Kumlukoz, Posof
| Kumlukoz | |
|---|---|
 | |
 Ardahan'ın konumu | |
  Kumlukoz Kumlukoz'un Ardahan'daki konumu | |
| Ülke |
 Türkiye |
| İl | Ardahan |
| İlçe | Posof |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
| Rakım | 1.532 m (5.026 ft) |
| Nüfus (2022) | |
| • Toplam | 106 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0478 |
| İl plaka kodu | 75 |
| Posta kodu | 75800 |
Kumlukoz, Ardahan ilinin Posof ilçesine bağlı bir köydür.
Köyün eski adı[değiştir | kaynağı değiştir]
Bugün Kumlukoz adını taşıyan köyün bilinen en eski adı Mğvime’dir. Gürcüce bir yer adı olan ve Mğime (მღვიმე) biçiminde de yazılan Ğvime (ღვიმე), “mağara” anlamına gelir. Bu ad Türkçede Ğuma, Ğume, Güme gibi farklı biçimler almıştır. Nitekim Osmanlıların Gürcülerden ele geçirdiği toprakların en eski tahrirlerinden biri olan 1595 tarihli Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan’da köyün adı Ğuma (غوما) olarak kaydedilmiştir.[3] Bu yazılış biçimi daha geç tarihli Defter-i Caba-i Eyalet-i Çıldır adlı Osmanlı tahrir defterinde korunmuş, 1928 tarihli Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları adlı Osmanlıca yayında ise Ğume’ye (غومە) dönüşmüştür.[4][5]
93 Harbi’nde Tao-Klarceti bölgesini ele geçiren Ruslar ise, Osmanlıca yazılışın etkisiyle Mğvime’yi Gume (Гуме) biçiminde yazmışlardır.[6] Mğvime adı daha yakın tarihlerde Güme olarak kaydedilmiştir.[7]
Demografi[değiştir | kaynağı değiştir]
Mğvime’nin nüfusuna dair bilinen en eski kayıt 1595 tarihli Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı tahrir defterinde yer almaktadır. Bu deftere göre köyde 16 hane yaşıyordu. Hane başına ortalama 5 kişinin düştüğü kabul edilirse, köyün nüfusunun 80 kişiden oluştuğu ortaya çıkar. Bu defterde vergi vermekle yükümlü olarak Gabriel, Zakara, İvane, Maharebel, Giorgi, İasona, Batata, Varazgul, Amirgul, Papuna gibi erkek adları kaydedilmiştir. Bu tahrir defterine göre 16 haneyi temsilen kaydedilen 16 erkeğin de ispenç vergisi vermekle yükümlü kılınmış olması, köyün nüfusunun tamamının Hristiyan olduğunu göstermektedir.[3]
Mğvime köyünde kadın ve erkeğin birlikte tespit edildiği ilk nüfus sayımı ise, Rus idaresi sırasında, 1886 yılında yapılmıştır. Bu sayıma göre, Gume adıyla kaydedilmiş olan köyde 217 kişi yaşıyordu. Nüfusun tamamının Türk olarak kaydedilmiş olması, 1595 tarihli kayıtta adları geçen hanelerin Müslümanlaştığı (Türk) anlamına gelebilir. Nitekim Defter-i Caba-i Eyalet-i Çıldır adlı Osmanlı tahrir defterinde köyün gelirinin Mehmed adında birine tahsis edilmiş olduğu görülmektedir.[4][6]
Türkiye sınırları içinde kaldıktan sonra nüfus kayıtlarına önceleri Güme, sonra Kumlukoz olarak geçen köyün nüfusu giderek artmış, 1935 yılında 431 kişiye, 1960 yılında 691 kişiye ulaşmıştır. Sonraki yıllarda köyden kente göçün bir sonucu olarak nüfus iyice azalmış, günümüzde 100 kişiye kadar düşmüştür.[8][9]
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Köy, Ardahan il merkezine 94 km, Posof ilçe merkezine 13 km uzaklıktadır.[10]
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 106[2] |
| 2021 | 97[2] |
| 2020 | 104[2] |
| 2019 | 100[2] |
| 2018 | 115[2] |
| 2017 | 110[2] |
| 2016 | 111[2] |
| 2015 | 121[2] |
| 2014 | 134[2] |
| 2013 | 146[2] |
| 2012 | 152[2] |
| 2011 | 169[2] |
| 2010 | 178[2] |
| 2009 | 197[2] |
| 2008 | 203[2] |
| 2007 | 216[2] |
| 2000 | 332[10] |
| 1990 | 495[11] |
| 1985 | 576[12] |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Kumlukoz, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 19 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Ardahan Posof Kumlukoz Köy Nüfusu". Nufusune.com. 17 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2020.
- ^ a b Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Gürcüce ve Osmanlıca), (Yayıma hazırlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; I. cilt, s. 311, III. cilt, s. 445.
- ^ a b Defter-i Caba-i Eyalet-i Çıldır 1694-1732 (Gürcüce ve Osmanlıca), (Yayıma hazırlayan) Tsisana Abuladze, Tiflis, 1979, s. 297.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 762.
- ^ a b "kazası (1886 Yılı)" (Rusça)". 26 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2020.
- ^ Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 385.
- ^ Başbakanlık İstatistik Genel Direktörlüğü (1937). "1935 Genel Nüfus Sayımı: Köyler Nüfusu" (PDF). mku.edu.tr. s. 152. 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1963). "1960 Genel Nüfus Sayımı: İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. s. 313. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ a b "Kumlukoz Köyü". YerelNet.org.tr. 3 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.