Ogur öbeği: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Gerekçe: kaynaklı bilgileri kaldırırken lütfen kaynak göstermeye özen gösterelim. |
Kaynak gösterilerek Ural-Altay dil ailesi teorisi kaldırılmış, diyalektler eklenmiştir. Etiket: Geri al |
||
| 4. satır: | 4. satır: | ||
|ülkeler=[[Rusya]], [[Çuvaşistan]] |
|ülkeler=[[Rusya]], [[Çuvaşistan]] |
||
|aile rengi= Altay |
|aile rengi= Altay |
||
|aile1= [[Türkî diller]]<ref>https://glottolog.org/resource/languoid/id/bolg1249</ref> |
|||
|aile1= [[Ural-Altay dil ailesi|Ural-Altay]]<ref>{{cite book|first=Jorma|last=Luutonen|authorlink=|title=Chuvash Syntactic Nominalizers: On *-ki and its Counterparts in Ural-Altaic Languages (Turcologica)|location=|publisher=Harrassowitz Verlag|year=2011|isbn=978-3447065818|pages=}}</ref> |
|||
|diyalekt1 = [[İdil Bulgarcası]] ([[ölü dil]]) |
|||
|aile2= [[Altay dilleri|Altay]] |
|||
|diyalekt2 = [[Çuvaşça]]<ref>https://glottolog.org/resource/languoid/id/bolg1249</ref> |
|||
|aile3= [[Türk lehçeleri|Türkçe]] |
|||
|diyalekt3 = [[Hazarca]]? ([[ölü dil]]) |
|||
|diyalekt4 = [[Hunca]]? ([[ölü dil]]) |
|||
|diyalekt5 = [[Avarca]]? ([[ölü dil]])<ref>Golden, Peter B. An introduction to the history of the Turkic peoples : ethnogenesis and state-formation in medieval and early modern Eurasia and the Middle East. Wiesbaden: O. Harrassowitz, 1992.</ref> (Avarca genellikle [[İber-Kafkas dilleri|İber-Kafkas dil ailesi]]nde sınıflandırılmaktadır.) |
|||
|resmi= |
|resmi= |
||
|kurum= |
|kurum= |
||
| 15. satır: | 18. satır: | ||
|haritabaşlığı = 650 yılında Oğur dilleri konuşmuş Bulgarlar ve Hazarların dağılımı |
|haritabaşlığı = 650 yılında Oğur dilleri konuşmuş Bulgarlar ve Hazarların dağılımı |
||
}} |
}} |
||
'''Ogur grubu''', '''Oğur grubu''', '''Ön Bulgar grubu''' ya da '''Lir Türkçesi''' [[Türki diller]] ailesinin bir koludur. Bu grubun günümüzde tek hayatta kalmış olan dili, yaklaşık iki milyon kişinin konuştuğu [[Çuvaşça]]dır. Gruba ait tarihi bir dil olan [[Ön Bulgarca]] (Tuna Bulgarcası ile İtil bulgarcasına ayrılır) bugün ölü dillerdir. |
'''Ogur grubu''', '''Oğur grubu''', '''Ön Bulgar grubu''' ya da '''Lir Türkçesi''' [[Türki diller]] ailesinin bir koludur. Bu grubun günümüzde tek hayatta kalmış olan dili, yaklaşık iki milyon kişinin konuştuğu [[Çuvaşça]]dır. Gruba ait tarihi bir dil olan [[Ön Bulgarca]] (Tuna Bulgarcası ile İtil bulgarcasına ayrılır) bugün ölü dillerdir. |
||
| 25. satır: | 29. satır: | ||
[[Dosya:Birbirlerini anlayabilen Türk gruplar.png|thumb|240px|Tüm Türk dilleri konuşanların sayısı birbirini anliyabilen dillerden oluşan grublara ayrıldığında böyle bir paylaşım ortaya çıkmaktadır]] |
[[Dosya:Birbirlerini anlayabilen Türk gruplar.png|thumb|240px|Tüm Türk dilleri konuşanların sayısı birbirini anliyabilen dillerden oluşan grublara ayrıldığında böyle bir paylaşım ortaya çıkmaktadır]] |
||
Oğur dillerinin başlıca alt kolları şunlardır: |
Oğur dillerinin başlıca alt kolları şunlardır: |
||
*[[Avarlar|Avarca]]{{sfn|Golden|1992|p=110}} |
|||
| ⚫ | |||
*[[Çuvaşça]] |
*[[Çuvaşça]] |
||
| ⚫ | |||
*[[Hazarca]] (tartışmalı){{sfn|Golden|1992|p=110}} |
*[[Hazarca]] (tartışmalı){{sfn|Golden|1992|p=110}} |
||
*[[Hunca]] (tartışmalı){{sfn|Sinor|1990|p=201}}{{sfn|Pronk-Tiethoff|2013|p=58}} |
* [[Hunca]] (tartışmalı){{sfn|Sinor|1990|p=201}}{{sfn|Pronk-Tiethoff|2013|p=58}} |
||
*[[Sabirler|Sabirce]]<ref>{{cite journal|last=Tatar Ansiklopedisi|first=|author link=|title=Suarlar/Суарлар|journal=|volume=|issue=|pages=|publisher=|location=Kazan, Tataristan Cumhuriyeti Bilimler Akademisi|date=2002|language=Tatar|url=|jstor=|issn=|doi=|id=|mr=|zbl=|jfm =|access-date=}}</ref> |
|||
Bu diller arasında varlığını koruyan tek dil [[Çuvaşça]]dır. |
Bu diller arasında varlığını koruyan tek dil [[Çuvaşça]]dır. |
||
Sayfanın 22.28, 3 Temmuz 2019 tarihindeki hâli
| Oğur Türkçesi | |
|---|---|
| Ana dili olanlar | Rusya, Çuvaşistan |
| Dil ailesi | |
| Diyalektler | |
| Dil kodları | |
| ISO 639-3 | – |
.png) 650 yılında Oğur dilleri konuşmuş Bulgarlar ve Hazarların dağılımı | |
Ogur grubu, Oğur grubu, Ön Bulgar grubu ya da Lir Türkçesi Türki diller ailesinin bir koludur. Bu grubun günümüzde tek hayatta kalmış olan dili, yaklaşık iki milyon kişinin konuştuğu Çuvaşçadır. Gruba ait tarihi bir dil olan Ön Bulgarca (Tuna Bulgarcası ile İtil bulgarcasına ayrılır) bugün ölü dillerdir.
Türkologlar, dilsel sınıflandırma için z > r (=rhotacisme) ve ş > l (=lambdaisme) değişimlerini daha esaslı saydıklarından, Türki dilleri bu esasa göre ikiye ayırmışlar ve z-ş esaslı lehçeler grubuna “Doğu Türkçesi” (Oğuz grubu), r-l esaslı lehçelere de “Batı Türkçesi” (Ogur grubu) demişlerdir.[4] Bu L-R paralelliğine Oğuz grubunda kız kelimesi Ogur grubundaki kır kelimesi örnek verilebilir.
Yayılış
Bu kavrama göre adlandırılan Oğur Türkleri, merkezleri Orta Asya olan Oğuz Türklerinden eski bir devirde ayrılarak batıya doğru göç etmişlerdir. Birçok Oğur boyu -ogur ile biten adlar taşımıştır. Bu ad r: z mutabakatına göre, Oğuz Türklerine ismini veren Oğuz adının karşılığıdır.[4]
Alt grupları
Oğur dillerinin başlıca alt kolları şunlardır:
Bu diller arasında varlığını koruyan tek dil Çuvaşçadır.
| Dil | Konuşanların sayısı | Konuşulan ülkeler (ve sayıları) |
| Çuvaşça | 2 Milyon | Rusya (Çuvaşistan yklş. 1,8 Milyon), Kazakistan 22.000. |
Sınıflandırma
Türkçe
- Ogurca (Ön Bulgarca)
Ölü Diller
- Ön Bulgarca
- Hazarca (tartışmalı)
- Hunca (tartışmalı)
Günümüzde Konuşulan
Kaynakça
- ^ https://glottolog.org/resource/languoid/id/bolg1249
- ^ https://glottolog.org/resource/languoid/id/bolg1249
- ^ Golden, Peter B. An introduction to the history of the Turkic peoples : ethnogenesis and state-formation in medieval and early modern Eurasia and the Middle East. Wiesbaden: O. Harrassowitz, 1992.
- ^ a b Agop Dilâçar, Batı Türkçesi, TDAY Belleten (1953), Türk Dil Kurumu Yayınları, s. 75, 78.
- ^ Golden 1992, s. 110.
- ^ Sinor 1990, s. 201.
- ^ Pronk-Tiethoff 2013, s. 58.