Riboz

Riboz
Kimyasal adı	(3R,4S,5R)-5-(Hydroxymethyl) tetrahydrofuran-2,3,4-triol
Diğer adları	Riboz
Kimyasal formül	C5H10O5
Molekül ağırlığı	150.13 g/mol
CAS numarası	200-059-4
Ergime noktası	99 °C
Kaynama noktası	°C
SMILES	C([C@@H]1[C@H]([C@H](C(O1)O)O)O)O
Kaynakça ve sorumluluk reddi

Riboz, aslen D-riboz olarak bulunan ve doğada yoğun olarak bulunan bir monosakkarittir. Riboz molekülü, beş karbon atomu barındıran pentozlardandır. Asiklik durumda bir aldehit grubu bulunduran riboz, 1905 yılında Phoebus Levene tarafından tanıtıldı. Özellikle yaşamsal bazlardan olan RNA'nın omurgasını oluşturan riboz şekeri, genetik transkripsiyonlarda önemli yere sahip bir biyopolimerdir. Riboz molekülünden çıkarılan bir hidroksi grubu, DNA'nın yapısındaki deoksiribozu verir. Fosforilasyon sonucunda, riboz ATP, NADH ve birçok diğer metabolik bileşiğin alt birimi olabilir.

İzomeri

D-ribozun ve D-gliseraldehitin sondan bir önceki karbon atom dizilişinin biçimi aynıdır.

Asiklik durumda riboz

Fosforilasyon

Biyolojide D-ribozun hücre içinde kullanılabilmesi için önce hücre tarafından fosforilasyona uğraması gerekmektedir. Ribokinaz enizimi D-riboz molekülünü D-riboz-5-fosfata çevirerek katalizleme yapar. Dönüştürme işlemi tamamlandığında D-riboz-5-fosfat, triptofan ve histidin adlı aminoasitlerin üretilmesini sağlayabilmektedir.

Yardımcı besin olarak kullanımı

D-riboz vücut çalışan insanlar için bir ek besin olarak satışa sunulmaktadır. Günlük doz olarak 5 gram alınması önerilen riboz, buna rağmen kaslara dayanıklık ve genişlik verdiği kesin olarak kanıtlanmamış bir maddedir.

D-riboz ayrıca kronik bitkinlik sendromunda ve lif dokusu iltihabında beliren yorgunluk hissini önlemek için de kullanılmaktadır. 2006 yılı araştırmalarına göre günde üç kez beşer gramdan alınan D-ribozun FM ve CFS sağaltımında etkili olduğunu ortaya koymuştur. Deneydeki 41 katılımcının 66%'sı bu ürünü kayda değer ve yararlı buldu.

Ayrıca bakınız

• Arabinoz
• Deoksiriboz
• Formoz tepkimesi
• Liksoz
• Ribuloz
• Ribokinaz
• Ksiloz
• Ksiluloz