Jean-Paul Marat
Jean-Paul Marat | |
|---|---|
 Jean-Paul Marat, 1793'te Joseph Boze tarafından çizilmiştir | |
| Doğum |
24 Mayıs 1743 Boudry, Neuchâtel Prensliği, Prusya (şimdi İsviçre'nin bir parçası) |
| Ölüm |
13 Temmuz 1793 (50 yaşında) Paris, Fransa |
| Ölüm sebebi | Suikast |
| Meslek | Gazeteci, politikacı, hekim, bilim adamı |
| Evlilik | Simone Evrard |
| Ebeveyn(ler) |
Jean Mara Louise Cabrol |
| İmza | |
 | |
Jean-Paul Marat (24 Mayıs 1743 - 13 Temmuz 1793), Fransız siyaset teorisyeni, bilim insanı ve hekim[1]. Fransız Devrimi sırasında gazeteci ve politikacı.
Marat, 24 Mayıs 1743'te Prusya Neuchâtel Prensliği'nde (İsviçre'nin bir parçası) Boudry'de doğdu. Cagliari, Sardunya yerlisi Jean Mara (Giovanni Mara) ve Castres'li Fransız Huguenot Louise Cabrol'ün dokuz çocuğundan ikincisiydi. Babası, Mercedarya'lı bir komiser ve dindar bir mülteciydi.[2]
On yedi yaşındayken Jean-Baptiste Chappe d'Auteroche'un, Venüs geçişini gözlemlemek maksadıyla Tobolsk'a götürmek üzere topladığı heyete dahil olmak için başvuruda bulundu fakat reddedildi.[3] Daha sonra Paris'e taşındı ve tıp okudu.
1765'te Londra'ya taşındıktan sonra doktor olarak çalıştı. Oradayken Kraliyet Akademisyeni sanatçı Angelica Kauffman ile arkadaş oldu. Sosyal çevresi, Soho çevresindeki kahvehanelerde tanışan İtalyan sanatçıları ve mimarları içeriyordu.
Sans-culottes'ların (Türkçe: Donsuzlar[4]) güçlü bir savunucusuydu ve radikal bir ses olarak görülüyordu. Görüşlerini broşür, afiş ve gazetelerde yayımladı. Gazetesi L'Ami du peuple (Halkın Dostu) ile Haziran 1793'te iktidara gelen Jakobenler ile gayriresmî bir bağlantı kurdu. Gazeteciliği, şiddetli üslubu, toplumun en fakir üyeleri için temel insan haklarını savunması ve devrimin yeni liderlerine ve kurumlarına karşı tavizsiz duruşuyla ün kazandı.
Marat, Normandiya'ya kaçan Jirondenlerin faaliyetleri hakkında hayati bilgilere sahip olduğunu iddia ederek içeri giren bir Jironden sempatizanı Charlotte Corday tarafından, cilt enfeksiyonunu hafifletmek için şifalı bir banyo yaptığı esnada öldürüldü. Corday'ın dört günlük duruşması sırasında, "100.000 kişiyi kurtarmak için bir adamı öldürdüm"[5] diyerek suikastı tek başına gerçekleştirdiğini itiraf etti. Corday, dört gün sonra suikast suçundan 17 Temmuz 1793 'te idam edildi. Montagnard'ların rakiplerine karşı kazandığı zafer anında Marat’ın dramatik cinayeti, onun halkın davası için bir şehit olarak görülmesine neden oldu. Adı, yirmi bir Fransız kasabasına ve daha sonra, Fransız ve Rus devrimleri arasındaki sürekliliği simgeleyen bir jest olarak, Sovyet donanmasındaki ilk savaş gemilerinden birine verildi.[6]
Paris'in ünlü ressamlarından Jacques-Louis David, ikonik resmi Marat'ın Ölümü'nde Marat'ı ölümsüzleştirdi.
Görseller[değiştir | kaynağı değiştir]
"Marat'ın Zaferi", Jean-Paul Marat, 13 Nisan 1793 tarihinde Jirondelar tarafından Devrim Mahkemesi'ne verildiyse de ertesi gün beraat etti. Karşılamaya gelen halk ona defne tacı giydirdi ve omuzlarında taşıdı. (Anonim gravür, 1793)
"La Mort de Marat (Marat'ın Ölümü)" adlı bir tablo (çizen: Jacques-Louis David)
Jean-Paul Marat
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Jean-Paul Marat Archive8 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- E. Belfort Bax: Marat (1900)3 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Jean-Paul Marat, Œuvres Politiques 1789-1793 - by Jacques De Cock and Charlotte Goëtz, Ed. Pôle Nord, Brussels (10 volumes - 9000 pages)
- https://web.archive.org/web/20071201203920/http://www.metavolution.org/modx/les-publications-sur-jean-paul-marat.html
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Isaac Asimov (1982). Biographical Encyclopedia of Science and Technology – Second Revised Edition. s. 334.
- ^ Ernest Belfort Bax (1882). Jean-Paul Marat: A Historico-Biographic Sketch. Modern Press.
- ^ Charles Coulston Gillispie (2009). Science and Polity in France: The End of the Old Regime. Princeton University Press. s. 292. ISBN 1-4008-2461-3. 3 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2020.
- ^ "Sans-culottes". 24 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2020.
- ^ Owen Hulatt. Aesthetic and Artistic Autonomy. s. 54.
- ^ "Jean-Paul Marat". Britannica. 15 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2020.