Henri Poincaré: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Sayginer (mesaj | katkılar)
Gerekçe:
Etiket: Elle geri alma
"Henri Poincaré" sayfasının çevrilmesiyle oluşturuldu.
Etiketler: İçerik Çevirmeni İçerik Çevirmeni 2
1. satır: 1. satır:

{{Kişi bilgi kutusu
{{Bilim insanı bilgi kutusu
| isim = '''Henri Poincaré'''
| isim = Henri Poincaré
| resim = Poincare.jpg
| doktora_hocası = [[Charles Hermite]]
| resim_boyutu = 200px
| imza = Henri Poincaré Signature.svg
| başlık = Fransız matematikçi ve fizikçi
| ödüller = {{plainlist|
| doğum_tarihi = {{Doğum tarihi|1854|4|29}}
*{{nowrap|[[Gold Medal of the Royal Astronomical Society|RAS Gold Medal]] (1900)}}
| uyruk =
*[[Sylvester Medal]] (1901)
| doğum_adı = Jules Henri Poincaré
*[[Matteucci Medal]] (1905)
| doğum_yeri = [[Nans]] [[Fransa]]
*[[Bolyai Prize]] (1905)
| ölüm_tarihi = {{Ölüm tarihi ve yaşı|1912|7|17|1854|4|29}}
*[[Bruce Medal]] (1911)}}
| ölüm_yeri = [[Paris]] [[Fransa]]
| etkiledikleri = {{plainlist|
| ikamet =
*[[Louis Rougier]]
| çocukları =
*[[George David Birkhoff]]
| diğer_isimleri =
[[Albert Einstein]]<ref>Einstein's letter to Michele Besso, Princeton, 6 March 1952</ref>}}
| eğitim =
| etkilendikleri = {{plainlist|
| meslek =
*[[Lazarus Fuchs]]
| imza =
*[[Immanuel Kant]]<ref>[http://www.iep.utm.edu/poi-math/#H3 "Poincaré's Philosophy of Mathematics"], entry in the [[Internet Encyclopedia of Philosophy]].</ref>
| ödülleri =
*[[Ernst Mach]]<ref>[https://plato.stanford.edu/entries/poincare/ "Henri Poincaré"], entry in the [[Stanford Encyclopedia of Philosophy]].</ref>}}
| website =
| önemli_başarıları = {{plainlist|
| dipnotlar =
*[[Poincaré conjecture]]
*[[Three-body problem]]
*[[Topology]]
*[[Special relativity]]
*[[Poincaré–Hopf theorem]]
*[[Poincaré duality]]
*{{nowrap|[[Poincaré–Birkhoff–Witt theorem]]}}
*[[Poincaré inequality]]
*[[Hilbert–Poincaré series]]
*[[Poincaré series (modular form)|Poincaré series]]
*[[Poincaré metric]]
*[[Rotation number]]
*[[Fundamental group]]
*[[Betti number|Coining the term "Betti number"]]
*[[Bifurcation theory]]
*[[Chaos theory]]
*[[Brouwer fixed-point theorem]]
*[[Sphere-world]]
*[[Poincaré–Bendixson theorem]]
*[[Poincaré–Lindstedt method]]
*[[Poincaré recurrence theorem]]
*[[Kelvin's circulation theorem#Poincaré–Bjerknes circulation theorem|Poincaré–Bjerknes circulation theorem]]
*[[Poincaré group]]
*[[Poincaré gauge]]
*[[French historical epistemology]]
*[[Preintuitionism]]/[[conventionalism]]
*[[Predicativism]]
}}
| doktora_öğrencileri = {{plainlist|
*[[Louis Bachelier]]
*[[Jean Bosler]]
*[[Dimitrie Pompeiu]]
*[[Mihailo Petrović]]}}
| çalıştığı_yerler = {{plainlist|
*[[Corps des Mines]]
*[[Caen University]]
*[[University of Paris|La Sorbonne]]
*[[Bureau des Longitudes]]}}
| resim_adı = PSM V82 D416 Henri Poincare.png
| dalı = Mathematics and [[physics]]
| milliyeti = [[French people|French]]
| ölüm_yeri = [[Paris]], [[France]]
| ölüm_tarihi = {{death date and age|df=yes|1912|7|17|1854|4|29}}
| doğum_yeri = [[Nancy, France|Nancy]], [[Meurthe-et-Moselle]], [[France]]
| doğum_tarihi = {{birth date|df=yes|1854|4|29}}
| resim_başlığı = Henri Poincaré <br />(photograph published in 1913)
| ek_bilgi = He was an uncle of [[Pierre Boutroux]].
}}
}}
'''Jules Henri Poincaré''' (d. 29 Nisan 1854, [[Nancy|Nans]] - ö. 17 Temmuz 1912 [[Paris]]), Fransız matematikçi ve fizikçi.


'''Jules Henri Poincare''' ({{IPAc-en|UK|ˈ|p|w|æ̃|k|ɑr|eɪ}} <ref>{{Oxford2e|Poincaré}}</ref> [ABD: stres son vurgulu], {{IPA|fr|ɑ̃ʁi pwɛ̃kaʁe|medya=Fr-Henri Poincaré.ogg}}; <ref name="forvo">{{Web kaynağı|url=http://www.forvo.com/word/poincar%C3%A9/|başlık=Poincaré pronunciation: How to pronounce Poincaré in French|çalışma=forvo.com}}</ref> <ref name="pronouncekiwi">{{Web kaynağı|url=http://www.pronouncekiwi.com/Henri%20Poincaré|başlık=How To Pronounce Henri Poincaré|çalışma=pronouncekiwi.com}}</ref> 29 Nisan 1854&nbsp;– 17 Temmuz 1912) [[Fransızlar|Fransız]] [[matematikçi]], [[Teorik fizik|teorik fizikçi]], [[mühendis]] ve [[Bilim felsefesi|bilim felsefecisiydi]]. Yaşamı boyunca var olduğu şekliyle disiplinin tüm alanlarında mükemmel olduğundan, genellikle bir [[Hezârfen|bilge]] ve matematikte "Son Evrenselci (The Last Universalist)" olarak tanımlanır.<ref>{{Kitap kaynağı|başlık=Henri Poincaré: A Biography Through the Daily Papers|tarih=2013|yayıncı=World Scientific|isbn=978-981-4556-61-3|doi=10.1142/8956}}</ref>
== Ölümü ==

1912 yılına gelindiğinde, Henri Poincaré, [[prostat]] probleminden dolayı geçirdiği bir cerrahi operasyona takiben 17 Temmuz 1912 yılında [[emboli]] nedeniyle ölmüştür.<ref>{{Kaynak |url=http://www.ams.org/notices/200509/comm-mawhin.pdf |biçim=PDF |başlık=Henri Poincaré. A Life in the Service of Science |yazar=Jean Mawhin |dergi=Notices of the AMS |tarih=Ekim 2005 |cilt=52 |sayı=9 |sayfalar=1036-1044 |erişimtarihi=27 Mart 2016 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20160316150819/http://www.ams.org/notices/200509/comm-mawhin.pdf |arşivtarihi=16 Mart 2016 |ölüurl=hayır }}</ref>
Bir matematikçi ve [[fizikçi]] olarak, [[Soyut matematik|saf]] ve [[Matematik mühendisliği|uygulamalı matematiğe]], [[Matematiksel fizik|matematiksel fiziğe]] ve [[Gök mekaniği|gök mekaniğine]] birçok özgün temel katkı yaptı.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|url=http://catalog.hathitrust.org/Record/100592035|başlık=The early scientific work of Henri Poincaré|yazarlar=Hadamard, Jacques|tarih=July 1922|sayı=3|sayfalar=111–183|çalışma=The Rice Institute Pamphlet|cilt=9}}</ref> Poincaré, [[Üç cisim sorunu|üç cisim problemi]] üzerine yaptığı araştırmada, modern [[Kaos teorisi|kaos teorisinin]] temellerini atan bir kaotik [[Deterministik sistem|determinist sistemi]] keşfeden ilk kişi oldu. Ayrıca [[topoloji]] alanının kurucularından biri olarak kabul edilir.

Poincare, farklı dönüşümler altında fizik yasalarının [[değişmez|değişmezliğine]] dikkat etmenin önemini açıkça ortaya koydu ve [[Lorentz dönüşümü|Lorentz dönüşümlerini]] modern simetrik formlarında sunan ilk kişi oldu. Poincare kalan göreli hız dönüşümlerini keşfetti ve bunları 1905'te [[Hendrik Lorentz|Hendrik Lorentz'e]] yazdığı bir mektupta kaydetti. Böylece, [[özel görelilik]] teorisinin formülasyonunda önemli bir adım olan tüm [[Maxwell denklemleri|Maxwell denklemlerinin]] mükemmel değişmezliğini elde etti. 1905 yılında Poincaré ilk olarak bir cisimden yayılan ve Lorentz dönüşümlerinin gerektirdiği şekilde ışık hızında yayılan [[Kütleçekimsel dalga|kütleçekim dalgalarını]] (''ondes gravifiques'') önerdi.

Fizik ve matematikte kullanılan [[Poincaré grubu|Poincare grubuna]] onun adı verildi.

20. yüzyılın başlarında, 2002-2003 yıllarında [[Grigori Perelman]] tarafından çözülene kadar [[Çözülememiş matematik problemleri listesi|matematikteki ünlü çözülmemiş problemlerden]] biri haline gelen [[Poincaré hipotezi|Poincaré varsayımını]] formüle etti.

== Hayatı ==
Poincaré, 29 Nisan 1854'te [[Nancy|Nancy, Meurthe-et-Moselle'deki]] Cité Ducale semtinde etkili bir Fransız ailesinde doğdu.<ref>Belliver, 1956</ref> Babası Léon Poincaré (1828-1892) [[Nancy Üniversitesi|Nancy Üniversitesi'nde]] tıp profesörüydü.<ref>Sagaret, 1911</ref> Küçük kız kardeşi Aline, manevi filozof [[Émile Boutroux]] ile evlendi. Henri'nin ailesinin bir diğer önemli üyesi, 1913'ten 1920'ye kadar Fransa Cumhurbaşkanı olarak görev yapacak olan [[Académie française]]'nin bir üyesi olan kuzeni [[Raymond Poincaré]] idi.<ref name="IEP">[http://www.utm.edu/research/iep/p/poincare.htm The Internet Encyclopedia of Philosophy] Jules Henri Poincaré article by Mauro Murzi&nbsp;– Retrieved November 2006.</ref>

=== Eğitimi ===
[[Dosya:Henri_Poincaré_maison_natale_Nancy_plaque.jpg|sağ|küçükresim|200x200pik| Nancy şehrinde Grande Rue'de 117 numaralı evde Henri Poincaré'nin doğum yeri üzerine plaket]]
Çocukluğunda bir süre [[difteri]] hastalığına yakalandı ve annesi Eugenie Launois'den (1830-1897) özel eğitim aldı.

1862'de Henri, [[Nancy|Nancy'deki]]'deki Lycée'ye girdi.(şimdi onun onuruna yine Nancy'de olan [[Henri Poincare Üniversitesi|Henri Poincaré Üniversitesi]] ile birlikte, {{Diller arası bağlantı|Lycée Henri-Poincaré|fr}} olarak yeniden adlandırıldı.). Lisede on bir yıl geçirdi ve bu süre zarfında okuduğu her konuda en iyi öğrencilerden biri olduğunu kanıtladı. Yazılı kompozisyonda mükemmeldi. Matematik öğretmeni onu bir "matematik canavarı" olarak tanımladı ve Fransa'daki tüm Liselerin en iyi öğrencileri arasında bir yarışma olan [[Genel Concours|concours général]]'de birincilik ödülleri kazandı. En zayıf dersleri, "en iyi ihtimalle ortalama" olarak tanımlandığı müzik ve beden eğitimiydi.<ref>O'Connor et al., 2002</ref> Ancak, görme zayıflığı ve dalgınlığa eğilim bu zorlukları açıklayabilir.<ref>Carl, 1968</ref> 1871'de Lycée'den hem edebiyat hem de bilimde bir [[bakalorya]] ile mezun oldu.

1870 [[Fransa-Prusya Savaşı]] sırasında, [[Ambulance Corps|Ambulans Kolordusu'nda]] babasının yanında görev yaptı.

Poincaré, 1873'te [[École Polytechnique|Ecole Polytechnique'e]] en iyi eleme derecesi ile girdi ve 1875'te mezun oldu. Orada [[Charles Hermite|Charles Hermite'in]] öğrencisi olarak matematik okudu, sivrilmeye devam etti ve 1874'te ilk makalesini (''Démonstration nouvelle des propriétés de l'indicatrice d'une Surface'') yayınladı. Kasım 1875'ten Haziran 1878'e kadar [[Ecole des Mines|École des Mines'de]] okudu, [[Maden mühendisliği|madencilik mühendisliği]] müfredatına ek olarak matematik çalışmasına devam etti ve Mart 1879'da sıradan maden mühendisi derecesini aldı.<ref>F. Verhulst</ref>

Ecole des Mines mezunu olarak, kuzeydoğu Fransa'daki [[Vesoul]] bölgesi için müfettiş olarak [[Maden Kolordusu|Corps des Mines'e]] katıldı. Ağustos 1879'da [[Magny-lès-Jussey|Magny]]'de 18 madencinin öldüğü bir maden felaketi mahallindeydi. Kazayla ilgili resmi soruşturmayı karakteristik olarak kapsamlı ve insani bir şekilde yürütmüştür.

Aynı zamanda, Poincare, Charles Hermite'in gözetiminde matematik alanında [[Bilim doktoru|Bilim Doktorasına]] hazırlanıyordu. Doktora tezi, ''Sur les propriétés des fonctions définies par les équations aux différences partielles'' [[Diferansiyel denklem|diferansiyel denklemler]] alanındaydı. Poincare, bu denklemlerin özelliklerini incelemek için yeni bir yol tasarladı. Sadece bu tür denklemlerin integralini belirleme sorunuyla karşı karşıya kalmadı, aynı zamanda genel geometrik özelliklerini inceleyen ilk kişiydi. [[Güneş Sistemi|Güneş sistemi]] içinde serbest hareket halindeki birden fazla cismin davranışını modellemek için kullanılabileceğini fark etti. Poincare, 1879'da [[Paris Üniversitesi|Paris Üniversitesi'nden]] mezun oldu.
[[Dosya:Young_Poincare.jpg|sol|küçükresim| Genç Henri Poincare]]

=== İlk bilimsel başarıları ===
Derecesini aldıktan sonra, Poincare, [[Caen Üniversitesi|Normandiya'daki Caen Üniversitesi'nde]] (Aralık 1879'da) matematik alanında genç [[öğretim görevlisi]] olarak ders vermeye başladı. Aynı zamanda, bir sınıf [[otomorfik fonksiyon|otomorfik fonksiyonların]] incelenmesine ilişkin ilk büyük makalesini yayınladı.

Orada, [[Caen|Caen'de]] müstakbel eşi Louise Poulain d'Andecy ile tanıştı ve 20 Nisan 1881'de evlendiler. Dört çocukları oldu: Jeanne (1887 doğumlu), Yvonne (1889 doğumlu), Henriette (1891 doğumlu) ve Léon (1893 doğumlu).

Poincaré hemen Avrupa'nın en büyük matematikçileri arasına yerini aldı ve birçok önde gelen matematikçinin dikkatini çekti. 1881'de [[Paris Üniversitesi|Poincaré, Paris Üniversitesi]] Fen Fakültesi'nde öğretim görevlisi pozisyonuna davet edildi; daveti kabul etti. 1883-1897 yılları arasında [[École Polytechnique|Ecole Polytechnique'de]] [[matematiksel analiz]] dersleri verdi.

1881-1882'de Poincare yeni bir matematik dalı yarattı: [[diferansiyel denklemlerin nitel teorisi]]. Denklemi çözmek zorunda kalmadan bir çözüm ailesinin davranışı hakkında en önemli bilgiyi elde etmenin nasıl mümkün olduğunu gösterdi (çünkü bu her zaman mümkün olmayabilir). Bu yaklaşımı [[gök mekaniği]] ve [[Matematiksel fizik|matematiksel fizikteki]] problemlere başarıyla kullandı.

=== Kariyeri ===
Madencilik kariyerini asla tamamen matematiğe bırakmadı. 1881'den 1885'e kadar Kuzey demir yolu gelişiminden sorumlu bir mühendis olarak [[Kamu Hizmetleri Bakanlığı|Kamu Hizmetleri Bakanlığı'nda]] çalıştı. Sonunda 1893'te Corps de Mines'in baş mühendisi ve 1910'da genel müfettiş oldu.

1881'den başlayarak ve kariyerinin geri kalanında [[Paris Üniversitesi|Paris Üniversitesi'nde]] ([[Paris Üniversitesi|Sorbonne]]) ders verdi. Başlangıçta ''maître de conférences d'analyse'' (analiz doçenti) olarak atandı.<ref>Sageret, 1911</ref> Sonunda, Fiziksel ve Deneysel Mekanik, Matematiksel Fizik ve Olasılık Teorisi,<ref>{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=njNpBQAAQBAJ|başlık=Poincaré 1912-2012 : Poincaré Seminar 2012|kısım=Poincaré’s Odds|tarih=14 November 2014|sayfa=150|yer=Basel|yayıncı=Springer|seri=Progress in Mathematical Physics|cilt=67|isbn=9783034808347|editor2-first=V.|editor2-last=Rivasseau}}</ref> ve Gök Mekaniği ve Astronomi kürsülerinde bulundu.

1887'de Poincaré, henüz 32 yaşındayken [[Fransız Bilimler Akademisi|Fransız Bilimler Akademisi'ne]] seçildi. 1906'da başkanı oldu ve 5 Mart 1908'de [[Académie française|Académie française'e]] seçildi.

1887'de, yörüngede dönen çoklu cisimlerin serbest hareketiyle ilgili [[Üç cisim sorunu|üç cisim probleminin]] çözümü için İsveç Kralı [[II. Oscar]]'ın matematik yarışmasını kazandı. (Aşağıdaki [[Henri Poincaré#Üç cisim problemi|üç cisim problemi]] bölümüne bakın.)
[[Dosya:Poincaré_gravestone.jpg|küçükresim| [[Montparnasse Mezarlığı|Cimetière du Montparnasse'deki]] Poincare ailesi mezarı]]
1893'te Poincaré, onu dünyanın her yerindeki [[Saat senkronizasyonu|zaman senkronizasyonu ile]] meşgul eden [[Büro des Boylamları|Fransız Bureau des Longitudes'a]] katıldı. 1897'de Poincare, [[Ondalık dereceler|dairesel ölçünün]] ve dolayısıyla zaman ve [[Boylam|boylamın]] ondalıklaştırılması için başarısız bir öneriyi destekledi.<ref>see Galison 2003</ref> Onu uluslararası zaman dilimleri oluşturma ve göreceli hareket halindeki cisimler arasındaki zamanın senkronizasyonu sorununu düşünmeye iten bu yazıydı. (Aşağıdaki [[Henri Poincaré#Görelilik üzerine çalışma|görelilik üzerine çalışmaya]] bakın.)

1899'da ve yine daha başarılı bir şekilde 1904'te [[Alfred Dreyfus|Alfred Dreyfus'un]] [[Dreyfus Olayı|davalarına]] müdahil oldu. Fransız ordusunda vatana ihanetle suçlanan bir Yahudi subayı olan Dreyfus'a karşı getirilen bazı delillerin sahte bilimsel iddialarını eleştirdi.

Poincaré, 1901'den 1903'e kadar Fransız astronomi topluluğu olan [[Société astronomique de France|Société Astronomique de France'ın (SAF)]]'ın başkanlığını yaptı.<ref name="BSAF1911">[http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k9626551q/f616.item ''Bulletin de la Société astronomique de France'', 1911, vol. 25, pp. 581–586]</ref>

==== Öğrencileri ====
Poincaré'nin Paris Üniversitesi'nde iki önemli doktora öğrencisi vardı, [[Louis Bachelier]] (1900) ve [[Dimitrie Pompeiu]] (1905).<ref>{{MathGenealogy|id=34227|title=Henri Poincaré}}</ref>

=== Ölümü ===
1912'de Poincaré [[prostat]] sorunu nedeniyle ameliyat oldu ve ardından 17 Temmuz 1912'de Paris'te bir [[Emboli|emboliden]] öldüğünde 58 yaşındaydı. Paris'teki [[Montparnasse Mezarlığı|Montparnasse Mezarlığı'ndaki]] Poincaré aile mezarına gömüldü.

Fransa'nın eski Eğitim Bakanı [[Claude Allègre]], 2004'te Poincaré'nin en yüksek onurlu Fransız vatandaşlarına ayrılmış olan Paris'teki [[Panthéon|Panthéon'da]] yeniden gömülmesini önerdi.<ref>[https://web.archive.org/web/20041127160356/http://www.lexpress.fr/idees/tribunes/dossier/allegre/dossier.asp?ida=430274 Lorentz, Poincaré et Einstein]</ref>

== Çalışmaları ==

=== Özet ===
Poincaré, [[gök mekaniği]], [[akışkanlar mekaniği]], [[optik]], [[elektrik]], [[telgraf]], [[kılcallık]], [[Esneklik|elastikiyet]], [[termodinamik]], [[potansiyel teorisi|potansiyel teori]], [[Kuantum mekaniği|kuantum teorisi]], [[görelilik teorisi]] ve [[fiziksel kozmoloji]] gibi saf ve uygulamalı matematiğin farklı alanlarına birçok katkı yaptı.

Aynı zamanda matematik ve fiziğin popülerleştiricisiydi ve sıradan halk için birkaç kitap yazdı.

Katkıda bulunduğu belirli konular arasında şunlar yer almaktadır:

* [[Cebirsel topoloji]]
* [[Birkaç karmaşık değişken|Birkaç karmaşık değişkenin analitik fonksiyonları teorisi]]
* [[değişmeli çeşit|Değişmeli fonksiyonlar teorisi]]
* [[Cebirsel geometri]]
* [[Poincaré hipotezi|Poincare varsayımı]], 2003 yılında [[Grigori Perelman]] tarafından kanıtlanmıştır.
* [[Poincaré yinelenme teoremi|Poincare yineleme teoremi]]
* [[Hiperbolik geometri]]
* [[Sayılar teorisi|Sayı teorisi]]
* [[Üç cisim sorunu|Üç cisim problemi]]
* [[Diyofantus denklemi|Diofant denklemleri teorisi]]
* [[Elektromanyetizma]]
* [[Özel görelilik|Özel görelilik kuramı]]
* [[Temel grup]]
* [[Diferansiyel denklem|Diferansiyel denklemler]] alanında Poincare, örneğin [[Poincare homoloji küresi|Poincare küresi]] ve [[Poincare haritası]] gibi, diferansiyel denklemlerin nitel teorisi için kritik olan birçok sonuç vermiştir.
* [[wikiquote:Henri Poincaré|''Hataların Normal Yasasında (Normal Law of Errors'']]) "herkesin inancı" üzerine Poincaré (bu "yasanın" açıklaması için [[Normal dağılım|normal dağılıma]] bakın)
* [[Kuantum mekaniği|Kuantum mekaniğini]] destekleyen yeni bir matematiksel argüman sağlayan etkili bir makale yayınladı.<ref name="McCormmach">{{Kaynak|başlık=Henri Poincaré and the Quantum Theory|tarih=Spring 1967|ansiklopedi=Isis|sayı=1|sayfalar=37–55|cilt=58|doi=10.1086/350182}}</ref> <ref name="Irons">{{Kaynak|başlık=Poincaré's 1911–12 proof of quantum discontinuity interpreted as applying to atoms|tarih=August 2001|ansiklopedi=American Journal of Physics|sayı=8|sayfalar=879–884|cilt=69|doi=10.1119/1.1356056}}</ref>

=== Üç cisim problemi ===
[[Güneş Sistemi|Güneş sisteminde]] yörüngede dönen ikiden fazla cismin hareketine genel bir çözüm bulma problemi, [[Isaac Newton|Newton'un]] zamanından beri matematikçilerin gözünden kaçmıştı. Bu, başlangıçta üç cisim problemi ve daha sonra ''n''<nowiki/>'nin ikiden fazla yörüngedeki cisimlerin herhangi bir sayısı olduğu [[N-cisim problemi|''n''-cisim problemi]] olarak biliniyordu. ''n''-cisim çözümü, 19. yüzyılın sonunda çok önemli ve zorlu kabul edildi. Nitekim 1887'de 60. yaş günü şerefine [[Gösta Mittag-Leffler|Gösta Mittag-Leffler'in]] tavsiyesiyle İsveç Kralı [[II. Oscar]], soruna çözüm bulabilen herkese bir ödül verdi.<blockquote>[[Newton'un evrensel kütleçekim yasası|Newton yasasına]] göre her birini çeken keyfi olarak çok sayıda kütle noktasından oluşan bir sistem verildiğinde, hiçbir iki noktanın asla çarpışmadığı varsayımı altında, zamanın bilinen bir fonksiyonu olan bir değişkende her noktanın koordinatlarının bir dizi olarak bir temsilini bulmaya çalışın. ve tüm değerleri için seri [[düzgün yakınsama|düzgün yakınsaktır]].</blockquote>Problemin çözülememesi durumunda, klasik mekaniğe herhangi bir başka önemli katkının ödüle değer olduğu düşünülürdü. Asıl problem çözmemiş olsa da ödül sonunda Poincaré'ye verildi. Hakemlerden biri, seçkin [[Karl Weierstrass]], ''"Bu çalışmanın, önerilen problemin tam çözümünü sağladığı düşünülemez, ancak yine de, yayınlanması göksel mekanik tarihte yeni bir çağı başlatacak kadar önemlidir."'' (Katkısının ilk versiyonu ciddi bir hata bile içeriyordu; ayrıntılar için Diacu'nun makalesine<ref name="diacu">{{Kaynak|başlık=The solution of the ''n''-body Problem|ansiklopedi=The Mathematical Intelligencer|sayı=3|sayfalar=66–70|yıl=1996|cilt=18|doi=10.1007/BF03024313}}</ref> ve [[Haziran Höyük-Yeşil|Barrow-Green'in]] <ref>{{Kitap kaynağı|başlık=Poincaré and the three body problem|yer=Providence, RI|yayıncı=[[American Mathematical Society]]|seri=History of Mathematics|başlık-bağı=Poincaré and the Three-Body Problem|yıl=1997|cilt=11|isbn=978-0821803677|oclc=34357985}}</ref> kitabına bakın). Sonunda basılan versiyon<ref>{{Kitap kaynağı|başlık=The three-body problem and the equations of dynamics: Poincaré's foundational work on dynamical systems theory|yer=Cham, Switzerland|yayıncı=Springer International Publishing|yıl=2017|diğerleri=Popp, Bruce D. (Translator)|isbn=9783319528984|oclc=987302273}}</ref>, [[Kaos teorisi|kaos teorisine]] yol açan birçok önemli fikri içeriyordu. Başlangıçta belirtildiği gibi problem nihayet 1912'de [[Karl F.Sundman|Karl F. Sundman]] tarafından ''n = 3'' için çözüldü ve 1990'larda [[Qiudong Wang]] tarafından ''n > 3'' cisim durumuna genelleştirildi.

=== Görelilik üzerine çalışma ===
[[Dosya:Curie_and_Poincare_1911_Solvay.jpg|sağ|küçükresim| [[Marie Curie]] ve Poincare, 1911 [[Solvay Konferansı|Solvay Konferansı'nda]] konuşuyor]]

==== Yerel zaman ====
Poincaré'nin Bureau des Longitudes'deki uluslararası zaman dilimleri oluşturma konusundaki çalışması, onu, mutlak uzaya (veya "[[esîr|ışıklı eter]]") göre farklı hızlarda hareket eden Dünya'da hareketsiz olan saatlerin nasıl senkronize edilebileceğini düşünmeye yöneltti. Aynı zamanda, Hollandalı teorisyen [[Hendrik Lorentz]], Maxwell'in teorisini, yüklü parçacıkların ("elektronlar" veya "iyonlar") hareketi ve bunların radyasyonla etkileşimi teorisine dönüştürüyordu. 1895'te Lorentz, "yerel saat" adı verilen (fiziksel yorumu olmayan) yardımcı bir niceliği tanıtmıştı. <math>t^\prime = t-v x/c^2 \,</math><ref>{{Kaynak|url=https://books.google.com/books?id=amLqckyrvUwC|başlık=A broader view of relativity: general implications of Lorentz and Poincaré invariance|sayfa=37|yayıncı=World Scientific|yıl=2006|cilt=10|isbn=978-981-256-651-5}}, [https://books.google.com/books?id=amLqckyrvUwC&pg=PA37 Section A5a, p 37]</ref> ve etere göre hareketi algılamak için optik ve elektrik deneylerinin başarısızlığını açıklamak amacıyla [[uzunluk daralması]] hipotezini tanıttı (bkz. [[Michelson-Morley deneyi]]).<ref>{{Kaynak|başlık=Versuch einer theorie der electrischen und optischen erscheinungen in bewegten Kõrpern|yer=Leiden|yayıncı=E.J. Brill|başlık-bağı=s:de:Versuch einer Theorie der electrischen und optischen Erscheinungen in bewegten Körpern|yıl=1895}}</ref> Poincaré, Lorentz'in teorisinin sürekli bir yorumcusu (ve bazen dostça bir eleştirmeni) idi. Poincare, bir filozof olarak "daha derin anlam (deeper meaning)" ile ilgilendi. Böylece Lorentz'in teorisini yorumladı ve bunu yaparken şimdi özel görelilik ile ilişkilendirilen pek çok içgörü buldu. [[wikisource:The Measure of Time|Poincare, The Measure of Time'da]] (1898) şöyle demiştir: "Bütün bu olumlamaların kendi başlarına hiçbir anlamı olmadığını anlamak için biraz düşünmek yeterlidir. Sadece bir geleneğin sonucu olarak bir tane alabilirler." Ayrıca bilim insanlarının, fiziksel teorilere en basit biçimi vermek için bir [[Aksiyom|varsayım]] olarak ışık hızının sabitliğini belirlemeleri gerektiğini savundu.<ref>{{Kaynak|başlık=The Measure of Time|ansiklopedi=Revue de Métaphysique et de Morale|sayfalar=1–13|başlık-bağı=s:The Measure of Time|yıl=1898|cilt=6}}</ref> Bu varsayımlara dayanarak 1900'de Lorentz'in yerel zamanın "harika icadı"nı tartıştı ve hareket halindeki saatlerin, hareketli bir çerçevede her iki yönde aynı hızda hareket ettiği varsayılan ışık sinyallerinin değiş tokuşuyla senkronize edildiğinde ortaya çıktığını belirtti.<ref name="action">{{Kaynak|başlık=La théorie de Lorentz et le principe de réaction|ansiklopedi=Archives Néerlandaises des Sciences Exactes et Naturelles|sayfalar=252–278|başlık-bağı=s:fr:La théorie de Lorentz et le principe de réaction|yıl=1900|cilt=5}}. See also the [http://www.physicsinsights.org/poincare-1900.pdf English translation]</ref>

==== Görelilik ilkesi ve Lorentz dönüşümleri ====
 {{Further|Lorentz dönüşümlerinin tarihçesi - Poincaré (1881)|Lorentz dönüşümlerinin tarihçesi#Poincare3|label1=Lorentz dönüşümlerinin tarihçesi#Poincare|label2=Lorentz dönüşümlerinin tarihçesi - Poincaré (1905)}}1881'de Poincaré [[Hiperbolik geometri|hiperbolik geometriyi]] [[hiperboloid modeli|hiperboloid model]] açısından tanımladı ve [[Uzayzaman|Lorentz aralığını]] değişmez bırakan dönüşümleri formüle etti. <math>x^2+y^2-z^2=-1</math>, bu da onları 2+1 boyutlarındaki Lorentz dönüşümlerine matematiksel olarak eşdeğer kılar.<ref>{{Cite journal|url=http://henripoincarepapers.univ-nantes.fr/chp/hp-pdf/hp1881af.pdf|title=Sur les applications de la géométrie non-euclidienne à la théorie des formes quadratiques|pages=132–138|journal=Association Française Pour l'Avancement des Sciences|year=1881|volume=10|author=Poincaré, H.}}{{Dead link|date=June 2020|bot=InternetArchiveBot|fix-attempted=yes}}</ref> <ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Hyperbolic geometry on a hyperboloid|yazarlar=Reynolds, W. F.|sayı=5|sayfalar=442–455|çalışma=The American Mathematical Monthly|yıl=1993|cilt=100|doi=10.1080/00029890.1993.11990430}}</ref> Ek olarak, Poincaré'nin hiperbolik geometrinin diğer modelleri ([[Poincare disk modeli|Poincaré disk modeli]], [[Poincare yarı-düzlem modeli|Poincaré yarı-düzlem modeli]]) ve [[Klein-Beltrami modeli|Beltrami-Klein modeli]] göreli hız uzayıyla ilişkilendirilebilir (bkz. [[Jirovektör uzay|Gyrovector uzayı]]).

1892'de Poincare, [[polarizasyon]] da dahil olmak üzere bir [[Işık|ışığın]] [[Matematiksel teori|matematiksel teorisini]] geliştirdi. Polarize durumları temsil eden bir küre üzerinde hareket eden polarizörlerin ve yavaşlatıcıların eylemi hakkındaki vizyonuna [[Polarizasyon|Poincare küresi]] denir.<ref>{{Kitap kaynağı|başlık=Théorie mathématique de la lumière II|kısım=Chapitre XII: Polarisation rotatoire|kısım-url=https://archive.org/details/thoriemathma00poin|yer=Paris|yayıncı=Georges Carré|yıl=1892}}</ref> Poincare küresinin, Lorentz dönüşümlerinin ve hız eklemelerinin geometrik bir temsili olarak kullanılabileceği, temel bir Lorentz simetrisine sahip olduğu gösterildi.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Lorentz Transformation, Poincaré Vectors and Poincaré Sphere in Various Branches of Physics|yazarlar=Tudor, T.|sayı=3|sayfalar=52|çalışma=Symmetry|yıl=2018|cilt=10|doi=10.3390/sym10030052}}</ref>

1900'de<ref name="action">{{Kaynak|başlık=La théorie de Lorentz et le principe de réaction|ansiklopedi=Archives Néerlandaises des Sciences Exactes et Naturelles|sayfalar=252–278|başlık-bağı=s:fr:La théorie de Lorentz et le principe de réaction|yıl=1900|cilt=5}}. See also the [http://www.physicsinsights.org/poincare-1900.pdf English translation]</ref><ref>{{Kaynak|url=http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k17075r/f1167.table|başlık=Les relations entre la physique expérimentale et la physique mathématique|ansiklopedi=Revue Générale des Sciences Pures et Appliquées|sayfalar=1163–1175|yıl=1900|cilt=11}}. Reprinted in "Science and Hypothesis", Ch. 9–10.</ref> iki makalede "göreceli hareket ilkesini" tartıştı ve 1904'te ona [[görelilik ilkesi]] adını verdi; buna göre hiçbir fiziksel deney, düzgün bir hareket durumu ile bir dinlenme durumu arasında ayrım yapamaz.<ref name="louis">{{Kaynak|başlık=The Foundations of Science (The Value of Science)|bölüm=[[s:The Principles of Mathematical Physics|The Principles of Mathematical Physics]]|sayfalar=297–320|yer=New York|yayıncı=Science Press|yıl=1913}} available in [https://books.google.com/books/about/The_Foundations_of_Science.html?id=mBvNabP35zoC&pg=PA297 online chapter from 1913 book]</ref> 1905'te Poincare, Lorentz'e, Lorentz'in 1904 tarihli ve Poincaré'nin "son derece önemli bir makale" olarak tanımladığı makalesi hakkında yazdı. Bu mektupta Lorentz'in dönüşümünü Maxwell'in yük dolu uzay için olan denklemlerinden birine uyguladığında yaptığı bir hataya işaret etti ve ayrıca Lorentz tarafından verilen zaman genleşmesi faktörünü sorguladı.<ref name="univ-nantes">
{{Kaynak|başlık=La correspondance entre Henri Poincaré et les physiciens, chimistes, et ingénieurs|kısım-url=http://henripoincarepapers.univ-nantes.fr/chp/text/lorentz3.html|katkı=38.3, Poincaré to H. A. Lorentz, May 1905|editörler=Walter, S. A.|sayfalar=255–257|yer=Basel|yayıncı=Birkhäuser|yıl=2007}}</ref> Lorentz'e yazdığı ikinci bir mektupta Poincaré, Lorentz'in zaman genişletme faktörünün gerçekten de neden doğru olduğunu kendi nedeniyle açıkladı - Lorentz dönüşümünü bir grup haline getirmek gerekliydi - ve şimdi göreli hız-toplama yasası olarak bilinen şeyi verdi.<ref name="univ-nantes2">{{Kaynak|başlık=La correspondance entre Henri Poincaré et les physiciens, chimistes, et ingénieurs|kısım-url=http://henripoincarepapers.univ-nantes.fr/chp/text/lorentz4.html|katkı=38.4, Poincaré to H. A. Lorentz, May 1905|editörler=Walter, S. A.|sayfalar=257–258|yer=Basel|yayıncı=Birkhäuser|yıl=2007}}</ref> Poincaré daha sonra 5 Haziran 1905'te Paris'teki Bilimler Akademisi toplantısında bu konuların ele alındığı bir bildiri sundu. Bunun yayınlanan versiyonunda şunları yazdı:<ref name="1905 paper">[http://www.academie-sciences.fr/pdf/dossiers/Poincare/Poincare_pdf/Poincare_CR1905.pdf] (PDF) Membres de l'Académie des sciences depuis sa création : Henri Poincare. Sur la dynamique de l' electron. Note de H. Poincaré. C.R. T.140 (1905) 1504–1508.</ref><blockquote>Lorentz tarafından ortaya konan temel nokta, elektromanyetik alan denklemlerinin şu biçimin belirli bir dönüşümüyle (ki buna Lorentz adını vereceğim) değişmediğidir:

:: <math>x^\prime = k\ell\left(x + \varepsilon t\right)\!,\;t^\prime = k\ell\left(t + \varepsilon x\right)\!,\;y^\prime = \ell y,\;z^\prime = \ell z,\;k = 1/\sqrt{1-\varepsilon^2}.</math>
</blockquote>ve dönüşümlerin bir grup oluşturması için <math>\ell\left(\varepsilon\right)</math> keyfi fonksiyonunun tüm <math>\varepsilon</math> (Lorentz <math>\ell = 1</math>'i farklı bir argümanla ayarlamıştı) değerleri için tekil olması gerektiğini gösterdi. 1906'da yayınlanan makalenin genişletilmiş bir versiyonunda Poincare, <math>x^2+ y^2+ z^2- c^2t^2</math> kombinasyonunun [[değişmez]] olduğuna işaret etti. Bir Lorentz dönüşümünün <math>ct\sqrt{-1}</math>'i dördüncü sanal koordinat olarak tanıtarak yalnızca dört boyutlu uzayda orijin etrafında bir dönüşüm olduğunu kaydetti ve [[dört vektör|dört vektörün]] erken bir biçimini kullandı.<ref name="long">{{Kaynak|url=https://zenodo.org/record/1428444|başlık=Sur la dynamique de l'électron (On the Dynamics of the Electron)|ansiklopedi=Rendiconti del Circolo Matematico Rendiconti del Circolo di Palermo|sayfalar=129–176|yıl=1906|cilt=21|doi=10.1007/BF03013466}} (Wikisource translation)</ref> Poincaré, 1907'de yeni mekaniğinin dört boyutlu yeniden formüle edilmesine ilgi eksikliğini dile getirdi, çünkü onun görüşüne göre, fiziğin dört boyutlu geometri diline çevrilmesi, sınırlı fayda için çok fazla çaba gerektirecekti.<ref>Walter (2007), Secondary sources on relativity</ref> Bu düşüncenin sonuçlarını 1907'de çözen [[Hermann Minkowski]] oldu.{{Kaynak belirt|tarih=zzzz}}

==== Kütle-enerji ilişkisi ====
Daha önce [[Kütle-enerji eşdeğerliği|diğerleri]] gibi, Poincaré (1900) [[kütle]] ve [[Işınım enerjisi|elektromanyetik enerji]] arasında bir ilişki keşfetti. [[Newton'un hareket yasaları|Etki/tepki ilkesi]] ile [[Lorentz eter teorisi]] arasındaki çatışmayı incelerken, elektromanyetik alanlar dahil edildiğinde [[Kütle merkezi|ağırlık merkezinin]] hala düzgün bir hızla hareket edip etmediğini belirlemeye çalıştı.<ref name="action">{{Kaynak|başlık=La théorie de Lorentz et le principe de réaction|ansiklopedi=Archives Néerlandaises des Sciences Exactes et Naturelles|sayfalar=252–278|başlık-bağı=s:fr:La théorie de Lorentz et le principe de réaction|yıl=1900|cilt=5}}. See also the [http://www.physicsinsights.org/poincare-1900.pdf English translation]</ref> Etki/tepki ilkesinin yalnızca madde için geçerli olmadığını, elektromanyetik alanın kendi momentumuna sahip olduğunu fark etti. Poincaré, bir elektromanyetik dalganın elektromanyetik alan enerjisinin, kütle yoğunluğu ''E''/''c''<sup>2</sup> olan hayali bir [[Akışkan|sıvı]] ("''fluide fictif" ,"akışkan kurgusu"'') gibi davrandığı sonucuna varmıştır. Eğer [[kütle çerçevesinin merkezi]] hem maddenin kütlesi hem de hayali akışkanın kütlesi tarafından tanımlanıyorsa ve hayali akışkan yok edilemezse -[[Termodinamiğin birinci kanunu|ne yaratılır ne de yok edilir]]- o zaman kütle merkezi çerçevesinin hareketi tek tip (uniform) kalır. Ancak elektromanyetik enerji, diğer enerji biçimlerine dönüştürülebilir. Böylece Poincaré, uzayın her noktasında elektromanyetik enerjinin dönüştürülebildiği ve aynı zamanda enerjiyle orantılı bir kütle taşıyan elektrik enerjisi olmayan bir akışkanın var olduğunu varsaymıştır. Bu şekilde kütle merkezinin hareketi düzgün kalır. Poincaré, bu varsayımlara fazla şaşırmamak gerektiğini çünkü bunların yalnızca matematiksel kurgular olduğunu söyledi.

Bununla birlikte, Poincaré'nin kararı, çerçeveleri değiştirirken bir [[Paradoks|paradoksa]] yol açtı: Bir Hertz osilatörü belirli bir yönde ışıma yapıyorsa, hayali akışkanın ataletinden dolayı bir [[Geri Tepme|geri tepmeye]] maruz kalacaktır. Poincare, hareketli kaynağın çerçevesine bir [[Lorentz dönüşümü|Lorentz yükseltmesi]] ''(v''/''c'' dereceye) gerçekleştirdi. Enerji korunumunun her iki çerçevede de geçerli olduğunu, ancak [[Momentumun korunumu yasası|momentumun korunumu yasasının]] ihlal edildiğini kaydetti. Bu, onun nefret ettiği bir kavram olan [[Devridaim makinesi|sürekli harekete]] izin verecekti. Doğa yasaları, [[Konuşlanma sistemi|referans çerçevelerinde]] farklı olmak zorunda kalacaktı ve görelilik ilkesi geçerli olmayacaktı. Bu nedenle, bu durumda da [[eter]]<nowiki/>de başka bir dengeleyici mekanizmanın olması gerektiğini savundu.

Poincare, kendisi St. Louis dersinde (1904) bu konuya geri döndü.<ref name="louis">{{Kaynak|başlık=The Foundations of Science (The Value of Science)|bölüm=[[s:The Principles of Mathematical Physics|The Principles of Mathematical Physics]]|sayfalar=297–320|yer=New York|yayıncı=Science Press|yıl=1913}} available in [https://books.google.com/books/about/The_Foundations_of_Science.html?id=mBvNabP35zoC&pg=PA297 online chapter from 1913 book]</ref> Bu kez (ve daha sonra 1908'de) <ref>Miller 1981, Secondary sources on relativity</ref> ve yukarıda bahsedilen problemleri telafi etmek için eter çözümünü eleştirdi:
{{Alıntı|Cihaz sanki bir top ve yansıtılan enerji bir topmuş gibi geri tepecek ve bu, mevcut mermimizin kütlesi olmadığı için Newton ilkesiyle çelişiyor; madde değil, enerjidir. [..] Osilatörü alıcıdan ayıran ve bozukluğun birinden diğerine geçerken geçmek zorunda olduğu uzayın boş olmadığını, sadece eterle değil, havayla, hatta bir miktar ince, ancak ölçülebilir akışkan ile gezegenler arası uzay; Bu maddenin, enerji kendisine ulaştığı anda alıcının yaptığı gibi şoku aldığını ve rahatsızlık onu terk ettiğinde geri teptiğini mi? Bu, Newton'un ilkesini kurtarırdı, ama bu doğru değil. Yayılması sırasında enerji her zaman bir maddi alt tabakaya bağlı kalsaydı, bu madde ışığı da beraberinde taşırdı ve Fizeau, en azından hava için, böyle bir şeyin olmadığını gösterdi. Michelson ve Morley o zamandan beri bunu doğruladı. Özgün maddenin hareketlerinin eterinkilerle tam olarak dengelendiğini de varsayabiliriz; ama bu bizi bir an önce yapılanlarla aynı düşüncelere götürecektir. İlke, bu şekilde yorumlanırsa, her şeyi açıklayabilir, çünkü görünür hareketler ne olursa olsun, onları telafi etmek için varsayımsal hareketler hayal edebiliriz. Ama herhangi bir şeyi açıklayabiliyorsa, hiçbir şeyi önceden bildirmemize izin vermeyecektir; her şeyi önceden açıkladığı için çeşitli olası hipotezler arasında seçim yapmamıza izin vermeyecektir. Bu nedenle işe yaramaz hale gelir.}}
Ayrıca açıklanamayan diğer iki etkiyi de tartıştı: (1) Lorentz'in değişken kütlesi <math>\gamma m</math>, Abraham'ın değişken kütle teorisi ve [[Walter Kaufmann (fizikçi)|Kaufmann'ın]] hızlı hareket eden elektronların kütlesi üzerindeki deneyleri tarafından ima edilen kütlenin korunmama hali ve (2) [[Marie Curie|Marie Curie'nin]] radyum deneylerinde enerjinin korunmama hali.

Poincare paradoksunu, eter içinde herhangi bir dengeleme mekanizması kullanmadan çözen<ref name="darrigol">Darrigol 2005, Secondary sources on relativity</ref>, [[Albert Einstein|Albert Einstein'ın]] [[Kütle-enerji eşdeğerliği|kütle-enerji denkliği]] (1905) kavramıydı; radyasyon veya ısı olarak enerji kaybeden bir cismin kütlesi ''m''&nbsp;=&nbsp;''E''/''c''<sup>2</sup> miktarında bir kütle kaybediyordu.<ref>{{Kaynak|başlık=Ist die Trägheit eines Körpers von dessen Energieinhalt abhängig?|ansiklopedi=Annalen der Physik|sayı=13|sayfalar=639–643|yıl=1905b|cilt=18|doi=10.1002/andp.19053231314}}. See also [http://www.fourmilab.ch/etexts/einstein/specrel/www English translation].</ref> Hertz osilatörü emisyon sürecinde kütle kaybeder ve momentum herhangi bir çerçevede korunur. Bununla birlikte, Poincaré'nin Ağırlık Merkezi probleminin çözümü ile ilgili olarak, Einstein, Poincare'nin formülasyonunun ve 1906'dan itibaren kendisininkinin matematiksel olarak eşdeğer olduğunu kaydetti.<ref>{{Kaynak|url=http://www.physik.uni-augsburg.de/annalen/history/papers/1906_20_627-633.pdf|başlık=Das Prinzip von der Erhaltung der Schwerpunktsbewegung und die Trägheit der Energie|arşivtarihi=18 March 2006|arşivurl=https://web.archive.org/web/20060318060830/http://www.physik.uni-augsburg.de/annalen/history/papers/1906_20_627-633.pdf|ansiklopedi=Annalen der Physik|sayı=8|sayfalar=627–633|yıl=1906|cilt=20|doi=10.1002/andp.19063250814}}</ref>

==== Yer çekimi dalgaları ====
1905'te Poincaré ilk olarak bir cisimden çıkan ve ışık hızında yayılan [[Kütleçekimsel dalga|kütleçekimsel dalgaları]] (''ondes gravifiques)'' önerdi. Bu konuda aşağıdakileri yazdı:
{{Alıntı|Bu hipotezi daha yakından incelemek ve özellikle yer çekimi yasalarını değiştirmemizi hangi yollarla gerektireceğini sormak önemli hale geldi. Bunu belirlemeye çalıştım; ilk başta yer çekimi yayılımının anlık olmadığını, ışık hızıyla gerçekleştiğini varsaymaya yönlendirildim.<ref>"''Il importait d'examiner cette hypothèse de plus près et en particulier de rechercher quelles modifications elle nous obligerait à apporter aux lois de la gravitation. C'est ce que j'ai cherché à déterminer; j'ai été d'abord conduit à supposer que la propagation de la gravitation n'est pas instantanée, mais se fait avec la vitesse de la lumière.''"</ref><ref name="1905 paper" />}}

==== Poincare ve Einstein ====
Einstein'ın görelilik üzerine ilk makalesi, Poincaré'nin kısa makalesinden üç ay sonra,<ref name="1905 paper">[http://www.academie-sciences.fr/pdf/dossiers/Poincare/Poincare_pdf/Poincare_CR1905.pdf] (PDF) Membres de l'Académie des sciences depuis sa création : Henri Poincare. Sur la dynamique de l' electron. Note de H. Poincaré. C.R. T.140 (1905) 1504–1508.</ref> ancak Poincaré'nin uzun versiyonundan önce yayınlandı.<ref name="long">{{Kaynak|url=https://zenodo.org/record/1428444|başlık=Sur la dynamique de l'électron (On the Dynamics of the Electron)|ansiklopedi=Rendiconti del Circolo Matematico Rendiconti del Circolo di Palermo|sayfalar=129–176|yıl=1906|cilt=21|doi=10.1007/BF03013466}} (Wikisource translation)</ref> Einstein, Lorentz dönüşümlerini türetmek için görelilik ilkesine dayandı ve Poincaré'nin (1900) tarif ettiğine benzer bir saat senkronizasyonu prosedürü ([[Einstein senkronizasyonu]]) kullandı, ancak Einstein'ın makalesi, hiçbir referans içermemesi bakımından dikkat çekiciydi. Poincare, Einstein'ın [[özel görelilik]] üzerine çalışmasını hiçbir zaman kabul etmedi. Ancak Einstein, 3 Mayıs 1919'da [[Hans Vaihinger|Hans Vaihinger'e]] yazdığı bir mektupta Poincaré'nin bakış açısına dolaylı olarak sempati duyduğunu ifade etti.<ref>{{Kitap kaynağı|url=http://einsteinpapers.press.princeton.edu/vol9-trans/52|başlık=The Berlin Years: Correspondence, January 1919-April 1920 (English translation supplement)|sayfa=30|yayıncı=Princeton U.P.|seri=The Collected Papers of Albert Einstein|cilt=9}} See also this letter, with commentary, in {{Akademik dergi kaynağı|başlık=Einstein über "wahre Kultur" und die Stellung der Geometrie im Wissenschaftssystem: Ein Brief Albert Einsteins an Hans Vaihinger vom Jahre 1919|yazarlar=Sass|tarih=1979|sayı=2|dil=de|sayfalar=316–319|çalışma=[[Zeitschrift für allgemeine Wissenschaftstheorie]]|cilt=10|doi=10.1007/bf01802352}}</ref> Einstein, Poincaré'nin ölümünden sonra 1921'de "''Geometri und Erfahrung'' ("Geometri ve Deneyim", "Geometry and Experience)" başlıklı bir konferans metninde, özel görelilik ile bağlantılı olarak değil ancak [[Öklit dışı geometri|Öklidyen olmayan geometri]] ile bağlantılı olarak kabul etti. Ölümünden birkaç yıl önce Einstein, Poincaré'i göreliliğin öncülerinden biri olarak yorumladı ve "Lorentz, kendisinden sonra adlandırılan dönüşümün Maxwell denklemlerinin analizi için gerekli olduğunu zaten kabul etmişti ve Poincare bu öngörüyü daha da derinleştirdi. . . <ref>Darrigol 2004, Secondary sources on relativity</ref>

==== Poincare ve görelilik üzerine değerlendirmeler ====
 {{Further|Özel göreliliğin tarihi|Görelilik önceliği anlaşmazlığı}}Poincaré'nin özel göreliliğin geliştirilmesindeki çalışması iyi bilinmektedir,<ref name="darrigol">Darrigol 2005, Secondary sources on relativity</ref> çoğu tarihçi Einstein'ın çalışmasıyla birçok benzerliğe rağmen, ikisinin çok farklı araştırma gündemlerine ve çalışma yorumlarına sahip olduğunu vurgulamaktadır.<ref>Galison 2003 and Kragh 1999, Secondary sources on relativity</ref> Poincare, yerel zamanın benzer bir fiziksel yorumunu geliştirdi ve sinyal hızıyla olan bağlantıyı fark etti, ancak Einstein'ın aksine, eter kavramını makalelerinde kullanmaya devam etti ve eterde hareketsiz olan saatlerin "gerçek" zamanı gösterdiğini ve hareket eden saatlerin yerel saati gösterdiğini savundu. Böylece Poincare, görelilik ilkesini klasik kavramlara uygun tutmaya çalışırken, Einstein, uzay ve zamanın göreliliğinin yeni fiziksel kavramlarına dayanan matematiksel olarak eşdeğer bir kinematik geliştirdi. <ref>Holton (1988), 196–206</ref> <ref>Hentschel (1990), 3–13{{Tam kaynak belirt|tarih=Eylül 2019}}</ref> <ref>Miller (1981), 216–217</ref> <ref>Darrigol (2005), 15–18</ref> <ref>Katzir (2005), 286–288</ref>

Çoğu tarihçinin görüşü bu olsa da, Poincaré ve Lorentz'in göreliliğin gerçek kaşifleri olduğunu savunan [[E. T. Whittaker]] gibi bir azınlık çok daha ileri gider.<ref>Whittaker 1953, Secondary sources on relativity</ref>

=== Cebir ve sayı teorisi ===
Poincare, [[Grup teorisi|grup teorisini]] fiziğe tanıttı ve [[Lorentz dönüşümü|Lorentz dönüşümleri]] grubunu inceleyen ilk kişi oldu. Ayrık gruplar teorisine ve bunların temsillerine de büyük katkılarda bulundu.
[[Dosya:Mug_and_Torus_morph.gif|sağ|çerçeveli|240x240pik|{{Ortala|Bir kupanın torusa topolojik dönüşümü}}]]

=== Topoloji ===
Konu, [[Felix Klein]] tarafından "Erlangen Programı"nda (1872) gelişigüzel sürekli dönüşümün geometri değişmezleri, bir tür geometri olarak açıkça tanımlanmıştır. "Topoloji" terimi, daha önce kullanılan "Analiz durumu (Analysis situs)" yerine [[Johann Benedict Listing]] tarafından önerildiği gibi tanıtıldı. Bazı önemli kavramlar [[Enrico Betti]] ve [[Bernhard Riemann]] tarafından tanıtıldı. Ancak bu bilimin temeli, herhangi bir boyuttaki bir alan için Poincare tarafından yaratıldı. Bu konudaki ilk makalesi 1894'te yayınlandı.{{Kdn|Stillwell|2010|p=419-435}}

[[Geometri]] alanındaki araştırması, [[homotopi]] ve [[Homoloji (matematik)|homolojinin]] soyut topolojik tanımına yol açtı. Ayrıca ilk olarak [[Betti numaraları|Betti sayıları]] ve [[temel grup]] gibi kombinatoryal topolojinin temel kavramlarını ve değişmezlerini tanıttı. Poincare, ''n''-boyutlu [[çokyüzlü|çokyüzlülerin]] ([[Euler karakteristiği|Euler-Poincaré teoremi]]) kenarlarının, [[Üçgenlenmiş düzensiz ağ|köşelerinin]] ve yüzlerinin sayısıyla ilgili bir formülü kanıtladı ve sezgisel boyut kavramının ilk kesin formülasyonunu verdi.<ref>{{Kaynak|başlık=Poincaré and topology|sayfalar=27–81}}{{Tam kaynak belirt|tarih=Eylül 2019}}</ref>

=== Astronomi ve gök mekaniği ===
[[Dosya:N-body_problem_(3).gif|sol|çerçeveli|182x182pik| {{Ortala|Üç cisim probleminde kaotik hareket (bilgisayar simülasyonu).}}]]
Poincaré, "''Gök Mekaniğinin Yeni Yöntemleri (New Methods of Celestial Mechanics)''" (1892-1899) ve "''Gök Mekaniği Üzerine Dersler (Lectures on Celestial Mechanics)''" (1905-1910) adlı iki klasik monografi yayınladı. Onlarda, araştırmalarının sonuçlarını üç cismin hareketi problemine başarıyla uyguladı ve çözümlerin davranışını (frekans, kararlılık, asimptotik vb.) Küçük parametre yöntemini, sabit noktaları, integral değişmezleri, varyasyon denklemlerini, asimptotik açılımların yakınsamasını tanıttı. Bruns'ın (1887) bir teorisini genelleştiren Poincaré, üç cisim probleminin tümlevlenemez olduğunu gösterdi. Başka bir deyişle, üç cisim probleminin genel çözümü, cisimlerin kesin koordinatları ve hızları aracılığıyla [[Cebir|cebirsel]] ve [[aşkın fonksiyonlar]] açısından ifade edilemez. Bu alandaki çalışması, [[Isaac Newton|Isaac Newton'dan]] bu yana gök mekaniğindeki ilk büyük başarıydı.<ref>J. Stillwell, Mathematics and its history, [https://books.google.com/books?id=V7mxZqjs5yUC&pg=PA254 page 254]</ref>

Bu monograflar, daha sonra matematiksel "[[kaos teorisi]]" (özellikle bkz. [[Poincaré yinelenme teoremi|Poincaré yineleme teoremi]]) ve [[Dinamik sistem|dinamik sistemlerin]] genel teorisinin temeli haline gelen bir Poincare fikrini içerir. Poincare, [[Hidrostatik denge|yer çekimi ile dönen bir akışkanın denge figürleri]] için astronomi üzerine önemli eserler yazdı. [[Bifurkasyon(Çatallanma Teorisi)|Çatallanma noktalarının]] önemli kavramını tanıttı ve halka biçimli ve armut biçimli şekiller de dahil olmak üzere elipsoid olmayanlar gibi denge şekillerinin varlığını ve bunların stabilitesini kanıtladı. Bu keşif için Poincare, Kraliyet Astronomi Derneği'nin Altın Madalyasını aldı (1900).<ref>A. Kozenko, The theory of planetary figures, pages = 25–26{{Tam kaynak belirt|tarih=Eylül 2019}}</ref>

=== Diferansiyel denklemler ve matematiksel fizik ===
Poincaré, [[Diferansiyel denklem|diferansiyel denklemler]] sisteminin tekil noktalarının incelenmesi üzerine doktora tezini savunduktan sonra, "''Diferansiyel denklemlerle tanımlanan eğriler üzerine (On curves defined by differential equations)''" (1881-1882) başlığı altında bir dizi anı yazdı.<ref>French: "Mémoire sur les courbes définies par une équation différentielle"</ref> Bu makalelerde, [[Diferansiyel denklemlerin nitel teorisi|"diferansiyel denklemlerin nitel teorisi]] " adı verilen yeni bir matematik dalı oluşturdu. Poincaré, diferansiyel denklemin bilinen fonksiyonlar cinsinden çözülemese bile, denklemin formundan, çözümlerin özellikleri ve davranışları hakkında çok sayıda bilgi bulunabileceğini gösterdi. Özellikle, Poincaré düzlemdeki integral eğrilerin yörüngelerinin doğasını araştırdı, tekil noktaların ([[Eyer noktası|semer]], [[Odak (geometri)|odak]], [[Merkez (cebir)|merkez]], [[Düğüm (matematik)|düğüm]]) bir sınıflandırmasını verdi, bir [[limit çevrimi]] kavramını ve [[Kontrol akışı#Döngü sistemi çapraz referans tablosu|döngü indeksini]] tanıttı ve bazı özel durumlar dışında limit çevrim sayısı her zaman sonludur. Poincaré ayrıca genel bir integral değişmezler teorisi ve varyasyon denklemlerinin çözümlerini geliştirdi. [[Sonlu fark]] denklemleri için yeni bir yön yarattı -çözümlerin [[Sonuşmaz|asimptotik]] analizi. Tüm bu başarıları [[matematiksel fizik]] ve [[Gök mekaniği|gök mekaniğinin]] pratik problemlerini incelemek için uyguladı ve kullanılan yöntemler topolojik çalışmalarının temeliydi.<ref>{{Kitap kaynağı|başlık=Mathematics of the 19th century|tarih=24 March 1998|sayfalar=162–174, 283|cilt=3|isbn=978-3764358457|editor2-first=A.P.|editor2-last=Yushkevich}}</ref><gallery caption="İntegral eğrilerin tekil noktaları">
Dosya:Phase Portrait Sadle.svg|Semer
Dosya:Phase Portrait Stable Focus.svg|Odak
Dosya:Phase portrait center.svg|Merkez
Dosya:Phase Portrait Stable Node.svg|Düğüm
</gallery>

== Karakteri ==
[[File:Henri_Poincaré_by_H_Manuel.jpg|sağ|küçükresim| H. Poincaré'nin Henri Manuel tarafından çekilmiş fotoğrafik portresi]]
Poincaré'nin çalışma alışkanlıkları, çiçekten çiçeğe uçan bir [[Arı|arıya]] benzetilmiştir. Poincare, [[Zihin|zihninin]] nasıl çalıştığıyla ilgileniyordu; alışkanlıklarını inceledi ve 1908'de [[Paris|Paris'teki]] Genel Psikoloji Enstitüsü'nde gözlemleri hakkında bir konuşma yaptı. [[Düşünce|Düşünme]] tarzını nasıl birkaç keşif yaptığına bağladı.

Matematikçi [[Jean Gaston Darboux|Darboux]]'','' onun ''un intuitif'' (bir [[Sezgi|sezgisel]]) olduğunu iddia etti ve bunun görsel temsillerle çok sık çalıştığı gerçeğiyle kanıtlandığını savundu. Katı olmayı umursamaz ve [[Mantık|mantıktan]] hoşlanmazdı.<ref>{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=4-QLAQAAIAAJ&q=Poincaré+disliked+logic|başlık=Encounter|yayıncı=Martin Secker & Warburg.|yıl=1959|cilt=12}}</ref> (Bu görüşe rağmen, [[Jacques Hadamard]], Poincaré'nin araştırmasının olağanüstü netlik gösterdiğini yazdı<ref>J. Hadamard. L'oeuvre de H. Poincaré. Acta Mathematica, 38 (1921), p. 208</ref> ve Poincaré'nin kendisi, mantığın bir fikir icat etmenin değil, fikirleri yapılandırmanın bir yolu olduğuna ve mantığın fikirleri sınırladığına inandığını yazdı.)

=== Toulouse'un tanımlaması ===
Poincaré'nin zihinsel organizasyonu sadece Poincaré'nin kendisi için değil, aynı zamanda Paris'teki Yüksek Araştırmalar Okulu'nun Psikoloji Laboratuvarı [[psikolog|psikoloğu]] [[Edouard Toulouse|Édouard Toulouse]] için de ilginçti. Toulouse, ''Henri Poincare'' (1910) adlı bir kitap yazdı.<ref>[http://name.umdl.umich.edu/AAS9989.0001.001 Toulouse, Édouard, 1910. ''Henri Poincaré'', E. Flammarion, Paris]</ref> <ref name="google">{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=mpjWPQAACAAJ|başlık=Henri Poincare|erişimtarihi=10 October 2014|tarih=2013|yayıncı=MPublishing|isbn=9781418165062}}</ref> İçinde Poincaré'nin düzenli programını tartıştı:

* Her gün aynı saatlerde kısa süreler içinde çalıştı. Günde dört saat, sabah 10:00 ile öğlen arasında, ardından tekrar 17:00'den itibaren akşam 7'ye kadar matematiksel araştırma yaptı. Akşamın ilerleyen saatlerinde dergilerdeki makaleleri okurdu..
* Normal çalışma alışkanlığı, bir problemi tamamen kafasında çözmek, ardından tamamlanan problemi kağıda geçirmekti.
* [[Çok yönlü]] ve [[Miyopi|miyoptu]].
* Duyduklarını görselleştirme yeteneği özellikle derslere katıldığında faydalı oldu, çünkü görme yeteneği o kadar zayıftı ki öğretim görevlisinin tahtaya ne yazdığını tam olarak göremiyordu.

Bu yetenekler bir dereceye kadar eksiklikleri ile dengelendi:

* Fiziksel olarak sakar ve [[Sanat|sanatsal]] olarak beceriksizdi.
* Her zaman acelesi vardı ve değişiklikler veya düzeltmeler için geri dönmekten hoşlanmazdı.
* [[Human multitasking|Bilinçli olarak başka bir problem üzerinde çalışırken]], [[bilinçaltı|bilinçaltının]] problem üzerinde çalışmaya devam edeceğine inandığı için hiçbir zaman bir problem üzerinde uzun zaman harcamamıştı.

Ayrıca Toulouse, çoğu matematikçinin önceden belirlenmiş ilkelerden çalıştığını, Poincaré'nin ise her seferinde temel ilkelerden yola çıktığını belirtmiştir (O'Connor ve diğerleri, 2002).

Düşünme yöntemi şu şekilde iyi özetlenmiştir:
{{Alıntı|''Habitué à négliger les détails et à ne regarder que les cimes, il passait de l'une à l'autre avec une promptitude surprenante et les faits qu'il découvrait se groupant d'eux-mêmes autour de leur centre étaient instantanément et automatiquement classés dans sa mémoire.'' (Accustomed to neglecting details and to looking only at mountain tops, he went from one peak to another with surprising rapidity, and the facts he discovered, clustering around their center, were instantly and automatically pigeonholed in his memory.)[Ayrıntıları ihmal etmeye ve sadece dağların tepelerine bakmaya alışkın olduğundan, bir zirveden diğerine şaşırtıcı bir hızla gitti ve keşfettiği gerçekler, merkezlerinin etrafında toplanarak, anında ve otomatik olarak hafızasında sınıflandı.]|Belliver (1956)}}

=== Sonlu ötesi sayılara karşı tutumu ===
Poincaré, [[Georg Cantor|Georg Cantor'un]] [[Sınır ötesi sayı|sonlu-ötesi sayılar]] teorisi karşısında dehşete düştü ve bundan matematiğin sonunda tedavi edileceği bir "hastalık" olarak bahsetti.<ref name="daub266">Dauben 1979, p. 266.</ref> Poincare, "Gerçek bir sonsuz yoktur; Cantorcular bunu unuttular ve bu yüzden çelişkiye düştüler" dedi.<ref>{{Kaynak|url=https://books.google.com/books?id=v4tBTBlU05sC&pg=PA190|başlık=From Frege to Gödel: a source book in mathematical logic, 1879–1931|sayfa=190|yayıncı=Harvard University Press|yıl=1967|isbn=978-0-674-32449-7}}, [https://books.google.com/books?id=v4tBTBlU05sC&pg=PA190 p 190]
</ref>

== Başarılar ==
'''Ödüller'''

* İsveç Kralı II. Oscar'ın matematik yarışması (1887)
* [[Hollanda Kraliyet Sanat ve Bilim Akademisi|Hollanda Kraliyet Sanat ve Bilim Akademisi'nin]] yabancı üyesi (1897)<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.dwc.knaw.nl/biografie/pmknaw/?pagetype=authorDetail&aId=PE00002358|başlık=Jules Henri Poincaré (1854–1912)|erişimtarihi=4 August 2015|arşivtarihi=5 September 2015|arşivurl=https://web.archive.org/web/20150905152142/http://www.dwc.knaw.nl/biografie/pmknaw/?pagetype=authorDetail&aId=PE00002358|yayıncı=Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences}}</ref>
* [[Amerikan Felsefe Topluluğu|Amerikan Felsefe Derneği]] (1899)
* [[Kraliyet Astronomi Derneği Altın Madalyası|Londra Kraliyet Astronomi Derneği Altın Madalyası]] (1900)
* 1905 yılında [[Bolyai Ödülü]]
* [[Matteucci Madalyası]] (1905)
* [[Fransız Bilimler Akademisi]] (1906)
* [[Académie française]] (1909)
* [[Bruce Madalyası]] (1911)

'''Onun ardından isimlendirilenler'''

* [[Enstitü Henri Poincare|Institut Henri Poincare]] (Matematik ve teorik fizik merkezi)
* [[Poincare Ödülü]] (Matematiksel Fizik Uluslararası Ödülü)
* [[Annales Henri Poincare]] (Bilim Dergisi)
* Poincare Semineri ("[[Burbafi|Bourbaphy]]" lakaplı)
* Ay'daki [[Poincare (krater)|Poincare]] krateri<ref>{{WGPSN|4775|Poincaré Krateri}}</ref>
* [[Asteroit]] [[2021 Poincare]]<ref>{{JPL|2021|2021 Poincare (1936 MA)}}</ref>
* [[Henri Poincaré'nin adını taşıyan şeylerin listesi]]

Henri Poincaré [[Nobel Fizik Ödülü|Nobel Fizik Ödülü'nü]] almadı, ancak [[Henri Becquerel]] veya komite üyesi [[Gösta Mittag-Leffler]] gibi etkili savunucuları vardı.<ref name="gray-biography">{{Kitap kaynağı|başlık=Henri Poincaré: A Scientific Biography|kısım=The Campaign for Poincaré|tarih=2013|sayfalar=194–196|yayıncı=Princeton University Press}}</ref> <ref>{{Kitap kaynağı|başlık=The Beginnings of the Nobel Institution: The Science Prizes, 1901–1915|tarih=25 November 1987|sayfalar=141–142|yayıncı=Cambridge University Press}}</ref> Adaylık arşivi, Poincaré'nin ölüm yılı olan 1904 ile 1912 arasında toplam 51 adaylık aldığını ortaya koyuyor.<ref name="nomination database">{{Web kaynağı|url=https://www.nobelprize.org/nomination/archive/list.php|başlık=Nomination database|erişimtarihi=24 September 2015|çalışma=Nobelprize.org|yayıncı=Nobel Media AB}}</ref> 1910 Nobel Ödülü için verilen 58 adaylıktan 34'ü Poincaré'e idi.<ref name="nomination database" /> Adaylar arasında Nobel ödüllü [[Hendrik Lorentz]] ve [[Pieter Zeeman]] (her ikisi de 1902), [[Marie Curie]] (1903), [[Albert Michelson]] (1907), [[Gabriel Lippmann]] (1908) ve [[Guglielmo Marconi]] (1909) vardı.<ref name="nomination database" />

Poincaré, [[Ludwig Boltzmann|Boltzmann]] veya [[J. Willard Gibbs|Gibbs]] gibi ünlü [[Teorik fizik|teorik fizikçilerin]] [[Nobel Fizik Ödülü|Nobel Ödülü'nü]] almamış olmaları, Nobel komitesinin teoriden çok deneye önem verdiğini gösteren bir kanıt olarak görülüyor.<ref>{{cite journal|url=https://science.sciencemag.org/content/282/5392/1256|title=Nobel: Always the Winners, Never the Losers|date=13 Kasım 1998|issue=5392|pages=1256–1257|journal=[[Science (dergi)|Science]]|volume=282|doi=10.1126/science.282.5392.1256|last1=Crawford|first1=Elizabeth|bibcode=1998Sci...282.1256C|s2cid=153619456}}</ref> <ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=A Nobel Prize for Poincaré?|yazarlar=Nastasi|tarih=16 May 2013|sayı=1–2|sayfalar=79–82|çalışma=Lettera Matematica|cilt=1|doi=10.1007/s40329-013-0005-1}}</ref> Poincaré'nin durumunda, onu aday gösterenlerden birkaçı, en büyük problemin belirli bir keşif, buluş ya da tekniğe isim vermek olduğuna dikkat çekti.<ref name="gray-biography">{{Kitap kaynağı|başlık=Henri Poincaré: A Scientific Biography|kısım=The Campaign for Poincaré|tarih=2013|sayfalar=194–196|yayıncı=Princeton University Press}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFGray2013">Gray, Jeremy (2013). "The Campaign for Poincaré". ''Henri Poincaré: A Scientific Biography''. Princeton University Press. pp.&nbsp;194–196.</cite></ref>

== Felsefe ==
Poincaré, matematiğin [[Mantık|mantığın]] bir dalı olduğuna inanan [[Bertrand Russell]] ve [[Gottlob Frege|Gottlob Frege'nin]] [[Felsefe|felsefi]] görüşlerine zıttı. Poincare şiddetle karşı çıktı ve [[Sezgi|sezginin]] matematiğin hayatı olduğunu iddia etti. Poincare, ''[[Maddenin sonu|Bilim ve Hipotez]]'' ''(Science and Hypothesis)'' adlı kitabında ilginç bir bakış açısı sunar:
{{Alıntı|Yüzeysel bir gözlemci için bilimsel gerçek şüphenin ötesindedir; bilimin mantığı yanılmazdır ve bilim insanları bazen yanılıyorlarsa, bu sadece onların kuralını yanlış anlamalarındandır.}}
Poincare, [[Aritmetik|aritmetiğin]] [[Analitik-sentetik ayrımı|sentetik]] olduğuna inanıyordu. [[Peano aksiyomları|Peano'nun aksiyomlarının]] [[Tümevarım|tümevarım ilkesiyle]] döngüsel olmayan bir şekilde kanıtlanamayacağını savundu (Murzi, 1998), bu nedenle aritmetiğin ''[[A priori ve a posteriori|a priori]]'' [[Analitik-sentetik ayrımı|sentetik olduğu ve analitik olmadığı]] sonucuna vardı. Poincaré daha sonra matematiğin analitik olmadığı için mantıktan çıkarılamayacağını söylemeye devam etti. Görüşleri [[Immanuel Kant|Immanuel Kant'ın]] görüşlerine benziyordu (Kolak, 2001, Folina 1992). [[Georg Cantor|Cantor]] [[Kümeler teorisi|küme teorisine]] şiddetle karşı çıktı ve [[Tahmin edilemezlik|tahmin edici]] tanımların kullanımına itiraz etti.

Ancak Poincaré, felsefe ve matematiğin tüm dallarında [[Kantçılık|Kantçı]] görüşleri paylaşmadı. Örneğin, geometride Poincaré, [[Öklit dışı geometri|Öklidyen olmayan uzayın]] yapısının analitik olarak bilinebileceğine inanıyordu. Poincare, uzlaşmanın fizikte önemli bir rol oynadığını savundu. Görüşü (ve daha sonra, daha aşırı versiyonları) "[[Geleneksellik|uzlaşımcılık]]" olarak bilinmeye başladı.<ref>Yemima Ben-Menahem, ''Conventionalism: From Poincare to Quine'', Cambridge University Press, 2006, p. 39.</ref> Poincare, [[Newton'un hareket yasaları|Newton'un birinci yasasının]] ampirik olmadığına, [[mekanik]] için geleneksel bir çerçeve varsayımı olduğuna inanıyordu (Gargani, 2012).<ref>{{Kaynak|url=http://www.editions-harmattan.fr/index.asp?navig=catalogue&obj=livre&no=38754|başlık=Poincaré, le hasard et l'étude des systèmes complexes|erişimtarihi=5 June 2015|arşivtarihi=4 March 2016|arşivurl=https://web.archive.org/web/20160304140554/http://www.editions-harmattan.fr/index.asp?navig=catalogue&obj=livre&no=38754|sayfa=124|yayıncı=L'Harmattan|yıl=2012}}</ref> Ayrıca fiziksel [[Uzay (geometri)|uzayın]] geometrisinin geleneksel olduğuna inanıyordu. Fiziksel alanların geometrisinin veya sıcaklık [[Gradyan|gradyanlarının]] değiştirilebildiği örnekleri, ya katı cetveller tarafından ölçülen bir alanı Öklidyen olmayan olarak tanımlayarak ya da cetvellerin [[Değişken (matematik)|değişken]] bir ısı dağılımı ile genişletildiği veya küçültüldüğü bir [[Öklid uzayı]] olarak tanımladı. Ancak Poincaré, Öklidyen olmayan bir fiziksel geometriye geçmek yerine Öklid geometrisini kurtarmak için fiziksel yasaları değiştirmeyi tercih edeceğimiz kadar [[Öklid geometrisi|Öklid geometrisine]] alıştığımızı düşündü.<ref>{{Kaynak|url=https://books.google.com/books?id=2QXqHaVbkgoC&pg=PA50|başlık=Science and Hypothesis|sayfa=50|yayıncı=Cosimo, Inc. Press|yıl=2007|isbn=978-1-60206-505-5}}</ref>

=== Özgür irade ===
Poincaré'nin Paris'teki Société de Psychologie'den önceki ünlü dersleri (''[[Maddenin sonu|Bilim ve Hipotez]] (Science and Hypothesis)'', ''[[Zamanın Ölçümü|Bilimin Değeri]]'' (''The Value of Science)'' ve ''Bilim ve Yöntem (Science and Method)'' olarak yayınlandı) [[Jacques Hadamard]] tarafından [[yaratıcılık]] ve [[İnovasyon|buluşun]] iki zihinsel aşamadan oluştuğu fikrinin kaynağı olarak gösterildi, ilki bir probleme olası çözümlerin rastgele kombinasyonları, ardından bir [[Eleştirel düşünme|eleştirel değerlendirme]].<ref>Hadamard, Jacques. ''An Essay on the Psychology of Invention in the Mathematical Field''. Princeton Univ Press (1945)</ref>

Poincare, çoğunlukla [[Determinizm|deterministik]] bir [[Evren|evrenden]] söz etmesine rağmen, [[bilinçaltı|bilinçaltında]] yeni olasılıklar meydana getirmenin [[Rastgelelik|şans]] içerdiğini söyledi.<blockquote>Uzun bir bilinçsiz çalışma döneminden sonra bir nevi ani aydınlanmayla zihne kendini sunan kombinasyonların genellikle faydalı ve verimli kombinasyonlar olduğu kesindir... ego, ama sadece ilginç olanlar bilinç alanına girerler. . . Yalnızca birkaçı uyumlu ve dolayısıyla aynı anda hem yararlı hem de güzeldir ve sözünü ettiğim geometrikçinin özel duyarlılığını etkilemeye muktedir olacaklardır; Bu, bir kez uyandığında dikkatimizi onlara yöneltecek ve böylece onlara bilinçlenme fırsatı verecektir. . . Bilinçaltı egoda ise tam tersine, disiplinin yokluğuna ve tesadüften doğan düzensizliğe bu isim verilebilirse, özgürlük diyeceğim şey hüküm sürer.<ref>{{Kitap kaynağı|başlık=Science and Method|kısım=3: Mathematical Creation|kısım-url=https://ebooks.adelaide.edu.au/p/poincare/henri/science-and-method/book1.3.html|tarih=1914}}</ref></blockquote>Poincaré'nin iki aşaması—seçimin takip ettiği rastgele kombinasyonlar— [[Daniel Dennett|Daniel Dennett'in]] iki aşamalı [[özgür irade]] modelinin temeli oldu.<ref>Dennett, Daniel C. 1978. Brainstorms: Philosophical Essays on Mind and Psychology. The MIT Press, p.293</ref>

== Bibliyografya ==

=== Poincaré'nin İngilizce çeviri yazıları ===
[[Bilim felsefesi]] üzerine popüler yazılar:

* {{Kaynak|url=https://archive.org/details/foundationsscie01poingoog|başlık=The Foundations of Science|yer=New York|yayıncı=Science Press|yıl=1902–1908}}; reprinted in 1921; This book includes the English translations of Science and Hypothesis (1902), The Value of Science (1905), Science and Method (1908).
* 1904. ''Science and Hypothesis,'' The Walter Scott Publishing Co.
* 1913. "The New Mechanics," The Monist, Vol. XXIII.
* 1913. "The Relativity of Space," The Monist, Vol. XXIII.
* 1913. {{Kaynak|url=https://archive.org/details/mathematicsandsc001861mbp|başlık=Last Essays.|yer=New York|yayıncı=Dover reprint, 1963}}<cite class="citation cs2">[[iarchive:mathematicsandsc001861mbp|''Last Essays.'']], New York: Dover reprint, 1963</cite>
* 1956. ''Chance.'' In James R. Newman, ed., The World of Mathematics (4 Vols).
* 1958. ''The Value of Science,'' New York: Dover.

[[Cebirsel topoloji]] üzerine:

* 1895.{{Kaynak|url=http://www.maths.ed.ac.uk/~aar/papers/poincare2009.pdf|başlık=Analysis Situs}}<cite class="citation cs2">[http://www.maths.ed.ac.uk/~aar/papers/poincare2009.pdf ''Durum Analizi''] <span class="cs1-format">(PDF)</span></cite> . [[Topoloji|Topolojinin]] ilk sistematik çalışması.

[[Gök mekaniği]] üzerine:

* 1890.{{Kitap kaynağı|başlık=The three-body problem and the equations of dynamics : Poincaré's foundational work on dynamical systems theory|tarih=2017|yer=Cham, Switzerland|yayıncı=Springer International Publishing|isbn=978-3-319-52898-4}}<cite class="citation book cs1" id="CITEREFPoincaré2017">Poincare, Henri (2017).</cite> <cite class="citation book cs1" id="CITEREFPoincaré2017">''Üç cisim problemi ve dinamik denklemleri : Poincaré'nin dinamik sistemler teorisi üzerine temel çalışması'' .</cite> <cite class="citation book cs1" id="CITEREFPoincaré2017">Çeviren Popp, Bruce D. Cham, İsviçre: Springer International Publishing.</cite> <cite class="citation book cs1" id="CITEREFPoincaré2017">[[Uluslararası Standart Kitap Numarası|ISBN'si]]&nbsp;</cite><bdi><cite class="citation book cs1" id="CITEREFPoincaré2017">978-3-319-52898-4</cite></bdi> <cite class="citation book cs1" id="CITEREFPoincaré2017">.</cite>
* 1892–99. ''Gök Mekaniğinin Yeni Yöntemleri'', 3 cilt. İngilizce çev., 1967.{{ISBN|1-56396-117-2}}[[ISBN (identifier)|ISBN'si]]&nbsp;[[Special:BookSources/1-56396-117-2|1-56396-117-2]] .
* 1905. "JJ See'nin Yakalama Hipotezi," The Monist, Cilt. XV.
* 1905–10. ''Gök Mekaniği Dersleri'' .

[[Matematik felsefesi]] üzerine:

* Ewald, William B., ed., 1996. ''Kant'tan Hilbert'e: Matematiğin Temellerinde Bir Kaynak Kitap'', 2 cilt. Oxford Üniv. Basmak. Poincare'in aşağıdaki eserlerini içerir:
** 1894, "Matematiksel Akıl Yürütmenin Doğası Üzerine", 972-81.
** 1898, "Geometrinin Temelleri Üzerine", 982-1011.
** 1900, "Matematikte Sezgi ve Mantık", 1012–20.
** 1905-06, "Matematik ve Mantık, I-III", 1021-70.
** 1910, "Transfinite Numbers Üzerine", 1071–74.
* 1905. "Matematiksel Fiziğin İlkeleri," The Monist, Cilt. XV.
* 1910. "Matematiğin Geleceği," The Monist, Cilt. XX.
* 1910. "Matematiksel Yaratılış", The Monist, Cilt. XX.

Diğer:

* 1904. ''Maxwell's Theory and Wireless Telegraphy,'' New York, McGraw Publishing Company.
* 1905. "Yeni Mantıklar," The Monist, Cilt. XV.
* 1905. "Lojistikçilerin Son Çabaları," The Monist, Cilt. XV.

İngilizce çevirilerin kapsamlı bibliyografyası:

* 1892–2017.{{Kaynak|url=http://henripoincarepapers.univ-nantes.fr/bibliohp/index.php?a=on&lang=en&action=Chercher|başlık=Henri Poincaré Papers}}<cite class="citation cs2">[http://henripoincarepapers.univ-nantes.fr/bibliohp/index.php?a=on&lang=en&action=Chercher ''Henri Poincare Kağıtları'']</cite>  .


== Ayrıca bakınız ==
== Ayrıca bakınız ==

* [[Poincaré sanısı]]
=== Kavramlar ===
* [[Bifurkasyon]]

* [[Poincare kompleksi]] - kapalı, yönlendirilebilir bir manifoldun tekil zincir kompleksinin bir soyutlaması
* [[poincare ikiliği|Poincare ikiliği]]
* [[Poincare disk modeli]]
* [[Poincaré grubu|Poincare grubu]]
* [[Poincare yarım düzlem modeli]]
* [[homoloji küresi|Poincare homoloji küresi]]
* [[Poincare eşitsizliği]]
* [[Poincare haritası]]
* [[poincare kalıntısı|Poincare kalıntısı]]
* [[Poincare serisi (modüler form)]]
* [[Poincare uzayı]]
* [[Poincare metriği]]
* [[Poincare çizimi]]
* [[Hilbert-Poincare serisi|Poincare serisi]]
* [[Polarizasyon|Poincare küresi]]
* [[Poincare-Lelong denklemi]]
* [[Poincare–Lindstedt yöntemi]]
* [[Poincare–Lindstedt pertürbasyon teorisi]]
* [[Poincare–Steklov operatörü]]
* [[Yansıtıcı fonksiyon]]

=== Teoremler ===
Poincare tarafından kanıtlanan teoremlerin bir listesi:

* [[Poincaré yinelenme teoremi|Poincaré'nin yineleme teoremi]]: belirli sistemler, yeterince uzun fakat sınırlı bir süre sonra, başlangıç durumuna çok yakın bir duruma geri dönecektir.
* [[Poincare–Bendixson teoremi]]: Sürekli dinamik sistemlerin yörüngelerinin düzlem, silindir veya iki küre üzerindeki uzun vadeli davranışları hakkında bir ifade.
* [[Poincare–Hopf teoremi|Poincaré–Hopf teoremi]]: Kaynakları veya yutakları (sink) olmayan bir küre üzerinde düzgün vektör alanı olmadığını belirten tüylü top teoreminin bir genellemesi.
* [[Poincare–Lefschetz dualite teoremi|Poincaré-Lefschetz dualite teoremi]]: geometrik topolojide Poincaré dualitesinin bir versiyonu, sınırı olan bir manifolda uygulanıyor
* [[Poincare ayırma teoremi|Poincaré ayırma teoremi]]: Daha büyük bir gerçek simetrik matris A'nın B'nin sütunları tarafından yayılan doğrusal bir alt uzay üzerine dik izdüşümü olarak kabul edilebilecek gerçek bir simetrik matris B'AB'nin özdeğerlerinin üst ve alt sınırlarını verir.
* [[Poincare–Birkhoff teoremi|Poincaré–Birkhoff teoremi]]: Her alan-korur, oryantasyon-korur iki sınırı zıt yönlerde döndüren bir halkanın homeomorfizminin en az iki sabit noktası vardır.
* [[Poincare–Birkhoff–Witt teoremi|Poincaré–Birkhoff–Witt teoremi]]: Bir Lie cebirinin evrensel zarflama cebirinin açık bir açıklaması.
* [[Poincaré hipotezi|Poincare varsayımı]] (şimdi bir teorem): Her basit bağlantılı, kapalı 3-manifold, 3-küreye homeomorfiktir.
* [[Poincare–Miranda teoremi]]: [[ara değer teoremi|ara değer teoreminin]] ''n''-boyuta genelleştirilmesi.

=== Diğer ===
{{Columns-list|*[[Fransız felsefesi#Bilim felsefesi|Fransız epistemolojisi]]
*[[Özel görelilik tarihi]]
*[[Henri Poincaré'nin adını taşıyan şeylerin listesi]]
*[[Institut Henri Poincaré]], Paris
*[[Brouwer sabit-nokta teoremi]]
*[[Görelilik önceliği anlaşmazlığı]]
*[[Yapısalcılık (bilim felsefesi)#Epistemik yapısal gerçekçilik|Epistemik yapısal gerçekçilik]]<ref>[http://plato.stanford.edu/entries/structural-realism/#Rel "Structural Realism"]: entry by James Ladyman in the ''[[Stanford Encyclopedia of Philosophy]]''</ref>|colwidth=30em}}


== Kaynakça ==
== Kaynakça ==

{{kaynakça}}
=== Dipnotlar ===
{{Reflist}}

=== Kaynaklar ===

* [[Eric Temple Bell|Bell, Eric Temple]], 1986. ''Men of Mathematics'' (yeniden ödeme baskısı). mihenk taşı kitaplar.{{ISBN|0-671-62818-6}}[[ISBN (identifier)|ISBN'si]]&nbsp;[[Special:BookSources/0-671-62818-6|0-671-62818-6]] .
* Belliver, Andre, 1956. ''Henri Poincaré ou la quest souveraine'' . Paris: Gallimard.
* Bernstein, Peter L, 1996. "Tanrılara Karşı: Olağanüstü Bir Risk Hikayesi". (P.&nbsp;199–200). John Wiley ve Oğulları.
* [[Carl Benjamin Boyer|Boyer, B.Carl]], 1968. ''Matematik Tarihi: Henri Poincaré'', John Wiley & Sons.
* Grattan-Guinness, Ivor, 2000. ''1870–1940 Matematiksel Kökler Arayışı.'' Princeton Üni. Basmak.
* {{Kaynak|başlık=Proceedings of the 9th ACMS Conference (Westmont College, Santa Barbara, CA)|arşivtarihi=13 July 2010|arşivurl=https://web.archive.org/web/20100713115605/http://www.acmsonline.org/journal/2004/Dauben-Cantor.pdf|bölüm=Georg Cantor and the Battle for Transfinite Set Theory|kısım-url=http://www.acmsonline.org/journal/2004/Dauben-Cantor.pdf|sayfalar=1–22|yıl=2004|özgünyıl=1993}} arşivlendi. Journal of the ACMS 2004'te yayınlanan internet versiyonu.
* Folina, Janet, 1992. ''Poincare ve Matematik Felsefesi.'' Macmillan, New York.
* Gray, Jeremy, 1986. Riemann'dan Poincaré, Birkhauser'e ''lineer diferansiyel denklemler ve grup teorisi''{{ISBN|0-8176-3318-9}}
* Gray, Jeremy, 2013. ''Henri Poincare: Bilimsel bir biyografi'' . Princeton Üniversitesi Yayınları{{ISBN|978-0-691-15271-4}}
* {{Kaynak|url=https://www.ams.org/notices/200509/comm-mawhin.pdf|başlık=Henri Poincaré. A Life in the Service of Science|tarih=October 2005|ansiklopedi=Notices of the AMS|sayı=9|sayfalar=1036–1044|cilt=52}}
* Kolak, Daniel, 2001. ''Bilgelik Aşıkları'', 2. baskı. Wadsworth.
* Gargani, Julien, 2012. ''Poincare, le hasard ve l'étude des systèmes kompleksleri'', L'Harmattan.
* Murzi, 1998. "Henri Poincare".
* O'Connor, J. John ve Robertson, F. Edmund, 2002, "Jules Henri Poincare". Andrews Üniversitesi, İskoçya.
* Peterson, Ivars, 1995. ''Newton'un Saati: Güneş Sisteminde Kaos'' (yeniden basım). WH Freeman & Co.{{ISBN|0-7167-2724-2}} .
* Sageret, Jules, 1911. ''Henri Poincare'' . Paris: Mercure de France.
* Toulouse, E., 1910. ''Henri Poincare'' . —(Kaynak biyografi Fransızca) Michigan Üniversitesi Tarihi Matematik Koleksiyonunda.
* {{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=V7mxZqjs5yUC|başlık=Mathematics and Its History|yayıncı=Springer Science & Business Media|seri=3rd, illustrated|yıl=2010|isbn=978-1-4419-6052-8}}<bdi><cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFStillwell2010">[[Özel:Kitap Kaynakları/978-1-4419-6052-8|978-1-4419-6052-8]]</cite></bdi>
* Verhulst, Ferdinand, 2012 ''Henri Poincare.'' ''Sabırsız Genius'' . NY: Springer.
* ''Henri Poincare, l'œuvre scientifique, l'œuvre philosophique'', Vito Volterra, Jacques Hadamard, Paul Langevin ve Pierre Boutroux, Felix Alcan, 1914.
** ''Henri Poincaré, l'œuvre matematiği'', [[Vito Volterra]] tarafından.
** ''Henri Poincare, le problem des trois corps'', [[Jacques Hadamard]] tarafından.
** ''Henri Poincare, le physicien'', [[Paul Langevin]] tarafından.
** ''Henri Poincare, l'œuvre philosophique'', Pierre Boutroux tarafından.
* This article incorporates material from Jules Henri Poincaré on altında lisanslanan PlanetMath üzerinde Jules Henri Poincaré'nin materyallerini içermektedir.

== İlave okumalar ==

=== Görelilik üzerine çalışmak için ikincil kaynaklar ===

* {{Kaynak|başlık=Henri Poincaré's Mathematical Contributions to Relativity and the Poincaré Stresses|ansiklopedi=American Journal of Physics|sayı=12|sayfalar=1102–1113|yıl=1969|cilt=36|doi=10.1119/1.1974373}}
* {{Kaynak|başlık=Henri Poincaré's criticism of Fin De Siècle electrodynamics|ansiklopedi=Studies in History and Philosophy of Science|sayı=1|sayfalar=1–44|yıl=1995|cilt=26|doi=10.1016/1355-2198(95)00003-C}}
* {{Kaynak|url=https://archive.org/details/electrodynamicsf0000darr|başlık=Electrodynamics from Ampére to Einstein|yer=Oxford|yayıncı=Clarendon Press|yıl=2000|isbn=978-0-19-850594-5}}
* {{Kaynak|başlık=The Mystery of the Einstein–Poincaré Connection|ansiklopedi=Isis|sayı=4|sayfalar=614–626|yıl=2004|cilt=95|pmid=16011297|doi=10.1086/430652}}
* {{Kaynak|url=http://www.bourbaphy.fr/darrigol2.pdf|başlık=The Genesis of the theory of relativity|ansiklopedi=Séminaire Poincaré|sayfalar=1–22|yıl=2005|cilt=1|isbn=978-3-7643-7435-8|doi=10.1007/3-7643-7436-5_1}}
* {{Kaynak|başlık=Einstein's Clocks, Poincaré's Maps: Empires of Time|yer=New York|yayıncı=W.W. Norton|yıl=2003|isbn=978-0-393-32604-8}}
* {{Kaynak|başlık=The Rise of Special Relativity: Henri Poincaré's Works Before Einstein|ansiklopedi=Atti del XVIII Congresso di Storia della Fisica e dell'astronomia|sayfalar=171–207|yıl=1998}}
* {{Kaynak|başlık=Science and Convention: Essays on Henri Poincaré's Philosophy of Science and the Conventionalist Tradition|yer=Oxford|yayıncı=Pergamon Press|yıl=1982|isbn=978-0-08-025790-7}}
* {{Kaynak|başlık=Henri Poincaré and Einstein's Theory of Relativity|ansiklopedi=American Journal of Physics|sayı=10|sayfalar=934–944|yıl=1967|cilt=35|doi=10.1119/1.1973643}}
* {{Kaynak|başlık=Poincaré's silence and Einstein's relativity|ansiklopedi=British Journal for the History of Science|sayfalar=73–84|yıl=1970|cilt=5|doi=10.1017/S0007087400010633}}
* {{Kaynak|başlık=[[Thematic Origins of Scientific Thought: Kepler to Einstein]]|bölüm=Poincaré and Relativity|yayıncı=Harvard University Press|yıl=1988|özgünyıl=1973|isbn=978-0-674-87747-4}}
* {{Kaynak|başlık=Poincaré's Relativistic Physics: Its Origins and Nature|ansiklopedi=Phys. Perspect.|sayı=3|sayfalar=268–292|yıl=2005|cilt=7|doi=10.1007/s00016-004-0234-y}}
* {{Kaynak|url=http://osiris.sunderland.ac.uk/webedit/allweb/news/Philosophy_of_Science/PIRT2002/Intimations%20of%20Relativity.doc|başlık=Intimations of Relativity: Relativity Before Einstein|arşivtarihi=26 March 2009|arşivurl=https://web.archive.org/web/20090326084436/http://osiris.sunderland.ac.uk/webedit/allweb/news/Philosophy_of_Science/PIRT2002/Intimations%20of%20Relativity.doc|ansiklopedi=Br. J. Philos. Sci.|sayı=4|sayfalar=343–354|yıl=1983|cilt=34|doi=10.1093/bjps/34.4.343}}
* {{Kaynak|başlık=Origin and Concept of Relativity, Part I|ansiklopedi=Br. J. Philos. Sci.|sayı=60|sayfalar=286–306|yıl=1965|cilt=15|doi=10.1093/bjps/XV.60.286}}
* {{Kaynak|başlık=Origin and Concept of Relativity, Part II|ansiklopedi=Br. J. Philos. Sci.|sayı=61|sayfalar=19–32|yıl=1965|cilt=16|doi=10.1093/bjps/XVI.61.19}}
* {{Kaynak|başlık=Origin and Concept of Relativity, Part III|ansiklopedi=Br. J. Philos. Sci.|sayı=64|sayfalar=273–294|yıl=1966|cilt=16|doi=10.1093/bjps/XVI.64.273}}
* {{Kaynak|başlık=Quantum Generations: A History of Physics in the Twentieth Century|yayıncı=Princeton University Press|yıl=1999|isbn=978-0-691-09552-3}}
* {{Kaynak|url=http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k111418/f93.chemindefer|başlık=L'œuvre d'Henri Poincaré: le physicien|ansiklopedi=Revue de Métaphysique et de Morale|sayfa=703|yıl=1913|cilt=21}}
* {{Kaynak|url=http://espace.library.uq.edu.au/view.php?pid=UQ:9560|başlık=A Note on Relativity Before Einstein|erişimtarihi=27 March 2007|arşivtarihi=29 October 2013|arşivurl=https://web.archive.org/web/20131029203003/http://espace.library.uq.edu.au/view.php?pid=UQ:9560|ansiklopedi=Br. J. Philos. Sci.|sayı=2|sayfalar=232–234|yıl=1986|cilt=37|doi=10.1093/bjps/37.2.232}}
* {{Kaynak|başlık=A study of Henri Poincaré's "Sur la Dynamique de l'Electron|ansiklopedi=Arch. Hist. Exact Sci.|sayı=3–5|sayfalar=207–328|yıl=1973|cilt=10|doi=10.1007/BF00412332}}
* {{Kaynak|url=https://archive.org/details/alberteinsteinss0000mill|başlık=Albert Einstein's special theory of relativity. Emergence (1905) and early interpretation (1905–1911)|yer=Reading|yayıncı=Addison–Wesley|yıl=1981|isbn=978-0-201-04679-3}}
* {{Kaynak|başlık=Henri Poincaré : science et philosophie|katkı=Why did Poincaré not formulate special relativity in 1905?|editörler=Jean-Louis Greffe|sayfalar=69–100|yer=Berlin|yıl=1996}}
* {{Kaynak|başlık=Henri Poincaré: Electrons to Special Relativity|yer=Cham|yayıncı=Springer Nature|yıl=2020|isbn=978-3-030-48038-7}}
* {{Kaynak|başlık=Poincaré's Rendiconti Paper on Relativity. Part I|ansiklopedi=American Journal of Physics|sayı=7|sayfalar=1287–1294|yıl=1971|cilt=39|doi=10.1119/1.1976641}}
* {{Kaynak|başlık=Poincaré's Rendiconti Paper on Relativity. Part II|ansiklopedi=American Journal of Physics|sayı=6|sayfalar=862–872|yıl=1972|cilt=40|doi=10.1119/1.1986684}}
* {{Kaynak|başlık=Poincaré's Rendiconti Paper on Relativity. Part III|ansiklopedi=American Journal of Physics|sayı=9|sayfalar=1282–1287|yıl=1972|cilt=40|doi=10.1119/1.1986815}}
* {{Kaynak|başlık=Henri Poincaré and the principle of relativity|ansiklopedi=American Journal of Physics|sayı=9|sayfalar=672–678|yıl=1964|cilt=32|doi=10.1119/1.1970936}}
* {{Kaynak|başlık=Albert Einstein, Chief Engineer of the Universe: 100 Authors for Einstein|kısım-url=http://scottwalter.free.fr/papers/2005-100authors-poincare-einstein-walter.html|katkı=Henri Poincaré and the theory of relativity|editörler=Renn, J.|sayfalar=162–165|yer=Berlin|yayıncı=Wiley-VCH|yıl=2005}}
* {{Kaynak|başlık=The Genesis of General Relativity|kısım-url=http://scottwalter.free.fr/papers/2007-genesis-walter.html|katkı=Breaking in the 4-vectors: the four-dimensional movement in gravitation, 1905–1910|editörler=Renn, J.|sayfalar=193–252|yer=Berlin|yayıncı=Springer|yıl=2007|cilt=3}}
* {{Kaynak|başlık=[[A History of the Theories of Aether and Electricity|A History of the Theories of Aether and Electricity: The Modern Theories 1900–1926]]|bölüm=The Relativity Theory of Poincaré and Lorentz|yer=London|yayıncı=Nelson|yıl=1953}}
* {{Kaynak|başlık=Poincaré's Philosophy: From Conventionalism to Phenomenology|yer=Chicago|yayıncı=Open Court Pub Co|yıl=2001|isbn=978-0-8126-9435-2}}

=== Ana akım olmayan kaynaklar ===

* {{Kaynak|başlık=La Relativité et Einstein, Planck, Hilbert—Histoire véridique de la Théorie de la Relativitén|yer=Pars|yayıncı=L'Harmattan|yıl=2004}}
* {{Kaynak|başlık=Henri Poincaré and relativity theory|yıl=2004|isbn=978-5-02-033964-4}}


== Dış bağlantılar ==
== Dış bağlantılar ==
* Bekir S. Gür (2006), [http://cc.usu.edu/~bekir/articles/poincare.pdf Poincaré'nin matematik felsefesi üzerine]{{Ölü bağlantı|tarih=Nisan 2020 }}, Matematik Dünyası, no: 2, s.78-82.


* Works by Henri Poincaré
{{Otorite kontrolü}}
* Works by or about Henri Poincaré
* Works by Henri Poincaré </img>
* [[İnternet Felsefe Ansiklopedisi]] : " [http://www.utm.edu/research/iep/p/poincare.htm Henri Poincare] " — Mauro Murzi tarafından.
* [[İnternet Felsefe Ansiklopedisi]] : " [http://www.iep.utm.edu/poi-math/ Poincaré'nin Matematik Felsefesi] " — Janet Folina tarafından.
* Henri Poincaré
* [https://web.archive.org/web/20090930005045/https://www.informationphilosopher.com/solutions/scientists/poincare/ Henri Poincare, Bilgi Filozofu Üzerine]
*  
* [http://henripoincarepapers.univ-nantes.fr/chronos.php Poincaré'nin hayatının bir zaman çizelgesi] Nantes Üniversitesi (Fransızca).
* [http://henripoincarepapers.univ-nantes.fr Henri Poincaré Kağıtları] Nantes Üniversitesi (Fransızca).
* [https://web.archive.org/web/20060627062431/https://www.phys-astro.sonoma.edu/BruceMedalists/Poincare/index.html Bruce Madalyası sayfası]
* Collins, Graham P., " [https://web.archive.org/web/20071017055831/http://www.sciam.com/print_version.cfm?articleID=0003848D-1C61-10C7-9C6183414B7F0000 Henri Poincaré, Varsayım, Copacabana ve Yüksek Boyutlar] ," ''[[Scientific American]]'', 9 Haziran 2004.
* Zamanımızda BBC, " [https://web.archive.org/web/20090424054425/http://www.bbc.co.uk/radio4/history/inourtime/inourtime.shtml Poincaré varsayımının tartışılması] ", 2 Kasım 2006, Melvynn Bragg'in ev sahipliğinde.
* [https://web.archive.org/web/20070927190224/http://www.mathpages.com/home/kmath305/kmath305.htm Poincare Copernicus'u] MathPages'te Düşünüyor
* [https://www.youtube.com/user/thedebtgeneration?feature=mhum#p/u/8/5pKrKdNclYs0 Yüksek Kaygılar&nbsp;]– Poincaré'nin keşiflerinin 20. yüzyıl matematiği üzerindeki etkisini inceleyen David Malone [https://www.youtube.com/user/thedebtgeneration?feature=mhum#p/u/8/5pKrKdNclYs0 tarafından yönetilen The Mathematics of Chaos] (2008) BBC belgeseli.
{{S-start}}
{{S-culture}}
{{S-bef}}
{{S-ttl}}
{{S-aft}}
{{S-end}}


[[Kategori:Paris Üniversitesi öğretim üyeleri]]
{{DEFAULTSORT:Poincare, Henri}}
[[Kategori:1854 doğumlular]]
[[Kategori:1912 yılında ölenler]]
[[Kategori:Termodinamikçiler]]
[[Kategori:Termodinamikçiler]]
[[Kategori:Fransız fizikçiler]]
[[Kategori:Kraliyet Astronomi Derneği Altın Madalyası sahipleri]]
[[Kategori:Bilim felsefecileri]]
[[Kategori:Bilim felsefecileri]]
[[Kategori:Kaos teorisyenleri]]
[[Kategori:Mantık felsefecileri]]
[[Kategori:Fransız matematikçiler]]
[[Kategori:Kraliyet Hollanda Bilimler Akademisi üyeleri]]
[[Kategori:École Polytechnique mezunları]]
[[Kategori:Paris Üniversitesi öğretim üyeleri]]
[[Kategori:Académie française üyeleri]]
[[Kategori:Académie française üyeleri]]
[[Kategori:Fransız Bilimler Akademisi üyeleri]]
[[Kategori:Matematiksel analizciler]]
[[Kategori:St Petersburg Bilimler Akademisi'nin muhabir üyeleri]]
[[Kategori:Kraliyet Astronomi Derneği Altın Madalyası sahipleri]]
[[Kategori:Geometriciler]]
[[Kategori:Geometriciler]]
[[Kategori:Royal Society'nin yabancı üyeleri]]
[[Kategori:Akışkanlar dinamiği araştırmacıları]]
[[Kategori:École Polytechnique mezunları]]
[[Kategori:Deterministler]]
[[Kategori:Emboliden ölenler]]
[[Kategori:St Petersburg Bilimler Akademisi'nin muhabir üyeleri]]
[[Kategori:Kıta filozofları]]
[[Kategori:Kaos teorisyenleri]]
[[Kategori:Montparnasse Mezarlığı'na defnedilenler]]
[[Kategori:20. yüzyıl Fransız filozofları]]
[[Kategori:20. yüzyıl deneme yazarları]]
[[Kategori:19. yüzyıl Fransız filozofları]]
[[Kategori:19. yüzyıl deneme yazarları]]
[[Kategori:1912 yılında ölenler]]
[[Kategori:1854 doğumlular]]
[[Kategori:İncelenmemiş çeviri içeren sayfalar]]

Sayfanın 20.08, 10 Ağustos 2021 tarihindeki hâli

Henri Poincaré
Henri Poincaré
(photograph published in 1913)
Doğum29 Nisan 1854(1854-04-29)
Nancy, Meurthe-et-Moselle, France
Ölüm17 Temmuz 1912 (58 yaşında)
Paris, France
MilliyetFrench
Ödüller
Kariyeri
DalıMathematics and physics
Çalıştığı kurumlar
Doktora
danışmanı
Charles Hermite
Doktora öğrencileri
Etkilendikleri
Etkiledikleri
İmza
He was an uncle of Pierre Boutroux.

Jules Henri Poincare (UK /ˈpwæ̃kɑːr/ [4] [ABD: stres son vurgulu], Fransızca telaffuz: [ɑ̃ʁi pwɛ̃kaʁe]  ( dinle); [5] [6] 29 Nisan 1854 – 17 Temmuz 1912) Fransız matematikçi, teorik fizikçi, mühendis ve bilim felsefecisiydi. Yaşamı boyunca var olduğu şekliyle disiplinin tüm alanlarında mükemmel olduğundan, genellikle bir bilge ve matematikte "Son Evrenselci (The Last Universalist)" olarak tanımlanır.[7]

Bir matematikçi ve fizikçi olarak, saf ve uygulamalı matematiğe, matematiksel fiziğe ve gök mekaniğine birçok özgün temel katkı yaptı.[8] Poincaré, üç cisim problemi üzerine yaptığı araştırmada, modern kaos teorisinin temellerini atan bir kaotik determinist sistemi keşfeden ilk kişi oldu. Ayrıca topoloji alanının kurucularından biri olarak kabul edilir.

Poincare, farklı dönüşümler altında fizik yasalarının değişmezliğine dikkat etmenin önemini açıkça ortaya koydu ve Lorentz dönüşümlerini modern simetrik formlarında sunan ilk kişi oldu. Poincare kalan göreli hız dönüşümlerini keşfetti ve bunları 1905'te Hendrik Lorentz'e yazdığı bir mektupta kaydetti. Böylece, özel görelilik teorisinin formülasyonunda önemli bir adım olan tüm Maxwell denklemlerinin mükemmel değişmezliğini elde etti. 1905 yılında Poincaré ilk olarak bir cisimden yayılan ve Lorentz dönüşümlerinin gerektirdiği şekilde ışık hızında yayılan kütleçekim dalgalarını (ondes gravifiques) önerdi.

Fizik ve matematikte kullanılan Poincare grubuna onun adı verildi.

20. yüzyılın başlarında, 2002-2003 yıllarında Grigori Perelman tarafından çözülene kadar matematikteki ünlü çözülmemiş problemlerden biri haline gelen Poincaré varsayımını formüle etti.

Hayatı

Poincaré, 29 Nisan 1854'te Nancy, Meurthe-et-Moselle'deki Cité Ducale semtinde etkili bir Fransız ailesinde doğdu.[9] Babası Léon Poincaré (1828-1892) Nancy Üniversitesi'nde tıp profesörüydü.[10] Küçük kız kardeşi Aline, manevi filozof Émile Boutroux ile evlendi. Henri'nin ailesinin bir diğer önemli üyesi, 1913'ten 1920'ye kadar Fransa Cumhurbaşkanı olarak görev yapacak olan Académie française'nin bir üyesi olan kuzeni Raymond Poincaré idi.[11]

Eğitimi

Nancy şehrinde Grande Rue'de 117 numaralı evde Henri Poincaré'nin doğum yeri üzerine plaket

Çocukluğunda bir süre difteri hastalığına yakalandı ve annesi Eugenie Launois'den (1830-1897) özel eğitim aldı.

1862'de Henri, Nancy'deki'deki Lycée'ye girdi.(şimdi onun onuruna yine Nancy'de olan Henri Poincaré Üniversitesi ile birlikte, Lycée Henri-Poincaré [fr] olarak yeniden adlandırıldı.). Lisede on bir yıl geçirdi ve bu süre zarfında okuduğu her konuda en iyi öğrencilerden biri olduğunu kanıtladı. Yazılı kompozisyonda mükemmeldi. Matematik öğretmeni onu bir "matematik canavarı" olarak tanımladı ve Fransa'daki tüm Liselerin en iyi öğrencileri arasında bir yarışma olan concours général'de birincilik ödülleri kazandı. En zayıf dersleri, "en iyi ihtimalle ortalama" olarak tanımlandığı müzik ve beden eğitimiydi.[12] Ancak, görme zayıflığı ve dalgınlığa eğilim bu zorlukları açıklayabilir.[13] 1871'de Lycée'den hem edebiyat hem de bilimde bir bakalorya ile mezun oldu.

1870 Fransa-Prusya Savaşı sırasında, Ambulans Kolordusu'nda babasının yanında görev yaptı.

Poincaré, 1873'te Ecole Polytechnique'e en iyi eleme derecesi ile girdi ve 1875'te mezun oldu. Orada Charles Hermite'in öğrencisi olarak matematik okudu, sivrilmeye devam etti ve 1874'te ilk makalesini (Démonstration nouvelle des propriétés de l'indicatrice d'une Surface) yayınladı. Kasım 1875'ten Haziran 1878'e kadar École des Mines'de okudu, madencilik mühendisliği müfredatına ek olarak matematik çalışmasına devam etti ve Mart 1879'da sıradan maden mühendisi derecesini aldı.[14]

Ecole des Mines mezunu olarak, kuzeydoğu Fransa'daki Vesoul bölgesi için müfettiş olarak Corps des Mines'e katıldı. Ağustos 1879'da Magny'de 18 madencinin öldüğü bir maden felaketi mahallindeydi. Kazayla ilgili resmi soruşturmayı karakteristik olarak kapsamlı ve insani bir şekilde yürütmüştür.

Aynı zamanda, Poincare, Charles Hermite'in gözetiminde matematik alanında Bilim Doktorasına hazırlanıyordu. Doktora tezi, Sur les propriétés des fonctions définies par les équations aux différences partielles diferansiyel denklemler alanındaydı. Poincare, bu denklemlerin özelliklerini incelemek için yeni bir yol tasarladı. Sadece bu tür denklemlerin integralini belirleme sorunuyla karşı karşıya kalmadı, aynı zamanda genel geometrik özelliklerini inceleyen ilk kişiydi. Güneş sistemi içinde serbest hareket halindeki birden fazla cismin davranışını modellemek için kullanılabileceğini fark etti. Poincare, 1879'da Paris Üniversitesi'nden mezun oldu.

Genç Henri Poincare

İlk bilimsel başarıları

Derecesini aldıktan sonra, Poincare, Normandiya'daki Caen Üniversitesi'nde (Aralık 1879'da) matematik alanında genç öğretim görevlisi olarak ders vermeye başladı. Aynı zamanda, bir sınıf otomorfik fonksiyonların incelenmesine ilişkin ilk büyük makalesini yayınladı.

Orada, Caen'de müstakbel eşi Louise Poulain d'Andecy ile tanıştı ve 20 Nisan 1881'de evlendiler. Dört çocukları oldu: Jeanne (1887 doğumlu), Yvonne (1889 doğumlu), Henriette (1891 doğumlu) ve Léon (1893 doğumlu).

Poincaré hemen Avrupa'nın en büyük matematikçileri arasına yerini aldı ve birçok önde gelen matematikçinin dikkatini çekti. 1881'de Poincaré, Paris Üniversitesi Fen Fakültesi'nde öğretim görevlisi pozisyonuna davet edildi; daveti kabul etti. 1883-1897 yılları arasında Ecole Polytechnique'de matematiksel analiz dersleri verdi.

1881-1882'de Poincare yeni bir matematik dalı yarattı: diferansiyel denklemlerin nitel teorisi. Denklemi çözmek zorunda kalmadan bir çözüm ailesinin davranışı hakkında en önemli bilgiyi elde etmenin nasıl mümkün olduğunu gösterdi (çünkü bu her zaman mümkün olmayabilir). Bu yaklaşımı gök mekaniği ve matematiksel fizikteki problemlere başarıyla kullandı.

Kariyeri

Madencilik kariyerini asla tamamen matematiğe bırakmadı. 1881'den 1885'e kadar Kuzey demir yolu gelişiminden sorumlu bir mühendis olarak Kamu Hizmetleri Bakanlığı'nda çalıştı. Sonunda 1893'te Corps de Mines'in baş mühendisi ve 1910'da genel müfettiş oldu.

1881'den başlayarak ve kariyerinin geri kalanında Paris Üniversitesi'nde (Sorbonne) ders verdi. Başlangıçta maître de conférences d'analyse (analiz doçenti) olarak atandı.[15] Sonunda, Fiziksel ve Deneysel Mekanik, Matematiksel Fizik ve Olasılık Teorisi,[16] ve Gök Mekaniği ve Astronomi kürsülerinde bulundu.

1887'de Poincaré, henüz 32 yaşındayken Fransız Bilimler Akademisi'ne seçildi. 1906'da başkanı oldu ve 5 Mart 1908'de Académie française'e seçildi.

1887'de, yörüngede dönen çoklu cisimlerin serbest hareketiyle ilgili üç cisim probleminin çözümü için İsveç Kralı II. Oscar'ın matematik yarışmasını kazandı. (Aşağıdaki üç cisim problemi bölümüne bakın.)

Cimetière du Montparnasse'deki Poincare ailesi mezarı

1893'te Poincaré, onu dünyanın her yerindeki zaman senkronizasyonu ile meşgul eden Fransız Bureau des Longitudes'a katıldı. 1897'de Poincare, dairesel ölçünün ve dolayısıyla zaman ve boylamın ondalıklaştırılması için başarısız bir öneriyi destekledi.[17] Onu uluslararası zaman dilimleri oluşturma ve göreceli hareket halindeki cisimler arasındaki zamanın senkronizasyonu sorununu düşünmeye iten bu yazıydı. (Aşağıdaki görelilik üzerine çalışmaya bakın.)

1899'da ve yine daha başarılı bir şekilde 1904'te Alfred Dreyfus'un davalarına müdahil oldu. Fransız ordusunda vatana ihanetle suçlanan bir Yahudi subayı olan Dreyfus'a karşı getirilen bazı delillerin sahte bilimsel iddialarını eleştirdi.

Poincaré, 1901'den 1903'e kadar Fransız astronomi topluluğu olan Société Astronomique de France'ın (SAF)'ın başkanlığını yaptı.[18]

Öğrencileri

Poincaré'nin Paris Üniversitesi'nde iki önemli doktora öğrencisi vardı, Louis Bachelier (1900) ve Dimitrie Pompeiu (1905).[19]

Ölümü

1912'de Poincaré prostat sorunu nedeniyle ameliyat oldu ve ardından 17 Temmuz 1912'de Paris'te bir emboliden öldüğünde 58 yaşındaydı. Paris'teki Montparnasse Mezarlığı'ndaki Poincaré aile mezarına gömüldü.

Fransa'nın eski Eğitim Bakanı Claude Allègre, 2004'te Poincaré'nin en yüksek onurlu Fransız vatandaşlarına ayrılmış olan Paris'teki Panthéon'da yeniden gömülmesini önerdi.[20]

Çalışmaları

Özet

Poincaré, gök mekaniği, akışkanlar mekaniği, optik, elektrik, telgraf, kılcallık, elastikiyet, termodinamik, potansiyel teori, kuantum teorisi, görelilik teorisi ve fiziksel kozmoloji gibi saf ve uygulamalı matematiğin farklı alanlarına birçok katkı yaptı.

Aynı zamanda matematik ve fiziğin popülerleştiricisiydi ve sıradan halk için birkaç kitap yazdı.

Katkıda bulunduğu belirli konular arasında şunlar yer almaktadır:

Üç cisim problemi

Güneş sisteminde yörüngede dönen ikiden fazla cismin hareketine genel bir çözüm bulma problemi, Newton'un zamanından beri matematikçilerin gözünden kaçmıştı. Bu, başlangıçta üç cisim problemi ve daha sonra n'nin ikiden fazla yörüngedeki cisimlerin herhangi bir sayısı olduğu n-cisim problemi olarak biliniyordu. n-cisim çözümü, 19. yüzyılın sonunda çok önemli ve zorlu kabul edildi. Nitekim 1887'de 60. yaş günü şerefine Gösta Mittag-Leffler'in tavsiyesiyle İsveç Kralı II. Oscar, soruna çözüm bulabilen herkese bir ödül verdi.

Newton yasasına göre her birini çeken keyfi olarak çok sayıda kütle noktasından oluşan bir sistem verildiğinde, hiçbir iki noktanın asla çarpışmadığı varsayımı altında, zamanın bilinen bir fonksiyonu olan bir değişkende her noktanın koordinatlarının bir dizi olarak bir temsilini bulmaya çalışın. ve tüm değerleri için seri düzgün yakınsaktır.

Problemin çözülememesi durumunda, klasik mekaniğe herhangi bir başka önemli katkının ödüle değer olduğu düşünülürdü. Asıl problem çözmemiş olsa da ödül sonunda Poincaré'ye verildi. Hakemlerden biri, seçkin Karl Weierstrass, "Bu çalışmanın, önerilen problemin tam çözümünü sağladığı düşünülemez, ancak yine de, yayınlanması göksel mekanik tarihte yeni bir çağı başlatacak kadar önemlidir." (Katkısının ilk versiyonu ciddi bir hata bile içeriyordu; ayrıntılar için Diacu'nun makalesine[23] ve Barrow-Green'in [24] kitabına bakın). Sonunda basılan versiyon[25], kaos teorisine yol açan birçok önemli fikri içeriyordu. Başlangıçta belirtildiği gibi problem nihayet 1912'de Karl F. Sundman tarafından n = 3 için çözüldü ve 1990'larda Qiudong Wang tarafından n > 3 cisim durumuna genelleştirildi.

Görelilik üzerine çalışma

Marie Curie ve Poincare, 1911 Solvay Konferansı'nda konuşuyor

Yerel zaman

Poincaré'nin Bureau des Longitudes'deki uluslararası zaman dilimleri oluşturma konusundaki çalışması, onu, mutlak uzaya (veya "ışıklı eter") göre farklı hızlarda hareket eden Dünya'da hareketsiz olan saatlerin nasıl senkronize edilebileceğini düşünmeye yöneltti. Aynı zamanda, Hollandalı teorisyen Hendrik Lorentz, Maxwell'in teorisini, yüklü parçacıkların ("elektronlar" veya "iyonlar") hareketi ve bunların radyasyonla etkileşimi teorisine dönüştürüyordu. 1895'te Lorentz, "yerel saat" adı verilen (fiziksel yorumu olmayan) yardımcı bir niceliği tanıtmıştı. [26] ve etere göre hareketi algılamak için optik ve elektrik deneylerinin başarısızlığını açıklamak amacıyla uzunluk daralması hipotezini tanıttı (bkz. Michelson-Morley deneyi).[27] Poincaré, Lorentz'in teorisinin sürekli bir yorumcusu (ve bazen dostça bir eleştirmeni) idi. Poincare, bir filozof olarak "daha derin anlam (deeper meaning)" ile ilgilendi. Böylece Lorentz'in teorisini yorumladı ve bunu yaparken şimdi özel görelilik ile ilişkilendirilen pek çok içgörü buldu. Poincare, The Measure of Time'da (1898) şöyle demiştir: "Bütün bu olumlamaların kendi başlarına hiçbir anlamı olmadığını anlamak için biraz düşünmek yeterlidir. Sadece bir geleneğin sonucu olarak bir tane alabilirler." Ayrıca bilim insanlarının, fiziksel teorilere en basit biçimi vermek için bir varsayım olarak ışık hızının sabitliğini belirlemeleri gerektiğini savundu.[28] Bu varsayımlara dayanarak 1900'de Lorentz'in yerel zamanın "harika icadı"nı tartıştı ve hareket halindeki saatlerin, hareketli bir çerçevede her iki yönde aynı hızda hareket ettiği varsayılan ışık sinyallerinin değiş tokuşuyla senkronize edildiğinde ortaya çıktığını belirtti.[29]

Görelilik ilkesi ve Lorentz dönüşümleri

 

1881'de Poincaré hiperbolik geometriyi hiperboloid model açısından tanımladı ve Lorentz aralığını değişmez bırakan dönüşümleri formüle etti. , bu da onları 2+1 boyutlarındaki Lorentz dönüşümlerine matematiksel olarak eşdeğer kılar.[30] [31] Ek olarak, Poincaré'nin hiperbolik geometrinin diğer modelleri (Poincaré disk modeli, Poincaré yarı-düzlem modeli) ve Beltrami-Klein modeli göreli hız uzayıyla ilişkilendirilebilir (bkz. Gyrovector uzayı).

1892'de Poincare, polarizasyon da dahil olmak üzere bir ışığın matematiksel teorisini geliştirdi. Polarize durumları temsil eden bir küre üzerinde hareket eden polarizörlerin ve yavaşlatıcıların eylemi hakkındaki vizyonuna Poincare küresi denir.[32] Poincare küresinin, Lorentz dönüşümlerinin ve hız eklemelerinin geometrik bir temsili olarak kullanılabileceği, temel bir Lorentz simetrisine sahip olduğu gösterildi.[33]

1900'de[29][34] iki makalede "göreceli hareket ilkesini" tartıştı ve 1904'te ona görelilik ilkesi adını verdi; buna göre hiçbir fiziksel deney, düzgün bir hareket durumu ile bir dinlenme durumu arasında ayrım yapamaz.[35] 1905'te Poincare, Lorentz'e, Lorentz'in 1904 tarihli ve Poincaré'nin "son derece önemli bir makale" olarak tanımladığı makalesi hakkında yazdı. Bu mektupta Lorentz'in dönüşümünü Maxwell'in yük dolu uzay için olan denklemlerinden birine uyguladığında yaptığı bir hataya işaret etti ve ayrıca Lorentz tarafından verilen zaman genleşmesi faktörünü sorguladı.[36] Lorentz'e yazdığı ikinci bir mektupta Poincaré, Lorentz'in zaman genişletme faktörünün gerçekten de neden doğru olduğunu kendi nedeniyle açıkladı - Lorentz dönüşümünü bir grup haline getirmek gerekliydi - ve şimdi göreli hız-toplama yasası olarak bilinen şeyi verdi.[37] Poincaré daha sonra 5 Haziran 1905'te Paris'teki Bilimler Akademisi toplantısında bu konuların ele alındığı bir bildiri sundu. Bunun yayınlanan versiyonunda şunları yazdı:[38]

Lorentz tarafından ortaya konan temel nokta, elektromanyetik alan denklemlerinin şu biçimin belirli bir dönüşümüyle (ki buna Lorentz adını vereceğim) değişmediğidir:

ve dönüşümlerin bir grup oluşturması için keyfi fonksiyonunun tüm (Lorentz 'i farklı bir argümanla ayarlamıştı) değerleri için tekil olması gerektiğini gösterdi. 1906'da yayınlanan makalenin genişletilmiş bir versiyonunda Poincare, kombinasyonunun değişmez olduğuna işaret etti. Bir Lorentz dönüşümünün 'i dördüncü sanal koordinat olarak tanıtarak yalnızca dört boyutlu uzayda orijin etrafında bir dönüşüm olduğunu kaydetti ve dört vektörün erken bir biçimini kullandı.[39] Poincaré, 1907'de yeni mekaniğinin dört boyutlu yeniden formüle edilmesine ilgi eksikliğini dile getirdi, çünkü onun görüşüne göre, fiziğin dört boyutlu geometri diline çevrilmesi, sınırlı fayda için çok fazla çaba gerektirecekti.[40] Bu düşüncenin sonuçlarını 1907'de çözen Hermann Minkowski oldu.[kaynak belirtilmeli]

Kütle-enerji ilişkisi

Daha önce diğerleri gibi, Poincaré (1900) kütle ve elektromanyetik enerji arasında bir ilişki keşfetti. Etki/tepki ilkesi ile Lorentz eter teorisi arasındaki çatışmayı incelerken, elektromanyetik alanlar dahil edildiğinde ağırlık merkezinin hala düzgün bir hızla hareket edip etmediğini belirlemeye çalıştı.[29] Etki/tepki ilkesinin yalnızca madde için geçerli olmadığını, elektromanyetik alanın kendi momentumuna sahip olduğunu fark etti. Poincaré, bir elektromanyetik dalganın elektromanyetik alan enerjisinin, kütle yoğunluğu E/c2 olan hayali bir sıvı ("fluide fictif" ,"akışkan kurgusu") gibi davrandığı sonucuna varmıştır. Eğer kütle çerçevesinin merkezi hem maddenin kütlesi hem de hayali akışkanın kütlesi tarafından tanımlanıyorsa ve hayali akışkan yok edilemezse -ne yaratılır ne de yok edilir- o zaman kütle merkezi çerçevesinin hareketi tek tip (uniform) kalır. Ancak elektromanyetik enerji, diğer enerji biçimlerine dönüştürülebilir. Böylece Poincaré, uzayın her noktasında elektromanyetik enerjinin dönüştürülebildiği ve aynı zamanda enerjiyle orantılı bir kütle taşıyan elektrik enerjisi olmayan bir akışkanın var olduğunu varsaymıştır. Bu şekilde kütle merkezinin hareketi düzgün kalır. Poincaré, bu varsayımlara fazla şaşırmamak gerektiğini çünkü bunların yalnızca matematiksel kurgular olduğunu söyledi.

Bununla birlikte, Poincaré'nin kararı, çerçeveleri değiştirirken bir paradoksa yol açtı: Bir Hertz osilatörü belirli bir yönde ışıma yapıyorsa, hayali akışkanın ataletinden dolayı bir geri tepmeye maruz kalacaktır. Poincare, hareketli kaynağın çerçevesine bir Lorentz yükseltmesi (v/c dereceye) gerçekleştirdi. Enerji korunumunun her iki çerçevede de geçerli olduğunu, ancak momentumun korunumu yasasının ihlal edildiğini kaydetti. Bu, onun nefret ettiği bir kavram olan sürekli harekete izin verecekti. Doğa yasaları, referans çerçevelerinde farklı olmak zorunda kalacaktı ve görelilik ilkesi geçerli olmayacaktı. Bu nedenle, bu durumda da eterde başka bir dengeleyici mekanizmanın olması gerektiğini savundu.

Poincare, kendisi St. Louis dersinde (1904) bu konuya geri döndü.[35] Bu kez (ve daha sonra 1908'de) [41] ve yukarıda bahsedilen problemleri telafi etmek için eter çözümünü eleştirdi:

Cihaz sanki bir top ve yansıtılan enerji bir topmuş gibi geri tepecek ve bu, mevcut mermimizin kütlesi olmadığı için Newton ilkesiyle çelişiyor; madde değil, enerjidir. [..] Osilatörü alıcıdan ayıran ve bozukluğun birinden diğerine geçerken geçmek zorunda olduğu uzayın boş olmadığını, sadece eterle değil, havayla, hatta bir miktar ince, ancak ölçülebilir akışkan ile gezegenler arası uzay; Bu maddenin, enerji kendisine ulaştığı anda alıcının yaptığı gibi şoku aldığını ve rahatsızlık onu terk ettiğinde geri teptiğini mi? Bu, Newton'un ilkesini kurtarırdı, ama bu doğru değil. Yayılması sırasında enerji her zaman bir maddi alt tabakaya bağlı kalsaydı, bu madde ışığı da beraberinde taşırdı ve Fizeau, en azından hava için, böyle bir şeyin olmadığını gösterdi. Michelson ve Morley o zamandan beri bunu doğruladı. Özgün maddenin hareketlerinin eterinkilerle tam olarak dengelendiğini de varsayabiliriz; ama bu bizi bir an önce yapılanlarla aynı düşüncelere götürecektir. İlke, bu şekilde yorumlanırsa, her şeyi açıklayabilir, çünkü görünür hareketler ne olursa olsun, onları telafi etmek için varsayımsal hareketler hayal edebiliriz. Ama herhangi bir şeyi açıklayabiliyorsa, hiçbir şeyi önceden bildirmemize izin vermeyecektir; her şeyi önceden açıkladığı için çeşitli olası hipotezler arasında seçim yapmamıza izin vermeyecektir. Bu nedenle işe yaramaz hale gelir.

Ayrıca açıklanamayan diğer iki etkiyi de tartıştı: (1) Lorentz'in değişken kütlesi , Abraham'ın değişken kütle teorisi ve Kaufmann'ın hızlı hareket eden elektronların kütlesi üzerindeki deneyleri tarafından ima edilen kütlenin korunmama hali ve (2) Marie Curie'nin radyum deneylerinde enerjinin korunmama hali.

Poincare paradoksunu, eter içinde herhangi bir dengeleme mekanizması kullanmadan çözen[42], Albert Einstein'ın kütle-enerji denkliği (1905) kavramıydı; radyasyon veya ısı olarak enerji kaybeden bir cismin kütlesi m = E/c2 miktarında bir kütle kaybediyordu.[43] Hertz osilatörü emisyon sürecinde kütle kaybeder ve momentum herhangi bir çerçevede korunur. Bununla birlikte, Poincaré'nin Ağırlık Merkezi probleminin çözümü ile ilgili olarak, Einstein, Poincare'nin formülasyonunun ve 1906'dan itibaren kendisininkinin matematiksel olarak eşdeğer olduğunu kaydetti.[44]

Yer çekimi dalgaları

1905'te Poincaré ilk olarak bir cisimden çıkan ve ışık hızında yayılan kütleçekimsel dalgaları (ondes gravifiques) önerdi. Bu konuda aşağıdakileri yazdı:

Bu hipotezi daha yakından incelemek ve özellikle yer çekimi yasalarını değiştirmemizi hangi yollarla gerektireceğini sormak önemli hale geldi. Bunu belirlemeye çalıştım; ilk başta yer çekimi yayılımının anlık olmadığını, ışık hızıyla gerçekleştiğini varsaymaya yönlendirildim.[45][38]

Poincare ve Einstein

Einstein'ın görelilik üzerine ilk makalesi, Poincaré'nin kısa makalesinden üç ay sonra,[38] ancak Poincaré'nin uzun versiyonundan önce yayınlandı.[39] Einstein, Lorentz dönüşümlerini türetmek için görelilik ilkesine dayandı ve Poincaré'nin (1900) tarif ettiğine benzer bir saat senkronizasyonu prosedürü (Einstein senkronizasyonu) kullandı, ancak Einstein'ın makalesi, hiçbir referans içermemesi bakımından dikkat çekiciydi. Poincare, Einstein'ın özel görelilik üzerine çalışmasını hiçbir zaman kabul etmedi. Ancak Einstein, 3 Mayıs 1919'da Hans Vaihinger'e yazdığı bir mektupta Poincaré'nin bakış açısına dolaylı olarak sempati duyduğunu ifade etti.[46] Einstein, Poincaré'nin ölümünden sonra 1921'de "Geometri und Erfahrung ("Geometri ve Deneyim", "Geometry and Experience)" başlıklı bir konferans metninde, özel görelilik ile bağlantılı olarak değil ancak Öklidyen olmayan geometri ile bağlantılı olarak kabul etti. Ölümünden birkaç yıl önce Einstein, Poincaré'i göreliliğin öncülerinden biri olarak yorumladı ve "Lorentz, kendisinden sonra adlandırılan dönüşümün Maxwell denklemlerinin analizi için gerekli olduğunu zaten kabul etmişti ve Poincare bu öngörüyü daha da derinleştirdi. . . [47]

Poincare ve görelilik üzerine değerlendirmeler

 

Poincaré'nin özel göreliliğin geliştirilmesindeki çalışması iyi bilinmektedir,[42] çoğu tarihçi Einstein'ın çalışmasıyla birçok benzerliğe rağmen, ikisinin çok farklı araştırma gündemlerine ve çalışma yorumlarına sahip olduğunu vurgulamaktadır.[48] Poincare, yerel zamanın benzer bir fiziksel yorumunu geliştirdi ve sinyal hızıyla olan bağlantıyı fark etti, ancak Einstein'ın aksine, eter kavramını makalelerinde kullanmaya devam etti ve eterde hareketsiz olan saatlerin "gerçek" zamanı gösterdiğini ve hareket eden saatlerin yerel saati gösterdiğini savundu. Böylece Poincare, görelilik ilkesini klasik kavramlara uygun tutmaya çalışırken, Einstein, uzay ve zamanın göreliliğinin yeni fiziksel kavramlarına dayanan matematiksel olarak eşdeğer bir kinematik geliştirdi. [49] [50] [51] [52] [53]

Çoğu tarihçinin görüşü bu olsa da, Poincaré ve Lorentz'in göreliliğin gerçek kaşifleri olduğunu savunan E. T. Whittaker gibi bir azınlık çok daha ileri gider.[54]

Cebir ve sayı teorisi

Poincare, grup teorisini fiziğe tanıttı ve Lorentz dönüşümleri grubunu inceleyen ilk kişi oldu. Ayrık gruplar teorisine ve bunların temsillerine de büyük katkılarda bulundu.

Bir kupanın torusa topolojik dönüşümü

Topoloji

Konu, Felix Klein tarafından "Erlangen Programı"nda (1872) gelişigüzel sürekli dönüşümün geometri değişmezleri, bir tür geometri olarak açıkça tanımlanmıştır. "Topoloji" terimi, daha önce kullanılan "Analiz durumu (Analysis situs)" yerine Johann Benedict Listing tarafından önerildiği gibi tanıtıldı. Bazı önemli kavramlar Enrico Betti ve Bernhard Riemann tarafından tanıtıldı. Ancak bu bilimin temeli, herhangi bir boyuttaki bir alan için Poincare tarafından yaratıldı. Bu konudaki ilk makalesi 1894'te yayınlandı.[55]

Geometri alanındaki araştırması, homotopi ve homolojinin soyut topolojik tanımına yol açtı. Ayrıca ilk olarak Betti sayıları ve temel grup gibi kombinatoryal topolojinin temel kavramlarını ve değişmezlerini tanıttı. Poincare, n-boyutlu çokyüzlülerin (Euler-Poincaré teoremi) kenarlarının, köşelerinin ve yüzlerinin sayısıyla ilgili bir formülü kanıtladı ve sezgisel boyut kavramının ilk kesin formülasyonunu verdi.[56]

Astronomi ve gök mekaniği

Üç cisim probleminde kaotik hareket (bilgisayar simülasyonu).

Poincaré, "Gök Mekaniğinin Yeni Yöntemleri (New Methods of Celestial Mechanics)" (1892-1899) ve "Gök Mekaniği Üzerine Dersler (Lectures on Celestial Mechanics)" (1905-1910) adlı iki klasik monografi yayınladı. Onlarda, araştırmalarının sonuçlarını üç cismin hareketi problemine başarıyla uyguladı ve çözümlerin davranışını (frekans, kararlılık, asimptotik vb.) Küçük parametre yöntemini, sabit noktaları, integral değişmezleri, varyasyon denklemlerini, asimptotik açılımların yakınsamasını tanıttı. Bruns'ın (1887) bir teorisini genelleştiren Poincaré, üç cisim probleminin tümlevlenemez olduğunu gösterdi. Başka bir deyişle, üç cisim probleminin genel çözümü, cisimlerin kesin koordinatları ve hızları aracılığıyla cebirsel ve aşkın fonksiyonlar açısından ifade edilemez. Bu alandaki çalışması, Isaac Newton'dan bu yana gök mekaniğindeki ilk büyük başarıydı.[57]

Bu monograflar, daha sonra matematiksel "kaos teorisi" (özellikle bkz. Poincaré yineleme teoremi) ve dinamik sistemlerin genel teorisinin temeli haline gelen bir Poincare fikrini içerir. Poincare, yer çekimi ile dönen bir akışkanın denge figürleri için astronomi üzerine önemli eserler yazdı. Çatallanma noktalarının önemli kavramını tanıttı ve halka biçimli ve armut biçimli şekiller de dahil olmak üzere elipsoid olmayanlar gibi denge şekillerinin varlığını ve bunların stabilitesini kanıtladı. Bu keşif için Poincare, Kraliyet Astronomi Derneği'nin Altın Madalyasını aldı (1900).[58]

Diferansiyel denklemler ve matematiksel fizik

Poincaré, diferansiyel denklemler sisteminin tekil noktalarının incelenmesi üzerine doktora tezini savunduktan sonra, "Diferansiyel denklemlerle tanımlanan eğriler üzerine (On curves defined by differential equations)" (1881-1882) başlığı altında bir dizi anı yazdı.[59] Bu makalelerde, "diferansiyel denklemlerin nitel teorisi " adı verilen yeni bir matematik dalı oluşturdu. Poincaré, diferansiyel denklemin bilinen fonksiyonlar cinsinden çözülemese bile, denklemin formundan, çözümlerin özellikleri ve davranışları hakkında çok sayıda bilgi bulunabileceğini gösterdi. Özellikle, Poincaré düzlemdeki integral eğrilerin yörüngelerinin doğasını araştırdı, tekil noktaların (semer, odak, merkez, düğüm) bir sınıflandırmasını verdi, bir limit çevrimi kavramını ve döngü indeksini tanıttı ve bazı özel durumlar dışında limit çevrim sayısı her zaman sonludur. Poincaré ayrıca genel bir integral değişmezler teorisi ve varyasyon denklemlerinin çözümlerini geliştirdi. Sonlu fark denklemleri için yeni bir yön yarattı -çözümlerin asimptotik analizi. Tüm bu başarıları matematiksel fizik ve gök mekaniğinin pratik problemlerini incelemek için uyguladı ve kullanılan yöntemler topolojik çalışmalarının temeliydi.[60]

Karakteri

Dosya:Henri Poincaré by H Manuel.jpg
H. Poincaré'nin Henri Manuel tarafından çekilmiş fotoğrafik portresi

Poincaré'nin çalışma alışkanlıkları, çiçekten çiçeğe uçan bir arıya benzetilmiştir. Poincare, zihninin nasıl çalıştığıyla ilgileniyordu; alışkanlıklarını inceledi ve 1908'de Paris'teki Genel Psikoloji Enstitüsü'nde gözlemleri hakkında bir konuşma yaptı. Düşünme tarzını nasıl birkaç keşif yaptığına bağladı.

Matematikçi Darboux, onun un intuitif (bir sezgisel) olduğunu iddia etti ve bunun görsel temsillerle çok sık çalıştığı gerçeğiyle kanıtlandığını savundu. Katı olmayı umursamaz ve mantıktan hoşlanmazdı.[61] (Bu görüşe rağmen, Jacques Hadamard, Poincaré'nin araştırmasının olağanüstü netlik gösterdiğini yazdı[62] ve Poincaré'nin kendisi, mantığın bir fikir icat etmenin değil, fikirleri yapılandırmanın bir yolu olduğuna ve mantığın fikirleri sınırladığına inandığını yazdı.)

Toulouse'un tanımlaması

Poincaré'nin zihinsel organizasyonu sadece Poincaré'nin kendisi için değil, aynı zamanda Paris'teki Yüksek Araştırmalar Okulu'nun Psikoloji Laboratuvarı psikoloğu Édouard Toulouse için de ilginçti. Toulouse, Henri Poincare (1910) adlı bir kitap yazdı.[63] [64] İçinde Poincaré'nin düzenli programını tartıştı:

  • Her gün aynı saatlerde kısa süreler içinde çalıştı. Günde dört saat, sabah 10:00 ile öğlen arasında, ardından tekrar 17:00'den itibaren akşam 7'ye kadar matematiksel araştırma yaptı. Akşamın ilerleyen saatlerinde dergilerdeki makaleleri okurdu..
  • Normal çalışma alışkanlığı, bir problemi tamamen kafasında çözmek, ardından tamamlanan problemi kağıda geçirmekti.
  • Çok yönlü ve miyoptu.
  • Duyduklarını görselleştirme yeteneği özellikle derslere katıldığında faydalı oldu, çünkü görme yeteneği o kadar zayıftı ki öğretim görevlisinin tahtaya ne yazdığını tam olarak göremiyordu.

Bu yetenekler bir dereceye kadar eksiklikleri ile dengelendi:

Ayrıca Toulouse, çoğu matematikçinin önceden belirlenmiş ilkelerden çalıştığını, Poincaré'nin ise her seferinde temel ilkelerden yola çıktığını belirtmiştir (O'Connor ve diğerleri, 2002).

Düşünme yöntemi şu şekilde iyi özetlenmiştir:

Habitué à négliger les détails et à ne regarder que les cimes, il passait de l'une à l'autre avec une promptitude surprenante et les faits qu'il découvrait se groupant d'eux-mêmes autour de leur centre étaient instantanément et automatiquement classés dans sa mémoire. (Accustomed to neglecting details and to looking only at mountain tops, he went from one peak to another with surprising rapidity, and the facts he discovered, clustering around their center, were instantly and automatically pigeonholed in his memory.)[Ayrıntıları ihmal etmeye ve sadece dağların tepelerine bakmaya alışkın olduğundan, bir zirveden diğerine şaşırtıcı bir hızla gitti ve keşfettiği gerçekler, merkezlerinin etrafında toplanarak, anında ve otomatik olarak hafızasında sınıflandı.]

—Belliver (1956)

Sonlu ötesi sayılara karşı tutumu

Poincaré, Georg Cantor'un sonlu-ötesi sayılar teorisi karşısında dehşete düştü ve bundan matematiğin sonunda tedavi edileceği bir "hastalık" olarak bahsetti.[65] Poincare, "Gerçek bir sonsuz yoktur; Cantorcular bunu unuttular ve bu yüzden çelişkiye düştüler" dedi.[66]

Başarılar

Ödüller

Onun ardından isimlendirilenler

Henri Poincaré Nobel Fizik Ödülü'nü almadı, ancak Henri Becquerel veya komite üyesi Gösta Mittag-Leffler gibi etkili savunucuları vardı.[70] [71] Adaylık arşivi, Poincaré'nin ölüm yılı olan 1904 ile 1912 arasında toplam 51 adaylık aldığını ortaya koyuyor.[72] 1910 Nobel Ödülü için verilen 58 adaylıktan 34'ü Poincaré'e idi.[72] Adaylar arasında Nobel ödüllü Hendrik Lorentz ve Pieter Zeeman (her ikisi de 1902), Marie Curie (1903), Albert Michelson (1907), Gabriel Lippmann (1908) ve Guglielmo Marconi (1909) vardı.[72]

Poincaré, Boltzmann veya Gibbs gibi ünlü teorik fizikçilerin Nobel Ödülü'nü almamış olmaları, Nobel komitesinin teoriden çok deneye önem verdiğini gösteren bir kanıt olarak görülüyor.[73] [74] Poincaré'nin durumunda, onu aday gösterenlerden birkaçı, en büyük problemin belirli bir keşif, buluş ya da tekniğe isim vermek olduğuna dikkat çekti.[70]

Felsefe

Poincaré, matematiğin mantığın bir dalı olduğuna inanan Bertrand Russell ve Gottlob Frege'nin felsefi görüşlerine zıttı. Poincare şiddetle karşı çıktı ve sezginin matematiğin hayatı olduğunu iddia etti. Poincare, Bilim ve Hipotez (Science and Hypothesis) adlı kitabında ilginç bir bakış açısı sunar:

Yüzeysel bir gözlemci için bilimsel gerçek şüphenin ötesindedir; bilimin mantığı yanılmazdır ve bilim insanları bazen yanılıyorlarsa, bu sadece onların kuralını yanlış anlamalarındandır.

Poincare, aritmetiğin sentetik olduğuna inanıyordu. Peano'nun aksiyomlarının tümevarım ilkesiyle döngüsel olmayan bir şekilde kanıtlanamayacağını savundu (Murzi, 1998), bu nedenle aritmetiğin a priori sentetik olduğu ve analitik olmadığı sonucuna vardı. Poincaré daha sonra matematiğin analitik olmadığı için mantıktan çıkarılamayacağını söylemeye devam etti. Görüşleri Immanuel Kant'ın görüşlerine benziyordu (Kolak, 2001, Folina 1992). Cantor küme teorisine şiddetle karşı çıktı ve tahmin edici tanımların kullanımına itiraz etti.

Ancak Poincaré, felsefe ve matematiğin tüm dallarında Kantçı görüşleri paylaşmadı. Örneğin, geometride Poincaré, Öklidyen olmayan uzayın yapısının analitik olarak bilinebileceğine inanıyordu. Poincare, uzlaşmanın fizikte önemli bir rol oynadığını savundu. Görüşü (ve daha sonra, daha aşırı versiyonları) "uzlaşımcılık" olarak bilinmeye başladı.[75] Poincare, Newton'un birinci yasasının ampirik olmadığına, mekanik için geleneksel bir çerçeve varsayımı olduğuna inanıyordu (Gargani, 2012).[76] Ayrıca fiziksel uzayın geometrisinin geleneksel olduğuna inanıyordu. Fiziksel alanların geometrisinin veya sıcaklık gradyanlarının değiştirilebildiği örnekleri, ya katı cetveller tarafından ölçülen bir alanı Öklidyen olmayan olarak tanımlayarak ya da cetvellerin değişken bir ısı dağılımı ile genişletildiği veya küçültüldüğü bir Öklid uzayı olarak tanımladı. Ancak Poincaré, Öklidyen olmayan bir fiziksel geometriye geçmek yerine Öklid geometrisini kurtarmak için fiziksel yasaları değiştirmeyi tercih edeceğimiz kadar Öklid geometrisine alıştığımızı düşündü.[77]

Özgür irade

Poincaré'nin Paris'teki Société de Psychologie'den önceki ünlü dersleri (Bilim ve Hipotez (Science and Hypothesis), Bilimin Değeri (The Value of Science) ve Bilim ve Yöntem (Science and Method) olarak yayınlandı) Jacques Hadamard tarafından yaratıcılık ve buluşun iki zihinsel aşamadan oluştuğu fikrinin kaynağı olarak gösterildi, ilki bir probleme olası çözümlerin rastgele kombinasyonları, ardından bir eleştirel değerlendirme.[78]

Poincare, çoğunlukla deterministik bir evrenden söz etmesine rağmen, bilinçaltında yeni olasılıklar meydana getirmenin şans içerdiğini söyledi.

Uzun bir bilinçsiz çalışma döneminden sonra bir nevi ani aydınlanmayla zihne kendini sunan kombinasyonların genellikle faydalı ve verimli kombinasyonlar olduğu kesindir... ego, ama sadece ilginç olanlar bilinç alanına girerler. . . Yalnızca birkaçı uyumlu ve dolayısıyla aynı anda hem yararlı hem de güzeldir ve sözünü ettiğim geometrikçinin özel duyarlılığını etkilemeye muktedir olacaklardır; Bu, bir kez uyandığında dikkatimizi onlara yöneltecek ve böylece onlara bilinçlenme fırsatı verecektir. . . Bilinçaltı egoda ise tam tersine, disiplinin yokluğuna ve tesadüften doğan düzensizliğe bu isim verilebilirse, özgürlük diyeceğim şey hüküm sürer.[79]

Poincaré'nin iki aşaması—seçimin takip ettiği rastgele kombinasyonlar— Daniel Dennett'in iki aşamalı özgür irade modelinin temeli oldu.[80]

Bibliyografya

Poincaré'nin İngilizce çeviri yazıları

Bilim felsefesi üzerine popüler yazılar:

  • The Foundations of Science, New York: Science Press, 1902–1908 ; reprinted in 1921; This book includes the English translations of Science and Hypothesis (1902), The Value of Science (1905), Science and Method (1908).
  • 1904. Science and Hypothesis, The Walter Scott Publishing Co.
  • 1913. "The New Mechanics," The Monist, Vol. XXIII.
  • 1913. "The Relativity of Space," The Monist, Vol. XXIII.
  • 1913. Last Essays., New York: Dover reprint, 1963 Last Essays., New York: Dover reprint, 1963
  • 1956. Chance. In James R. Newman, ed., The World of Mathematics (4 Vols).
  • 1958. The Value of Science, New York: Dover.

Cebirsel topoloji üzerine:

Gök mekaniği üzerine:

  • 1890.The three-body problem and the equations of dynamics : Poincaré's foundational work on dynamical systems theory. Cham, Switzerland: Springer International Publishing. 2017. ISBN 978-3-319-52898-4. Poincare, Henri (2017). Üç cisim problemi ve dinamik denklemleri : Poincaré'nin dinamik sistemler teorisi üzerine temel çalışması . Çeviren Popp, Bruce D. Cham, İsviçre: Springer International Publishing. ISBN'si 978-3-319-52898-4 .
  • 1892–99. Gök Mekaniğinin Yeni Yöntemleri, 3 cilt. İngilizce çev., 1967.1-56396-117-2ISBN'si 1-56396-117-2 .
  • 1905. "JJ See'nin Yakalama Hipotezi," The Monist, Cilt. XV.
  • 1905–10. Gök Mekaniği Dersleri .

Matematik felsefesi üzerine:

  • Ewald, William B., ed., 1996. Kant'tan Hilbert'e: Matematiğin Temellerinde Bir Kaynak Kitap, 2 cilt. Oxford Üniv. Basmak. Poincare'in aşağıdaki eserlerini içerir:
    • 1894, "Matematiksel Akıl Yürütmenin Doğası Üzerine", 972-81.
    • 1898, "Geometrinin Temelleri Üzerine", 982-1011.
    • 1900, "Matematikte Sezgi ve Mantık", 1012–20.
    • 1905-06, "Matematik ve Mantık, I-III", 1021-70.
    • 1910, "Transfinite Numbers Üzerine", 1071–74.
  • 1905. "Matematiksel Fiziğin İlkeleri," The Monist, Cilt. XV.
  • 1910. "Matematiğin Geleceği," The Monist, Cilt. XX.
  • 1910. "Matematiksel Yaratılış", The Monist, Cilt. XX.

Diğer:

  • 1904. Maxwell's Theory and Wireless Telegraphy, New York, McGraw Publishing Company.
  • 1905. "Yeni Mantıklar," The Monist, Cilt. XV.
  • 1905. "Lojistikçilerin Son Çabaları," The Monist, Cilt. XV.

İngilizce çevirilerin kapsamlı bibliyografyası:

Ayrıca bakınız

Kavramlar

Teoremler

Poincare tarafından kanıtlanan teoremlerin bir listesi:

  • Poincaré'nin yineleme teoremi: belirli sistemler, yeterince uzun fakat sınırlı bir süre sonra, başlangıç durumuna çok yakın bir duruma geri dönecektir.
  • Poincare–Bendixson teoremi: Sürekli dinamik sistemlerin yörüngelerinin düzlem, silindir veya iki küre üzerindeki uzun vadeli davranışları hakkında bir ifade.
  • Poincaré–Hopf teoremi: Kaynakları veya yutakları (sink) olmayan bir küre üzerinde düzgün vektör alanı olmadığını belirten tüylü top teoreminin bir genellemesi.
  • Poincaré-Lefschetz dualite teoremi: geometrik topolojide Poincaré dualitesinin bir versiyonu, sınırı olan bir manifolda uygulanıyor
  • Poincaré ayırma teoremi: Daha büyük bir gerçek simetrik matris A'nın B'nin sütunları tarafından yayılan doğrusal bir alt uzay üzerine dik izdüşümü olarak kabul edilebilecek gerçek bir simetrik matris B'AB'nin özdeğerlerinin üst ve alt sınırlarını verir.
  • Poincaré–Birkhoff teoremi: Her alan-korur, oryantasyon-korur iki sınırı zıt yönlerde döndüren bir halkanın homeomorfizminin en az iki sabit noktası vardır.
  • Poincaré–Birkhoff–Witt teoremi: Bir Lie cebirinin evrensel zarflama cebirinin açık bir açıklaması.
  • Poincare varsayımı (şimdi bir teorem): Her basit bağlantılı, kapalı 3-manifold, 3-küreye homeomorfiktir.
  • Poincare–Miranda teoremi: ara değer teoreminin n-boyuta genelleştirilmesi.

Diğer

Kaynakça

Dipnotlar

  1. ^ "Poincaré's Philosophy of Mathematics", entry in the Internet Encyclopedia of Philosophy.
  2. ^ "Henri Poincaré", entry in the Stanford Encyclopedia of Philosophy.
  3. ^ Einstein's letter to Michele Besso, Princeton, 6 March 1952
  4. ^ "Poincaré." Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 2003.
  5. ^ "Poincaré pronunciation: How to pronounce Poincaré in French". forvo.com. 
  6. ^ "How To Pronounce Henri Poincaré". pronouncekiwi.com. 
  7. ^ Henri Poincaré: A Biography Through the Daily Papers. World Scientific. 2013. doi:10.1142/8956. ISBN 978-981-4556-61-3. 
  8. ^ Hadamard, Jacques (July 1922). "The early scientific work of Henri Poincaré". The Rice Institute Pamphlet. 9 (3): 111–183. 
  9. ^ Belliver, 1956
  10. ^ Sagaret, 1911
  11. ^ The Internet Encyclopedia of Philosophy Jules Henri Poincaré article by Mauro Murzi – Retrieved November 2006.
  12. ^ O'Connor et al., 2002
  13. ^ Carl, 1968
  14. ^ F. Verhulst
  15. ^ Sageret, 1911
  16. ^ Rivasseau, V., (Ed.) (14 November 2014). "Poincaré's Odds". Poincaré 1912-2012 : Poincaré Seminar 2012. Progress in Mathematical Physics. 67. Basel: Springer. s. 150. ISBN 9783034808347.  r eksik |soyadı1= (yardım)
  17. ^ see Galison 2003
  18. ^ Bulletin de la Société astronomique de France, 1911, vol. 25, pp. 581–586
  19. ^ Mathematics Genealogy Project'te Henri Poincaré
  20. ^ Lorentz, Poincaré et Einstein
  21. ^ "Henri Poincaré and the Quantum Theory", Isis, 58 (1), Spring 1967, ss. 37–55, doi:10.1086/350182 
  22. ^ "Poincaré's 1911–12 proof of quantum discontinuity interpreted as applying to atoms", American Journal of Physics, 69 (8), August 2001, ss. 879–884, doi:10.1119/1.1356056 
  23. ^ "The solution of the n-body Problem", The Mathematical Intelligencer, 18 (3), 1996, ss. 66–70, doi:10.1007/BF03024313 
  24. ^ Poincaré and the three body problem. History of Mathematics. 11. Providence, RI: American Mathematical Society. 1997. ISBN 978-0821803677. OCLC 34357985. 
  25. ^ The three-body problem and the equations of dynamics: Poincaré's foundational work on dynamical systems theory. Popp, Bruce D. (Translator). Cham, Switzerland: Springer International Publishing. 2017. ISBN 9783319528984. OCLC 987302273. 
  26. ^ A broader view of relativity: general implications of Lorentz and Poincaré invariance, 10, World Scientific, 2006, s. 37, ISBN 978-981-256-651-5 , Section A5a, p 37
  27. ^ Versuch einer theorie der electrischen und optischen erscheinungen in bewegten Kõrpern, Leiden: E.J. Brill, 1895 
  28. ^ "The Measure of Time", Revue de Métaphysique et de Morale, 6, 1898, ss. 1–13 
  29. ^ a b c "La théorie de Lorentz et le principe de réaction", Archives Néerlandaises des Sciences Exactes et Naturelles, 5, 1900, ss. 252–278 . See also the English translation
  30. ^ Poincaré, H. (1881). "Sur les applications de la géométrie non-euclidienne à la théorie des formes quadratiques" (PDF). Association Française Pour l'Avancement des Sciences. 10: 132–138. [ölü/kırık bağlantı]
  31. ^ Reynolds, W. F. (1993). "Hyperbolic geometry on a hyperboloid". The American Mathematical Monthly. 100 (5): 442–455. doi:10.1080/00029890.1993.11990430. 
  32. ^ "Chapitre XII: Polarisation rotatoire". Théorie mathématique de la lumière II. Paris: Georges Carré. 1892. 
  33. ^ Tudor, T. (2018). "Lorentz Transformation, Poincaré Vectors and Poincaré Sphere in Various Branches of Physics". Symmetry. 10 (3): 52. doi:10.3390/sym10030052. 
  34. ^ "Les relations entre la physique expérimentale et la physique mathématique", Revue Générale des Sciences Pures et Appliquées, 11, 1900, ss. 1163–1175 . Reprinted in "Science and Hypothesis", Ch. 9–10.
  35. ^ a b "The Principles of Mathematical Physics", The Foundations of Science (The Value of Science), New York: Science Press, 1913, ss. 297–320  available in online chapter from 1913 book
  36. ^ Walter, S. A., (Ed.) (2007), "38.3, Poincaré to H. A. Lorentz, May 1905", La correspondance entre Henri Poincaré et les physiciens, chimistes, et ingénieurs, Basel: Birkhäuser, ss. 255–257 
  37. ^ Walter, S. A., (Ed.) (2007), "38.4, Poincaré to H. A. Lorentz, May 1905", La correspondance entre Henri Poincaré et les physiciens, chimistes, et ingénieurs, Basel: Birkhäuser, ss. 257–258 
  38. ^ a b c [1] (PDF) Membres de l'Académie des sciences depuis sa création : Henri Poincare. Sur la dynamique de l' electron. Note de H. Poincaré. C.R. T.140 (1905) 1504–1508.
  39. ^ a b "Sur la dynamique de l'électron (On the Dynamics of the Electron)", Rendiconti del Circolo Matematico Rendiconti del Circolo di Palermo, 21, 1906, ss. 129–176, doi:10.1007/BF03013466  (Wikisource translation)
  40. ^ Walter (2007), Secondary sources on relativity
  41. ^ Miller 1981, Secondary sources on relativity
  42. ^ a b Darrigol 2005, Secondary sources on relativity
  43. ^ "Ist die Trägheit eines Körpers von dessen Energieinhalt abhängig?", Annalen der Physik, 18 (13), 1905b, ss. 639–643, doi:10.1002/andp.19053231314 . See also English translation.
  44. ^ "Das Prinzip von der Erhaltung der Schwerpunktsbewegung und die Trägheit der Energie" (PDF), Annalen der Physik, 20 (8), 1906, ss. 627–633, doi:10.1002/andp.19063250814, 18 March 2006 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi 
  45. ^ "Il importait d'examiner cette hypothèse de plus près et en particulier de rechercher quelles modifications elle nous obligerait à apporter aux lois de la gravitation. C'est ce que j'ai cherché à déterminer; j'ai été d'abord conduit à supposer que la propagation de la gravitation n'est pas instantanée, mais se fait avec la vitesse de la lumière."
  46. ^ The Berlin Years: Correspondence, January 1919-April 1920 (English translation supplement). The Collected Papers of Albert Einstein. 9. Princeton U.P. s. 30.  See also this letter, with commentary, in Sass (1979). "Einstein über "wahre Kultur" und die Stellung der Geometrie im Wissenschaftssystem: Ein Brief Albert Einsteins an Hans Vaihinger vom Jahre 1919". Zeitschrift für allgemeine Wissenschaftstheorie (Almanca). 10 (2): 316–319. doi:10.1007/bf01802352. 
  47. ^ Darrigol 2004, Secondary sources on relativity
  48. ^ Galison 2003 and Kragh 1999, Secondary sources on relativity
  49. ^ Holton (1988), 196–206
  50. ^ Hentschel (1990), 3–13[tam kaynak belirtilmeli]
  51. ^ Miller (1981), 216–217
  52. ^ Darrigol (2005), 15–18
  53. ^ Katzir (2005), 286–288
  54. ^ Whittaker 1953, Secondary sources on relativity
  55. ^ Stillwell 2010, s. 419-435.
  56. ^ Poincaré and topology, ss. 27–81 [tam kaynak belirtilmeli]
  57. ^ J. Stillwell, Mathematics and its history, page 254
  58. ^ A. Kozenko, The theory of planetary figures, pages = 25–26[tam kaynak belirtilmeli]
  59. ^ French: "Mémoire sur les courbes définies par une équation différentielle"
  60. ^ Yushkevich, A.P., (Ed.) (24 March 1998). Mathematics of the 19th century. 3. ss. 162–174, 283. ISBN 978-3764358457.  r eksik |soyadı1= (yardım)
  61. ^ Encounter. 12. Martin Secker & Warburg. 1959. 
  62. ^ J. Hadamard. L'oeuvre de H. Poincaré. Acta Mathematica, 38 (1921), p. 208
  63. ^ Toulouse, Édouard, 1910. Henri Poincaré, E. Flammarion, Paris
  64. ^ Henri Poincare. MPublishing. 2013. ISBN 9781418165062. Erişim tarihi: 10 October 2014. 
  65. ^ Dauben 1979, p. 266.
  66. ^ From Frege to Gödel: a source book in mathematical logic, 1879–1931, Harvard University Press, 1967, s. 190, ISBN 978-0-674-32449-7 , p 190
  67. ^ "Jules Henri Poincaré (1854–1912)". Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences. 5 September 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 August 2015. 
  68. ^ Poincaré Krateri
  69. ^ 2021 Poincare (1936 MA)
  70. ^ a b "The Campaign for Poincaré". Henri Poincaré: A Scientific Biography. Princeton University Press. 2013. ss. 194–196.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "gray-biography" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  71. ^ The Beginnings of the Nobel Institution: The Science Prizes, 1901–1915. Cambridge University Press. 25 November 1987. ss. 141–142. 
  72. ^ a b c "Nomination database". Nobelprize.org. Nobel Media AB. Erişim tarihi: 24 September 2015. 
  73. ^ Crawford, Elizabeth (13 Kasım 1998). "Nobel: Always the Winners, Never the Losers". Science. 282 (5392): 1256–1257. Bibcode:1998Sci...282.1256C. doi:10.1126/science.282.5392.1256. 
  74. ^ Nastasi (16 May 2013). "A Nobel Prize for Poincaré?". Lettera Matematica. 1 (1–2): 79–82. doi:10.1007/s40329-013-0005-1. 
  75. ^ Yemima Ben-Menahem, Conventionalism: From Poincare to Quine, Cambridge University Press, 2006, p. 39.
  76. ^ Poincaré, le hasard et l'étude des systèmes complexes, L'Harmattan, 2012, s. 124, 4 March 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 5 June 2015 
  77. ^ Science and Hypothesis, Cosimo, Inc. Press, 2007, s. 50, ISBN 978-1-60206-505-5 
  78. ^ Hadamard, Jacques. An Essay on the Psychology of Invention in the Mathematical Field. Princeton Univ Press (1945)
  79. ^ "3: Mathematical Creation". Science and Method. 1914. 
  80. ^ Dennett, Daniel C. 1978. Brainstorms: Philosophical Essays on Mind and Psychology. The MIT Press, p.293
  81. ^ "Structural Realism": entry by James Ladyman in the Stanford Encyclopedia of Philosophy

Kaynaklar

  • Bell, Eric Temple, 1986. Men of Mathematics (yeniden ödeme baskısı). mihenk taşı kitaplar.0-671-62818-6ISBN'si 0-671-62818-6 .
  • Belliver, Andre, 1956. Henri Poincaré ou la quest souveraine . Paris: Gallimard.
  • Bernstein, Peter L, 1996. "Tanrılara Karşı: Olağanüstü Bir Risk Hikayesi". (P. 199–200). John Wiley ve Oğulları.
  • Boyer, B.Carl, 1968. Matematik Tarihi: Henri Poincaré, John Wiley & Sons.
  • Grattan-Guinness, Ivor, 2000. 1870–1940 Matematiksel Kökler Arayışı. Princeton Üni. Basmak.
  • "Georg Cantor and the Battle for Transfinite Set Theory" (PDF), Proceedings of the 9th ACMS Conference (Westmont College, Santa Barbara, CA), 2004 [1993], ss. 1–22, 13 July 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi  arşivlendi. Journal of the ACMS 2004'te yayınlanan internet versiyonu.
  • Folina, Janet, 1992. Poincare ve Matematik Felsefesi. Macmillan, New York.
  • Gray, Jeremy, 1986. Riemann'dan Poincaré, Birkhauser'e lineer diferansiyel denklemler ve grup teorisi0-8176-3318-9
  • Gray, Jeremy, 2013. Henri Poincare: Bilimsel bir biyografi . Princeton Üniversitesi Yayınları978-0-691-15271-4
  • "Henri Poincaré. A Life in the Service of Science" (PDF), Notices of the AMS, 52 (9), October 2005, ss. 1036–1044 
  • Kolak, Daniel, 2001. Bilgelik Aşıkları, 2. baskı. Wadsworth.
  • Gargani, Julien, 2012. Poincare, le hasard ve l'étude des systèmes kompleksleri, L'Harmattan.
  • Murzi, 1998. "Henri Poincare".
  • O'Connor, J. John ve Robertson, F. Edmund, 2002, "Jules Henri Poincare". Andrews Üniversitesi, İskoçya.
  • Peterson, Ivars, 1995. Newton'un Saati: Güneş Sisteminde Kaos (yeniden basım). WH Freeman & Co.0-7167-2724-2 .
  • Sageret, Jules, 1911. Henri Poincare . Paris: Mercure de France.
  • Toulouse, E., 1910. Henri Poincare . —(Kaynak biyografi Fransızca) Michigan Üniversitesi Tarihi Matematik Koleksiyonunda.
  • Mathematics and Its History. 3rd, illustrated. Springer Science & Business Media. 2010. ISBN 978-1-4419-6052-8. 978-1-4419-6052-8
  • Verhulst, Ferdinand, 2012 Henri Poincare. Sabırsız Genius . NY: Springer.
  • Henri Poincare, l'œuvre scientifique, l'œuvre philosophique, Vito Volterra, Jacques Hadamard, Paul Langevin ve Pierre Boutroux, Felix Alcan, 1914.
    • Henri Poincaré, l'œuvre matematiği, Vito Volterra tarafından.
    • Henri Poincare, le problem des trois corps, Jacques Hadamard tarafından.
    • Henri Poincare, le physicien, Paul Langevin tarafından.
    • Henri Poincare, l'œuvre philosophique, Pierre Boutroux tarafından.
  • This article incorporates material from Jules Henri Poincaré on altında lisanslanan PlanetMath üzerinde Jules Henri Poincaré'nin materyallerini içermektedir.

İlave okumalar

Görelilik üzerine çalışmak için ikincil kaynaklar

Ana akım olmayan kaynaklar

  • La Relativité et Einstein, Planck, Hilbert—Histoire véridique de la Théorie de la Relativitén, Pars: L'Harmattan, 2004 
  • Henri Poincaré and relativity theory, 2004, ISBN 978-5-02-033964-4 

Dış bağlantılar

Kültürel görevleri
Önce gelen
{{{before}}}
{{{title}}} Sonra gelen
{{{after}}}