[Hasan el-Benna]] ve [[Mustafa el-Siba'i]]<nowiki/>nin fikirleri, şeriat yönetimi altında gerçek bir İslam toplumunun yaratılmasını ve doğru yoldan saptığına inandıkları önceki otoritelerin kör [[taklid]]<nowiki/>inin reddini içeriyordu. <ref>''Passion for Islam: Shaping the Modern Middle East: the Egyptian Experience'' by Caryle Murphy, p. 46</ref> Daha sonraki bazı İslamcıların aksine, [[İslami modernizm|Erken Selefilik]], [[Hilâfet|Halifeliğin]] yeniden kurulmasını şiddetle vurguladı. <ref>Roy, ''Failure of Political Islam'' (1994), p. 33</ref> |
||
{{Otorite kontrolü}} |
|||
==== Seyyid Raşid Rıza ==== |
|||
Modern İslam devleti kavramı ilk olarak [[Müslüman Kardeşler]] ideolojisi ve dünyadaki diğer Sünni İslamcı hareketleri etkilemede önemli bir rol oynayan Suriye-Mısırlı İslam alimi [[Reşid Rıza]] tarafından dile getirildi. Rıza'nın İslam devleti, ''[[Ulema|ulemanın]]'' hakim olacağı ''[[şura]]'' ilkesini vurguladı. <ref>{{Kitap kaynağı|başlık=Modern Islamic Political Thought: The Response of the Shi'i and SunnI Muslims to the Twentieth Century|sayfalar=69, 77|yer=London|yayıncı=The Macmillan Press Ltd|yıl=1982|isbn=978-0-333-27969-4|ilk=Hamid}}</ref> |
|||
Etkili kitabı ''el-Khilafa aw al-Imama al-'Uzma'da''; Raşid Rıza, önerdiği [[İslam devleti|İslam devletinin]] kuruluşunu ayrıntılarıyla anlattı. Bu doktrin, gelecekteki İslamcı hareketlerin planı haline gelecekti.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=A Preliminary Study on the "Islamic State" Thought in Modern Islamism|erişimtarihi=free|yazarlar=Li|sayı=4|sayfa=27|çalışma=Journal of Middle Eastern and Islamic Studies (In Asia)|yayıncı=Routledge: Taylor & Francis group|yıl=2016|cilt=10|doi=10.1080/19370679.2016.12023291|ilk=Ruiheng}}</ref> Rıza, ''[[Şeriat|Şeriat'a]]'' itaat eden toplumların hem [[kapitalizm]], hem de sınıf temelli [[sosyalizm]] bozuntularına alternatif olarak başarılı bir şekilde ortaya çıkabileceğine inanıyordu; çünkü böyle bir toplum onun ayartmalarına karşı duyarsız olacaktır. <ref name="auto">{{Kitap kaynağı|başlık=A CONCISE HISTORY OF THE ARABS|sayfa=287|yer=The New Press, 38 Greene Street, New York, NY 10013|yayıncı=The New Press|yıl=2013|isbn=978-1-59558-950-7|ilk=John}}</ref> |
|||
Rıza'nın Hilafeti'nde ''Halife'', rolü [[Şeriat|İslami yasaların]] uygulanmasını denetleyerek yönetmek olan en yüksek baş olacaktı. Bu, kutsal yazıları değerlendirerek ''ictihada'' giren ve ''[[şura]]'' yoluyla yöneten m''üctehid'' uleması ile “gerçek halife” arasındaki ortaklık yoluyla gerçekleşecekti. ''[[Hilâfet|Hilafet]]'' aynı zamanda İslam medeniyetini yeniden canlandırabilecek, Müslüman ''ümmetine'' siyasi ve hukuki bağımsızlığı geri kazandırabilecek ve İslam'ı tasavvufun sapkın etkilerinden arındırabilecekti. Reşid Rıza'nın İslami siyaset teorisi, Arap dünyasındaki müteakip İslami diriliş hareketlerini büyük ölçüde etkileyecekti. <ref>{{Kitap kaynağı|başlık=Encyclopedia of Islam and the Muslim World, Second Edition|kısım=State and Government|sayfa=1088|yer=27500 Drake Rd. Farmington Hills, MI, 48331-3535|yayıncı=Gale Publishers|yıl=2016|isbn=978-0-02-866269-5|ilk=Richard}}</ref> |
|||
Rıza'dan sonra gelen [[Hasan el-Benna]] gibi İslamcılar O'nun ilmî itibarına yetişemezdi. Dini bilimler hakkında ayrıntılı bilgiye sahip olmayan radikal düşünür [[Seyyid Kutub]] ''[[şeriat]] için'' öncülük etti. Kutub, Batılı inançları reddederken, kendi inançlarını doğrulamak için Batı terminolojisini, kendi öznel metodolojisini Kutsal Yazılara dayandırken de klasik kaynakları kullandı. <ref>{{Kitap kaynağı|başlık=A CONCISE HISTORY OF THE ARABS|sayfalar=172, 207, 209|yer=The New Press, 38 Greene Street, New York, NY 10013|yayıncı=The New Press|yıl=2013|isbn=978-1-59558-950-7|ilk=John}}</ref> |
|||
==== Muhammed İkbal ==== |
|||
[[Muhammed İkbal]], [[Britanya Hindistanı|İngiliz Hindistan'ındaki]] İslami Milliyetçilik ve Pakistan Hareketi'ne ilham verdiği kabul edilen bir bok beğenilen bir modern İslam filozofu, şair ve politikacıdır. <ref name="aml.org.pk">{{Web kaynağı|url=http://www.aml.org.pk/AllamaIqbal.html|başlık=Allama Muhammad Iqbal Philosopher, Poet, and Political leader|erişimtarihi=2012-03-02|arşivtarihi=2012-03-05|arşivurl=https://web.archive.org/web/20120305000639/http://www.aml.org.pk/AllamaIqbal.html|yayıncı=Aml.Org.pk}}</ref> <ref name="goethezeitportal">{{Web kaynağı|url=http://www.goethezeitportal.de/fileadmin/PDF/db/wiss/goethe/bhatti_iqbal.pdf|başlık=Iqbal and Goethe|erişimtarihi=2011-01-07|arşivtarihi=October 30, 2008|arşivurl=https://web.archive.org/web/20081030083304/http://www.goethezeitportal.de/fileadmin/PDF/db/wiss/goethe/bhatti_iqbal.pdf|çalışma=Yearbook of the Goethe Society of India|yazar=Anil Bhatti}}</ref> <ref name="rahnemaa01">{{Akademik dergi kaynağı|url=https://zenodo.org/record/995659|başlık=Radical Islamism and Failed Developmentalism|yazarlar=Rahnemaa|sayı=3|sayfalar=483–96|çalışma=Third World Quarterly|yıl=2008|cilt=29|doi=10.1080/01436590801931462|ilk=Saeed}}</ref> <ref name="Iqbal Academy Pakistan" /> Uluslararası edebiyat alimleri tarafından bir klasik şair olarak takdir edilmektedir. <ref name="dailytimes.co.pk">{{Web kaynağı|url=http://www.dailytimes.com.pk/default.asp?page=story_28-5-2003_pg3_6|başlık=Leading News Resource of Pakistan|erişimtarihi=2011-01-07|arşivtarihi=2005-05-06|arşivurl=https://web.archive.org/web/20050506190825/http://www.dailytimes.com.pk/default.asp?page=story_28-5-2003_pg3_6|tarih=28 May 2003|çalışma=Daily Times}}</ref> <ref name="Iqbal Academy Pakistan">{{Web kaynağı|url=http://www.allamaiqbal.com|başlık=Iqbal Academy Pakistan|erişimtarihi=25 October 2014}}</ref> |
|||
İkbal, İngiltere ve Almanya'da hukuk ve felsefe okurken [[Tüm Hindistan Müslüman Birliği|Tüm Hindistan Müslüman Birliği'nin]] Londra şubesinin bir üyesi oldu.<ref name="Iqbal Academy Pakistan">{{Web kaynağı|url=http://www.allamaiqbal.com|başlık=Iqbal Academy Pakistan|erişimtarihi=25 October 2014}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[http://www.allamaiqbal.com "Iqbal Academy Pakistan"]<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">25 October</span> 2014</span>.</cite></ref> 1908'de [[Lahor|Lahor'a]] geri döndü. İkbal, zamanını hukuk pratiği ve felsefi şiir arasında bölerken, Müslüman Birliği'nde aktif olmaya devam etti. Muhammed Ali Johar ve [[Muhammed Ali Cinnah]] gibi Müslüman siyasi liderlerle yakın temasını sürdürdü. O ana akım Hint milliyetçisi [[Sekülerizm|laik]] [[Hindistan Ulusal Kongresi|Hint Ulusal Kongresi'n]]<nowiki/>e muhalifti. İkbal'in İngilizce 7 dersi, 1934'te [[Oxford University Press|Oxford Üniversitesi basını]] tarafından İslam'da Dini Düşüncenin Yeniden İnşası adlı bir kitapta yayınlandı. <ref name="bio-iqbalsworks">{{Web kaynağı|url=http://www.allamaiqbal.com/person/biography/biotxtread.html|başlık=Allama Iqbal – biography – Iqbal's works|erişimtarihi=6 August 2012|tarih=26 May 2006|biçim=PHP|yayıncı=Iqbal Academy}}</ref> Bu dersler, modern çağda bir din olmasının yanı sıra bir siyasi ve hukuk felsefesi olarak İslamın rolü üzerinde durur.<ref name="bio-iqbalsworks" /> |
|||
İkbal, yalnızca [[Sekülerizm|laikliğin]] ve seküler [[Milliyetçilik|milliyetçiliğin]] İslam ve [[Müslüman]] toplumun manevi temellerini zayıflatacağından değil, [[Hindular|Hindu]] çoğunluğun Müslüman mirası, kültürü ve siyasi etkisini dışlayacağından da korkuyordu. Afganistan, [[Filistin Mandası|Filistin]], Mısır ve Suriye'ye yaptığı seyahatlerde, [[Ümmetçilik|İslami siyasi işbirliği]] fikirlerini destekleyerek milliyetçi farklılıkların ortadan kaldırılması çağrısında bulundu. Sir Muhmmad İkbal, 1930'da [[Allahabad|Allahabad'daki]] oturumunda ve 1932'de [[Lahor|Lahor'daki]] oturumda Müslüman Birliği'nin başkanı seçildi. 29 Aralık 1930'daki Allahabad Konuşmasında, kuzeybatı Hindistan'daki Müslüman çoğunluklu eyaletler için bağımsız bir devlet vizyonunu özetledi. Bu konuşma daha sonra Pakistan hareketine ilham verdi. |
|||
İkbal'in düşünceleri ve vizyonu daha sonra birçok [[Reformizm|reformist]] İslamcıyı etkiledi; [[Muhammed Esed]], [[Ebu'l-A'lâ Mevdudî|Seyyid Abul Ala Mevdudi]] ve [[Ali Şeriati]] bunlar arasındadır. |
|||
[[Kategori:Siyasi ideolojiler]] |
[[Kategori:Siyasi ideolojiler]] |
||
[[Kategori:İslam ile ilgili tartışmalar]] |
[[Kategori:İslam ile ilgili tartışmalar]] |
||
Sayfanın 07.55, 4 Ekim 2022 tarihindeki hâli
İslamcılık ( siyasal İslam ya da İslami köktencilik) [1], modern devlet ve devletçiklerin anayasal, ekonomik ve yargısal olarak, bu kesimde canlanma ya da otantikliğe dönüş olarak algılanan İslami uygulamalarla yeniden kurulması gerektiğini öne süren siyasi ideolojidir. [2] [3] [4] [5]
İslamcı ideolojiler, devlet gücünü kullanarak toplumu dönüştürmeyi savunan devrimciler olarak ortaya çıkabileceği gibi tabandan gelen sosyal ve politik aktivizm ile İslamlaşmayı seçen reformistler de olabilirler.[6]
İslamcılar şeriatın uygulanmasını, pan-İslamcı siyasi birliği, [7] İslam devletlerinin yaratılmasını [8] veya Müslüman dünyasında İslam'la bağdaşmadığına ve sömürgeciliğin yeni bir biçimi olduğuna inandıkları, Batılı veya evrensel ekonomik, askeri, siyasi, sosyal veya kültürel nitelikteki Müslüman olmayan etkilerin tamamen ortadan kaldırılmasını vurgularlar.
Graham E. Fuller gibi bazı analistler bunu, "Müslümanların kimlik, özgünlük, daha geniş bölgeselcilik, canlanma ve toplumun yeniden canlandırılmasını içeren bir kimlik siyaseti olarak tanımlıyorlar. [9]
Batılı kitle iletişim araçları tarafından kullanıldığında şiddet taktikleri, insan hakları ihlalleri ve siyasi aşırılık çağrışımları yaptığına inanılan terim İslamcılar tarafından benimsenmez.[1] Bazı yazarlar "İslami aktivizm" terimini tercih ederken, Raşid Gannuşi [10] gibi İslamcı figürler "İslami hareket" terimini tercih ederler. [11]
20. yüzyıl İslamcılığının merkezi ve önde gelen isimleri arasında Reşid Rıza,[12] Hassan el-Benna, Seyyid Kutub, Abul A'la Mevdudi, [13] Hasan et-Turabi, [14] ve Humeyni gibi isimler yer alıyor. Müslüman Kardeşler ve birçok İslamcı hareket, devrimci yollardan ziyade barışçıl süreçlerle kendi amaçlarını gerçekleştirmeye isteklidir.[15] Kutub ve diğerleri açıkça şiddet çağrısında bulundu ve takipçileri İslami aşırılık yanlıları olarak kabul edildiler. Ancak Kutub masumların öldürülmesini de kınadı.[16]
Robin Wright'a göre, İslamcı hareketlerin "modern devletlerin bağımsızlığını kazanmasından bu yana Ortadoğu'yu herhangi bir eğilimden daha fazla değiştirdiği", "siyaseti ve hatta sınırları" yeniden tanımladığı görüşünde. [17] Arap Baharı'nın ardından, bazı İslamcı akımlar demokratik siyasete yoğun bir şekilde dahil olurken, [17] [18] Irak ve Şam İslam Devleti gibi diğerleri bugüne kadarki "en saldırgan ve hırslı İslamcı milisleri " ortaya çıkardı. [17]
İslamcılık, hem kamusal hem de akademik bağlamda anlamı tartışılan bir kavramdır. [19] Terim, kamusal ve siyasi hayatın İslami ilkeler tarafından yönlendirilmesi gerektiğini savunan çeşitli sosyal ve siyasi aktivizm biçimlerine atıfta bulunabilir. [19] [20]
Akademik kullanımda İslamcılık, "hangi İslami düzen" veya" şeriat vizyonu"nun savunulduğu veya savunucuların amaçlarını gerçekleştirme yöntemlerini belirtmez. [21]
Terminoloji
İslam dinine referans veren terim, İngilizce'de ilk İslamismus ve İslamism olarak kullanıldı. [22] Yirminci yüzyılın başında "İslam" terimi onun yerini almaya başladı ve İngilizcede İslamism terimi fiilen kaybolmuş görünüyor. [23]
"İslamcılık", çağdaş çağrışımlarını Fransız akademisinde 1970'lerin sonlarında ve 1980'lerin başında kazandı. 1980'lerin ortalarında ve son yıllarda Fransızca'dan İngilizce'ye göç etmeye ve akademik çevrelerde büyük ölçüde İslami köktencilik teriminin yerini almaya başladı.
"İslamcılık" teriminin yeni kullanımı, yeni İslami hareketlere sempati duyma olasılığı daha yüksek olan bilim adamları için bir işaretti. Terim popülerlik kazandıkça, Taliban veya Cezayir Silahlı İslami Grubu gibi siyasi gruplar ve kamuya açık şiddet eylemleriyle ilişkilendirildi.
Hizbullah'ın ruhani danışmanı Hüseyin Fadlallah (1935-2010) ve Cezayir İslami Kurtuluş Cephesi lideri Abbassi Madani (1931- ) sadece "Müslüman" olduklarında ısrar ederek bu terimin kullanımına karşı çıkıyor.
Amerikan-İslam İlişkileri Konseyi 2013'te Associated Press'in "İslam yasalarıyla uyumlu ve Kur'an'ı siyasi model olarak gören bir hükümetin destekçisi"- şeklindeki İslamcı tanımının, "Sevmediğimiz Müslümanlar"ın aşağılayıcı kısaltması şeklinde bir siyasi model haline geldiğinden şikayet etti.[24] Doğu Michigan Üniversitesi'nden sosyolog Mansur Moaddel "iyi bir terim değil" olarak eleştirdi çünkü "İslamcı teriminin kullanımı oldukça heterojen olan fenomenleri yansıtmazdı." [25]
İslamcılar için AP Stil Kitabı girişi (2013) şöyledir: [26]
"İslam'ın öngördüğü (şeriat) yasalara göre hükumet ve toplumu yeniden dizayn etmeyi savunan siyasi bir hareketin destekçisidir. İslamcı olabilecek veya olmayabilecek İslami savaşçılar, militanlar, aşırılık yanlıları veya radikallerle eş anlamlı kullanmayın. Mümkünse, spesifik olun ve militan bağlantıların adını kullanın: El Kaide, Hizbullah, Taliban bağlantılı vb. Kuran'ı siyasi bir model olarak görenler, ana akım politikacılardan cihatçı olarak bilinen militanlara kadar geniş bir Müslüman yelpazesini kapsıyor."
Genel bakış
Tanımlar
İslamcılık farklı şekillerde tanımlanmıştır:
- "İslam'ın kişisel hayat kadar sosyal ve siyasi hayata da yön vermesi gerektiği inancı",[27]
- bir "dini siyaset" biçimi ve köktencilik örneği [28]
- "İslam'ın öngördüğü yasalara göre hükumet ve toplumu yeniden düzenlemeyi tercih eden siyasi hareket",[24]
- 'Sevmediğimiz Müslümanlar'ın kısaltması.[24]
- "Topluma bir bütün olarak rehberlik eden ve hukuku [öğreten] [İslami] ideoloji, İslam şeriatına uygun olmalıdır", [29]
- "Yabancılar tarafından, İslam'ı katı ve hareketsiz bir şey, sadece bir kabile bağlılığı olarak yanlış anlamalarını haklı çıkardığını düşündükleri bir faaliyet zincirini belirtmek için kullanılan bir terim." [ <span title="This claim needs references to reliable sources. (May 2022)">alıntı gerekli</span> ]
- o kadar geniş ve esnek bir hareket ki İslam'da "her şeye" ulaşıyor ve onu "sürdürülemez" hale getiriyor. [30]
- yoksul kitlelere alternatif bir sosyal destek sağlayıcısı;
- hayal kırıklığına uğramış gençlere öfke platformu;
- kimlik arayanlara "saf dine dönüşü" ilan eden yüksek sesli bir borazan;
- varlıklı ve liberaller için "ilerici, ılımlı bir dini platform";
- ... ve aşırı uçlarda, retçi ve radikaller için bir şiddet aracı. [30]
- "Batı'dan kültürel farklılaşma ve sömürge öncesi sembolik evrenle yeniden bağlantı kurmayı amaçlayan İslami bir hareket", [31]
- "Müslüman metinlere atıfta bulunarak modern siyasi sorunları çözmeye çalışan örgütlü siyasi eğilim [...] toplumu İslam'a yatırmaya çalışan tüm düşünce bütünü, entegrasyonist olabilir ama aynı zamanda gelenekçi de olabilir, reform fikirli ve hatta devrimci" [32]
- "Karakter olarak İslami olduğu kabul edilen inanç, talimat, yasa veya politikaların aktif olarak öne sürülmesi ve desteklenmesidir." [10]
- "Siyasi faaliyete ilham vermek, şekillendirmek ve canlandırmak için İslam inancı, sembolleri ve dilinden yararlanan Müslümanlar" hareketidir; İçlerinde ılımlı, barışçıl aktivistleri veya "hoşgörüsüzlüğü ve şiddeti vaaz edenleri" barındırıyor olabilirler.
- "Toplum yaşamı, aile veya iş yeri ile ilgili, çevrelerini İslamileştirmeye çalışan herkes İslamcı olarak tanımlanabilir." [33]
Çeşitleri
İslamcılık, koşullar değiştikçe değişen, "yıkım, muhalefet, işbirliği, kayıtsızlık" gibi farklı biçimler alır ve mevcut güçlere yönelik geniş bir strateji ve taktik yelpazesini kapsar[34] [35] ve hareket bu nedenle yeknesak değildir.
Demokratik süreci kabul eden ve içinde çalışan ılımlı ve reformist İslamcılar arasında Tunus Ennahda Hareketi gibi partiler yer alıyor. Pakistan Cemaat-i İslami temelde sosyo-politik ve demokratik bir Öncü parti olmakla birlikte geçmiş askeri darbeler yoluyla siyasi nüfuz kazanır. [34] Lübnan Hizbullahı ve Filistin'li Hamas silahlı saldırıların yanı sıra demokratik ve siyasi sürece de katılıyor. El Kaide, Mısır İslam Cihadı Taliban gibi cihatçı örgüt ve gruplar demokrasiyi tamamen reddediyor ve onu bir küfür biçimi olarak görüyor. Ayrıca saldırgan cihat çağrısı yapıyor veya dini temele dayalı saldırıları teşvik ediyor ve yürütüyorlar.
İslamcılık içindeki bir başka büyük bölünme, Graham E. Fuller'in kökten dinci "geleneğin koruyucuları" olarak tanımladığı (Vahhabi - Selefi)ler ile "değişim ve İslami reformun öncüsü" Müslüman Kardeşler arasındadır. [36]
Olivier Roy, pan-Arabizm'in İslamlaştırılmasına odaklanan Müslüman Kardeşler Hareketi ve Sünni pan-İslamcılığının 20. yüzyılın ikinci yarısında dikkate değer bir değişim geçirdiğini ve "İslami kurumların inşası yerine şeriat" ve Şii İslam'ın reddi vurgusunu öne çıkaran Selefi hareket tarafından gölgede bırakıldığını savunuyor.[37] Roy, Arap Baharı'nın ardından İslamcılığı, Arap Müslüman dünyasının çoğunda demokrasiyle "giderek birbirine bağımlı" olarak tanımladı, öyle ki "şimdi hiçbiri diğeri olmadan hayatta kalamazdı." İslamcı siyasi kültürün kendisi demokratik olmasa da, İslamcıların meşruiyetlerini sürdürmek için demokratik seçimlere ihtiyaçları var. Aynı zamanda, popülariteleri o kadar fazladır ki, ana akım İslamcı grupları dışlayan hiçbir hükumet kendisini demokratik olarak adlandıramaz. [18]
İslam ile İlişki
İslam ve İslamcılık kavramları arasındaki ilişki anlaşmazlıklara konu olmuştur.
Hayri Abaza, İslam ile İslamcılık arasında ayrım yapma başarısızlığının, dini siyasetten ayırmaya çalışanların zararına, Batı'daki pek çok kişinin liberal olmayan İslami rejimleri desteklemesine yol açtığını savunuyor.[38]
Uluslararası Kriz Grubundan bir yazar, "'siyasal İslam' kavramının", Amerikalıların -İran İslam Devrimi'ni açıklamak için kullandıkları- bir eseri olduğunu ve apolitik İslam'ın, " 1945 ile 1970 arasında, kısa ömürlü seküler Arap milliyetçiliğinin altın çağının" tarihsel bir rastlantısı olduğunu savunuyor ve açıklama gerektiren İslamcılık değil, sükunetçi /siyasi olmayan İslam'dır" diyor.[39]
Bir kaynak, İslamcıyı 20. yüzyılın büyük olaylarıyla bağlantılı siyasi/dini bir fenomen olmasıyla" ayırt eder. İslamcılar, en azından zaman zaman, kendilerini "İslamiyyun/İslamcılar" olarak tanımlamışlardır. [40] Daniel Pipes, İslamcılığı, "geleneksel İslam dininden çok Avrupa ütopik siyasi ideolojilerine ve "izmlerine" borçlu olan" modern bir ideoloji olarak tanımlar. [41]
Etkiler
İslam dünyasında İslamcılığın etkisine az sayıda gözlemci karşı çıkar.[42] [43] [44] Sovyetlerin dağılmasının ardından, liberal ifade özgürlüğü ve demokratik yönetime dayalı siyasi ideolojiler, Latin Amerika, Doğu Avrupa ve Asya'nın birçok bölgesinde muhalefete öncülük etmişti; ancak "basit gerçek şu ki, siyasal İslam bugün Müslüman dünyasında en güçlü ideolojik güç olarak hüküm sürüyor". [45] [46]
İnsanlar Müslüman dünyasındaki değişmeyen sosyoekonomik görünümü bu durumu açıklayan önemli bir faktör olarak değerlendiriyorlar. Olivier Roy, "İslamcı dalgayı ayakta tutan sosyoekonomik gerçeklerin hala burada olduğuna ve değişmeyeceğine inanıyor: yoksulluk, köklerinden koparılmışlık, değerler ve kimlik krizleri, eğitim sistemlerinin çöküşü, Kuzey-Güney karşıtlığı ve göçmenlerin ev sahibi toplumlara entegrasyon sorunları. [47]
İslamcılığın gücü Müslüman dünyasındaki dindarlığın gücünden de gelmektedir. Batılı toplumlarla karşılaştırıldığında, "İslam dünyası ... dinsizliğin en az nüfuz ettiği yer görünümündedir. [43]
Diğer halklar, atalarının kutsal kitaba bırakılmasının en iyi yol olarak kabul ettiği alanlarda yanıt için fizik veya sosyal bilimlere başvurabilirken, Müslüman dünyasında din az değil, daha kapsayıcı hale geldi, "son birkaç on yılda, giderek artan bir şekilde Müslüman kültürünün sınırlarını kökten dinciler temsil etti. [43]
Sonya Zekri Mısır ve diğer Müslüman ülkelerdeki İslamcıları 2009 da "son derece etkili" diye nitelendirdi: ". . . Birinin nasıl giyineceğini, ne yiyeceğini belirlerler. Bu alanlarda inanılmaz başarılılar. . . . İslamcılar hiçbir zaman iktidara gelmeseler bile ülkelerini dönüştürmüşlerdir.” Siyasal İslamcılar, " Türkiye, Tunus, Malezya ve Endonezya gibi yerlerde demokratik meydanlarda rekabet eden" kişiler olarak tanımlandı. [48]
Türleri
Ilımlı İslamcılık
"Ilımlı İslamcılık", 20. yüzyılın ortalarındaki geleneksel İslamcı söylemlerden ayrılarak ortaya çıkan, İslamcı söylem ve hareketlerdir. [49] Ilımlı İslamcılık, çoğunluğudemokrasilerde olmak üzere mevcut anayasal ve siyasi çerçevelere pragmatik katılımla karakterizedir. [50] Ilımlı İslamcılar, çağdaş İslamcı hareketlerin çoğunluğunu oluşturuyorlar. [15] Felsefi açıdan, söylemleri, demokrasi de dahil olmak üzere Batı'dan ithal edilen modern sosyo-politik kurumlar ve değerlerin reformu veya yeniden yorumlanmasıyla ilgilidir. [36] [51] İslami yorumlar genellikle bu anlayış içinde denenmektedir. Demokrasi örneğinde, sistemin entelektüel olarak geliştirilen biçimi İslami demokrasidir. İslamda Muhammed'in sünneti olarak kabul edilen istişare geleneğine dayanan şura kavramı, demokratik bir kurum olarak yeniden yorumlanır ve sistemi meşrulaştırmak için çağrılır. [51] [52] [53]
"Ilımlı İslamcı hareketlerin" performansı, hedefi, stratejisi ve sonucu, ülkeye ve sosyo-politik ve tarihsel bağlamına bağlı olarak değişir. İslamcı siyasi partilerin çoğu muhaliftir. Bununla birlikte Sudan Ulusal Kongre Partisi, Irak Ulusal Irak İttifakı ve Fas Adalet ve Kalkınma Partisi önemli sayıda halk oyu elde etmiş ve yönetime katılmışlardır. Tunus'un Ennahda Hareketi [54] ve Endonezya'nın Müreffeh Adalet Partisi [55] şeriat uygulama vizyonlarından resmen vazgeçtiler. Fas'ta PJD, Kral 6. Muhammed'in kadınlara boşanma hakkı veren, evlilik yaşını 18'e çıkaran ve ayrılık durumunda eşit mülk dağılımını şart koşan "ilerici bir aile yasası" olan Mudawana'yı destekledi.
Sudan Ulusal Kongresi, muhafazakar devletlerin dış desteğiyle şeriatı uyguladı.[56] [57] İlk kategorideki hareketler aynı zamanda Post-İslamizm olarak da adlandırılır (aşağıya bakınız).
Siyasi sonuçları, "kapsayıcılık-ılımlılık dengesi" ile bağlantılıdır İslamcılar ne kadar hoşgörülü olurlarsa, hayatta kalma olasılıklarının o kadar az tehdit edileceğini var sayarlar. Benzer şekilde, hükumet ne kadar uzlaşmacı olursa, o kadar az "aşırı" İslamcılar olur. [58]
Demokratik yapı içindeki ılımlı İslamcılık nispeten yeni bir olgudur. [50] 80 ve 90'lar boyunca Müslüman Kardeşler ve Nahda gibi hareketler demokratik siyasi katılımdan dışlandı. Yasal çerçevede faaliyet gösteren İslamcı hareketler,1991–2002 Cezayir İç Savaşı ve 90'lı yıllarda Mısır'da artan terörizmin ardından mercek altına alındı. İslamcılar, 21. yüzyılda giderek revizyonist ve demokratik prosedürlere açık hale geldiler. [50] Modernist İslamcılığın bu yeni dalgasına uyum sağlama olasılığı, Türk modeli gibi bir kavramla Batılı entelektüeller arasında araştırılmıştır. Konsept, Recep Tayyip Erdoğan liderliğindeki Türkiye Adalet ve Kalkınma Partisi'nin İslamcı ilkeleri modern devlet çerçevesine uyumlu hale getirme konusundaki algılanan başarısından ilham aldı. [59] Ancak Türk modelinin, Erdoğan rejimi tarafından son zamanlardaki tasfiye ve demokratik ilkelerin ihlal edilmesinden sonra "takıldığı" kabul edildi. [60] [61] Demokrasiyi reddeden diğer İslamcıları da içeren kavramı eleştirenler, İslamcı özlemlerin temel olarak demokratik ilkelerle uyumsuz olduğunu savunuyorlar.
İslamcılığın Sonrası
İranlı siyasi sosyolog Asef Bayat, 20. yüzyılın ortalarındaki geleneksel İslamcı söylemlerden ayrılan İslamcı hareketlere atıfta bulunmak için Post-İslamizm [62] kavramını önerdi :4 Kendisi "bir deneme aşamasının ardından", "İslamcılığın çekiciliği, enerjisi, sembolleri ve meşruiyet kaynaklarının", bir zamanlar onun ateşli destekçileri arasında bile tükendiğini keşfetmişti.
Post-İslamcılık İslam karşıtı değildir, ancak dini yeniden sekülerleştirme eğilimini yansıtır."
Bu ifade aslen, "post-İslamcılığın kişiselleştirilmiş bir inanç olarak İslam ile demokratik değerler ve modernite ilişkili bireysel seçim özgürlüğü arasındaki kaynaşma fikrinde ifade edilen" İran'a aitti. [63] :45
2008 Lowy Uluslararası Politika Enstitüsü raporu , Endonezya'nın PKS'sinin ve Türkiye'nin AKP'sinin İslamcılık sonrası olduğunu öne sürüyor. [64] :51, 76
Karakterizasyon Malezya İslami Partisi'ne (PAS) [65] uygulanabilir ve Tunus Ennahda'sındaki "ideolojik evrimi" tanımlamak için de kullanılabilir. [66]
Selefi hareketi
Çağdaş Selefi hareket, İbn Teymiyye'nin reformist misyonunu paylaşan çeşitli İslamcı doktrinleri kapsar.
Selefi hareket genel olarak üç gruba ayrılabilir; dingin (sessiz) , eylemci ve cihatçı. ( Cihatçı selefilik için aşağıya bakınız).
Sessiz okul, siyasi aktivizmden ziyade dini eğitim ve kendi dinini yayma yoluyla toplumsal reformu savunuyor.
Aktivist okul, aksine, anayasal ve siyasi çerçeve içinde siyasi katılımı teşvik eder.
Cihatçı okul, Seyyid Kutub'un ( Kutbizm) ideolojisinden ilham alır ve laik kurumların meşruiyetini reddeder ve yeni bir Halifeliğin kurulmasının önünü açmak için devrimi teşvik eder. [67]
Sessiz Selefilik, taklid kavramına "kör bir bağlılık" diye meydan okuyan Nasiruddin Albani öğretisinden kaynaklanmaktadır.[67]
Bu ekolün örneği Rabi el-Madhali'nin yazılarına dayanan Medhalizm'de görülür. Selefi aktivizminin yükselişine ve Selefi Cihatçılık tehdidine bir tepki olarak 90'lı yıllarda Suudi Arabistan'da ortaya çıktı.Mısır ve Suudi Arabistan'ın otoriter hükumetleri tarafından onaylanan seküler yönetimlere karşı her türlü muhalefeti reddettiler [68] ve böylece bu hükumetler tarafından teşvik edildiler.
Son zamanlarda, hükümetler popüler İslamcı hizipleri bünyesine katmaya başladı ve sükunetçi okulun etkisi Ortadoğu'da önemli ölçüde azaldı [69] [70]
Siyasi olarak aktif olan Selefi hareketi, Selefi aktivizmi veya harekilik, Tanrı'nın İlahi yönetimini korumak için şiddet içermeyen siyasi aktivizmi destekleyen inanctır. Siyaset, Selefi ilkelerin toplumun ve hayatın diğer yönleri gibi uygulanmasını gerektiren bir alan olarak görülür. [67]
Selefi aktivizm, 50'li ve 60'lı yıllarda, Nasır rejimi tarafından kovuşturmadan kaçan Müslüman Kardeşler üyelerinin sığındığı Suudi Arabistan'da ortaya çıktı.[71] Müslüman Kardeşlerin aktivizmi orada Selefilik ile sentezlenmiş ve 80'lerde Sahva hareketi tarafından örneklenen Selefi aktivist akımının yaratılmasına yol açmıştır. [67] Sefer El-Havali ve Selman El-Avde tarafından ilan edilen bu okul, bugün Selefiliğin çoğunluğunu oluşturmaktadır. [72] Yemen'in El Islah Partisi ve Bahreyn'in Al Asalah'ı da dahil olmak üzere, Müslüman dünyasında birçok aktif Selefi siyasi parti var.
Vahhabilik
Çağdaş Selefi hareketin öncüsü, Muhammed bin Abdülvehhab tarafından gerçekleştirilen Necd'deki 18. yüzyıl reform hareketine kadar uzanan Vahhabiliktir. Farklı köklere sahip olmasına rağmen, Vahhabilik ve Selefilik, 60'ların Suudi Arabistan'ında aşağı yukarı birleşmiş olarak kabul edilir. [73] Bu süreçte Selefilik, Vahhabilikten büyük ölçüde etkilendi ve bugün benzer dini görüşleri paylaşırlar.[74] Vahhabilik bir Suudi Selefilik markası olarak da tanımlanır.[75] [76] Siyasi açıdan, Vahhabilik, beyat öğretisinde kendisini gösterir[77] ve çoğunluğu Suud Hanedanı'na bağlılıkların sunarlar. [78] Bununla birlikte Suud Hanedanı'na bağlılık göstermeyi reddeden Selefi Cihatçı da dahil olmak üzere az sayıda başka türleri vardır. [78] [79]
Vahhabilik ayrıca, çoğu İslamcı tarafından ileri sürülen sosyal adalete, sömürgecilik karşıtlığına veya ekonomik eşitliğe olan ilgisizliğiyle de karakterize edilir. [80]
Tarihsel olarak, Vahhabilik devlet destekliydi ve Suudiler tarafından petrol ihracatından sağlanan fonların yardımı ile uluslararası alanda yayıldı.[81] (70'lerden itibaren etkisinin (ve ardından Selefiliğin etkisinin) "patlayıcı büyümesine" yol açan ve genellikle Petro-İslam olarak adlandırılan bir fenomen). [82] Bugün hem Vahhabilik hem de Selefilik dünya çapında etki gösteriyor ve dolaylı olarak Selefi Cihatçılığın yükselişine de katkıda bulunuyorlar. [82]
Militan İslamcılık/Cihatçılık
Kutubçuluk
Kutubçuluk, Mısır'daki Müslüman Kardeşler'in etkili bir figürü olan Seyyid Kutub tarafından 50'li ve 60'lı yıllarda formüle edilen, İslamcı hedefleri zorlamak için kafir olarak tanımladıkları kişilere karşı şiddet kullanımını haklı Saldırgan cihat "ın kendine özgü metodolojik kavramıyla işaretlenen bir ideolojidir. [83] İki kavrama dayanarak, rejimini devirmek için devlet aygıtına angajmanı teşvik eder. Kutubçu ve Selefi Hareketin kaynaşması, Selefi cihatçılığın gelişmesine yol açtı (aşağıya bakınız). [84]
Kutubçuluk, 1954 te Müslüman Kardeşler'in Nasır'a suikast düzenleme planının bir sonucu olarak ortaya çıkan aşırı baskının bir ürünü olarak kabul edilir. Suikast girişimi sonrasında binlerce Müslüman Kardeş üyesi hapsedildi, Kutub dahil birçoğu işkence gördü ve toplama kamplarında tutuldu.[71]
Bu koşullar altında Kutub, Nasır rejimi içindeki Müslümanları laiklik ve Batı ile eşitlediği çığır açıcı eseri Yoldaki İşaretler ile ideolojisini geliştirmiş ve çağdaş durumu "modern cahiliye" olarak tanımlamıştı. [85] Kutub, ideolojisinin tamamlanmasından önce idam edilmiş olmasına rağmen,[85] fikirleri, Abdullah Azzam ve Kutub'un kardeşi Muhammed Kutub'un öğrencisi ve Usame bin Ladin'in akıl hocası olan Ayman ez-Zevahiri'nin de aralarında bulunduğu sonraki nesiller tarafından yayıldı ve genişletildi.[86] [87] Ez-Zevahiri, Kutubçu söylemde "Kutb'un karakterinin saflığı ve hapishanede çektiği işkence" olarak kabul edildi ve saldırgan cihadın normalleştirilmesinde kapsamlı bir rol oynadı. [88] Hem el-Zevahiri hem de bin Ladin, Müslüman dünyasında 20. yüzyılın sonlarında yaşanan jeopolitik kriz zemininde katlanarak gelişen Cihatçı hareketlerin çekirdeği haline geldiler.
Selefi Cihatçılık
Selefi cihatçılık, İslami bir devlet veya yeni bir Halifelik kurmak için şiddeti ve terörü aktif olarak teşvik eden ve yürüten ideolojiye atıfla ilk kez 2002 yılında Gilles Kepel tarafından kullanılmış bir terimdir. [89] [90] Bugün, genellikle Cihatçılık veya Cihatçı hareket olarak kullanılır. Kutubçuluk, Selefilik, Vahhabilik ve diğer İslamcı akımlar arasında melez bir ideolojidir. [84] [91] Kutubçuluğa Abdullah Azzam gibi alimler siyasi entelektüel temeller sağlamıştır. [84] Selefi Cihatçılık, çağdaş İslamcı hareketlerin içerisinde azınlık oluşturur. [92]
Selefi Cihatçılığın belirgin özellikleri arasında, Hadisler ve erken dönem Müslüman uygulamalarından esinlenen "lidere biat yemini" yer alır. [93]El Kaide ve El Nusra Cephesi arasındaki ilişkilerde örneklenen diğer bir özellik, stratejik veya finansal olarak uygun olduğunda daha az popüler olan hareketlerle bağları koparabilme esnekliğidir.[93] Cihatçılar "yakın düşman" ve "uzak düşman" kavramlarını da kullandılar. "Yakın düşman", Müslüman toplumu işgal eden despotik rejimleri ifade eder. Muhammed Abd al-Salam Faraj tarafından Selefi Mısır İslami Cihad örgütünce Enver Sedat'ın 1981'de öldürülmesini haklı çıkarmak için kullanılmıştır.[94] Daha sonra Batı'yı çağrıştıran "uzak düşman" kavramı 1996 yılında El Kaide tarafından tanıtıldı ve resmen ilan edildi. [94] [95]
Selefi Cihatçılık 80'lerde Sovyetlerin Afganistan'ı işgal etmesiyle ortaya çıktı.[96] Yerel mücahitler Suudi Arabistan, Pakistan ve ABD'den mali, lojistik ve askeri destek aldılar. Usame bin Ladin, 1988'de bu finansal, lojistik ve askeri ağdan yararlanmak ve operasyonlarını genişletmek amacıyla ulusötesi bir örgüt olarak El Kaide'yi kurdu.[96] İdeoloji, 90'lı yıllarda Müslüman dünyasının sayısız jeopolitik kriz yaşadığı [96] Cezayir İç Savaşı (1991–2002), Bosna (1992–1995) ve Birinci Çeçen Savaşları (1994–1996) sırasında yükseldi. Bu çatışmalar içinde, siyasal İslam, ideolojinin aktif bir şekilde yayılması karşılığında El Kaide'den mali, lojistik ve askeri destek talep eden yerel savaşçılar için sıklıkla harekete geçirici bir faktör olarak hareket etti. [96]
1998'de ABD büyükelçiliklerinin bombalanmasından, 11 Eylül saldırılarından (2001), ABD liderliğindeki Afganistan (2001) ve Irak'ın (2003) işgalinden sonra, Selefi Cihatçılık ivmelendi, ancak, ABD'nin terörle mücadele operasyonları tarafından harap edildi ve 2011'de Bin Ladin'in ölümüyle sonuçlandı. [96] Arap Baharı (2011) ve müteakip Suriye İç Savaşı'ndan (2011-günümüz) sonra, Irak'taki El Kaide kalıntıları, hızla Irak ve Şam İslam Devleti'ne dönüşen ve etkisini MENA bölgesinin ve dünyanın neredeyse tüm çatışma bölgelerine yayan kapasitelerini geri kazanmıştı.
Tarih
Önceki hareketler
İslamcılıktan önce çıkan bazı İslami dirilişçi hareketleri ve liderler şunları içerir:
- Ahmed Sirhindi (~1564-1624), İslami Tasavvuf içindeki ortodoksinin yeniden ortaya çıkışının bir parçasıydı ve takipçileri tarafından 'ikinci bin yılın yenileyicisi' olarak biliniyordu. Sirhindi'nin "Hint İslamına bugün görülen katı ve muhafazakar damgayı verdiği" söylenir. [97] [98] [99]
- İbn Teymiyye, 13. ve 14. yüzyıllarda çağdaş İslamcılar tarafından sıklıkla alıntılanan Suriye İslam hukukçusu. İbn Teymiyye, şeriat hukukunun küçültülmesine karşı çıktı, Muhammed'in doğum gününün kutlanmasına karşıydı ve evliya mezarlarından yardım isteme gibi uygulamaları şirk olarak değerlendirdi. [100]
- Hindistanlı Şah Veliyullah ve Arabistanlı Muhammed bin Abdülvahhab, Mekke'de okurken birbirleriyle tanışan çağdaşlardı. Muhammed ibn Abd-el-Wahhab, kabir ibadeti gibi sonraki birikimlerin kaldırılmasını ve Muhammed'in vaaz ettiği ve uyguladığı İslam'ın harfine ve ruhuna geri dönmeyi savundu. Muhammed Abduh, Muhammed İkbal ve Muhammed Esed gibi reformist İslamcıların öncüsü olan Şah Veliullah, "Müslüman toplumu ilerleyip genişledikçe ekonomik veya sosyal yeni sorunlarla başa çıkmak zorunda kaldıkça yeni içtihadlara ihtiyaç duyulduğuna" inanıyordu. [101]
- Seyyid Ahmed Barelvi, İslam'ın İslami olmayan inanç ve uygulamalardan 'arınmasını' vurgulayan Şah Veliullah'ın oğlunun bir öğrencisi ve halefiydi. Aşırılıkçı, cihatçı bir harekete liderlik ederek modern militan İslamcıları öngördü ve İslam hukukunun uygulanmasına dayalı bir İslam devleti yaratmaya çalıştı. Müslüman çoğunluklu Kuzey-Batı Hindistan'da Sih İmparatorluğu'na karşı birkaç savaşa girerken, takipçileri ölümünden sonra 1857 Hint İsyanı'na katıldı. [102] [103]
- Hint İsyanı'nın yenilgisinden sonra, Şah Veliullah'ın bazı takipçileri askeri işlere karışmayı bıraktılar ve 1867'de Deoband kasabasında Dar al-Ulum ruhban okulunu kurdular. Okuldan, alt kıtadaki geleneksel İslam düşüncesinin en büyük felsefi hareketi haline gelen ve günümüz Hindistan, Pakistan ve Bangladeş'te binlerce medresenin kurulmasına yol açan Deobandi hareketi gelişti. [104]
Erken tarih
19. yüzyıl sonu, Müslüman Osmanlı İmparatorluğu'nun çoğunun Müslüman olmayan Avrupalı sömürgeci güçler tarafından parçalanmasına tanık oldu. [105] İmparatorluk, güçlerini modernize etmek ve Avrupalılarla rekabet etmek için Batı'nın sivil ve askeri teknolojisine büyük meblağlar harcadı ve süreçte bu güçlere derinden borçlandı.
Bu bağlamda, Cemaleddin Efgani (1837–97), Muhammed Abduh (1849–1905) ve Reşid Rıza (1865–1935) yayın yoluyla imparatorluğun siyasi, ekonomik ve kültürel çöküşüne karşı İslami alternatifler vaaz ettiler. [106] Abduh ve Afgani, erken İslamcı hareketin başlangıcını oluşturdu. [107] [108] [109] [110] Abduh'un öğrencisi Raşid Rıza, çağdaş İslamcı hareketlerin "ideolojik atalarından" kabul edilir.
Reşid Rıza, Hasan el-Benna ve Mustafa el-Siba'inin fikirleri, şeriat yönetimi altında gerçek bir İslam toplumunun yaratılmasını ve doğru yoldan saptığına inandıkları önceki otoritelerin kör taklidinin reddini içeriyordu. [111] Daha sonraki bazı İslamcıların aksine, Erken Selefilik, Halifeliğin yeniden kurulmasını şiddetle vurguladı. [112]
Seyyid Raşid Rıza
Modern İslam devleti kavramı ilk olarak Müslüman Kardeşler ideolojisi ve dünyadaki diğer Sünni İslamcı hareketleri etkilemede önemli bir rol oynayan Suriye-Mısırlı İslam alimi Reşid Rıza tarafından dile getirildi. Rıza'nın İslam devleti, ulemanın hakim olacağı şura ilkesini vurguladı. [113]
Etkili kitabı el-Khilafa aw al-Imama al-'Uzma'da; Raşid Rıza, önerdiği İslam devletinin kuruluşunu ayrıntılarıyla anlattı. Bu doktrin, gelecekteki İslamcı hareketlerin planı haline gelecekti.[114] Rıza, Şeriat'a itaat eden toplumların hem kapitalizm, hem de sınıf temelli sosyalizm bozuntularına alternatif olarak başarılı bir şekilde ortaya çıkabileceğine inanıyordu; çünkü böyle bir toplum onun ayartmalarına karşı duyarsız olacaktır. [115]
Rıza'nın Hilafeti'nde Halife, rolü İslami yasaların uygulanmasını denetleyerek yönetmek olan en yüksek baş olacaktı. Bu, kutsal yazıları değerlendirerek ictihada giren ve şura yoluyla yöneten müctehid uleması ile “gerçek halife” arasındaki ortaklık yoluyla gerçekleşecekti. Hilafet aynı zamanda İslam medeniyetini yeniden canlandırabilecek, Müslüman ümmetine siyasi ve hukuki bağımsızlığı geri kazandırabilecek ve İslam'ı tasavvufun sapkın etkilerinden arındırabilecekti. Reşid Rıza'nın İslami siyaset teorisi, Arap dünyasındaki müteakip İslami diriliş hareketlerini büyük ölçüde etkileyecekti. [116]
Rıza'dan sonra gelen Hasan el-Benna gibi İslamcılar O'nun ilmî itibarına yetişemezdi. Dini bilimler hakkında ayrıntılı bilgiye sahip olmayan radikal düşünür Seyyid Kutub şeriat için öncülük etti. Kutub, Batılı inançları reddederken, kendi inançlarını doğrulamak için Batı terminolojisini, kendi öznel metodolojisini Kutsal Yazılara dayandırken de klasik kaynakları kullandı. [117]
Muhammed İkbal
Muhammed İkbal, İngiliz Hindistan'ındaki İslami Milliyetçilik ve Pakistan Hareketi'ne ilham verdiği kabul edilen bir bok beğenilen bir modern İslam filozofu, şair ve politikacıdır. [118] [119] [120] [121] Uluslararası edebiyat alimleri tarafından bir klasik şair olarak takdir edilmektedir. [122] [121]
İkbal, İngiltere ve Almanya'da hukuk ve felsefe okurken Tüm Hindistan Müslüman Birliği'nin Londra şubesinin bir üyesi oldu.[121] 1908'de Lahor'a geri döndü. İkbal, zamanını hukuk pratiği ve felsefi şiir arasında bölerken, Müslüman Birliği'nde aktif olmaya devam etti. Muhammed Ali Johar ve Muhammed Ali Cinnah gibi Müslüman siyasi liderlerle yakın temasını sürdürdü. O ana akım Hint milliyetçisi laik Hint Ulusal Kongresi'ne muhalifti. İkbal'in İngilizce 7 dersi, 1934'te Oxford Üniversitesi basını tarafından İslam'da Dini Düşüncenin Yeniden İnşası adlı bir kitapta yayınlandı. [123] Bu dersler, modern çağda bir din olmasının yanı sıra bir siyasi ve hukuk felsefesi olarak İslamın rolü üzerinde durur.[123]
İkbal, yalnızca laikliğin ve seküler milliyetçiliğin İslam ve Müslüman toplumun manevi temellerini zayıflatacağından değil, Hindu çoğunluğun Müslüman mirası, kültürü ve siyasi etkisini dışlayacağından da korkuyordu. Afganistan, Filistin, Mısır ve Suriye'ye yaptığı seyahatlerde, İslami siyasi işbirliği fikirlerini destekleyerek milliyetçi farklılıkların ortadan kaldırılması çağrısında bulundu. Sir Muhmmad İkbal, 1930'da Allahabad'daki oturumunda ve 1932'de Lahor'daki oturumda Müslüman Birliği'nin başkanı seçildi. 29 Aralık 1930'daki Allahabad Konuşmasında, kuzeybatı Hindistan'daki Müslüman çoğunluklu eyaletler için bağımsız bir devlet vizyonunu özetledi. Bu konuşma daha sonra Pakistan hareketine ilham verdi.
İkbal'in düşünceleri ve vizyonu daha sonra birçok reformist İslamcıyı etkiledi; Muhammed Esed, Seyyid Abul Ala Mevdudi ve Ali Şeriati bunlar arasındadır.
- ^ a b William E. Shepard (2009). John L. Esposito (Ed.). The Oxford Encyclopedia of the Islamic World. ISBN 9780195305135. r eksik
|soyadı1=(yardım) - ^ "Islamism – an overview | ScienceDirect Topics". www.sciencedirect.com. Erişim tarihi: 2021-09-10.
- ^ "Theocracy". International encyclopedia of human geography. N. J. Thrift, Rob Kitchin. Amsterdam. 2009. ISBN 9780080449104. OCLC 496521377. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "The Totalitarianism of Jihadist Islamism and its Challenge to Europe and to Islam". Totalitarian Movements and Political Religions. 8 (1): 35–54. 2007-03-01. doi:10.1080/14690760601121630. ISSN 1469-0764. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım); Tarih değerini gözden geçirin:|erişimtarihi=(yardım); - ^ "Islamism and Totalitarianism". Totalitarian Movements and Political Religions. 10 (2): 73–96. 2009-06-01. doi:10.1080/14690760903371313. ISSN 1469-0764. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Roy, Failure of Political Islam, 1994: p. 24
- ^ Eikmeier (2007). "Qutbism: An Ideology of Islamic-Fascism" (PDF). The US Army War College Quarterly: Parameters. 37 (1): 85–97. doi:10.55540/0031-1723.2340. Erişim tarihi: free. Tarih değerini gözden geçirin:
|erişimtarihi=(yardım) - ^ Soage, Ana Belén. "Introduction to Political Islam." Religion Compass 3.5 (2009): 887–96.
- ^ Fuller, Graham E., The Future of Political Islam, Palgrave MacMillan, (2003), p. 21
- ^ a b "Understanding Islamism" (PDF). International Crisis Group. s. 5. March 7, 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ Rashid Ghannouchi (31 October 2013). "How credible is the claim of the failure of political Islam?". MEMO. 4 March 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Commentary on "Islamic State": Thoughts of Islamism". Journal of Middle Eastern and Islamic Studies (In Asia). Routledge: Taylor & Francis group. 7 (3): 23–28. 2013. doi:10.1080/19370679.2013.12023226. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım); Tarih değerini gözden geçirin:|erişimtarihi=(yardım); - ^ Fuller, Graham E., The Future of Political Islam, Palgrave MacMillan, (2003), p. 120
- ^ "Commentary on "Islamic State": Thoughts of Islamism". Journal of Middle Eastern and Islamic Studies (In Asia). Routledge: Taylor & Francis group. 7 (3): 38–40. 2013. doi:10.1080/19370679.2013.12023226. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım); Tarih değerini gözden geçirin:|erişimtarihi=(yardım); - ^ a b Hamid, Shadi (October 1, 2015). What most people get wrong about political Islam. Brookings. Retrieved December 2, 2017.
- ^ p. 296 Sayyid Qutb and the Origins of Radical Islamism by John Calvert
- ^ a b c Wright (10 January 2015). "A Short History of Islamism". Newsweek. Erişim tarihi: 23 December 2015.
- ^ a b "The New Islamists". foreignpolicy.com. April 16, 2012. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ a b Emin Poljarevic (2015). Emad El-Din Shahin (Ed.). The Oxford Encyclopedia of Islam and Politics. r eksik
|soyadı1=(yardım) - ^ John L. Esposito, (Ed.) (2014). The Oxford Dictionary of Islam. r eksik
|soyadı1=(yardım) - ^ Krämer, Gudrun. "Political Islam." In Encyclopedia of Islam and the Muslim World. Vol. 6. Edited by Richard C. Martin, 536–540. New York: Macmillan, 2004. via Encyclopedia.com
- ^ "Islamism, n". Oxford English Dictionary. Oxford University Press. Erişim tarihi: 27 December 2012.
- ^ Compare: Google Books Ngram Viewer
- ^ a b c "You are here: Home Press Center Press Releases CAIR Condemns Series of Terror Attacks in France, Tunisia and Kuwait CAIR Welcomes AP Stylebook Revision of 'Islamist'". Council on American-Islamic Relations (CAIR). 5 April 2013. 2015-09-07 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 June 2015. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "cair-5-4-2013" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ Briggs, David (June 29, 2012). Is It Time to Reconsider the Term Islamist?. Huffington Post. Retrieved December 2, 2017.
- ^ "AP Stylebook revises 'Islamist' use". Politico.Com. Erişim tarihi: 2014-08-18.
- ^ "Islamism, Revolution, and Civil Society". Perspectives on Politics. 1 (2): 258. 2003. doi:10.1017/S1537592703000197. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Bassam Tibi (2012). Islamism and Islam. Yale University Press. s. 22. ISBN 978-0300160147.
- ^ Shepard, W. E. Sayyid Qutb and Islamic Activism: A Translation and Critical Analysis of Social Justice in Islam. Leiden, New York: E.J. Brill. (1996). p. 40
- ^ a b Osman, Tarek, Egypt on the brink, 2010, p. 111
- ^ Burgat, F, "Islamic Movement", pp. 39–41, 67–71, 309
- ^ "Fred Halliday, from "The Left and the Jihad", Open Democracy 7 September 2006". Opendemocracy.net. 2011-04-06. Erişim tarihi: 2012-04-21.
- ^ The Columbia World Dictionary of Islamism. Columbia University Press. 2007. s. viii. ISBN 978-0231146401. Erişim tarihi: 15 December 2015.
- ^ a b The Failure of Political Islam. Harvard University Press. 1994. s. 24. ISBN 9780674291409.
- ^ The Failure of Political Islam. Harvard University Press. 1994. s. 109. ISBN 9780674291409.
- ^ a b Fuller, The Future of Political Islam, (2003), pp. 194–95
- ^ Roy, Olivier, The Politics of Chaos in the Middle East, Columbia University Press, (2008), pp. 92–93
- ^ Hayri Abaza (October 22, 2010). "Is It Islamic or Islamist?". Newsweek.
- ^ "Understanding Islamism". International Crisis Group. 2 March 2005. August 8, 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ Final Report of the National Commission on Terrorist Attacks Upon the United States, The 9/11 Commission Report, W.W. Norton & Company, New York, (2004), p. 562
- ^ Daniel Pipes (March 1, 2000). "Islam and Islamism: Faith and Ideology". The National Interest (Spring 2000). Erişim tarihi: March 12, 2014.
- ^ Murphy, Caryle, Passion for Islam, (c. 2002), p. 160
- ^ a b c Cook, Michael, The Koran: A Very Short Introduction, Oxford University Press, (2000)
- ^ Murphy, Caryle, Passion for Islam: Shaping the Modern Middle East: the Egyptian Experience, Scribner, (c. 2002), p. 161
- ^ Fuller, The Future of Political Islam, (2003), p. 67
- ^ Referring to the success of radical transnational Islamism and specifically the party Hizb ut-Tahrir, Zeyno Baran writes that "all religions have radicals, but in contemporary Islam the radicals have become the mainstream, and the moderates are pushed to the sides of the debate." (source: "Hizb ut-Tahrir: Islam's Political Insurgency" (PDF). Nixon Center. December 2004. s. 13. 2015-12-10 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2016-03-30.)
- ^ Roy, Failure of Political Islam (1994) p. 27
- ^ Farr, Thomas F. "Islam's Way to Freedom", First Things, November 2008, pp. 24–28 [26]
- ^ Cevik, Neslihan. Muslimism in Turkey and Beyond: Religion in the Modern World. Springer, Nov 17, 2015. p. 16.
- ^ a b c The Key to Arab Reform: Moderate Islamists. Carnegie Endowment for Peace. p. 2. Retrieved December 2, 2017.
- ^ a b Moussalli, Ahmad S. Islamic democracy and pluralism. from Safi, Omid. Progressive Muslims: On Justice, Gender, and Pluralism. Oneworld Publications, Apr 1, 2003.
- ^ "The Shura Principle in Islam – by Sadek Sulaiman". www.alhewar.com.
- ^ Esposito, J. & Voll, J.,2001, Islam and Democracy, Humanities, Volume 22, Issue 6
- ^ "Ennahda is "Leaving" Political Islam". Wilson Center. 2016-05-20. Erişim tarihi: 2017-08-23.
- ^ Al-Hamdi, Ridho. (2017). Moving towards a Normalised Path: Political Islam in Contemporary Indonesia. JURNAL STUDI PEMERINTAHAN (JOURNAL OF GOVERNMENT & POLITICS). Vol. 8 No. 1, February 2017. p. 53, 56–57, 62.
- ^ Human Rights Watch Report| November 1994 Vol. 6, No. 9| SUDAN| "IN THE NAME OF GOD", Repression Continues in Northern Sudan
- ^ Fuller, Graham E., The Future of Political Islam, Palgrave MacMillan, (2003), p. 108
- ^ Pahwa, Sumita (2016). Pathways of Islamist adaptation: the Egyptian Muslim Brothers' lessons for inclusion moderation theory. Democratization, Volume 24, 2017 – Issue 6. pp. 1066–1084.
- ^ Can the Turkish Model Gain Traction in the New Middle East? Sinan Ülgen, Marwan Muasher, Thomas de Waal, Thomas Carothers | carnegieendowment.org| 19 December 2011
- ^ "Turkey: 'Surreal, Menacing…Pompous'". New York Review of Books. December 19, 2013. Erişim tarihi: 12 December 2013. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Akyol (July 22, 2016). "Who Was Behind the Coup Attempt in Turkey?". New York Times. 2022-01-03 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 July 2016.
- ^ Post-Islamist Political Theory: Iranian Intellectuals and Political Liberalism in Dialogue. Philosophy and Politics – Critical Explorations. 5. Springer. 2017. ISBN 978-3319594927. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "The Coming of a Post-Islamist Society". Critique: Critical Middle Eastern Studies. 5 (9): 43–52. Fall 1996. doi:10.1080/10669929608720091. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Zealous Democrats: Islamism and Democracy in Egypt, Indonesia and Turkey (PDF). Australia: Lowy Institute for International Policy. 2008. ISBN 978-1921004353. 2017-03-05 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2017-12-04.
- ^ Muller (2013). "Post-Islamism or Pop-Islamism? Ethnographic observations of Muslim youth politics in Malaysia" (PDF). Paideuma: Mitteilungen zur Kulturkunde. 6 (10): 261–284.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ Cavatorta (2015). "Post-Islamism, ideological evolution and 'la tunisianite of the Tunisian Islamist party al-Nahda". Journal of Political Ideologies. 20 (1): 27–42. doi:10.1080/13569317.2015.991508.
- ^ a b c d Mohie-Eldin, Fatima. The Evolution of Salafism A History of Salafi Doctrine. Al-Noor, Fall 2015. pp. 44–47.
- ^ Notes, Whatever Happened to the Islamists?: Salafis, Heavy Metal Muslims and the Lure of Consumerist Islam, p. 291. Eds. Amel Boubekeur and Olivier Roy. New York: Columbia University Press, 2012. 978-0231154260
- ^ The Transmission and Dynamics of the Textual Sources of Islam: Essays in Honour of Harald Motzki, eds. Nicolet Boekhoff-van der Voort, Kees Versteegh and Joas Wagemakers, p. 382. Leiden: Brill Publishers, 2011.
- ^ Murphy, Passion for Islam, (2002), p. 36
- ^ a b Commins, David, The Wahhabi Mission and Saudi Arabia, I. B. Tauris, 2006, p. 152
- ^ George Joffé, Islamist Radicalisation in Europe and the Middle East: Reassessing the Causes of Terrorism, p. 317. London: I.B. Tauris, 2013.
- ^ "Wahabism: Is it a Factor in the Spread of Global Terrorism?" (PDF). Naval Post-Graduate School. September 2009. ss. 3–4. 7 April 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 April 2014.
Hamid Algar ... emphasizes the strong influence of the Saudi petrodollar in the propagation of Wahhabism, but also attributes the political situation of the Arab world at the time as a contributing factor that led to the co-opting of Salafism ... Khaled Abou El Fadl ... expresses the opinion that Wahhabism would not have been able to spread in the modern Muslim world ... it would have to be spread under the banner of Salafism. This attachment of Wahhabism to Salafism was needed as Salafism was a much more 'credible paradigm in Islam'; making it an ideal medium for Wahhabism ... The co-opting of Salafism by Wahhabism was not completed until the 1970s when the Wahhabis stripped away some of their extreme intolerance and co-opted the symbolism and language of Salafism; making them practically indistinguishable.
Yazar|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;Stisimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ "For Conservative Muslims, Goal of Isolation a Challenge". Washington Post. September 5, 2006. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "Islam and the West: A Conversation with Bernard Lewis (transcript)". pewforum.org. Pew. April 27, 2006. Erişim tarihi: 5 August 2014.
- ^ "Saudi Arabia. Wahhabi Theology". December 1992. Library of Congress Country Studies. Erişim tarihi: 17 March 2014.
- ^ a b The Islamist: Why I joined Radical Islam in Britain, what I saw inside and why I left. Penguin Books. 2007. s. 246. ISBN 9780141030432. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "Wahhabism: Understanding the Roots and Role Models of Islamic Fanaticism and Terror". AGAINST "ISLAMIC" TERRORISM & ISLAMOPHOBIA. 2014-02-18. 2018-07-24 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2017-12-04.
- ^ Inside the Kingdom: Kings, Clerics, Modernists, Terrorists, and the Struggle for Saudi Arabia. Viking. 2009. s. 56. ISBN 9780670021185. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Jihad: The Trail of Political Islam. I.B.Tauris. 2002. s. 61. ISBN 978-1845112578. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ a b "Analysis Wahhabism". PBS Frontline. Erişim tarihi: 13 May 2014.
- ^ DouglasFarah.com, Qutbism and the Muslim Brotherhood by Douglas Farah
- ^ a b c Hassan, Hassan. (June 13, 2016). The Sectarianism of the Islamic State: Ideological Roots and Political Context. Carnegie Endowment for Peace. Retrieved December 3, 2017.
- ^ a b Kepel, Jihad, 2002, p. 31
- ^ Sageman, Marc, Understanding Terror Networks, University of Pennsylvania Press, 2004, p. 63
- ^ "How Did Sayyid Qutb Influence Osama bin Laden?". 17 October 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 February 2015.
- ^ Wright, Looming Tower, 2006, p. 36
- ^ "Jihadist-Salafism" is introduced by Gilles Kepel, Jihad: The Trail of Political Islam (Harvard: Harvard University Press, 2002)
- ^ Deneoux, Guilain (June 2002). "The Forgotten Swamp: Navigating Political Islam". Middle East Policy. pp. 69–71."
- ^ القطبية الإخوانية والسرورية قاعدة مناهج السلفية التكفيرية. al-Arab Online. Retrieved December 4, 2017.
- ^ "Salafism: Politics and the puritanical". The Economist. 27 June 2015. Erişim tarihi: 29 June 2015.
- ^ a b "AFTER THE ISLAMIC STATE". The New Yorker. December 12, 2016. Erişim tarihi: 9 December 2016. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ a b Noah, Timothy (February 26, 2009). The Near-Enemy Theory. Slate. Retrieved December 3, 2017.
- ^ Al Qaeda grows as its leaders focus on the 'near enemy'. The National. Retrieved December 3, 2017.
- ^ a b c d e Byman, Daniel L and Williams, Jennifer R. (February 24, 2015). ISIS vs. Al Qaeda: Jihadism's global civil war. Brookings. Retrieved December 3, 2017.
- ^ Massington, L., Radtke, B. Chittick, W.C., Jong, F. de., Lewisohn, L., Zarcone, Th., Ernst, C, Aubin, Françoise and J.O. Hunwick, “Taṣawwuf”, in: Encyclopaedia of Islam, Second Edition, Edited by: P. Bearman, Th. Bianquis, C.E. Bosworth, E. van Donzel, W.P. Heinrichs
- ^ Qamar-ul Huda (2003), Striving for Divine Union: Spiritual Exercises for Suhraward Sufis, RoutledgeCurzon, pp. 1–4.
- ^ Mortimer, Faith and Power, (1982) p. 58. Quoting Aziz Ahmad, Studies in Islamic Culture in the Indian Environment, Oxford University Press, (1964), p. 189
- ^ Haque 1982, pp. 78–81.
- ^ Mortimer, Faith and Power, (1982) pp. 67–68.
- ^ Mortimer, Faith and Power, (1982), p. 69
- ^ Islamic revival in British India : Deoband, 1860–1900. 3rd impression. New Delhi: Oxford Univ. Press. 2002. ISBN 0195660498. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Islam and the Muslim World, (2004) p. 374
- ^ Mortimer, Edward, Faith and Power, (1982), p. 85
- ^ Mortimer, Edward, Faith and Power, (1982), pp. 93, 237–40, 249
- ^ Encyclopedia of Islam and the Muslim World, Macmillan Reference, 2004, v.2, p. 609
- ^ The New Encyclopedia of Islam by Cyril Glasse, Rowman and Littlefield, 2001, p. 19
- ^ The Oxford Dictionary of Islam by John L. Esposito, OUP, 2003, p. 275
- ^ Historical Dictionary of Islam by Ludwig W. Wadamed, Scarecrow Press, 2001, p. 233
- ^ Passion for Islam: Shaping the Modern Middle East: the Egyptian Experience by Caryle Murphy, p. 46
- ^ Roy, Failure of Political Islam (1994), p. 33
- ^ Modern Islamic Political Thought: The Response of the Shi'i and SunnI Muslims to the Twentieth Century. London: The Macmillan Press Ltd. 1982. ss. 69, 77. ISBN 978-0-333-27969-4. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "A Preliminary Study on the "Islamic State" Thought in Modern Islamism". Journal of Middle Eastern and Islamic Studies (In Asia). Routledge: Taylor & Francis group. 10 (4): 27. 2016. doi:10.1080/19370679.2016.12023291. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım); Tarih değerini gözden geçirin:|erişimtarihi=(yardım); - ^ A CONCISE HISTORY OF THE ARABS. The New Press, 38 Greene Street, New York, NY 10013: The New Press. 2013. s. 287. ISBN 978-1-59558-950-7. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "State and Government". Encyclopedia of Islam and the Muslim World, Second Edition. 27500 Drake Rd. Farmington Hills, MI, 48331-3535: Gale Publishers. 2016. s. 1088. ISBN 978-0-02-866269-5. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ A CONCISE HISTORY OF THE ARABS. The New Press, 38 Greene Street, New York, NY 10013: The New Press. 2013. ss. 172, 207, 209. ISBN 978-1-59558-950-7. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "Allama Muhammad Iqbal Philosopher, Poet, and Political leader". Aml.Org.pk. 2012-03-05 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2012-03-02.
- ^ Anil Bhatti. "Iqbal and Goethe" (PDF). Yearbook of the Goethe Society of India. October 30, 2008 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2011-01-07.
- ^ "Radical Islamism and Failed Developmentalism". Third World Quarterly. 29 (3): 483–96. 2008. doi:10.1080/01436590801931462. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ a b c "Iqbal Academy Pakistan". Erişim tarihi: 25 October 2014. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "Iqbal Academy Pakistan" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ "Leading News Resource of Pakistan". Daily Times. 28 May 2003. 2005-05-06 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2011-01-07.
- ^ a b "Allama Iqbal – biography – Iqbal's works" (PHP). Iqbal Academy. 26 May 2006. Erişim tarihi: 6 August 2012.