İçeriğe atla

Charles Lauritsen

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Charles Christian Lauritsen
Doğum4 Nisan 1892
Holstebro, Orta Yutland, Danimarka
Ölüm13 Nisan 1968 (76 yaşında)
Pasadena, Kaliforniya, Amerika Birleşik Devletleri
MilliyetDanimarka Danimarkalı
Amerika Birleşik Devletleri Amerikan
EğitimOdense Tekniske Skole
Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü
EvlilikSigrid Henriksen Lauritsen
ÖdüllerLiyakat Madalyası (1948)
Dannebrog Nişanı (1953)
Tom W. Bonner Ödülü (1967)
Kariyeri
DalıFizik
Nükleer fizik
Çalıştığı kurumlarKaliforniya Teknoloji Enstitüsü
TezElectron Emission from Metals in Intense Electron Fields (1929)
Doktora
danışmanı
Robert A. Milikan
Doktora öğrencileriH. Richard Crane
William Fowler

Charles Christian Lauritsen (4 Nisan 1892 - 13 Nisan 1968) Danimarkalı-Amerikalı fizikçi. Yıllar içinde Lauritsen'in araştırma grubunun gerçekleştirdiği keşifler; nükleer astrofizik, radyoterapi (özellikle radyasyon dozimetrisi), ayna çekirdekleri ve yük simetrisi, nükleer beta bozunumu, güneş enerjisi, atom spektroskopisi, nükleosentezin zaman ölçekleri ve katı hal fiziği gibi alanlarda önemli etkiler yaratmıştır. II. Dünya Savaşı sırasında, ABD'nin silah cephaneliğine roketlerin eklenmesinde kritik bir rol oynamıştır. Savaş sonrasında, ABD hükûmetine bilimsel ve askerî konularda düzenli ve saygın bir danışman olarak hizmet vermiş ve Soğuk Savaş döneminin büyük bir bölümünde Amerikan savunma politikasının şekillenmesine katkıda bulunmuştur.

Danimarka'nın Holstebro kentinde doğdu ve Odense Tekniske Skole'de mimarlık eğitimi alarak 1911 yılında mezun oldu. 1916 yılında eşi Sigrid Henriksen ve oğlu Tommy ile birlikte Amerika Birleşik Devletleri'ne göç etti; önce ailenin bir süre yüzen evde yaşadığı Florida'ya, daha sonra da I. Dünya Savaşı sırasında ressam olarak çalıştığı ve Boston Pekmez Felaketi'ne tanık olduğu Boston'a yerleşti. 1921'de Palo Alto'da gemi ile kıyı arasında iletişimi sağlayan telsizler üzerinde çalışmalar yaptı. Radyo alıcılarının tasarımına ilgi duydu ve 1922'de birkaç ay boyunca iki ortakla birlikte garaj kiralayarak radyo üreten bir iş girişiminde bulundu. 1923'te St. Louis'e taşınarak, burada tüketici radyo alıcıları üreten Kennedy Corporation'da baş mühendis olarak çalışmaya başladı.[1]

Milikan ile tanışma ve Caltech

[değiştir | kaynağı değiştir]

1926'da Robert Millikan'ın halka açık bir konferansına katıldı. Milikan, bir sohbet sırasında onu Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü'nü ziyaret etmeye davet etti. Lauritsen ailesiyle beraber kısa süre sonra Pasadena'ya taşındı ve burada fizik alanında lisansüstü eğitim almaya başladı. Eğitim aldığı süre boyunca; Epstein, Smythe, Tolman, Bowen, Zwicky ve Bateman gibi fizikçilerin dersinde bulundu. 1929'da Milikan'ın danışmanlığında Electron Emission from Metals in Intense Electron Fields teziyle doktorasını alarak, 1962 yılındaki emekliliğine kadar akademik yaşamının tamamını geçireceği ve fizik bölümüne katıldı. Sırasıyla; 1930'da yardımcı doçent, 1931'de doçent, 1935'te profesör, 1962'de emeritus profesör oldu.[2]

1928 yılında Ralph D. Bennett ile birlikte son derece yüksek voltajlı X ışını tüpleri geliştirdi. Bu tüpler daha sonra, 1931 yılında bir tedavi kliniği olarak inşa edilen Kellogg Radyasyon Laboratuvarı'nda kanser hastalarının radyasyon tedavisi için kullanıldı. 1932'de X ışını tüplerinden birini proton ve helyum iyonları hızlandırıcısına dönüştürerek nükleer reaksiyonları araştırmaya başladı. 1934'te H. Richard Crane ile birlikte Kaliforniya Üniversitesi'ndeki, Gilbert Lewis'ten aldıkları yeni keşfedilmiş bir döteryum örneğini nötron üretmek için kullandılar ve bu nötronları hızlandırıcı tarafından üretilen ilk yapay radyoaktiviteyi oluşturmak için kullandılar. Daha sonra bir pozitron ve bir elektron birbirini yok ettiğinde ortaya çıkan radyasyonu ölçtü. En önemli keşiflerinden biri, protonların bir karbon çekirdeği tarafından yakalanarak gama ışınları açığa çıkarabileceğini göstermesiydi. Bu radyatif yakalama süreci, bir yıldızın çekirdeğindeki nükleer süreçlerin ve daha ağır elementlerin üretiminin araştırılmasında kullanıldı.[3] 1939'a gelindiğinde laboratuvar tıbbi tedaviyi durdurdu ve nükleer fiziğe yoğunlaştı.[4] Lauritsen, kuruluşundan 1968'deki ölümüne kadar 30 yıldan fazla bir süre laboratuvarın müdürü olarak görev yaptı[5]

Silah geliştirme

[değiştir | kaynağı değiştir]

ABD'nin II. Dünya Savaşı'na girmesinden bir yıldan fazla bir süre önce, Lauritsen silahlar ve silah tasarımı üzerinde çalışmaya başladı. İlk çalışması yakınlık tapasının tasarımı ve geliştirilmesiydi, ancak savaşın büyük bölümünde Caltech'te çoğunlukla donanma için çeşitli roket silahları geliştiren ve üreten büyük bir program yürüttü. Bu bağlamda, Inyokern, Kaliforniya'da Donanma Mühimmat Test İstasyonu'nun (şimdi Donanma Hava Harp Merkezi) kurulmasına yardımcı oldu. Savaşın son aylarında, Fat Man bombasının yüksek patlayıcılı bir kopyası olan "Pumpkin bomb "ın geliştirilmesi de dahil olmak üzere, Amerika'nın atom bombası tasarlama ve üretme çabalarına katkıda bulundu. Savaşı takip eden yıllarda silah çalışmalarına devam etti ve çalışmalarının çoğu gizli tutuldu. Hartwell Projesi, Charles Projesi, Michael Projesi ve Vista Projesi de dahil olmak üzere bir dizi önemli projede yer aldı. İnçon Muharebesi'nden hemen sonra ön saflarda Savunma Bakanlığı için Amerikan silahlarını gözlemledi ve değerlendirdi.

  1. ^ Aloysius, Stefanu Elias (2012). Charles Christian Lauritsen (İngilizce). ISBN 978-613-7-72454-5. 7 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2024. 
  2. ^ Fowler, William A. (1975). "Charles Christian Lauritsen". Biographic Memoirs (İngilizce). Ulusal Bilimler Akademisi. 46: 220-239. ISBN 978-0-309-02240-8. 6 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2024. 
  3. ^ "Charles C. Lauritsen Was Nuclear‐Research Pioneer". Physics Today (İngilizce). Amerikan Fizik Enstitüsü. 21 (6). 1968. doi:10.1063/1.3034996. 11 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2024. 
  4. ^ Holbrow, Charles H. (1981). "The giant cancer tube and the Kellogg Radiation Laboratory". Physics Today (İngilizce). Amerikan Fizik Enstitüsü. 34 (7): 42-49. doi:10.1063/1.2914646. 6 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2024. 
  5. ^ "Charles Lauritsen: Splitting Atoms and Studying Radiation" (İngilizce). Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü. 6 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2024.