Peşmerge

Peşmerge; پێشمەرگە
	Peşmerge'nin kullandığı Kürdistan bayrağı
Etkin	1920-günümüz
Ülke	Irak
Bağlılık	Kürdistan Bölgesel Yönetimi
Tipi	Ordu
Büyüklük	50.000 ila 190.000 paramiliter güç
Renkleri	Kırmızı, Sarı, Beyaz ve Yeşil
Marş	"Ey Reqîb"[kaynak belirtilmeli]
Savaşları	İran-Irak Savaşı; Körfez Savaşı; Türkiye-PKK çatışması; Irak Savaşı; Kobani Kuşatması; Irak ve Şam İslam Devleti'ne karşı yapılan askerî müdahaleler; Irak Savaşı (2014-günümüz)
Komutanlar
Başkomutan	Mesud Barzani

Peşmerge (Kürtçe: پێشمه‌رگه, Pêşmerge, kelime anlamı savaşçı veya fedai. Pêş, Kürtçede önce; merg ise ölüm anlamına gelmektedir. Peşmerge, ölümün önünde gidenler, ölümüne anlamındadır.^[2]), Barzani liderliğindeki Kürdistan Bölgesel Yönetimi'ne bağlı silahlı Kürt güçlerine verilen isimdir.

1920'lerde Kuzey Irak'ta özgür Kürt devleti hedefine ulaşmak için ilk kez tarih sayfasında ortaya çıkmış bağımsızlıkçı Kürt hareketinin silahlı bir birimidir. 2003 yılında Amerika Birleşik Devletleri destekli tekrar faaliyete geçen birim Kürdistan Bölgesel Yönetimi Ordusu olarak resmiyet kazandırılmıştır. 2003'te başlayan Irak'ın İşgali'nde ABD ile birlikte koalisyon güçlerine eşlik etmiştir.

CIA peşmergeleri[değiştir | kaynağı değiştir]

1995 yılına kadar Irak içinde 7.500 kadar Peşmerge ve Kürt STK'lar görevlileri CIA operasyonu ile ülkeden kaçırılarak ABD ordusunun Guam Üssü'ne taşındı. Irak'ın işgali sonrasında bu peşmergelerin eğitilerek Irak'ta önemli görevlere getirildiği savunulmaktadır.^[3]

2015 yılı itibarıyla 35 bin Kürt askerin yanı sıra Irak ordusundan ve güvenlik güçlerinden ayrı olarak 80 ile 300 bin arasında Peşmerge bulunmaktadır.

İki yıl önce bir Kürt Generali Mesrur Barzani, Peşmergelerin sayısını roket sistemleriyle donatılmış 5 bin zırhlı araç, 550 tank ve 25 savaş helikopterine sahip 270 bin kişi olarak açıklamıştı.^{[kaynak belirtilmeli]}

Yabancı savaşçılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Gönüllü savaşçıların sayısı bilinmemekle birlikte sıklıkla Amerika, Avrupa ve Avustralya'dan Peşmerge'ye katılım olmaktadır.^[4]

Batı Desteği[değiştir | kaynağı değiştir]

Peşmerge'ye Amerika, Avrupa ve Avustralya'dan silah ve lojistik destek olmaktadır.^[5]^[6]^[7]^[8] ^[9]

Teçhizat[değiştir | kaynağı değiştir]

Hafif silahlar[değiştir | kaynağı değiştir]

İsim	Tür	Kalibre	Ülke	Notlar
Walther P38	Tabanca	9x19mm Parabellum	Nazi Almanyası	8000 Almanya tarafından sağlanan.
Heckler & Koch MP5	Hafif makineli silah	9x19mm Parabellum	Almanya
FAMAS	Piyade tüfeği	5.56×45mm	Fransa
M4	Karabina	5.56×45mm	ABD
Heckler & Koch G36	Piyade tüfeği	5.56×45mm Parabellum	Almanya	8000 Almanya tarafından sağlanan.
HS Produkt VHS	Piyade tüfeği	5.56×45mm	Hırvatistan
M16	Piyade tüfeği	5.56×45mm	ABD
Armalite AR-15	Piyade tüfeği	5.56mm	ABD
Heckler & Koch G3	Muharebe tüfeği	5.56mm NATO	Almanya
Rheinmetall MG3	Genel Amaçlı Makineli Tüfek	5.56mm	Almanya	40 Almanya tarafından sağlanan.^[10]
Franchi SPAS-12	Savaş av tüfeği	5.56mm NATO	İtalya
Rheinmetall MG 3	Genel Amaçlı Makineli Tüfek	7.62mm NATO	İtalya	100 İtalya tarafından sağlanan.
M2 Browning	Ağır makineli tüfek	12.7×99mm	ABD
M24 Sniper Weapon System	Keskin nişancı tüfeği	7.62×51mm	ABD
Barrett M82	Keskin nişancı tüfeği	12.7×99mm	ABD	+100 İtalya, Fransa ve Birleşik Krallık tarafından sağlanan
Makarov PM	Tabanca	9×18mm	Sovyetler Birliği
Zastava M92	Karabina	7.62×39mm	Sırbistan
AK-47	Piyade tüfeği	7.62×39mm	Sovyetler Birliği	Peşmerge'ye ait (AK-47) ile birlikte standart Taarruz Tüfeği.^[10]
AKM	Piyade tüfeği	7.62×39mm	Sovyetler Birliği	Peşmerge'ye ait (AKM) ile birlikte standart Taarruz Tüfeği
RPK	Genel Amaçlı Makineli Tüfek	7.62×39mm	Sovyetler Birliği
PK makineli tüfeği	Genel Amaçlı Makineli Tüfek	7.62×54mmR	Sovyetler Birliği
DŞK	Ağır makineli tüfek	12.7×108mm	Sovyetler Birliği
Tabuk Sniper Rifle	Keskin nişancı tüfeği	7.62×39mm	Irak
Dragunov SVDM	Keskin nişancı tüfeği	7.62×54mmR	Rusya
Zastava M91	Keskin nişancı tüfeği	7.62×54mmR	Yugoslavya
Zastava M93	Anti-malzeme tüfek	12.7×108mm	Sırbistan

Tanksavar silahlar[değiştir | kaynağı değiştir]

İsim	Tür	Kalibre	Ülke
RPG-7	Roket güdümlü el bombası	40mm	Sovyetler Birliği
RB M57	Roket güdümlü el bombası	44mm	Yugoslavya
Panzerfaust 3	Roket güdümlü el bombası	60mm	Almanya
AT4	Tanksavar	40mm	İsveç/ ABD
Carl Gustav recoilless rifle	Tanksavar	84mm	İsveç/ Almanya
HJ-8	Güdümlü tanksavar füzesi	120mm	Çin
MILAN	Güdümlü tanksavar füzesi	115mm	Fransa/ Almanya
M40	Geri tepmesiz tüfek	106mm	ABD
Breda Folgore	Geri tepmesiz tüfek	80mm	İtalya

Havan[değiştir | kaynağı değiştir]

İsim	Tür	Kalibre	Ülke
2B9 Vasilek	Havan	82mm	Sovyetler Birliği
M224 mortar	Havan	60mm	ABD
M252 mortar	Havan	81mm	Birleşik Krallık
M29 mortar	Havan	81mm	ABD
M1938 mortar	Havan	120mm	Sovyetler Birliği

Man-taşınabilir hava savunma sistemi[değiştir | kaynağı değiştir]

İsim	Tür	Kalibre	Ülke
Strela-2	Man-portable air-defense system	72 mm	Sovyetler Birliği
SA-18 Grouse	Man-portable air-defense system	72 mm	Sovyetler Birliği
SA-18 Grouse	Man-portable air-defense system	72 mm	Sovyetler Birliği

Zırhlı araçlar[değiştir | kaynağı değiştir]

İsim	Tür	Miktar	Ülke
T-72	Ana muharebe tankı	< 30	Sovyetler Birliği
T-62	Ana muharebe tankı	150-170	Sovyetler Birliği
T-55	Ana muharebe tankı	95/215	Sovyetler Birliği
PT-76	Light tank	< 70	Sovyetler Birliği
BMP-1	Piyade savaş aracı	< 30	Sovyetler Birliği
IAG Guardian APC	Zırhlı personel taşıyıcı		Sovyetler Birliği
ATF Dingo	Zırhlı personel taşıyıcı	< 80	Sovyetler Birliği
Iraqi Light Armored Vehicle	Zırhlı personel taşıyıcı	4	Almanya
Iraqi Light Armored Vehicle	Zırhlı personel taşıyıcı	45 +	ABD
M1117 Armored Security Vehicle	Armored car (military)	< 45	ABD
BRDM-2	Armored car (military)	< 10	Sovyetler Birliği

Lojistik ve ticari araçlar[değiştir | kaynağı değiştir]

İsim	Tür	Sayı	Ülke
Ural-5323	Ana muharebe tankı	339	Rusya
Mack	Ana muharebe tankı	391	ABD
Mercedes-Benz Atego	Ana muharebe tankı	170	Almanya
Mercedes-Benz Zetros	Ana muharebe tankı	619	Almanya
Navistar 7000 series	Ana muharebe tankı	752	ABD
KrAZ-6322	Ana muharebe tankı	339	Ukrayna
GAZ-33097	Ana muharebe tankı	391	Rusya
GAZ-66	Ana muharebe tankı	170	Sovyetler Birliği
Ural-4320	Ana muharebe tankı	619	Sovyetler Birliği
UAZ	Ana muharebe tankı	752	Sovyetler Birliği
Unimog	Ana muharebe tankı	104	Almanya
Yüksek Hareket Kabiliyetli Çok Amaçlı Vasıta	ilitary light utility vehicle	619	Almanya
AGF Serval	ilitary light utility vehicle	619	ABD
Toyota Land Cruiser	Military light utility vehicle	758	Japonya

Ağır silahlar[değiştir | kaynağı değiştir]

İsim	Tür	Ülke
2S1 Gvozdika	Kundağı Motorlu Topçu Sistemi	Sovyetler Birliği
BM-21 Grad	Çok namlulu roketatar	Sovyetler Birliği
Type 63 multiple rocket launcher	Çok namlulu roketatar	Çin
M198 howitzer	Obüs	ABD
57 mm AZP S-60	Obüs	Sovyetler Birliği
122 mm howitzer 2A18 (D-30)	Obüs	Sovyetler Birliği
M-30	Obüs	Sovyetler Birliği
D-20	Obüs	Sovyetler Birliği
Ordnance QF 25-pounder	Obüs	Birleşik Krallık

Uçaksavar[değiştir | kaynağı değiştir]

İsim	Tür	Ülke
20 mm modèle F2 gunk	Anti-aircraft warfare	Fransa
ZU-23-2	Anti-aircraft warfare	Sovyetler Birliği
ZSU-57-2	Anti-aircraft warfare	Sovyetler Birliği
130 mm air defense gun KS-30	Anti-aircraft warfare	Sovyetler Birliği
Type 63 anti-aircraft gun	Anti-aircraft warfare	Çin

Helikopterler[değiştir | kaynağı değiştir]

İsim	Tür	Ülke
CH-47 Chinook	MALE İHA	ABD
UH-1	Utility helicopter	ABD
MD Helicopters MD 500	Utility helicopter	ABD
MD Helicopters MD Explorer	Utility helicopter	ABD
Mil Mi-8	Military transport aircraft	Sovyetler Birliği
Mil Mi-17	Military transport aircraft	Sovyetler Birliği
Eurocopter EC120 Colibri	Utility helicopter	Fransa
Eurocopter EC135	Utility helicopter	Almanya
Bell 206	Utility helicopter	ABD
Bell OH-58 Kiowa	Helikopter	ABD
Sikorsky S-333	Utility helicopter	ABD

Resimler[değiştir | kaynağı değiştir]

Mustafa Barzani 1979 yılında ölümüne kadar, Kürt davasının başlıca siyasi ve askeri lideri oldu
23 Haziran 2014 tarihinde Suriye sınırı yakınındaki peşmerge özel birimi
M16 tüfeğiyle Peşmerge askeri
Haziran 2014 yılında Kerkük'te T-55 Tank üzerinde peşmergeler
Duhok kırsal kesiminde bir Kürt Peşmerge askeri
Erbil'de Bir ABD Ordusu askeri ve Kürt peşmerge

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "A CASE STUDY OF THE FEMALE KURDISH MILITIAS OF IRAQ AND SYRIA" (PDF). 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Temmuz 2021.
^ "Pêşmerge", Ferheng.org Kürtçe-Türkçe sözlük 8 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., URL erişim tarihi: 2 Kasım 2008.
^ Esrarengiz Bay Bob'un kimliği Hürriyet EnisBerberoğlu, 7 Ekim 1997
^ http://rudaw.net/turkish/kurdistan/200520151
^ http://rudaw.net/turkish/kurdistan/160520151
^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2015.
^ http://www.dw.de/abdden-k%C3%BCrt-pe%C5%9Fmergelere-silah-yard%C4%B1m%C4%B1/a-17846401
^ http://www.basnews.com/tr/news/2015/05/05/abd-pesmergeye-200-milyon-dolarlik-silah-yardimi-yapacak/
^ http://www.sabah.com.tr/dunya/2014/08/11/abdden-pesmergeye-silah-yardimi
^ ^a ^b Gunter, Michael M. (2018). Historical dictionary of the Kurds (3. bas.). Lanham: Rowman & Littlefield Publishers. ISBN 978-1538110492.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Michael G. Lortz, 'The Kurdish Warrior Tradition and the Importance of the Peshmerga' (PDF dosyası) (İngilizce)

[1] "A CASE STUDY OF THE FEMALE KURDISH MILITIAS OF IRAQ AND SYRIA" (PDF). 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Temmuz 2021.

[2] "Pêşmerge", Ferheng.org Kürtçe-Türkçe sözlük 8 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., URL erişim tarihi: 2 Kasım 2008.

[3] Esrarengiz Bay Bob'un kimliği Hürriyet EnisBerberoğlu, 7 Ekim 1997

[4] ttp://rudaw.net/turkish/kurdistan/200520151

[5] ttp://rudaw.net/turkish/kurdistan/160520151

[6] "Arşivlenmiş kopya". 30 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2015.

[7] ttp://www.dw.de/abdden-k%C3%BCrt-pe%C5%9Fmergelere-silah-yard%C4%B1m%C4%B1/a-17846401

[8] ttp://www.basnews.com/tr/news/2015/05/05/abd-pesmergeye-200-milyon-dolarlik-silah-yardimi-yapacak/

[9] ttp://www.sabah.com.tr/dunya/2014/08/11/abdden-pesmergeye-silah-yardimi

[Kürtler-10] Gunter, Michael M. (2018). Historical dictionary of the Kurds (3. bas.). Lanham: Rowman & Littlefield Publishers. ISBN 978-1538110492.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

g t d Kürdistan Bölgesel Yönetimi konuları
Semboller	Bayrak Arma Ulusal marş
İller	Erbil Dohuk Süleymaniye Halepçe
Siyaset	Anayasa Erbil Başkan Başbakan Hükûmet Parlamento Hukuk Siyasi partiler İdari bölümler Dış ilişkiler Ordu
Ekonomi	Para birimi
Demografi	Şehir

g t d Irak Savaşı
Arkaplan	Körfez Savaşı · Çekiç Güç · Irak ambargosu · Petrol-Gıda programı · Kitle imha silahları · Nijer uranyum iddiaları · BM GK Karar no.1441 · Bush-Aznar gizli görüşmesi · Savaş karşıtı protestolar · 1 Mart tezkeresi
Taraflar	ABD · George W. Bush · Tommy Franks · David Petraeus Birleşik Krallık · Tony Blair Peşmergeler · Mesud Barzani · Celal Talabani Irak · Saddam Hüseyin
Muharebeler	Um Kasr Muharebesi · Nasıriye Muharebesi · Necef Muharebesi (2003) · Bağdat'ın işgali · I. Felluce Muharebesi · Necef Muharebesi (2004) · II. Felluce Muharebesi · Irak Direnişi
Olaylar	Bağdat Müzesi Olayı · Jessica Lynch Olayı · Ebu Gureyb Cezaevi işkenceleri · Mahmudiye tecavüz ve cinayetleri · Firdevs Meydanı Olayı · Tarık Eyyub Olayı · 2004 Irak KBR konvoyu pusu olayı · Guantanamo Kampı · Haifa Caddesi Olayı · Scott Helvenston Olayı · Nisur Meydanı Olayı · Duelfer Raporu
İşgal ve iç savaş	Academi · KBR · Halliburton · Mehdi Ordusu · Bedir Örgütü · Irak İslam Devrim Konseyi · Çokuluslu Güç · Geçici Koalisyon Yönetimi · Irak Dünya Mahkemesi