Buça Muharebesi

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Buça Muharebesi
Kiev Taarruzu (2022) ve Rusya'nın Ukrayna'yı işgali
Tarih27 Şubat - 12 Mart 2022 (İlk aşama)
29 - 31 Mart 2022 (İkinci aşama)
Bölge
Sonuç Ukrayna zaferi
Taraflar
 Rusya  Ukrayna
Ukrayna Ukraynalı gerillalar[1]
Komutanlar ve liderler
Gennadi Bayur (ölü)[2]
Azatbek Omurbekov[3] (64. Motorlu Tüfek Tugayı Lideri)
Ukrayna Anatoliy Fedoruk[4]
Çatışan birlikler

 Rusya Silahlı Kuvvetleri

Rusya Ulusal Muhafızları[5]

 Ukrayna Silahlı Kuvvetleri

Düzensiz sivil gönüllüler (milis)
Kayıplar
Bilinmiyor Bilinmiyor
Ukrayna'ya göre: 412 sivil öldü[6]
Birleşmiş Milletlere göre: 50 sivil ölümü belgelendi[7]

Buça Muharebesi, 2022'de Rusya'nın Ukrayna'yı işgali sırasındaki Kiev Taarruzu sırasında Rusya ile Ukrayna arasında bir askeri muharebeydi. Muharebe 27 Şubat 2022'den 31 Mart 2022'ye kadar sürdü ve Rus kuvvetlerinin geri çekilmesiyle sona erdi. Muharebe, Ukrayna'nın başkenti Kiev'i kuşatmak için uygulanan daha büyük bir taktiğin parçasıydı.[8][9]

Ukrayna Silahlı Kuvvetleri, başkentin batı banliyölerindeki İrpin, Buça ve Hostomel'de Rus ilerleyişine direndi.[8][9] Buça, Kiev Oblastı Devlet İdaresinin savaş nedeniyle Kiev Oblastı'ndaki en tehlikeli yerler olarak adlandırdığı yerler arasındaydı.[10] Rus kuvvetleri Buça'dan çekildikten sonra, ortaya çıkaran vahşet raporları uluslararası alanda ilgi gördü.

Öncesi[değiştir | kaynağı değiştir]

25 Şubat'ta Rus kuvvetleri, İvankiv'deki Ukrayna savunmasını kısmen kırarak, havaalanını ele geçirdi ve kasabada bir dayanak kurduktan sonra, Hostomel banliyösünde ve kuzeybatıdan havalimanında ilerledi. Hostomel'de hala devam eden Ukrayna direnişi olmasına rağmen, Rus kuvvetleri Kiev'i kuşatmak amacıyla komşu şehirler İrpin ve Buça'yı ele geçirmek için güneye doğru ilerlemeye başladılar.[8][9] O günün ilerleyen saatlerinde Rus askerlerinin Buça yakınlarında bir apartmanı yağmaladıkları görüldü.[11][12]

Muharebe[değiştir | kaynağı değiştir]

İlk çatışma[değiştir | kaynağı değiştir]

Şubat[değiştir | kaynağı değiştir]

27 Şubat'ta Rus kara kuvvetleri Buça'ya ilerledi.[13][14] Rus kuvveti paraşütçüler, tanklar, istihkam birimleri ve 36. Kombine Silah Ordusunun yedeklerinden oluşuyordu.[9] Rus kuvvetinde ayrıca Rusya Ulusal Muhafızları bünyesinde iki özel polis kuvveti olan Özel Hızlı Müdahale Birimi (SOBR) ve Özel Amaçlı Mobil Birim (OMON) birimleri de vardı.[15] Rus topçuları şehri bombalayarak birçok binaya ve altyapıya zarar verdi. Bombardıman nedeniyle bazı sakinler su, gaz ve elektriğe erişimlerini kaybettiler.[13][14]

Rus kuvvetinin bazı unsurları Buça'yı geçmeyi başardı ve komşu şehir İrpin'e doğru ilerlediler.[9][16] Bir Rus zırhlı biriminin Buça'daki Afganistan Savaşı anıtına saldırdığı kaydedildi; anıt bir APC şeklindedir.[17][18] Ukraynalı gazeteci Andriy Tsaplienko, daha sonra Rus güçlerinin sivil bir araca saldırdığını, bir kişiyi öldürdüğünü ve bir kişiyi de yaraladığını bildirdi.[19]

Buça'nın Vokzalna Caddesi'nde Rus birliği yok edildi.
Sprey köpük bulunduran bir endüstriyel bina bir Rus füzesi tarafından vuruldu.

Ukrayna kuvvetleri, Rusların Buça'ya ilerlemesini durdurmak için roket, topçu bombardımanları ve hava saldırıları kullandı.[20] Ukrayna Devlet Özel İletişim Servisi, Ukrayna topçularının Rus zırhlı araçlarından oluşan bir konvoyu bombaladığını ve 100'den fazla Rus ekipmanının imha edildiğini bildirdi.[21][22] Ukrayna kuvvetleri ayrıca Buça ve İrpin'i birbirine bağlayan bir köprüyü de yıkarak bir OMON subayını öldürdü ve Rus kuvvetlerinin İrpin'e ilerlemesini engelledi.[15][19]

Ukraynalı yetkili Oleksiy Arestoviç, Buça'nın bazı sakinlerinin Rus güçleriyle savaşmaya başladığını ve Rus araçlarına ve askerlerine molotofkokteyli attklarını iddia etti. Başka bir Ukraynalı yetkili Anton Heraşçenko, sakinlerin bir Rus zırhlı aracına saldırdığını ve en az bir aracı ateşe verdiğini söyledi.[20][23][24]

Daha sonra 27 Şubat'ta Ukraynalı yetkililer, herhangi bir tahliye prosedürü başlamadığı için Buça sakinlerini şehir dışına çıkan otobüslere binmemeleri konusunda uyardı. Ukraynalı yetkililer, Rus kuvvetlerinin Kiev'e girmek için otobüslerin arkasından sivilleri canlı kalkan olarak kullanacakları bir planın parçası olduğunu iddia etti.[25][26]

28 Şubat 2022'de Ukrayna kuvvetleri, Buça'da bir Rus zırhlı sütununa saldırdı ve imha etti. Buça Belediye Başkanı Anatoliy Fedoruk [uk], yanan Rus araçlarını gösteren bir video yayınladı. Fedoruk, Ukraynalıların çatışmada herhangi bir kayıp vermediğini iddia etti.[27]

Mart[değiştir | kaynağı değiştir]

1 Mart'ta, imha edilmiş ve terk edilmiş Rus teçhizatının fotoğrafları Ukrayna medyasında dolaşmaya başladı ve bazıları Buça'yı, tahrip edilen Rus teçhizatı için bir mezarlık olarak nitelendirdi.[28][29][30][31]

2 Mart 2022'de Ukrayna hükümeti Buça'ya insani yardım göndermeye başladı.[32] Ertesi gün, Kiev Oblastı Devlet İdaresi hem Buça hem de İrpin'de tahliyeleri duyurdu. 1500'den fazla kadın ve çocuğun trenle, 250'sinin ise otobüsle tahliye edildiği bildirildi.[33][34] Ancak Ukraynalı yetkililer, çatışmalar sırasında bazı demiryolu raylarının tahrip olması nedeniyle tahliyelerin karmaşık olduğunu bildirdi.[35]

Daha sonra 3 Mart'ta Ukrayna Kara Kuvvetleri, Ukrayna kuvvetlerinin Buça'yı geri aldığını duyurdu ve Ukraynalı askerlerin belediye meclisi binasının yakınında Ukrayna bayrağını kaldırdığını gösteren bir video yayınladı.[36][37][38][39] Ukrayna acil durum ekipleri de şehre elektriği geri verdi.[36][37] Rus kuvvetleri Buça'nın içinde savaşmaya devam etti, ancak Ukrayna kuvvetleri tarafından geri püskürtüldü ve şehrin dış mahallelerine itildi.[40][41]

4 Mart 2022'de Fedoruk, Rus kuvvetlerinin sürekli saldırı başlatmasına rağmen şehrin Ukrayna kontrolü altında kaldığını doğruladı.[42] Rus kuvvetleri, bir köpek barınağına köpek maması teslim eden ve bir arabada eve dönüş yolunda olan üç silahsız Ukraynalı sivili öldürdü.[43]

5 Mart 2022'ye kadar Rus kuvvetleri Buça'ya saldırmaya devam etti.[44] Daha sonra Arestoviç, Rus kuvvetlerinin hem Buça hem de Hostomel'i ele geçirdiğini ve sivillerin tahliyesine izin vermediğini belirtti.[45] O gün sabah saat 07.15 sıralarında, iki aileyi taşıyan bir çift araba, Rus askerleri tarafından fark edildi ve arabalara askerler tarafından ateş açıldı. İkinci araçta bulunan bir kişi öldü. Öndeki araca açılan ateş sonucu araç alev aldı ve iki çocuk ile anneleri öldü.[46]

6 Mart 2022'de Rus kuvvetleri şehre yönelik bombardımanlarını yoğunlaştırdı ve bazı sivil kayıplara neden oldu. Buça Belediye Meclisi, sivillerin bodrumlara sığındığını ve kentin sürekli bombardıman nedeniyle insani yardım alamadığını bildirdi.[47][48] Radyo Svoboda, işgal altındaki şehrin malzemelerinin tükendiğini ve Rus askerlerinin sivilleri öldürdüğünü bildirdi.[49] Ertesi gün, Rus kuvvetleri İrpin'e doğru ilerlemeye hazırlık olarak Buça'da üç zırhlı birlik konuşlandırdı.[50] Daha sonra Irpin'in eski belediye başkanı Volodimir Karpilyuk [uk], Rus kuvvetlerinin Buça'daki Cam Plastik ve Elyaf Araştırma Enstitüsü'nü aseton ve diğer kimyasalların dumanını salarak yok ettiğini belirtti.[51]

8 Mart 2022'de Fedoruk, Ukrayna kuvvetlerinin Buça'da hala savaştığını ve toprakları geri almayı başardığını belirtti. Ancak, Rus kuvvetlerinin şehirdeki tüm ana otoyolların kontrolünü elinde tuttuğunu, bombardımanı yoğunlaştırdığını ve Buça sakinlerinin evlerini terk etmelerine izin vermeyeceğini de belirtti.[52][53][54] Daha sonra 8 Mart'ta Rus işgalciler cesetleri çıkarmak ve yemek pişirmek için sivillerin sınırlı bir süreliğine dışarı çıkmasına izin verdi. Ancak, Rus kuvvetleri tüm elektrik trafo merkezlerini elinde tuttuğu için şehirde hala elektrik yoktu.[55]

9 Mart 2022'de Ukrayna kuvvetleri, Buça da dahil olmak üzere Kiev Oblastı genelinde geniş çaplı bir tahliye gerçekleştirdi. Kiev Oblastı'nda 20.000 kadar sivil tahliye edildi.[56] Kiev Oblastı Devlet İdaresi, Buça'daki durumu çatışma ve tahliyenin ortasında gergin olarak nitelendirdi.[57]

12 Mart 2022'de Buça Belediye Meclisi, Rus kuvvetlerinin şehri tamamen işgal ettiğini duyurdu. Meclis, Rus kuvvetlerinin sakinlerin evlerinden çıkmasına izin vermeyeceğini ve bazen sivillere ateş edeceğini belirtti.[58] Devralmaya rağmen, bazı siviller 20 otobüslük bir konvoy halinde şehirden başarılı bir şekilde tahliye edebildi.[59]

Rus kontrolü[değiştir | kaynağı değiştir]

Buça'da bir kilisenin yakınındaki toplu mezardan cesetlerin çıkarılması, 8 Nisan 2022.

13 Mart'ta sakinler, Buça'daki bir kilisenin yakınındaki bir toplu mezara 67 kişiyi gömdüler. Gömülenlerin Rus topçuları tarafından öldürüldüğü iddia edildi ve bazı cesetlerin kimliği tespit edilemedi.[60][61][62] Daha sonra bazı Rus askerlerinin kentte evleri yağmaladığı görüldü.[63]

15 Mart'a kadar Rus kuvvetleri belediye binasını işgal etmeye başladı ve binadaki çalışanları ele geçirdi. Siviller ertesi gün serbest bırakıldı.[64] Bu arada Obozrevatel, evlerin garajlarına park edilmiş ve terk edilmiş Rus zırhlı araçlarını gösteren bir video yayınladı.[65][66]

Ukrayna ordusuna göre 16 Mart'ta güçleri, Buça da dahil olmak üzere Kiev civarında Rusların elindeki yerlere yönelik bir karşı saldırı başlattı.[67]

22 Mart'ta Kiev Bölgesel Askeri İdaresi başkanı Oleksandr Pavilyuk, Buça ve Hostomel'in Rus ordusunun kontrolü altında olduğunu ve o sırada orada hiçbir Ukrayna taarruz eyleminin gerçekleştirilemeyeceğini belirtti. Ukrayna ordusunun ana görevi, Rus kuvvetlerinin İrpin Nehri'ni geçmesini engellemekti.[68]

Ukrayna'nın kontrolü geri alması[değiştir | kaynağı değiştir]

Harici video
YouTube logo
Ulusal Polisin özel kuvvetleri Buça şehrini temizliyor, Ukrayna Ulusal Polisi
Ukrayna polisi 2 Nisan'da Buça'ya girdi

29 Mart'ta Rusya Savunma Bakan Yardımcısı Aleksandr Fomin, Rus ordusunun Kiev ve Çernihiv yakınlarındaki faaliyetlerini azaltacağını duyurdu.[69] 31 Mart'a kadar, Ukrayna kuvvetleri bölgedeki genel bir Rus geri çekilmesi sırasında Buça'ya ilerlediler ve bu da yerel Rus birlikleriyle şiddetli çatışmalara neden oldu.[70]

Ertesi gün, Ukrayna'nın Kiev bölgesi askeri yönetiminin başkanı Oleksandr Pavliuk, Buça bölgesinin büyük ölçüde geri alındığını duyurdu. Ona göre, Ukraynalılar saldırmaya devam ederken, Rus birlikleri geri çekilmeye çalışıyordu. Savaş Buça'nın kuzeyinde ve Hostomel-Buça-Vorzel ekseninde devam etti.[71] Bu arada, Belediye Başkanı Anatoliy Fedoruk ve Savaş Araştırmaları Enstitüsü, Buça'nın 31 Mart itibarıyla Rus güçlerinden tamamen geri alındığını bildirdi.[72][73]

Katliam[değiştir | kaynağı değiştir]

Ukrayna kuvvetleri Buça'nın kontrolünü yeniden ele geçirdikten sonra, Rus ordusu tarafından işlenen savaş suçlarına ilişkin raporlar ve tanıklıklar ortaya çıkmaya başladı. Agence France-Presse gazetecileri Buça'da bir sokakta 20 ceset buldu. En az birinin eli kolu bağlıydı ve ölenlerin hepsi erkekti.[74] Belediye başkanı Anatoliy Fedoruk'a göre yaklaşık 280 kişi bir toplu mezara gömülmüştü.[75]

The Guardian, Ukrayna kuvvetlerinin Kiev Oblastı'nı geri almasının ardından, "bölgeye döndüklerinde şok edici bir yıkımla karşılaştılar: sokaklarda cesetler, sivillerin infaz tarzında öldürüldüğüne dair kanıtlar, toplu mezarlar ve katledilen çocuklar." şeklinde bildirdi.[76]

The Times ve The Washington Post'a göre, bir bodrum katında öldürülmüş erkek, kadın ve çocuklara ait on sekiz parçalanmış ceset bulundu. Cesetlerde işkence kanıtı bulundu; kesilen kulaklar ve çekilen dişler. Diğer öldürülen sivillerin cesetleri yolda bırakıldı, iddiaya göre bazılarının Rus askerleri tarafından geri çekilmeden önce patlayıcılarla bubi tuzağına dönüştürüldü.[77][78] Sakinler ve belediye başkanı, kurbanların Rus birlikleri tarafından öldürüldüğünü doğruladı. Kurbanların birçoğunun günlük rutinlerine devam ettiği, köpek gezdirdiği veya alışveriş çantaları taşıdığı ortaya çıktı. Cesetler bütündü, bu da patlayıcı mühimmat ile öldürülmek yerine vurulduklarını gösteriyordu.[79] Görüntülerde sivillerin elleri bağlı olarak öldüğü görüldü. Diğer görüntüler, bisikletinin yanında ölü bir adam gösterdi. Evcil hayvanlar ve diğer hayvanlar vurulmuştu.[80]

Kanıtlar, Rusların Ukraynalı sivil erkekleri seçtiklerini ve onları organize bir şekilde öldürdüklerini, özellikle cesetlerin birçoğunun elleri arkadan bağlı olarak ölü bulunduğunu gösteriyordu.[81] 2 Nisan'da bir AFP muhabiri, Buça sokaklarında en az yirmi sivil cesedi gördüğünü ve cesetlerden ikisinin elleri bağlı olduğunu ve bunun da yargısız infaz anlamına geldiğini belirtti. Fedoruk, bu kişilerin hepsinin kafalarının arkasından vurulduğunu söyledi.[82]

Rus güçlerinin geri çekilmesinin ardından İnsan Hakları İzleme Örgütüne konuşan sakinler, kısa süreli işgal sırasında kasabadaki insanlara yapılan muameleyi anlattılar: Rus askerleri kapı kapı dolaşarak insanları sorguya çekti, mallarını tahrip etti ve kendileri giymek için kıyafetlerini yağmaladılar.[83] Sivillere yemek ve su için evlerinden çıkmaları durumunda ateş edildi ve siviller, yerel altyapının tahrip olması nedeniyle su ve ısı gibi temel ihtiyaçlardan yoksun olmalarına rağmen işgalci Rus birlikleri tarafından evlerine geri dönmeleri istendi.[83]

Keskin nişancılar sivillerin üzerine ateş açtı. Rus silahlı araçları kasabadaki binalara rastgele ateş açtı. Rus birlikleri yaraladıkları sivillere tıbbi yardımı reddetti. Yerel kurbanlar için toplu mezar kazıldı ve işgalci birlikler yargısız infazlar gerçekleştirdi.[83]

CNN,[84] BBC ve Bild,[85] Buça'da sokaklarda ve arka bahçelerde yatan, bazılarının kolları veya bacakları bağlı çok sayıda sivil cesetlerinin videolarını yayınladı. En az bir yargısız infaz vakası da dahil olmak üzere Buça'daki vahşet, bağımsız insan hakları grubu İnsan Hakları İzleme Örgütü tarafından da belgelendi.[86]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Ребята, сугубо гражданские, чуть ли не во время боя гуглили, как пользоваться оружием»: рассказ участника партизанского движения". 14 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2022. 
  2. ^ a b c d e f Mark Krutov; Oleksandra Vagner (6 Nisan 2022). "As Evidence Of War Crimes In Bucha Mounts, A Hunt For Russian Military Units". Radio Free Europe. 6 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2022. 
  3. ^ "Who is Azatbek Omurbekov? Commander believed to be behind Bucha killings". Newsweek. 6 Nisan 2022. 6 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2022. 
  4. ^ "Mayor of Bucha on slain civilians: We 'get the impression' Russian troops had 'green light from Putin'". MSN. 27 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  5. ^ "'Sent as Cannon Fodder': Locals Confront Russian Governor over 'Deceived' Soldiers in Ukraine". 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  6. ^ "Bucha counts toll of Russian occupation". BBC News. 23 Nisan 2022. 24 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  7. ^ "United Nations Documented 50 "Unlawful' Killings In Bucha Amid War". 26 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  8. ^ a b c "Latest Military Situation in Ukraine, 27 February 2022 (Map Update)". Islamic World News (İngilizce). 27 Şubat 2022. 28 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2022. On February 27, the southern areas of Hostomel Airport, including Bucha and Irpin, witnessed one of the heaviest battles in the past four days between Russian and Ukrainian forces. Russian forces trying to block the western entrances to the city of Kiev by advancing in this area. 
  9. ^ a b c d e Clark (27 Şubat 2022). "Russia-Ukraine Warning Update: Russian Offensive Campaign Assessment, February 27, 2022". Critical Threats. 28 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2022. 
  10. ^ "Буча, Ірпінь, Гостомель: Кулеба назвав найнебезпечніші місця Київської області". depo kyiv. 2 Mart 2022. 4 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2022. 
  11. ^ Горбач (25 Şubat 2022). ""Повыбрасывали людей из квартир": Очевидец о том, что происходит в Буче и Гостомеле". depo kyiv. 5 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2022. 
  12. ^ "Вырывали замки и стучали в двери: Силовики РФ захватили ЖК в Буче, после чего сбежали в лес". antikor. 25 Şubat 2022. 5 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2022. 
  13. ^ a b "Немає води та зв'язку: жителі Бучі розповіли про ситуацію у місті після обстрілів". TCH. 28 Şubat 2022. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2022. 
  14. ^ a b "У Бучі під Києвом тривають бої, колона ворога проривається до столиці (відео)". Konkurent. 27 Şubat 2022. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2022. 
  15. ^ a b "'Sent As Cannon Fodder': Locals Confront Russian Governor Over 'Deceived' Soldiers In Ukraine". RadioFreeEurope/RadioLiberty (İngilizce). 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2022. 
  16. ^ Орлова, Віолетта (27 Şubat 2022). "Бої за Ірпінь, Бучу, та Гостомель: що відбувається в цих населених пунктах на Київщині". UNIAN. 1 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2022. 
  17. ^ Лисичкіна (27 Şubat 2022). "Буча є Буча. Як російські окупанти вступили в бій з пам'ятником афганцям". Big Kyiv. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2022. 
  18. ^ Tiefenthäler (27 Şubat 2022). "Videos show Russian losses on outskirts of Kyiv". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 13 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2022. 
  19. ^ a b Горбач (27 Şubat 2022). "Колона окупантів заблокована: ЗСУ підірвали міст між Бучею та Ірпенем (ВІДЕО)". Depo Kyiv. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2022. 
  20. ^ a b "Advisor to the President of Ukraine: Russian invaders broke through into Bucha, Irpin, and Hostomil, their advance was stopped". pravda. 27 Şubat 2022. 5 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2022. 
  21. ^ Davidovich (27 Şubat 2022). "Ukraine says it destroyed Russian military convoy outside of Kyiv". The Times of Israel. 8 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2022. 
  22. ^ "Russian invasion update: Artillery destroys Russia's Group V in Kyiv region". Ukrinform. 27 Şubat 2022. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2022. 
  23. ^ Черенкова (27 Şubat 2022). "Жители Бучи закидали коктейлями Молотова колонну российской бронетехники, - ВИДЕО". 44. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2022. 
  24. ^ "Мешканці Бучі спалили коктейлями Молотова два російських БМД — Арестович". HB. 27 Şubat 2022. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2022. 
  25. ^ "Данилов – жителям Бучи: Не садитесь в автобусы для "эвакуации", это подвох россиян для входа в Киев, чтобы пустить их перед собой". censor.net. 27 Şubat 2022. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2022. 
  26. ^ "Окупанти хочуть використати дітей та жінок з Бучі як "живий щит"". Ukrinform. 27 Şubat 2022. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2022. 
  27. ^ Ворона (28 Şubat 2022). "У Бучі знищили колону ворожої техніки – відео від мера Федорука". Big Kyiv. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2022. 
  28. ^ "Сожженная российская техника, одежда, армейский паек. Появились новые фото и видео из Бучи". HB. 1 Mart 2022. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2022. 
  29. ^ "Разбитая техника российских оккупантов на улицах Бучи. ВИДЕО+ФОТОрепортаж". censor.net. 2 Mart 2022. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2022. 
  30. ^ "Фото: Буча перетворилася на кладовище знищеної техніки агресора". UA. 2 Mart 2022. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2022. 
  31. ^ "Улица в Буче превратилась в "кладбище" для уничтоженной вражеской техники РФ". Antikor. 2 Mart 2022. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2022. 
  32. ^ Орлова (2 Mart 2022). "Київ відправив гуманітарну допомогу в місто Буча на підступах столиці". Unian. 5 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2022. 
  33. ^ "ІРПІНЬ ТА БУЧА – УКРАЇНСЬКІ!". КИЇВСЬКА ОБЛАСНА ДЕРЖАВНА АДМІНІСТРАЦІЯ. 3 Mart 2022. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2022. 
  34. ^ БАЛАЧУК (3 Mart 2022). "З Ірпеня і Бучі вивезли понад 1,5 тисячі жінок і дітей, з Фастівщини – ще 500". Pravda. 5 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2022. 
  35. ^ "Буча, Ірпінь, Гостомель і Ворзель: що відбувається в найгарячіших точках Київщини". Ukrinform. 3 Mart 2022. 5 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2022. 
  36. ^ a b "В Буче не только подняли флаг, но и восстановили электроэнергию". 24tv. 3 Mart 2022. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2022. 
  37. ^ a b Ворона (3 Mart 2022). "Важлива перемога! Бучу звільнили від окупантів". Big Kyiv. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2022. 
  38. ^ "Буча – наша! ЗСУ підняли український прапор у місті (відео)". Segodnya. 3 Mart 2022. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2022. 
  39. ^ Барабан (3 Mart 2022). "Еще один украинский город освобожден от российских нацистов: видео". Telegraf. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2022. 
  40. ^ РОЩИНА (3 Mart 2022). "Бои поблизости Бучи не утихают 4 часа, вышли кадыровцы – мэр". Pravda. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2022. 
  41. ^ "Снова было горячо в Буче, Гостомеле и Ирпене: оккупанты безуспешно пытались прорвать оборону". 24tv. 3 Mart 2022. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2022. 
  42. ^ "Місто Буча залишається українським - мер". Ukrinform. 4 Mart 2022. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2022. 
  43. ^ Myroniuk, Anna (8 Mart 2022). "Russian soldiers murder volunteers helping starving animals near Kyiv". The Kyiv Independent. 9 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2022. 
  44. ^ "Появилось видео боев в Буче под Киевом с высоты птичьего полета". 24tv. 5 Mart 2022. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2022. 
  45. ^ "Fears grow for safety of civilians fleeing Ukrainian cities after deadly explosion at checkpoint". CNN. 6 Mart 2022. 7 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2022. 
  46. ^ "'It is a war crime': two young boys among neighbours shot dead during attempted evacuation". The Guardian (İngilizce). 2 Nisan 2022. 2 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2022. 
  47. ^ БАЛАЧУК (6 Mart 2022). "Враг беспощадно обстреливает Бучу, убивает даже детей, город в осаде – городской совет". Pravda. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2022. 
  48. ^ "Буча в осаде: российские войска обстреливают жилые кварталы, город просит помощи". RBC. 6 Mart 2022. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2022. 
  49. ^ "Поранені діти в підвалах: хто чекає на зелений коридор з Бучі, Ірпеня, Бородянки". Radio Svoboda. 6 Mart 2022. 8 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2022. 
  50. ^ "Оккупанты готовятся к наступлению на Вышгород, Гостомель, Ирпень, Сумы и Запорожье, - оперативная информация Генштаба ВСУ по российскому вторжению на 12:00 7 марта". Censor.net. 7 Mart 2022. 5 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2022. 
  51. ^ "Fiberglass institute blown up in Bucha, chemical fumes go up in sky – Irpin ex-mayor Karpliuk". Interfax-Ukraine (İngilizce). 8 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2022. 
  52. ^ КАЛАТУР (8 Mart 2022). "Мэр Бучи рассказал об ужасной ситуации в городе". Pravda. 9 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2022. 
  53. ^ "Буча снова была под массированным артобстрелом". 24tv. 8 Mart 2022. 11 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2022. 
  54. ^ "Заложники российских оккупантов: Буча под Киевом фактически находится в осадном положении". TCH. 8 Mart 2022. 9 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2022. 
  55. ^ "Буча в огне: оккупанты разрешили убрать с улиц трупы погибших горожан, вопрос с "зеленым коридором" не решен". Ukrainenews.fakty. 8 Mart 2022. 9 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2022. 
  56. ^ "До 20 тысяч человек были эвакуированы из Бучи, Ирпеня, Гостомеля, Ворзеля и других городов Киевской области". TCH. 10 Mart 2022. 10 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2022. 
  57. ^ "Житомирська траса, Буча, Ірпінь, Макарів - найнебезпечніші напрямки Київщини". Ukrinform. 10 Mart 2022. 10 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2022. 
  58. ^ КАЛАТУР (12 Mart 2022). "Напуганы и деморализованы: депутат из Бучи рассказала о моральном состоянии захватчиков города". Pravda. 21 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2022. 
  59. ^ "Сумы, Буча, Гостомель: в Украине 12 марта идет эвакуация мирных жителей. ВИДЕО". Censor.net. 12 Mart 2022. 4 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2022. 
  60. ^ Mass graves in Ukraine: Battered cities are digging makeshift burial sites 14 Mart 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
    Mass graves return in war-torn cities 14 Mart 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  61. ^ "У Бучі поховали в братській могилі людей, які загинули внаслідок обстрілу окупантів". nv.ua. 13 Mart 2022. 2 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2022. 
  62. ^ "В Буче в братской могиле похоронили 67 мирных жителей". TCH. 13 Mart 2022. 4 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2022. 
  63. ^ "Они жили хорошо, не чета нам: под Киевом оккупанты задерживают мирных жителей и хвастаются мародерствами (перехваченный разговор)". TCH. 13 Mart 2022. 2 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2022. 
  64. ^ "Occupiers release volunteers previously captured in Bucha – city council". Interfax-Ukraine. 16 Mart 2022. 17 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2022. 
  65. ^ Тимченко (15 Mart 2022). "В Буче оккупанты прячут бронетехнику во дворах местных жителей. Видео". Obozrevatel. 5 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2022. 
  66. ^ "У КОЖНОМУ ДВОРІ – БРОНЕМОТЛОХ ОКУПАНТІВ: У МЕРЕЖІ ПОКАЗАЛИ, ЯКИЙ ВИГЛЯД МАЄ БУЧА – ВІДЕО". 5.ua. 16 Mart 2022. 5 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2022. 
  67. ^ Alan Cullison (16 Mart 2022). "Ukraine Mounts Counteroffensive to Drive Russians Back From Kyiv, Key Cities". The Wall Street Journal. 16 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2022. 
  68. ^ Буча и Гостомель под контролем РФ. ВСУ дали задачу не дать врагу перейти реку Ирпень и пойти на Киев
  69. ^ "Russia says it will sharply cut military activity near Kyiv, Chernihiv". reuters. 29 Mart 2022. 7 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2022. 
  70. ^ "Ukrainian Troops Push Forward as Russian Forces Regroup and Give Back Control of Chernobyl". The Wall Street Journal. 31 Mart 2022. 14 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2022. 
  71. ^ "Павлюк: на Київщині від військ РФ звільнені Броварський район і більша частина Бучанського". 1 Nisan 2022. 1 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2022. 
  72. ^ "Kyiv satellite town Bucha recaptured by Ukraine, mayor says" (İngilizce). Yahoo!. 3 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2022. 
  73. ^ "RUSSIAN OFFENSIVE CAMPAIGN ASSESSMENT, APRIL 1". Institute for the Study of War. 16 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2022. 
  74. ^ AFP. "At least 20 bodies in civilian clothes seen on one street in town near Kyiv". Times of Israel (İngilizce). 2 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2022. 
  75. ^ "Almost 300 people buried in 'mass grave' in Bucha outside Kyiv: Mayor". Al Arabiya English. 2 Nisan 2022. 2 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  76. ^ Ho (now), Vivian; Badshah, Nadeem; Thomas, Tobi; Skopeliti, Clea; Davidson (earlier), Helen (2 Nisan 2022). "Russia-Ukraine war latest: Ukrainian troops retake entire Kyiv region as evidence emerges of execution of civilians – live". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. 4 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2022. 
  77. ^ Stern, David (3 Nisan 2022). "Bodies and Rubble in the streets of Bucha following Russian retreat". The Washington Post. 2 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2022. 
  78. ^ Callaghan, Louise (2 Nisan 2022). "Bodies of mutilated children among horrors the Russians left behind". The Times (İngilizce). ISSN 0140-0460. 3 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2022. 
  79. ^ Gardner, Simon; Bensemra, Zohra; Boumzar, Abdelaziz (2 Nisan 2022). "Russian retreat leaves trail of dead civilians in Bucha, a town near Kyiv". Reuters (İngilizce). 2 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2022. 
  80. ^ "War in Ukraine: Street in Bucha found strewn with dead bodies" (İngilizce). BBC News. 2 Nisan 2022. 3 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2022. 
  81. ^ Rudenko, Olga (2 Nisan 2022). "Hundreds of murdered civilians discovered as Russians withdraw from towns near Kyiv (GRAPHIC IMAGES)". The Kyiv Independent (İngilizce). 2 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2022. 
  82. ^ "Almost 300 people buried in "mass grave" in Bucha, dozens of bodies found in the streets". Ukrayinska Pravda (İngilizce). 2 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2022. 
  83. ^ a b c "Devastation and Loss in Bucha, Ukraine: Life for Civilians in a Town Encircled by Russian Forces". Human Rights Watch. 30 Mart 2022. 1 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2022. 
  84. ^ "En la ciudad ucraniana de Bucha, los cuerpos sin vida yacen en las calles" (İspanyolca). CNN. 3 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2022. 
  85. ^ "TOTE AUF DEN STRASSEN, VERSCHARRTE FRAUEN, LEICHEN IN GULLI-ÖFFNUNGEN - Klitschko wirft Putin Völkermord vor". Bild (Almanca). 14 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2022. 
  86. ^ "Human Rights Watch documents alleged war crimes by Russian forces in occupied regions of Ukraine" (İngilizce). CNN. 3 Nisan 2022. 3 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2022.