2021 Rusya protestoları

Vikipedi, özgür ansiklopedi
2021 Rusya protestoları
Tarih 23 Ocak 2021 - 21 Nisan 2021
Yer  Rusya
Hedef
Yöntem
Son durum Sona erdi
Taraflar
Rusya Muhalefet Rusya Hükûmet
Öne çıkan kişiler
Kayıplar
Yaralı42 polis memuru,[1] 2 ağır yaralı
Tutuklu3.600+[2][3]

2021 Rusya protestoları, tutuklanan muhalefet lideri Aleksey Navalni'yi ve Palace for Putin filmini desteklemek için 23 Ocak 2021'de başladı.[4][5][6][7]

Arka plan[değiştir | kaynağı değiştir]

20 Ağustos 2020'de, Navalni, Tomsk'tan Moskova'ya bir uçuş sırasında bir sinir gazıyla hastalandıktan sonra ciddi bir şekilde hastaneye kaldırıldı.[8] Tıbbi amaçla Berlin'e tahliye edildi ve 22 Eylül'de taburcu edildi.[9][10][11] Bir Noviçok sinir gazının kullanıldığı, Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü (OPCW) tarafından onaylandı.[12][13] Kremlin zehirlenmesine sebep olduğunu inkâr etse de,[14] AB ve Birleşik Krallık, altı üst düzey Rus yetkiliye ve bir devlet kimya merkezine yaptırım uygulayarak karşılık verdi.[15][16] Navalni, Rusya devlet başkanı Vladimir Putin'i zehirlenmesinden sorumlu olmakla suçladı.[17] Bellingcat ve The Insider tarafından yapılan bir soruşturma, Navalni'nin zehirlenmesi konusunda Rusya Federal Güvenlik Servisi'nden (FSB) ajanları suçladı.[18]

Navalni, 17 Ocak 2021'de Rusya'ya döndü ve burada ertelenen hapis cezasının şartlarını ihlal ettiği iddiasıyla hemen gözaltına alındı.[19] Geri dönmeden önce, Federal Cezaevi Servisi (FSIN), Navalni'nin Moskova'ya vardığında gözetim şartlarını ihlal ettiği için hapis cezasına çarptırılabileceğini söyledi ve döndüğünde onu tutuklamanın "zorunlu" olacağını söyledi;[20] 2014 yılında Navalni, siyasi amaçlı olarak nitelendirdiği Yves Rocher davasında ertelenmiş hapis cezası aldı ve 2017 yılında Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Navalni'nin haksız yere mahkum edildiğine karar verdi.[21][22] Rusya Soruşturma Komitesi de Navalni'yi dolandırıcılık iddiasıyla soruşturduğunu söyledi.[23]

18 Ocak'ta bir mahkeme kararı, şartlı tahliyesini ihlal ettiği gerekçesiyle Navalni'nin 15 Şubat'a kadar tutuklanmasına karar verdi. Navalni için polis merkezinde geçici bir mahkeme kuruldu. Ertelenen cezasının hapis cezasıyla değiştirilip değiştirilmeyeceğini belirlemek için 29 Ocak'ta başka bir duruşma yapılacak.[24] Navalni prosedürü "nihai kanunsuzluk" olarak nitelendirdi. Ayrıca destekçilerini sokağa çıkmaya çağırdı ve "Sessiz olmayın. Direnin. Sokaklara çıkın - benim için değil, sizin için" dedi. Navalni'nin bölgesel ağ başkanı Leonid Volkov, 23 Ocak'ta ülke genelinde düzenlenecek protestolar için hazırlıkların yapıldığını söyledi.[25]

19 Ocak'ta hapisteyken, Navalni ve Yolsuzlukla Mücadele Vakfı (FBK) tarafından Putin'i yolsuzlukla suçlayan bir soruşturma yayınlandı. Videoda ayrıca insanları sokağa çıkmaya çağırdı.[26] Protestolar başlamadan önce video, YouTube'da 60 milyonun üzerinde görüntülendi.[27]

20 Ocak'ta, devlet iletişim bekçisi Roskomnadzor, sosyal ağ siteleri Vkontakte (VK) ve TikTok'tan protestolara yapılan çağrıların yayılmasını durdurmasını istedi.[28]

21 Ocak'ta polis, Lyubov Sobol dahil Navalni'nin yardımcılarını ve müttefiklerini gözaltına almaya başladı. Sobol serbest bırakılırken bazıları hapse atıldı veya para cezasına çarptırıldı.[29] İçişleri Bakanlığı da protestolara katılma çağrılarını yayanları kovuşturmakla tehdit etti. Başsavcılık ayrıca sansürcü Roskomnadzor'a protesto çağrısı yapan sayfalara erişimi engelleme talimatı verdi.[30]

22 Ocak'ta Moskova İçişleri Bakanlığı Ana Müdürlüğü protestolara yapılan çağrılara veya bunlara katılımlara karşı uyarıda bulundu. Yetkisiz olayları düzenleme girişimlerinin ve "katılımcılar tarafından kışkırtıcı eylemlerin" "kamu düzenine tehdit" olarak değerlendirileceğini ve "derhal bastırılacağını" belirtti.[31] Sosyal medya ağları da protestolarla ilgili bilgileri kaldırmaya başladı. VK, protestolarla ilgili bir dizi sayfaya erişimi engelledi ve sayfaların Başsavcılık gereği engellendiğini belirtti.[32] Roskomnadzor ayrıca VK, Instagram, TikTok ve YouTube'un "çocukların yasadışı kitlesel etkinliklere katılmaları çağrısında bulunan" bazı içerikleri engellediğini belirtti.[33]

Olaylar[değiştir | kaynağı değiştir]

23 Ocak[değiştir | kaynağı değiştir]

Bazı protestocular, Aleksey Navalni'nin Putin'in sözde sarayıyla ilgili soruşturmasına atıfta bulunarak tuvalet fırçaları tuttu.[34]

Reuters, Moskova'da en az 40.000 protestocunun toplandığını tahmin etti.[35][36] Yetkililer yalnızca 4.000 katılımcı tahmini verirken, diğer tahminler 15.000 ve 25.000 katılımcıyı içeriyordu.[37][38] Protestocular, Tverskaya Caddesi ve Pushkinskaya Meydanı'nda Navalni'nin tutuklu olduğu Matrosskaya Tishina yakınlarında sona eren bir geçit töreniyle toplanmaya başladı.[39] Şehirdeki çevik kuvvet polisi, protestoyu dağıtmaya ve başlamadan önce katılımcıları gözaltına almaya başladı.[4] Aleksey Navalni'nin eşi Yuliya Navalnaya ve müttefiki Lyubov Sobol protestolara katıldıktan sonra Moskova'da gözaltına alındı. Navalnaya 3 saat gözaltında tutulduktan sonra serbest bırakıldı.[40] Navalni'nin müttefiki Lyubov Sobol da Pushkinskaya Meydanı'na geldikten kısa bir süre sonra gözaltına alındı ve daha sonra para cezasına çarptırıldı.[4] Tsvetnoy Bulvarı'nda bir FSB arabası bir protestocu kalabalığı tarafından durduruldu ve kartopu ile vuruldu, arabanın sürücüsünün gözünden yaralanması olduğu bildirildi.[41] Devlet medyası, 40 civarında polis memurunun yaralandığını bildirdi.[42] Soruşturma Komitesi, polise yönelik şiddet olayları hakkında soruşturma açtığını söyledi.[42]

Kommersant'a göre, Sankt-Peterburg'da yaklaşık 5.000 protestocu toplandı. MBKh Media'ya göre protestoya yaklaşık 10.000 kişi katıldı. Protestocular Senato Meydanı'nda toplandı ve Nevsky Prospekt ve Kazan Katedrali'ne, ardından polisin protestocuları dağıtmaya başladığı Mars Alanı'na doğru hareket ettiler.[43][44] Bir polisin kadını karnından tekmelemesinin videosu internette dolaşıma girdi. Kadının daha sonra yoğun bakıma alındığı bildirildi. Polis olaydan dolayı özür diledi ve İçişleri Bakanlığı'nın soruşturma açtığı öğrenildi.[45][46] OVD-Info'ya göre, St. Petersburg'da 500'den fazla kişi gözaltına alındı.[47]

Perm'deki protestocuların sayısı 3.000 ile 10.000 arasında değişiyordu.[6] MBKh Media'ya göre Ufa'daki protestoya yaklaşık 2.500 kişi katıldı, Çelyabinsk'teki protestoya yaklaşık 5.000 kişi katıldı, Samara'daki protestoya yaklaşık 3.000 kişi katıldı ve Arhangelsk'teki protestoya yaklaşık 3.000 kişi katıldı.[43] Bauman Caddesi'nde başlayan protesto gösterisinde Kazan'da yaklaşık 3.000-4.000 kişinin toplandığı tahmin ediliyor.[48] Kaliningrad'da, Zafer Meydanı'na doğru hareket eden protestoya 3.000 kadar kişinin katıldığı tahmin ediliyor.[49] OVD-Info'ya göre, Krasnodar'da yaklaşık 5.000-7.000 kişinin protestoya katıldığı ve 50'den fazla kişinin gözaltına alındığı tahmin ediliyor.[50]

Tayga.info'ya göre Sibirya'da ve Novosibirsk'te yaklaşık 4.000 protestocu toplandı. Binlerce kişi şehirdeki Memurlar Evi'nden şehir merkezindeki Lenin Meydanı'na yürüdü. Polis, gösteriyi güç kullanarak dağıtarak ana caddeyi kapattı. OVD-Info'ya göre, şehirde yaklaşık 100 kişi gözaltına alındı.[51] İrkutsk'ta da protestoya birkaç bin kişi katıldı.[52]

Yekaterinburg'daki protestocuların sayısı 5.000 ile 11.000 arasında değişiyordu. Polis ve protestocular arasında, memurların kartopu ve duman bombalarıyla hedef alındığı bildirildi.[4] Protestolara şehrin eski belediye başkanı ve muhalefet siyasetçisi Yevgeny Roizman ve Şehir Duma milletvekili Konstantin Kiselev katıldı.[53]

Novaya Gazeta'ya göre Vladivostok'ta 3.000 kadar protestocu toplandı, Habarovsk'ta yaklaşık 1.000 protestocu ve Nijni Novgorod'daki ana cadde boyunca yaklaşık 10.000 protestocu Kremlin'e yürüdü.[6] Rus YouTuber Yury Dud şehirdeki protestoya katıldı, ancak gazetecilere oraya "müzikal, kültürel ve dostluk işleri" için geldiğini söyledi. Protestocular dağılmadan önce merkez meydana doğru hareket ettiler.[54][55][56] Novaya Gazeta'ya göre, polis kalabalığı dağıtmadan ve katılımcıları gözaltına almadan önce, hem Navalny hem de tutuklanan eski vali Sergey Furgal'ı desteklemek için Habarovsk'ta Lenin Meydanı'nda yaklaşık 1000 protestocu toplandı. Sıcaklığın -50 °C'ye ulaştığı Yakutsk'ta birkaç yüz protestocu şehrin ana meydanında toplandı.[6][43] OVD-Info'ya göre Habarovsk'ta 60'tan fazla kişi gözaltına alındı, Vladivostok'ta 30'dan fazla kişi gözaltına alındı ve Yakutsk'ta 30 kişi gözaltına alındı.[47]

Rusya'nın bazı şehirlerinde internet ve cep telefonu şebekesi kesintileri yaşandı. Moskova, Sankt-Peterburg, Nijni Novgorod, Krasnodar, Tümen, Çelyabinsk, Yekaterinburg, Voronej, Rostov-na-Donu ve Saratov gibi şehirlerde iletişim sorunları bildirildi. Rusya'daki Twitter kullanıcıları da ağa erişimde sorunlar yaşadıklarını bildirdi.[57] OVD-Info'ya göre, o gün ülke genelinde 3.629 kişi gözaltına alındı ve bunların 1.400'ü Moskova'da.[58]

Diğer ülkeler[değiştir | kaynağı değiştir]

Berlin, Münih, Prag, Kraków, Helsinki, Londra, Lahey, Viyana, Tel Aviv, Kopenhag, Tokyo ve diğerleri dahil olmak üzere dünyanın dört bir yanındaki şehirlerde de protestolar düzenlendi.[59]

Hollanda'nın Lahey kentinde düzenlenen bir mitingde yaklaşık 100 kişi toplandı.[6]

İsrail'in başkenti Tel Aviv'de, Rusya Büyükelçiliği yakınında yaklaşık 1.500 kişinin bir mitingde toplandığı tahmin ediliyor. COVID-19 ile ilgili kısıtlamalar nedeniyle, kalabalığın organizatörler tarafından dağılması istendi. Birkaç yüz gösterici daha sonra Rus büyükelçiliğine doğru hareket etti. Diğer 600 protestocunun Hayfa'daki bir mitingde toplandığı tahmin ediliyor.[60][61]

Almanya'nın başkenti Berlin'de yaklaşık 1000 protestocunun bir mitingde toplandığı tahmin ediliyor.[59]

Danimarka'nın başkenti Kopenhag'da, Rusya Büyükelçiliği önünde yaklaşık 150 kişi toplandı.[62]

İsveç'in başkenti Stockholm'da, Rusya Büyükelçiliğinin önünde yaklaşık 80 kişi toplandı.[63] Göteborg'da ise yaklaşık 20 kişi Rus konsolosluğunun önünde toplandı.[64]

Sırbistan'ın başkenti Belgrad'da, polis gelmeden önce "epidemiyolojik önlemleri ihlal ettikleri" gerekçesiyle Aziz Sava Kilisesi'nin önünde yaklaşık 10 kişi toplandı.[65][66]

Tepkiler[değiştir | kaynağı değiştir]

Yurt içi[değiştir | kaynağı değiştir]

Kremlin sözcüsü Dmitri Peskov, ABD'yi Rusya'nın içişlerine karışmakla suçladı. ABD büyükelçiliği, Moskova'daki protestoların yeri konusunda Amerikan vatandaşlarına uyarı gönderdi ve ABD yetkilileri de polisin baskısını eleştirdi.[67] Peskov ayrıca protestoların ölçeğini küçümseyerek, "az sayıda insan çıktı" ve "pek çok kişinin Putin'e oy verdiğini" söyledi.[68]

Uluslararası[değiştir | kaynağı değiştir]

Ülkeler[değiştir | kaynağı değiştir]

  •  Birleşik Krallık - Dışişleri Bakanı Dominic Raab, "Rus yetkililerin barışçıl protestoculara ve gazetecilere karşı şiddet kullanmasını" kınadı ve ayrıca Rus hükûmetini "barışçıl gösteriler sırasında gözaltına alınan vatandaşları serbest bırakmaya" çağırdı. Birleşik Krallık Dışişleri Bakanlığı yaptığı açıklamada, "barışçıl protestocuların gözaltına alınmasından derinden endişelendiğini" ve "durumu yakından izlemeye" devam ettiğini söyledi.[69]
  •  ABD - Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Ned Price, "Rus yetkilileri evrensel haklarını kullandıkları için gözaltına alınanların hepsini serbest bırakmaya çağırıyoruz" dedi.[69]

Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Источник: на акции в центре Москвы пострадали 42 сотрудника правоохранительных органов". ТАСС. 25 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2021. 
  2. ^ "Акции «Свободу Навальному!» 23 января 2021 года. Онлайн". ОВД-Инфо (Rusça). 24 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2021. 
  3. ^ "Список задержанных на акциях в поддержку Алексея Навального 23 января 2021 года". ОВД-Инфо (Rusça). 29 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2021. 
  4. ^ a b c d Times, The Moscow (23 Ocak 2021). "As It's Happening: Tens of Thousands Rally for Navalny's Release Across Russia". The Moscow Times (İngilizce). 23 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2021. 
  5. ^ "Акции за Навального. Хроника Митингует вся Россия. Задержаны более двух тысяч человек (это рекорд). В Москве столкновения. Протестующие пришли к «Матросской тишине»". meduza.io. 23 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2021. 
  6. ^ a b c d e "Акции в поддержку Навального: в Москве задержанных 850, по стране — больше 2200. Избита спецкор «Новой»". Новая газета - Novayagazeta.ru (Rusça). 23 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2021. 
  7. ^ "Rusya'da Navalny taraftarları sokağa döküldü". www.trthaber.com. 25 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2021. 
  8. ^ "Alexei Navalny: 'Poisoned' Russian opposition leader in a coma". BBC News (İngilizce). 20 Ağustos 2020. 20 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2021. 
  9. ^ Times, The Moscow (14 Eylül 2020). "Navalny Taken Off Ventilator as Novichok Recovery Continues – German Hospital". The Moscow Times (İngilizce). 14 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2021. 
  10. ^ Ivanova, Anton Zverev, Gabrielle Tétrault-Farber, Polina (27 Ağustos 2020). "Russian prosecutors say no need for criminal investigation in Navalny affair". Reuters (İngilizce). 15 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2021. 
  11. ^ "Russia Protests Germany's 'Unfounded Accusations' In Navalny Poisoning Case". RadioFreeEurope/RadioLiberty (İngilizce). 10 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2021. 
  12. ^ AFP (6 Ekim 2020). "Watchdog Says Novichok-Type Nerve Agent Found in Navalny Samples". The Moscow Times (İngilizce). 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2021. 
  13. ^ Welle (www.dw.com), Deutsche. "OPCW: Novichok found on Alexei Navalny samples | DW | 06.10.2020". DW.COM (İngilizce). 6 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2021. 
  14. ^ "Alexei Navalny: Kremlin dismisses accusations against Putin". BBC News (İngilizce). 25 Ağustos 2020. 25 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2021. 
  15. ^ "EU Sanctions Russian Officials Over Navalny Poisoning, Citing Chemical Weapons Use". NPR.org (İngilizce). 15 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2021. 
  16. ^ "Navalny Novichok poisoning: EU sanctions hit top Russians". BBC News (İngilizce). 15 Ekim 2020. 20 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2021. 
  17. ^ "Alexei Navalny blames Vladimir Putin for poisoning him". BBC News (İngilizce). 1 Ekim 2020. 1 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2021. 
  18. ^ "Alexei Navalny: Report names 'Russian agents' in poisoning case". BBC News (İngilizce). 14 Aralık 2020. 1 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2021. 
  19. ^ "Russia Navalny: Poisoned opposition leader held after flying home". BBC News (İngilizce). 17 Ocak 2021. 21 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2021. 
  20. ^ AFP, Anastasia Clark for (14 Ocak 2021). "Russia Warns 'Obliged' to Detain Kremlin Critic Navalny on Return". The Moscow Times (İngilizce). 14 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2021. 
  21. ^ "Human Rights Court Says Navalny Unfairly Convicted In 'Yves Rocher Case'". RadioFreeEurope/RadioLiberty (İngilizce). 18 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2021. 
  22. ^ "Alexey Navalny remanded in custody for 30 days pending trial". meduza.io. 18 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2021. 
  23. ^ Light, Felix (17 Ocak 2021). "Russia Detains Poisoned Kremlin Critic Navalny on Return to Home Soil". The Moscow Times (İngilizce). 17 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2021. 
  24. ^ "Alexei Navalny: Poisoned Putin critic Navalny to be kept in custody". BBC News (İngilizce). 19 Ocak 2021. 19 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2021. 
  25. ^ AFP, Michael Mainville for (18 Ocak 2021). "Navalny Urges Russians To 'Take To The Streets' Over Jailing". The Moscow Times (İngilizce). 18 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2021. 
  26. ^ "Alexei Navalny: Millions watch jailed critic's 'Putin palace' film". BBC News (İngilizce). 20 Ocak 2021. 21 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2021. 
  27. ^ "У видео Навального о «дворце Путина» уже более 60 миллионов просмотров". charter97.org (Rusça). 24 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2021. 
  28. ^ "МВД пригрозило распространителям призывов протестовать 23 января". Interfax.ru (Rusça). 21 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2021. 
  29. ^ Times, The Moscow (22 Ocak 2021). "Navalny Allies Jailed, Fined as Russia Vows Protest Crackdown". The Moscow Times (İngilizce). 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2021. 
  30. ^ Times, The Moscow (21 Ocak 2021). "Russia Threatens Arrests, Prosecutions for Promoting Navalny Protests". The Moscow Times (İngilizce). 21 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2021. 
  31. ^ "ГУ МВД России по г. Москве предупреждает об ответственности за участие в несанкционированных акциях". 77.xn--b1aew.xn--p1ai. 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2021. 
  32. ^ "«ВКонтакте» начал блокировать информацию о 23 января". www.znak.com. 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2021. 
  33. ^ "Социальные сети удаляют призывы к детям участвовать в незаконных массовых акциях". Роскомнадзор. 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2021. 
  34. ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2021. 
  35. ^ "Moscow Navalny protest draws at least 40,000 people -Reuters estimate". nationalpost (İngilizce). 24 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2021. 
  36. ^ Zverev, Maria Tsvetkova, Anton (23 Ocak 2021). "Police arrest over 1,500 at Russia protests backing jailed Kremlin foe Navalny". Reuters (İngilizce). 23 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2021. 
  37. ^ Osborn, Anton Zverev, Andrew (24 Ocak 2021). "Police crack down on Russian protests against jailing of Kremlin foe Navalny". Reuters (İngilizce). 23 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2021. 
  38. ^ "День всероссийского протеста: как прошли акции в поддержку Навального - Новости на русском языке". BBC News Русская служба (Rusça). 23 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2021. 
  39. ^ "Дымовые шашки и избиения: как в Москве прошел митинг, объявленный командой Навального". www.znak.com. 23 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2021. 
  40. ^ "В Москве задержали Юлию Навальную. Ее отпустили спустя три часа". meduza.io. 23 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2021. 
  41. ^ "На московском протесте закидали снежками машину с мигалками. Водителю выбили глаз". Открытые Медиа (Rusça). 23 Ocak 2021. 26 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2021. 
  42. ^ a b "В Москве, по данным РИА Новости и ТАСС, на акции протеста пострадали около 40 силовиков. СК начал проверку". meduza.io. 23 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2021. 
  43. ^ a b c "Как Россия вышла за Навального. Предварительные итоги акций протеста 23 января – МБХ медиа". МБХ медиа — новости, тексты, видео (Rusça). 23 Ocak 2021. 23 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2021. 
  44. ^ "В Санкт-Петербурге начались массовые задержания". www.kommersant.ru (Rusça). 23 Ocak 2021. 23 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2021. 
  45. ^ "Mash: полиция извинилась перед петербурженкой, которую силовик пнул в живот". www.znak.com. 24 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2021. 
  46. ^ "МВД начало проверку избиения петербурженки, которую полицейский пнул ногой в живот на митинге". Медиазона (Rusça). 24 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2021. 
  47. ^ a b "Список задержанных на акциях в поддержку Алексея Навального 23 января 2021 года". ОВД-Инфо (Rusça). 23 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2021. 
  48. ^ "Несанкционированная акция в Казани 23 января 2021 года: как прошло шествие". kazan.aif.ru. 23 Ocak 2021. 23 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2021. 
  49. ^ ФС77-43520, © 2003-2021 «Новый Калининград Ru» Свидетельство о регистрации СМИ: Эл №; связи, выдано Федеральной службой по надзору в сфере; использование, информационных технологий и массовых коммуникаций17 января 2011 г 18+ Данный сайт не предназначен для просмотра лицам младше 18 лет Любое; Сайта, Либо Копирование Материалов Или Подборки Материалов; Калининград, элементов дизайна и оформления допускается только с письменного разрешения правообладателя-ЗАО "Твик Маркетинг" Адрес: г; Гаражная 2, ул; Офис 310. "«Страшно?»: репортаж с протестной акции в поддержку Навального в Калининграде". www.newkaliningrad.ru (Rusça). 23 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2021. 
  50. ^ "Акция сторонников Навального 23 января в Краснодаре. Онлайн-трансляция". Юга.ру (Rusça). 23 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2021. 
  51. ^ "Новосибирское шествие в поддержку Навального, полиция и хороводы. Видео Тайги.инфо". Tayga.info (Rusça). Erişim tarihi: 25 Ocak 2021. 
  52. ^ "В Иркутске на акцию в поддержку Навального вышло несколько тысяч человек". www.kommersant.ru (Rusça). 23 Ocak 2021. 24 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2021. 
  53. ^ "Как в Екатеринбурге прошла акция в поддержку Навального, закончившаяся разгоном". www.znak.com. 23 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2021. 
  54. ^ "На Дальнем Востоке задержали более 100 человек на акциях Навального". РБК (Rusça). 24 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2021. 
  55. ^ "Владивосток: Юрий Дудь посетил акцию в поддержку Навального". Сибирь.Реалии (Rusça). 23 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2021. 
  56. ^ "Более тысячи человек вышли на центральную площадь Владивостока — сотрудники ОМОН задержали несколько участников митинга (ФОТО; ВИДЕО) – Новости Владивостока на VL.ru". www.newsvl.ru. 23 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2021. 
  57. ^ "Russia: Police detain thousands at pro-Navalny protests". DW. 23 Ocak 2021. 24 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2021. 
  58. ^ "Акции «Свободу Навальному!» 23 января 2021 года. Онлайн". ОВД-Инфо (Rusça). 23 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2021. 
  59. ^ a b "За рубежом прошли акции солидарности с Навальным (ФОТО, ВИДЕО)". NEWSru.com (Rusça). 23 Ocak 2021. 23 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2021. 
  60. ^ "«Мы себя не на складе грязи нашли». Как Израиль митинговал за Навального. Фоторепортаж". www.znak.com. 23 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2021. 
  61. ^ "В Тель-Авиве и Хайфе на митинги солидарности с Навальным пришли тысячи человек". NEWSru.co.il (Rusça). 23 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2021. 
  62. ^ "Putin er nervøs og forsøger at kvæle protester fra Navalnyj-tilhængere i hele Rusland". Politiken (Danca). 22 Ocak 2021. 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2021. 
  63. ^ Radio, Sveriges. "Polisen ingrep mot demonstration i Stockholm - P4 Stockholm". sverigesradio.se (İsveççe). 23 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2021. 
  64. ^ Hultman, Alexander (23 Ocak 2021). "Demonstration för Navalny i Göteborg upplöst av polis". gp.se (İsveççe). 23 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2021. 
  65. ^ "Policija u Beogradu zabranila skup podrške Navaljnom zbog kršenja epidemioloških mera". Radio Slobodna Evropa (Sırp-Hırvatça). 23 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2021. 
  66. ^ "Policija u Beogradu zabranila skup podrške Navaljnom zbog kršenja epidemioloških mera". Vesti.rs. 31 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2021. 
  67. ^ "Kremlin Accuses U.S. Of Interference After Statements Criticizing Harsh Crackdown On Navalny Protesters". RadioFreeEurope/RadioLiberty (İngilizce). 24 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2021. 
  68. ^ "«Вышло мало людей. Много людей голосуют за Путина». Дмитрий Песков — о протестных акциях 23 января". meduza.io. 24 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2021. 
  69. ^ a b "US and UK condemn 'harsh tactics' as hundreds of Alexei Navalny supporters arrested amid mass protests". Sky News (İngilizce). 23 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2021.