Antoninus Pius
| Antoninus Pius | |||||
|---|---|---|---|---|---|
_01.jpg) İmparator Antoninus Pius'un büstü | |||||
| 15. Roma İmparatoru | |||||
| Hüküm süresi | 11 Temmuz 138 – 7 Mart 161 | ||||
| Önce gelen | Hadrianus | ||||
| Sonra gelen | Lucius Verus & Marcus Aurelius Sonra tek başına Marcus Aurelius | ||||
| Doğum | 19 Eylül 86 Lanuvium yakınları | ||||
| Ölüm | 7 Mart 161 (74 yaşında) Lorium | ||||
| Eş(ler)i | Yaşlı Faustina | ||||
| |||||
| Hanedan | Nervan-Antoninler Hanedanı | ||||
| Babası | Titus Aurelius Fulvus | ||||
| Annesi | Arria Fadilla | ||||
| Roma hanedanları |
|---|
Titus Aurelius Fulvus Boionius Arrius Antoninus Pius (19 Eylül 86, Lanuvium, Latium – 7 Mart 161, Lorium, Etruria), 138-161 yılları arasında Roma İmparatorudur. Beş İyi İmparator'un dördüncüsü olup Aurelii gens'ine bağlıdır. Augustus’un hükümdarlığından sonra en uzun süre imparatorluk yapan kişidir. MS 135-136 yılları arasında Asia proconsullüğü yapmıştır ve burada parlak bir yöneticilik göstermiştir.[1] Hadrianus muhtemelen bu nedenle onu elli bir yaşında evlat edinmiş ve varisi ilan etmişti. Lâkabı Pius'u (Latince'de; Dindar') selefi Hadrianus'u tanrılaştırmak için senatoya yaptığı baskı sebebiyle tahta çıktıktan sonra almıştır.
Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]
Çocukluğu ve ailesi[değiştir | kaynağı değiştir]
Antonius Pius, 89 yılında Lavanium yakınlarındaki Nemausus (günümüzde Nîmes)'da Konsül 'Titus Aurelius Fulvus'un oğlu olarak doğdu. Babasının ölümün ardından dedesi Arrius Antoninus'un himayesinde bir kültür adamı ve dürüstlük erbabı olarak yetiştirildi. Eski zengin aristokratik bir aileye mensuptu ve İtalya yakınlarında çok sayıda mülkleri ile Roma civarında tuğla fabrikaları vardı. Bunlar arasında en değerli olanı Etruria yakınındaki Lorium’daki villasıydı. Baba tarafından dedesi, ve ünlü Romalı general Corbulo’nun önderlik ettiği lejyonun komutanıydı ve Vespasianus’un destekçisiydi. MS 85 yılında Domitianus ile birlikte ikinci kez consul olmuştu.
Hadrianus'un Himayesi[değiştir | kaynağı değiştir]
Quaestor ve Praetor olarak gösterdiği umulmadık başarının ardından, 120 yılında Konsüllük elde etti, ardından İmparator Hadrianus tarafından Romayı yöneten 4 Prokonsül'den biri daha sonra da Asya Prokonsüllüğüne atanarak ününü arttırdı. İmparator Hadrianus tarafından şahsına gösterilen iltimas ve himaye son olarak İmparatorun, ölmüş evlatlığı Aelius Verus'un yerine 25 Şubat 138'de kendisini evlatlık edinmesiyle sonuçlandı.
İmparatorluğu[değiştir | kaynağı değiştir]
İmparatorluk yönetimini Hadrianus’un prensipleri doğrultusunda devam ettirdi. Senatoyla ilişkisi genel olarak uyumluydu. Hükümdarlığının başlangıcında Hadrianus’un genişlemeci olmayan, philhellenik ve kozmopolit politikalarını kabullenmeyip bunları boşa çıkarmak isteyen bazı senatörlerin bu yöndeki davranışlarını engelledi. İflas eden senatörlere para yardımında bulundu.[2] 6 Kamu harcamalarına ve sosyal işlere büyük miktarda önem verdi. İtalya’nın olduğu kadar eyaletleri de zenginleştirmek için de birçok eylemde bulundu, köleler ve yoksul insanlar da bu dönemde zenginleşti. Özellikle uzun süren barışçıl ortamdan sonra, eyaletlerden gelen kişilerin yönetimde yükselmesini sağladı. Yunanistan, Anadolu ve Ege adalarındaki kentlerin isteklerini yerine getirmeye çalıştı. Depremden, yangından ve selden zarar gören kentlere yardım etti buna karşın öldüğünde hazinede iki milyar sesterius bıraktı ki bu Tiberius’tan sonra hazinede biriken en yüksek miktardı. Yasalar konusunda son derece bilgiliydi, kölelerini öldüren ya da onlara kötü davranan sahiplerine uygulanan cezaların şiddetini artırdı, Yahudilere sünnet izni verdi ve Hristiyanların öldürülmesini yasakladı. Çocuk kaçıranlara verilen sert cezaları daha da sertleştirdi ki çocuk kaçıranlar eyaletlerde ve İtalya’da korku verici bir şekilde kırbaçlanıyordu. Ordudan kaçanların cezalarını azalttı, tutsakları on yıl madenlerde çalıştırdıktan sonra serbest bıraktı.[3] Hadrianus’un söz verdiği bütün kamu işlerini devam ettirdi. Ostia’daki hamam inşaatı, Puteoli’deki iskele, Capua’daki amfitiyatro yenileme çalışmaları bunlardan bazılarıydı.[4] MS 148 yılında Roma’nın geleneksel kuruluş tarihinin (MÖ 753) dokuz yüzüncü yıl dönümü için özel kutlamalar yapılmasını emretti.[5]
Dış ilişkilerde genellikle barışçıl yolları tercih etti. Askeri alanda ölçülüydü ve genişleme politikasından ziyade var olan eyaletleri korumayı tercih etti. Doğudaki krallar onun öğütlerini dinlediler ve Parthia kralının Armenia’yı işgal etmesini bir mektubuyla engelledi. Batıdaki Quadilere (Germen kabilesi) kral tayin etti.[6] Ancak bu dönemde (Rex Quadis datus) Roma’nın askeri gücü de tartışmalı hale gelmeye başlamıştı. Çünkü Traianus ve Hadrianus’tan sonra Antoninus’un hazineyi koruma politikası askerleri durgunlaştırdı. Sınırlarda Germenler, Hunlar (Tauro-Scythia), Persler ve Araplar Roma’nın silahlarını, taktiklerini ve stratejilerini taklit ederek ilerlemeler sağlıyordu. Dolayısıyla Germenler ve Persler de daha donanımlı ve eğitimli askerlere sahiplerdi. Zira onun ölümünden sonra, Gallia, Dacia, Parthia, Africa’da çok ciddi sorunlar çıkmıştır. Öte yandan onun döneminde Britannia ve Germania sınırları da hareketliydi burada Hadrianus’un politikasını sürdürdü, Caledonia’nın bugünkü Clyde ve Forth nehirlerinin arasında kerpiçten yapılmış yaklaşık 55 km uzunluğunda sur duvarı inşa ettirdi.[7]
Antoninus döneminde Anadolu’nun güneybatı kıyılarında MS 140 yılında deprem oldu ve bundan en çok etkilenen şehir Rhodos oldu. Ayrıca, Cos, Caria, Lycia ve Pisidia’nın batısı da bu depremden çok zarar gördü. Stratoniceia’daki Dionysos tapınağı yerle bir olmuştu. Stratoniceia halkı ve Lycia’daki Cyaneae kenti Antoninus’un büyük yardımlarından dolayı ona bağlılıklarını ve minnettarlıklarını yazıtlarda belirtmişlerdir.[8] Antoninus’un ölümünden önce de (MS 152) oldukça yıkıcı bir deprem sonucunda, Mitylene, Smyrna, Ephesos, ve Bithynia’nın kentleri ve en çok da Cyzicus zarar gördü.[9] C. Dio’ya göre bu kentteki, bütün tapınaklar arasında en büyük ve en güzeli olan, Hadrainus’a adanmış olan tapınak yıkılmıştır.[10] Pausanias, Antoninus’nun yenileme çalışmaları için Yunanlılara ve barbarlara çok fazla para verdiğini ve Ionia’da yeni binalar inşa ettirdiğini aktarmıştır.[11]
Antoninus, bir akşam yemeğinde Alp peynirini fazla kaçırdıktan sonra ateşlendi, durumu ağırlaşınca, devleti ve kızını MS 138'de evlat edindiği Marcus Aurelius’a teslim etti. MS 7 Mart 161 yılında öldü. Evlat edindiği iki oğlu Marcus Aurelius Antoninus ve L. Aurelius Verus birlikte imparator oldular.[12]
Evliliği[değiştir | kaynağı değiştir]
110 ile 115 yılları arasında Antoninus, Annia Galeria Faustina (Yaşlı Faustina) ile evlendi. Mutlu bir evliliğe sahip olduklarına inanılır. Faustina, konsül Marcus Annius Verus'un ve Rupilia Faustina'nın (İmparatoriçe Vibia Sabina'nın üvey kız kardeşi) kızıydı. Faustina güzel bir kadındı ve karakteri hakkında ispatlanamayan söylentilere rağmen Antoninus onu derinden sevmiş ve sahip çıkmıştır.
Faustina ve Antoninus'un dört çocuğu oldu, iki oğul ve iki kız:
- Marcus Aurelius Fulvus Antoninus (138'den önce öldü); mezar yazıtı Roma'daki Hadrian Mozelesi'nde bulunmuştur.
- Marcus Galerius Aurelius Antoninus (138'den önce öldü); mezar yazıtı Roma'daki Hadrian Mozelesi'nde bulunmuştur. İsmine bir Yunan İmparatorluk sikkesinde denk gelinmiştir.
- Aurelia Fadilla (135'te öldü); Lucius Plautius Lamia Silvanus ile evlendi. Çocuğu yoktu; mezar yazıtı İtalya'da bulunmuştur.
- Gelecekte bir Roma İmparatoriçesi olacak olan Annia Galeria Faustina Minor veya Genç Faustina, 146 yılında anne tarafından kuzeni olan Marcus Aurelius ile evlendi.
Kaynak[değiştir | kaynağı değiştir]
Hayatı hakkındaki tek kaynak Historia Augusta adlı tarih kitabıdır. Kitapta onunla ilgili çoğunlukla doğrulanamayan klişe bilgiler de vardır. Antoninus hakkında başka herhangi bir biyografi bulunmayan tek Roma İmparatorudur.
Bibliyografya[değiştir | kaynağı değiştir]
- Bossart-Mueller, Zur Geschichte des Kaisers A. (1868), Almanca
- Lacour-Gayet, A. le Pieux et son Temps (1888), Fransızca
- Bryant, The Reign of Antonine (Cambridge Tarih Yıllıklar, 1895) İngilizce
- P. B. Watson, Marcus Aurelius Antoninus (London, 1884), chap. ii., İngilizce
- W. Hüttl, Antoninus Pius vol. I & II, Prag 1933 & 1936., Almanca
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
 |
Wikimedia Commons'ta Antoninus Pius ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- İngilizce internet sitesi 7 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Antoninus Pius Alt kolu Nervan-Antoninler Hanedanı Doğumu: 19 Eylül 86 Ölümü: 7 Mart 161
| ||
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Hadrianus |
 Roma İmparatoru 138 - 161 |
Sonra gelen: Marcus Aurelius |
- ^ A. K. Bowman, The Cambridge Ancient History: The High Empire, A.D. 70–192. Cambridge, 2000.
- ^ A. Ward, A history of the Roman people, Pearson Higher Ed, 2009. s. 335
- ^ A. Ward, A history of the Roman people, Pearson Higher Ed, 2009. s.336
- ^ E.E. Bryant, The Reign of Antonine, Cambridge Historical Essays, 1895. s.116
- ^ C. Scarre, Chronicle of Roman Emperors ,Thames and Hudson, 1995. s.110
- ^ Bryant, a.g.e., s.51
- ^ Breeze, David (18 Mayıs 2023). The Antonine Wall (İngilizce). Origin. ISBN 978-1-912476-93-0.
- ^ Bryant a.g.e., 47.
- ^ Bryant a.g.e., 67.
- ^ C. Dio, Epitome.,70.4.1-2;
- ^ Pausanias, 8, 43.
- ^ C. Dio, Epitome.,71