Dağlık Karabağ'da barışı koruma operasyonları

Vikipedi, özgür ansiklopedi
  Azerbaycan'ın savaş sırasında ele geçirdiği bölgeler.
  2020 Dağlık Karabağ Ateşkes Antlaşması sonrası Azerbaycan'a teslim edilen topraklar
  Rus barış gücünün bulunduğu Dağlık Karabağ bölgesi.
  Rus barış gücünün bulunduğu Laçın Koridoru ve Dadivank

Dağlık Karabağ'da barışı koruma misyonu 2020 Dağlık Karabağ savaşı sonrasında Dağlık Karabağ bölgesinde devam eden barışı koruma operasyonlarını ifade eder. Ermenistan ve Azerbaycan güçleri arasındaki ateşkesi izlemeyi amaçlayan operasyon Rusya ve Türkiye tarafından yürütülüyor.

Savaştan sonra, 10 Kasım 2020'de imzalanan ateşkes antlaşması uyarınca Rusya, bölgeye Rusya Kara Kuvvetleri'nin 15. Ayrı Motorlu Tüfek Tugayı tarafından sağlanan ve Korgeneral Rüstem Muradov liderliğindeki 1.960 askerden oluşan bir barışı koruma birliğini sevk etti. Hankendi yakınlarında bulunan barış gücü birlikleri için Dağlık Karabağ'daki temas hattı ve Laçın Koridoru boyunca gözlem noktaları kuruldu. Rus barışı güçleri, Kasım ayında her iki tarafın ölen askerlerinin cesetlerini bulma ve cesetlerin taraflar arasında değişimi konusunda Uluslararası Kızıl Haç Komitesine yardım etmeye başladı. Ardından yine Rus barış güçleri tarafından bölgede mayın temizleme operasyonları başlatıldı.

11 Kasım'da Rusya ve Türk savunma bakanları Merzili, Ağdam'da ortak bir gözlem merkezi oluşturmak için bir mutabakat zaptı imzaladı. Aralık ayında Türkiye, bölgenin mayından arındırılmasına yardımcı olmak ve ayrıca Azerbaycan'ın mayın temizleme personelini eğitmek için Azerbaycan'a 136 Özel Mayın Arama Temizleme Ekibi üyesi gönderdi. Ayrıca 35 subay da Azerbaycan'a gönderdi. Türk-Rus Ortak Gözlem Merkezi 30 Ocak 2021 tarihinde, ateşkesi insansız hava araçlarıyla izleyen her iki taraftan toplam 60 askerle açıldı. Ortak gözlem merkezinin Türk kadrosuna Tümgeneral Abdullah Katırcı başkanlık ederken Rus kurmayına Tümgeneral Viktor Fedorenko başkanlık ediyor. Merkez ise Azerbaycan askerleri tarafından korunuyor.

Bölgedeki Rus barış güçleri tarafından teyit edilen ateşkesin ilk büyük ihlali 11 Aralık'ta Hadrut yakınlarında meydana geldi. Çaylakkala (Htsaberd), Köhne Tağlar (Hin Tağer) köyleri ve Katarovank Manastırı, çatışmalar sırasında sığınak hâline geldi. Ateşkes antlaşmasına rağmen Ermenilerin sığınma cebinde çatışmalar çıktı. 12 Aralık'ta Azerbaycan güçlerinin Köhne Tağlar'ın kontrolünü ele geçirdiği açıklanırken bazı bölgelerde çatışmaların sürdüğü bildirildi. Altı Ermeni askerin yaralandığı Dağlık Karabağ Cumhuriyeti yetkilileri tarafından doğrulandı. Her iki taraf da birbirini çatışmayı yeniden alevlendirmekle suçladı. Rus barış gücü her iki taraftan da ateşkese saygı göstermesini talep etti. 13 Aralık'ta Rus barışı koruma birliği Köhne Tağları'ın kontrolünü ele geçirdi. Ancak ertesi gün Rusya Savunma Bakanlığı, barışı koruma misyonunun sınırları dışındaki her iki köyü de gösteren bir harita yayımladı ve bu iki köy, daha sonra Azerbaycan'ın kontrolüne girdi.

Arka plan[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: 2020 Dağlık Karabağ Savaşı

27 Eylül 2020'de de facto olarak tek taraflı bağımsızlığını ilan etmiş tanınmayan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin, de jure olarak Azerbaycan'ın kontrolünde olan Dağlık Karabağ bölgesinde çatışmalar başladı.[1] Azerbaycan kuvvetleri önce Füzuli ve Cebrayıl'ın idari merkezlerini kontrol altına alarak ilerlemeye başladı.[2] Daha sonra Hadrut yönünde ilerlemeye başladılar.[3] 15 Ekim'de Hadrut'un düşüşünden sonra Azerbaycan askerleri daha yoğun bir şekilde ilerlemeye başlarken ve Ermeniler de geri çekilmeye başladılar. Azerbaycanlılar daha sonra Zengilan ve Kubadlı'nın kontrolünü ele geçirdi.[4] Laçın için de saldırı başlatıp[5] ormanlık alanlar ve dağ geçitlerinden Şuşa Rayonu'na girdiler.[6][7]

Dağlık Karabağ'ın ikinci büyük yerleşim yeri olan Şuşa'nın Azerbaycan kontrolüne geçmesinin ardından Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin tarafından 10 Kasım 2020'de ateşkes antlaşması imzalandı ve bölgedeki çatışmalar Moskova Saati ile 00.00'da sona erdirildi.[8][9][10] Antlaşmaya göre; savaşan taraflar Karabağ içinde hâlihazırda kontrol altına aldıkları bölgeleri elinde tutarken Ermenistan 1994 yılından beri işgal ettiği çevre bölgeleri Azerbaycan'a iade edecek ve Azerbaycan, Türkiye ile İran sınırındaki Nahçıvan'a kara erişimi sağlayacak.[11] Antlaşma dahilinde yaklaşık 2.000 Rus askeri, en az beş yıllık bir görev süresi için Ermenistan ile Dağlık Karabağ arasındaki Laçın Koridoru'na barış gücü olarak konuşlandırıldı.[12]

Rus barış gücü[değiştir | kaynağı değiştir]

Laçın Koridoru'na yerleşen Rus barış gücü.

Rusya Kara Kuvvetleri'nin 15. Ayrı Motorlu Tüfek Tugayı[13] tarafından sağlanan ve Korgeneral Rüstem Muradov liderliğindeki 1.960 askerli Rus barış gücü,[14] Ermenistan ve Azerbaycan'ın ateşkes şartlarını uygulayıp uygulamadıklarını izlemek için antlaşma kapsamında bölgeye sevk edildi.[15] Hankendi yakınlarına yerleşen barış gücü, Dağlık Karabağ'daki temas hattı boyunca ve Laçın Koridoru boyunca gözlem noktaları kurdu.[16] Reuters, barış gücüne zırhlı personel taşıyıcıları, tanklar ve çok sayıda roketatarın eşlik ettiğini bildirdi.[17] 17 Kasım'da Rus barış güçleri, her iki tarafın ölü askerlerinin cesetlerini bulunması ve değişimi konusunda Uluslararası Kızıl Haç Komitesine yardım etmeye[18] ve 23 Kasım'da da bölgedeki mayınları temizleme operasyonlarına başladı.[19]

22 Kasım'a kadar 25.000 yerinden edilmiş Ermeni bölgeye geri döndü.[20] 10 Aralık'ta Hankendi'nin de facto belediye başkanı, yaklaşık 18.000 yerinden edilmiş Ermeni'nin şehre geri döndüğünü bildirdi.[21] 11 Aralık'ta bir Ermeni'ye ait sivil araç, Hankendi-Askeran karayolunda Rus barış güçlerine ait bir kamyonla çarpıştı.[22]

Türk-Rus Ortak Gözlem Merkezi[değiştir | kaynağı değiştir]

11 Kasım'da Rusya ve Türk savunma bakanları Azerbaycan'da ortak bir gözlem merkezi oluşturmak için bir mutabakat zaptı imzaladı,[23] ancak Rus yetkililer Türkiye'nin barışı gücüne katılımının Dağlık Karabağ'ı kapsamayacağı belirtti.[24] 16 Kasım'da Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın imzasıyla, Azerbaycan'a asker gönderme tezkeresi TBMM'ye gönderildi.[25][26] Azerbaycan'a asker gönderilmesine ilişkin Cumhurbaşkanlığı Tezkeresi ertesi gün meclis tarafından onaylayarak Türk Silahlı Kuvvetlerine Azerbaycan'a asker gönderme konusunda bir yıllık yetki verildi.[24][27] 1 Aralık'ta Türk istihkâm erleri Azerbaycan'a giderek bölgedeki Azerbaycanlı yetkililer ile birlikte[28] Azerbaycan kontrolündeki topraklarda mayın aramaya başladılar. Ertesi gün Millî Savunma Bakanlı Hulusi Akar, Türk hükûmetinin Rusya ile anlaştığını ve ortak gözlem merkezinin yapım aşamasında olduğunun açıkladı.[29][30] Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'a göre merkez, olası ihlalleri izlemek amacıyla insansız hava araçları ve diğer teknik araçlar kullanılarak uzaktan çalışacak.[31] 16 Aralık'ta Türk Kara Kuvvetleri Özel Mayın Arama Temizleme Ekibi'nin 136 üyesi, bölgedeki mayın temizliğine yardımcı olmak ve Azerbaycan'ın mayın temizleme personelini eğitmek üzere Azerbaycan'a gönderildi.[32] Türkiye, 29 Aralık'ta 35 subayını ortak merkezde görev yapmak üzere Azerbaycan'a gönderdi.[33][34]

Türk subaylar 30 Ocak 2021'de Azerbaycan'a vardı[35] ve aynı gün Merzili, Ağdam yakınlarındaki Türk-Rus Ortak Gözlem Merkezi açıldı.[36] Açılışta Azerbaycan Savunma Bakanı Zakir Hasanov, Millî Savunma Bakanı Yardımcısı Yunus Emre Karaosmanoğlu, Rusya Savunma Bakanı Yardımcısı Aleksandr Fomin ülkelerini temsil etti. Önce gözlem merkezi önünde kırmızı kurdele kestiler, ardından sırasıyla Azerbaycan, Türkiye ve Rusya millî marşları çalındı. Açılış töreni Türk, Rus ve Azerbaycanlı yetkililerin düzenlediği ağaç dikme etkinliği ile sona erdi.[37] Açılış töreninin hemen ardından Rus ve Türk askerler çalışmaya başladı.

Gözlem merkezinin toplam alanı yaklaşık 4 hektardır. Bölgede 65 modüler servis, idari oda ve oturma odası bulunmaktadır. Ayrıca her iki tarafın da kullanabileceği ayrı ve ortak izleme merkezleri, brifing odası, yüz kişilik kantin, tıp merkezi, çamaşırhane, kuaför, terzi ve dükkânlar bulunmaktadır. Ayrıca su istasyonu, trafo, jeneratör, otopark, iki açık hava spor kampı, iki kapalı spor salonu, yiyecek ve soğuk hava deposu da bulunmaktadır. Çitlerle çevrili bölgede güvenlik amacıyla dört gözlem kulesi kurulmuş ve devamlı güvenlik görevlileri yerleştirilmiştir.[38] Azerbaycanlı askerler tarafından korunan gözlem noktasında Rusya ve Türkiye'den toplam 60 adet asker vardır. Ateşkes gözlem noktasından insansız hava araçlarıyla izlenmektedir. Gözlem merkezi açıldığında ilk olarak bir general ve 38 askerin Türk tarafı için görev yapacağı duyurulmuştu. Ortak gözlem merkezinin Türk kadrosuna Tümgeneral Abdullah Katırcı başkanlık ederken Rus kurmayına Tümgeneral Viktor Fedorenko başkanlık etmektedir.[38]

Ateşkes ihlalleri[değiştir | kaynağı değiştir]

2020 Dağlık Karabağ Ateşkes Anlaşması sonrası Rusya Savunma Bakanlığı tarafından paylaşılan 12 Aralık 2020 tarihli harita.
Rusya Savunma Bakanlığı tarafından paylaşılan 13 Aralık 2020 tarihli harita. Çaylakkala ve Köhne Tağlar köyleri barış gücü sınırları içerisinde yer alıyor.

Aralık ayı ortasında Azerbaycan basını, silahlı Ermeni gruplarının altyapı çalışmaları sırasında Azercell çalışanlarına saldırdığını ve 11 Aralık'ta da bir başka silahlı Ermeni grubunun saldırısı sonucu bir Azerbaycan askerinin yaralandığını bildirdi.[39][40] Bu haberin doğruluğu 26 Kasım'da Sor, Hocavend Rayonu'nda “Ermenilerin ani saldırısı” sonucu üç Azerbaycan askerinin öldüğünü ve ikisinin yaralandığını açıklayan Azerbaycan askerî yetkilileri tarafından da teyit edildi. Ayrıca savunma bakanlığına göre 8 Aralık'ta Hadrut yakınlarında haberleşme tesisleri ve nakil ekipmanlarının kurulumu sırasında bir Azerbaycanlı asker öldü, bir Azercell çalışanı da ağır yaralandı. Emekli Azerbaycanlı Albay Şair Ramaldanov, bölgede Ermeni kuvvetlerinin "provokatif" ve "gerilla tipi" eylemler sergileyebileceğini belirtmişti. Ancak Ramaldanov'a göre Azerbaycan askerî yetkilileri kendilerine karşı "güvenlik önlemleri" alıyorlardı.[41][42] Ertesi gün Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, olayı "terör eylemi" olarak nitelendirerek[43] Ermeni güçlerini "demir yumruk" ile ezmekle tehdit etti.[44] Daha sonra Azerbaycan askerî yetkilileri, Ermeni güçlerini ateşkesi ihlal etmekle suçladı ve kendi kuvvetlerinin ateşkesi yeniden sağladığını belirtti.[45]

Dağlık Karabağ Cumhuriyeti yetkilileri, Ermeni kuvvetlerinin Azerbaycan pozisyonlarına saldırdığı yönündeki haberleri yalanladı ve Azerbaycan kuvvetlerinin bölgede askerî operasyonlar başlatarak altı Ermeni askeri yaraladığını bildirdi.[46] Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı ise Ermeni güçlerinin kışkırtıcı faaliyetlere devam ettiğini yineledi.[41] Daha sonra Dağlık Karabağ Cumhuriyeti yetkilileri, Azerbaycan güçlerinin bölgede Ermeni kontrolündeki tek yerleşim yerleri olan Çaylakkala ve Köhne Tağlar'da yeni bir saldırı başlattığını açıkladı. İki köyün, kendilerine giden tek yolu kontrol eden Azerbaycan ordusu tarafından tamamen çevrelendiğini belirtmişlerdir.[45] Ermenistan başbakanı, Rus barış güçlerini yanıt vermeye çağırdı.[47] Dağlık Karabağ Cumhuriyeti yetkilileri Azerbaycan kuvvetlerinin köylere girdiğini doğrulayarak durumun çözüme ulaşması için olaya Rus barış güçlerinin de dahil olduğunu bildirdi.[48] Ermenistan Cumhurbaşkanı Armen Sarkisyan, Köhne Tağlar'ın 12 Aralık'ta Azerbaycan kontrolüne geçtiğini ve Azerbaycan güçlerinin Çaylakkala'ya doğru ilerlemeye devam ettiğini belirtti.[49][50]

Rus barış güçleri ateşkesin ihlal edildiğini doğruladı[45] ve her iki tarafın da ateşkese saygı göstermesini istedi.[51] 13 Aralık'ta Köhne Tağlar, Rus barışı gücünün kontrolü altına girdi.[52] Aynı gün Ermenistan Cumhurbaşkanı Armen Sarkisyan, konuyla ilgili olarak Ulusal Meclisi olağanüstü toplantıya çağırdı.[53] Aynı şekilde Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan da Ermeni Güvenlik Konseyi'ni acil toplantıya çağırdı.[54] Ancak ertesi gün Rusya Savunma Bakanlığı, barışı gücünün sınırları dışında yer alan her iki köyün de barış gücünün kontrolünde olduğunu gösteren bir harita yayımladı ve bu iki köy daha sonra Azerbaycan'ın kontrolüne girdi.[55]

Azerbaycan kaynakları 15 Aralık'ta Hadrut bölgesinden 100'den fazla Ermeni savaş esirini gösteren görüntüleri paylaştı. Ertesi gün Dağlık Karabağ Cumhuriyeti yetkilileri, videolardaki kişilerin kimliğini tespit etmek için soruşturma başlattıklarını[56] ve ardından yaklaşık 60 Ermeni askerin kaybolduğunu bildirdi.[57] Saatler sonra Dağlık Karabağ Cumhuriyeti yetkilileri, birkaç düzine askerin Azerbaycan güçleri tarafından esir alındığını doğruladı.[58] Bu arada Ermenistan medyası, 30 Ermeni askerinin Rus barış gücü yardımıyla bölgeden ayrılmasına Azerbaycan güçlerinin izin verdiğini bildirdi.[59] Ardından Şirak'ta yaşayanlar Ermenistan-Gürcistan sınırına giden yolu kapatarak Ermeni savaş esirlerinin geri dönmesini talep etti.[60]

28 Aralık 2020'de Dağlık Karabağ'da düzenlenen ateşli saldırı sonucu bir Azerbaycan askeri öldü, bir Azerbaycan askeri de yaralandı. Azerbaycan, saldırı için "Ermeni silahlı örgütleri"ni suçlayarak altı saldırganın hepsi vurarak öldürdü.[61]

Eleştiriler[değiştir | kaynağı değiştir]

Kelbecer Rayonu Dadivank yakınlarında Rus barış güçleri ve Azerbaycan askerî personeli.

Ocak 2021'in başlarında Azerbaycan yetkilileri Rus barış güçlerini "barış antlaşmasının uygulanması için gerekli tarafsız duruşu sergilemek yerine Ermenistan yanlısı bir tutum sergilemekle" suçladı. Devlet Gümrük Komitesi Akademisi Başkanı Araz Aslanlı, Rus barış güçlerinin bazı uygulamalarının "Dağlık Karabağ sorununun kalıcı çözümüne katkı sağlamadığını" ve "hem Azerbaycan hem de Türkiye'de Rusya'nın iyi niyetleri konusunda şüphelere" yol açtığını belirtti. Kafkasya Uluslararası İlişkiler ve Stratejik Araştırmalar Merkezi Başkan Yardımcısı Nazım Cafersoy, Rus barış güçlerini "Ermeniler ve Azerbaycanlılar arasında barışı sağlamaktan ziyade bölgedeki yasadışı askerî güçlerin kalıcılığına" neden olmakla suçladı. Rüstem Muradov'un üst düzey Dağlık Karabağ Cumhuriyeti yetkilileriyle görüşmesi ve katıldığı toplantılarında Dağlık Karabağ Cumhuriyeti bayrağının bulunması Azerbaycan yetkililerinin olumsuz tepkilerine neden oldu ve sonrasında "Dağlık Karabağ Cumhuriyeti" ifadesinin kullanımı Rusya Savunma Bakanlığı'nın resmî web sitesinden kaldırıldı.[62] 7 Ocak 2021 tarihinde Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Ermenistan Dışişleri Bakanı Ara Ayvazyan'ı Dağlık Karabağ'a yaptığı son ziyaretten dolayı kınadı ve bunu "kışkırtıcı bir adım" olarak nitelendirerek eğer bu tür kışkırtıcı davranışlara devam edilirse "Ermenistan'ın daha da pişman olacağını" dile getirdi. Aliyev ayrıca Azerbaycan'ın onayı olmadan hiçbir yabancı vatandaşın Dağlık Karabağ bölgesini ziyaret etme izninin olmadığını da yineledi.[63]

2 Ocak 2021'de hükûmet yanlısı[64] Yeni Şafak gazetesi; Rusya'nın "asker, memur, teknik uzman, doktor, hemşire ve inşaat işçisi adı altında" beş binin üzerinde kişiyi bölgeye göndererek ateşkes antlaşmasının şartlarını ihlal ettiğini bildirdi.[65]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Armenia and Azerbaijan fight over disputed Nagorno-Karabakh" (İngilizce). BBC. 27 Eylül 2020. 27 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2021. 
  2. ^ Kucera, Joshua (29 Eylül 2020). "As fighting rages, what is Azerbaijan's goal?". EurasiaNet. 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2021. The Azerbaijani offensive against Armenian forces is its most ambitious since the war between the two sides formally ended in 1994. 
  3. ^ Avaliani, Dimitri (12 Ekim 2020). "Karabakh: the battle for Hadrut and why it's important". Jam News. 24 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2021. 
  4. ^ Aksenov, Pavel (11 Kasım 2020). "Почему Азербайджан выиграл войну в Карабахе? Отвечают военные эксперты" [Azerbaycan Karabağ'daki savaşı neden kazandı? Askerî uzmanlar cevaplıyor]. BBC Rusça (Rusça). 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2021. 
  5. ^ Roblin, Sebastien (26 Ekim 2020). "Despite Ceasefire, Fate Of The Nagorno-Karabakh May Turn On The Lachin Corridor". Forbes (İngilizce). 2 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2021. 
  6. ^ Hakobyan, Tatul (17 Kasım 2020). "Շուշին. պատերազմի իմ չգրված նոթատետրից". CivilNet. 1 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2021. 
  7. ^ "Azerbaijan says key Karabakh town captured, Armenia says it didn't happen". France 24. 8 Kasım 2020. 28 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2021. 
  8. ^ "Путин выступил с заявлением о прекращении огня в Карабахе" (Rusça). RIA Novosti. 9 Kasım 2020. 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2021. 
  9. ^ "Пашинян заявил о прекращении боевых действий в Карабахе" (Rusça). RIA Novosti. 9 Kasım 2020. 9 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2021. 
  10. ^ "Nagorno-Karabakh: Russia deploys peacekeeping troops to region". BBC News. 10 Kasım 2020. 3 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2021. 
  11. ^ Kramer, Andrew E. (10 Kasım 2020). "Facing Military Debacle, Armenia Accepts a Deal in Nagorno-Karabakh War". 10 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2021 – NYTimes.com vasıtasıyla. 
  12. ^ "Deal Struck to End Nagorno-Karabakh War". The Moscow Times. 10 Kasım 2020. 10 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2021. 
  13. ^ "Azerbaijani troops enter Lachin district in Nagorno-Karabakh". TASS. 30 Kasım 2020. 1 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021. 
  14. ^ "1,960 Here's what Russia has pledged (and risked) with peacekeepers in Nagorno-Karabakh". Meduza.io (İngilizce). 11 Kasım 2020. 10 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021. 
  15. ^ "Turkey widens footprint, sends 'peacekeepers' to Azerbaijan". The Arab Weekly (İngilizce). 17 Kasım 2020. 17 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021. 
  16. ^ "Россия направила в Нагорный Карабах почти 2 тыс. миротворцев". TASS (Rusça). 10 Kasım 2020. 9 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021. 
  17. ^ "Russia moves rocket launchers towards Nagorno-Karabakh after peace deal". Reuters (Rusça). 16 Kasım 2020. 16 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021. 
  18. ^ "Armenia, Azerbaijan exchange troops' bodies after ceasefire". Al Jazeera. 17 Kasım 2020. 29 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021. 
  19. ^ "Russia Starts Mine Clearance In Karabakh". Azatutyun (İngilizce). 23 Kasım 2020. 30 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021. 
  20. ^ "Nagorno-Karabakh: Thousands displaced by war return home". Deutsche Welle (İngilizce). 22 Aralık 2020. 29 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021. 
  21. ^ "Мэр Степанакерта сообщил, что в город вернулись до 18 тысяч человек". RIA Novosti (Rusça). 10 Aralık 2020. 10 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021. 
  22. ^ "Крупное ДТП в Карабахе с участием машины российских миротворцев: погибли два человека". Armenian Report (Rusça). 11 Aralık 2020. 19 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021. 
  23. ^ "Turkey, Russia to set up joint center to watch Nagorno-Karabakh peace - Turkey News". Hürriyet Daily News (İngilizce). 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021. 
  24. ^ a b Fraser, Suzan (18 Kasım 2020). "Turkish parliament approves peacekeepers for Azerbaijan". Associated Press (İngilizce). 17 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021. 
  25. ^ "Azerbaycan'a asker gönderme tezkeresi Meclis'te". Habertürk. 16 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021. 
  26. ^ "Turkey seeks approval to deploy peacekeepers in Azerbaijan". Al Jazeera (İngilizce). 16 Kasım 2020. 16 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021. 
  27. ^ "Turkey Approves Sending Troops To Joint Russian Monitoring Center In Azerbaijan". Radio Free Europe/Radio Liberty (İngilizce). 17 Kasım 2020. 17 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021. 
  28. ^ "Turkish Sappers Arrived in Azerbaijan". Turan Bilgi Ajansı (İngilizce). 1 Aralık 2020. 19 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021. 
  29. ^ "Karabakh: Russian and Turkish peacekeepers, Azerbaijani and Armenian military – who's where". JAMNews (İngilizce). 21 Kasım 2020. 22 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021. 
  30. ^ "Military personnel from Turkey, Russia to work together to make truce lasting in Nagorno-Karabakh: Turkish defense minister". Anadolu Agency (İngilizce). 2 Aralık 2020. 2 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021. 
  31. ^ "Nagorno-Karabakh: Turkey to send peacekeepers to Azerbaijan to monitor truce". France24 (İngilizce). 2 Aralık 2020. 17 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2020. 
  32. ^ "Bu günün xəbərləri: 136 Türkiyə minaaxtaranı Azərbaycanda, Suqovuşan və Talış kəndlərinə gedən yollar asfaltlanır". BBC Azerice (Azerice). 16 Aralık 2020. 16 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021. 
  33. ^ "Hulusi Akar: "35 zabit Azərbaycana gedib", Lavrov Çavuşoğlu ilə Qarabağa "xarici muzdlu əsgərlərin daxil olmaması"nı müzakirə edib". BBC Azerice (Azerice). 29 Aralık 2020. 29 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021. 
  34. ^ "Bakan Akar duyurdu: Bir general 35 subay Azerbaycan'da!". 30 Aralık 2020. 29 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021. 
  35. ^ "Polkovnik Vaqif Dərgahlı: Türkiyə-Rusiya Birgə Monitorinq Mərkəzində yer alacaq türkiyəli heyət artıq Azərbaycandadır VİDEO". Azerbaijan State News Agency (Azerice). 30 Ocak 2021. 30 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2021. 
  36. ^ "Российско-турецкий центр по Карабаху приступит к работе 30 января" [Rusya-Türkiye Karabağ Merkezi 30 Ocak'ta çalışmaya başlayacak]. TASS (Rusça). 29 Ocak 2021. 30 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2021. 
  37. ^ "Ağdamda Türkiyə-Rusiya Monitorinq Mərkəzinin açılışı olub". Azeri Press Agency (Azerice). 30 Ocak 2021. 30 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2021. 
  38. ^ a b "Türkiyə-Rusiya Birgə Monitorinq Mərkəzində şəxsi heyətə rəhbərlik edəcək şəxslərin adları açıqlanıb". Report Information Agency (Azerice). 30 Ocak 2021. 30 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2021. 
  39. ^ "Armenians commit terror act in Nagorno-Karabakh region". Trend News Agency (Azerice). 11 Aralık 2020. 11 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021. 
  40. ^ "Armenians carry out armed provocation in Nagorno-Karabakh region". AzVision (Azerice). 11 Aralık 2020. 20 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021. 
  41. ^ a b "Azərbaycan MN: "4 hərbi qulluqçumuz öldürülüb"". BBC Azerice (Azerice). 12 Aralık 2020. 12 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021. 
  42. ^ "Azerbaijan Says 4 Soldiers Killed Amid Cease-Fire Violations in Nagorno-Karabakh". Voice of America (İngilizce). 13 Aralık 2020. 13 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021. 
  43. ^ "Azərbaycan Prezidenti son terror aktı ilə bağlı Ermənistana və erməni yaraqlılarına xəbərdarlıq edib". Azeri Press Agency (Azerice). 12 Aralık 2020. 12 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021. 
  44. ^ "Nagorno-Karabakh: Russian army reports ceasefire breach". Deutsche Welle. 12 Aralık 2020. 12 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021. 
  45. ^ a b c "Nagorno-Karabakh: both sides blame each other over ceasefire violations". The Guardian. 12 Aralık 2020. 12 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021. 
  46. ^ "Nagorno-Karabakh ceasefire breached with fighting under way". Al Jazeera (İngilizce). 13 Aralık 2020. 13 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021. 
  47. ^ "Пресс-секретарь премьер-министра Армении призвала российских миротворцев отреагировать на атаку азербайджанцев". Armenian Report (Rusça). 12 Aralık 2020. 20 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2021. 
  48. ^ "Айк Ханумян: "Азербайджанцы вошли в села Хцаберд и Ин Тахер, но ведутся переговоры"". Armenian Report (Rusça). 12 Aralık 2020. 26 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2021. 
  49. ^ "Russian Peacekeepers Take Control of Captured Artsakh Village". Asbarez. 13 Aralık 2020. 25 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2021. 
  50. ^ "Dozens Of Armenian Soldiers 'Captured' In Nagorno-Karabakh Raid". RadioFreeEurope/RadioLiberty. 16 Aralık 2020. 23 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2021. 
  51. ^ "Nagorno-Karabakh ceasefire that ended conflict in Azerbaijan and Armenia in November breached, says Russian army". South China Morning Post. 12 Aralık 2020. 12 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2021. 
  52. ^ "Арцахское село Хин тахер, за которое шли ожесточенные бои, перешло под контроль российских миротворцев". Armenian Report (Rusça). 13 Aralık 2020. 26 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2021. 
  53. ^ "Президент Армении потребовал от МО и МИД разъяснений по Гадруту и призвал НС созвать внеочередное заседание". Armenian Report (Rusça). 13 Aralık 2020. 20 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2021. 
  54. ^ "Пашинян созвал экстренное заседание Совбеза Армении". Armenian Report (Rusça). 13 Aralık 2020. 20 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2021. 
  55. ^ "Hadrutun iki kəndi yenidən Azərbaycanın nəzarətindədir". BBC Azerice (Azerice). 13 Aralık 2020. 13 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2021. 
  56. ^ "Минобороны Армении ждет разъяснений от Армии обороны Арцаха о видеозаписях пленения азербайджанцами армянских военных". Armenian Report (Rusça). 15 Aralık 2020. 20 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2021. 
  57. ^ "Nagorno-Karabakh: Dozens of Armenian soldiers 'captured in raid'". 16 Aralık 2020. 16 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2021. 
  58. ^ Reuters Staff (16 Aralık 2020). "Nagorno-Karabakh accuses Azeri forces of capturing troops despite ceasefire". 16 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi – www.reuters.com vasıtasıyla. 
  59. ^ "Более 30 оказавшихся в азербайджанском окружении армянских военных смогли выбраться". Armenian Report (Rusça). 16 Aralık 2020. 20 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2021. 
  60. ^ "Возмущенные тем, что правительство не интересуется пропавшими солдатами, жители Ширака перекрыли дорогу". Armenian Report (Rusça). 16 Aralık 2020. 20 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2021. 
  61. ^ "Nagorno-Karabakh: Azerbaijan says one dead in Armenian attack". www.aljazeera.com. 28 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2021. 
  62. ^ "Azerbaijan dissatisfied with Russian peacekeepers' pro-Armenia attitude". Daily Sabah (İngilizce). 7 Ocak 2021. 11 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021. 
  63. ^ Aliyev, Ceyhun (7 Ocak 2021). "Azerbaijani leader warns Armenia over visit to Karabakh". Anadolu Agency (İngilizce). 11 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021. 
  64. ^ Usluata, Ayseli; Rosenbaum, John (2005). Shaping the future of communication research in Europe (İngilizce). İstanbul: Yeditepe University Publications. s. 140. ISBN 978-9753070126. 
  65. ^ Eroğlu, Aybike (2 Ocak 2021). "Rusya anlaşmayı ihlal etti". Yeni Şafak. 11 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dağlık_Karabağ%27da_barışı_koruma_operasyonları&oldid=30273780" sayfasından alınmıştır