Uçak: Revizyonlar arasındaki fark

Bağlantıları değiştir
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
II. Niveles (mesaj | katkılar)
29.777 değişiklik
k düzenleme AWB ile
1. satır: 1. satır:
[[Dosya:A350 First Flight - Low pass 03.jpg|thumb|200px|right|[[Airbus A350]] [[yolcu uçağı]]]]
{{düzenle|Temmuz 2008}}
[[Dosya:Yf-23 1.jpg|thumb|200px|right| Bir askeri uçak ([[Yf 23|YF-23 Kara Dul]]).]]
[[Dosya:Radial engine.gif|Radial engine.gif|thumb|200px|right|Pervaneli uçaklarda yaygın olarak kullanılan [[yıldız tipi motor]].]]
[[Dosya:Axial compressor.gif|thumb|200px|right|[[Türbin]] [[reaktör]]ünün [[kompresör]]ü.]]


'''Uçak''' veya '''tayyare'''; hava akımının başta kanatlar olmak üzere [[kanat profili|kanat profilli parçalar]]ın alt ve üst yüzeyleri arasında basınç farkı oluşturması sayesinde havada tutunarak yükselebilen, ilerleyebilen motorlu bir [[hava taşıtı]]dır.<ref name="tdk">{{Web kaynağı | url = http://tdkterim.gov.tr/bts/?kategori=verilst&kelime=u%E7ak&ayn=tam | başlık = Büyük Türkçe Sözlük | erişimtarihi = [[12 Ağustos]] [[2009]] | yayımcı = TDK | arşivengelli = evet}}</ref><ref>[http://kitap.hakikatkitabevi.com/cgi-bin/cgi.exe/rehber/query=*/doc/%7Bt90600%7D? Rehber Ansiklopedisi "Uçak" maddesi]</ref> [[Pervane]]li ya da [[jet]] motorlu, [[sabit kanatlı uçak|sabit kanatlı]] ve havadan ağır pek çok hava taşıtı uçak kategorisine dahildir. Günümüzde en temel uçak tipleri, yolcu uçağı, savaş uçağı, kargo uçağı olarak bilinirken, farklı coğrafi şartlara göre özelleştirmiş uçaklar da mevcuttur.
Uçaklarda elektrik sistemleri aşağıdaki birimlerden oluşur:


Uçağın ana parçaları havada tutunabilmeyi sağlayan [[kanat]]lar, kanatları dengede tutmaya yarayan [[kuyruk]],<ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/11014/airplane "airplane."] Britannica.com.</ref> uçağın durum ve pozisyonunu değiştiren [[kumanda yüzeyleri]] ve gerekli [[İtme (akışkanlar mekaniği)|itmeyi]] sağlayan motor, pervane gibi elemanlardır. Yolcuları ve yükü barındıran gövde ile uçuş ekibi ve uçuş kumandalarını barındıran [[kokpit]] uçağın ana bölümlerindendir.
== 1. Elektrik Güç Kaynakları ==


== Etimoloji ==
a) '''Aküler:''' Motorun veya yardımcı güç kaynağının(APU) ilk çalışması için gerekli elektriği sağlar. Acil durumlarda da yedek enerji kaynağı olarak bulunuur.
Uçak kelimesi Türkçe uç- fiiline -(a)k fiilden isim yapma eki getirilerek türetilmiştir. Türk lehçelerinde Rusça samolet kelimesinin yanı sıra [[Arapça]] kökenli '''təyyarə''' (Azerbaycan); '''uşaq, uşqış''' (Kazak); '''uçak''' (Kırgız); '''uchqich''' (Özbek); '''oçqıç''' (Tatar); '''uçar''' (Türkmen); '''ayropilan''' (Uygur) kelimeleri uçak anlamında kullanılmaktadır.<ref>Tuncer Gülensoy, Türkiye Türkçesindeki Türkçe Sözcüklerin Köken Bilgisi Sözlüğü</ref><ref>Kültür Bakanlığı, Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü</ref><ref>Kurtuluş Öztopçu, Dictionary of the Turkic Languages</ref>


== Ayrıca bakınız ==
b) '''Jeneratörler:''' Motordan veya APU'dan aldıkları dönme hareketini doğru akım elektriğe çevirirler ve uçağın sistemlerini besler.
* [[Geleneksel uçak]]
* [[Uçak Mühendisliği]]
*
== Kaynaklar ==
{{commons|Aircraft}}
{{Kaynakça}}


{{Portal|Havacılık}}
c) '''Alternatörler:''' Uçağın motor ve varsa APU'dan aldıkları dönme hareketini alternatif akım elektriğe çevirirler. Alternatörler motorların değişik devrelerinde sabit, güvenilir enerji sağlar. Günümüzün nodern uçaklarında alternatörler ana üreticilerdir.
{{Havacılık}}


[[Kategori:Uçaklar|*]]
== 2. Elektrik Akım Çeviricileri, Regülatörler ==
[[Kategori:Fransız icatları]]

Alternatif akımı doğru akıma çevirirler, voltaj değişmelerini önlerler.

== 3. Elektrik Dağıtım Sistemleri ==

a) '''Dağıtım Baraları(BUS Bar):''' Elektriği cihazlara ulaştıran merkezi dağıtım hattıdır.

b) '''Kablolar(Cables), Kablo Grupları(Electical Hardness)'''

== 4.Sigortalar ==

Cihazları Aşırı akımdan korur. Daha önce basma çekme düğme şeklinde olan sigortalar, gelişmiş cam kokpitli( Glass Cockpit) modern uçaklarda pilotun önündeki ekranlarda görülebilmekte, arıza mesajı verilmekte, pilot tarafından yerinden kalklamdan ekrana bağlı tuşlarla elektronik olarak reset edilebilmektedir. Klasik sigortalar büyük çaplı uçaklarda pilot kabininin içinde veya yakınında, küçük uçaklarda harici kapakların içinde bulunur.

Sayfanın 11.52, 1 Ocak 2017 tarihindeki hâli

Airbus A350 yolcu uçağı
Bir askeri uçak (YF-23 Kara Dul).
Pervaneli uçaklarda yaygın olarak kullanılan yıldız tipi motor.
Türbin reaktörünün kompresörü.

Uçak veya tayyare; hava akımının başta kanatlar olmak üzere kanat profilli parçaların alt ve üst yüzeyleri arasında basınç farkı oluşturması sayesinde havada tutunarak yükselebilen, ilerleyebilen motorlu bir hava taşıtıdır.[1][2] Pervaneli ya da jet motorlu, sabit kanatlı ve havadan ağır pek çok hava taşıtı uçak kategorisine dahildir. Günümüzde en temel uçak tipleri, yolcu uçağı, savaş uçağı, kargo uçağı olarak bilinirken, farklı coğrafi şartlara göre özelleştirmiş uçaklar da mevcuttur.

Uçağın ana parçaları havada tutunabilmeyi sağlayan kanatlar, kanatları dengede tutmaya yarayan kuyruk,[3] uçağın durum ve pozisyonunu değiştiren kumanda yüzeyleri ve gerekli itmeyi sağlayan motor, pervane gibi elemanlardır. Yolcuları ve yükü barındıran gövde ile uçuş ekibi ve uçuş kumandalarını barındıran kokpit uçağın ana bölümlerindendir.

Etimoloji

Uçak kelimesi Türkçe uç- fiiline -(a)k fiilden isim yapma eki getirilerek türetilmiştir. Türk lehçelerinde Rusça samolet kelimesinin yanı sıra Arapça kökenli təyyarə (Azerbaycan); uşaq, uşqış (Kazak); uçak (Kırgız); uchqich (Özbek); oçqıç (Tatar); uçar (Türkmen); ayropilan (Uygur) kelimeleri uçak anlamında kullanılmaktadır.[4][5][6]

Ayrıca bakınız

Kaynaklar

  1. ^ "Büyük Türkçe Sözlük". TDK. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2009.  Tarih değerini gözden geçirin: |erişimtarihi= (yardım)
  2. ^ Rehber Ansiklopedisi "Uçak" maddesi
  3. ^ "airplane." Britannica.com.
  4. ^ Tuncer Gülensoy, Türkiye Türkçesindeki Türkçe Sözcüklerin Köken Bilgisi Sözlüğü
  5. ^ Kültür Bakanlığı, Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü
  6. ^ Kurtuluş Öztopçu, Dictionary of the Turkic Languages

Şablon:Portal

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Uçak&oldid=17997268" sayfasından alınmıştır