İçeriğe atla

Yurtbaşı, Posof

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Yurtbaşı
Harita
Ardahan'ın konumu
Ardahan'ın konumu
Ardahan üzerinde Yurtbaşı
Yurtbaşı
Yurtbaşı
Yurtbaşı'nın Ardahan'daki konumu
ÜlkeTürkiye Türkiye
İlArdahan
İlçePosof
Coğrafi bölgeDoğu Anadolu Bölgesi
Rakım1609 m
Nüfus
 (2022)
 • Toplam31
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu0478
İl plaka kodu75
Posta kodu75800

Yurtbaşı, Ardahan ilinin Posof ilçesine bağlı bir köydür.

Yurtbaşı köyünün eski adı, Sakabalo'dur. Gürcüce bir yer adı olan Sakabalo (საკაბალო), Türkçeye Sakobol / Sakabul (سقابول) biçiminde girmiştir.[3][4] Gürcü araştırmacı Konstantine Martvileli, Sakabalo'nun Gürcüce bir yer adı olduğunu belirtmiş, ama anlamını vermemiştir.[5] Ruslar ise, 1886 yılındaki nüfus tespiti sırasında köyün adını Sakabolo (Сакаболо) olarak kaydetmiştir.[6]

Sakabalo, Gürcistan'ı oluşturan tarihsel bölgelerden biri olan Samtshe'de yer alır. Osmanlılar bu bölgeyi, Gürcü atabagilerin yönetimindeki Samtshe Atabeyliği'nden 16. yüzyılın ortasında ele geçirdi. Sakabalo, üç yüz yılı aşkın bir süre Osmanlı egemenliğinde kaldıktan sonra, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nın ardından Rusların eline geçti. Rus idaresinde Sakabalo, Ardahan sancağının (okrug) Poshov kazasına (uçastok) bağlıydı. Bu kaza içinde Digur nahiyesinin (маркяз: merkez) köylerinden biriydi. 1886 yılında köyün nüfusu 76 kişiden oluşuyordu. Rus idaresi sırasında Sakabalo'nun nüfusu artmış, 1896’da 109 kişiye, 1906’da ise 127 kişiye yükselmişti. Bu tespitlerde nüfusun tamamı "Türk" olarak kaydedilmiştir.[7][8] Birinci Dünya Savaşı sırasında Ardahan bölgesini gezen Gürcü araştırmacı Konstantine Martvileli ise, Sakabalo'da 9 hanede 136 Müslüman Gürcünün yaşadığını yazmıştır.[5]

Sakabalo, Rus hakimiyetinin sona ermesinden sonra, bir süre bağımsız Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. 1921 yılında, Sovyet Rusya'nın Gürcistan'ı işgali sırasında, Ankara Hükümeti'nin verdiği ültimatom üzerine Gürcistan hükûmeti Ardahan ve Artvin bölgelerinden çekildi. 16 Mart 1921'de, "Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti arasında imzalanan Moskova Antlaşması'yla da Sakabalo köyü Türkiye'ye bırakıldı.[9]

Sakabalo, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Kars vilayetinin Poshof kazasının merkez nahiyesine bağlıydı.[4] 1935 genel nüfus sayımıda "Sakabul (Sakalbal)" biçiminde kaydedilmiş olan Sakabalo, aynı idari konuma sahipti ve köyde 153 kişi yaşıyordu.[10] Sakabalo / Sakabul "yabancı kökten geldiği" için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Yurtbaşı olarak değiştirilmiştir.[11] Bununla birlikte köyün eski adı yeni adıyla birlikte "Yurtbaşı (Sakabol)" biçiminde resmî kayıtlarda kullanılmıştır.[12]

Yurtbaşı köyü, Ardahan il merkezine 95 km, Posof ilçe merkezine 14 km uzaklıktadır.[13]

Yıllara göre köy nüfus verileri
2022 31[2]
2021 31[2]
2020 25[2]
2019 24[2]
2018 20[2]
2017 22[2]
2016 22[2]
2015 24[2]
2014 26[2]
2013 29[2]
2012 27[2]
2011 29[2]
2010 30[2]
2009 33[2]
2008 35[2]
2007 31[2]
2000 49[13]
1990 112[14]
1985 118[15]
  1. ^ "Yurtbasi, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 16 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2020. 
  2. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Ardahan Posof Yurtbaşı Köy Nüfusu". Nufusune.com. 17 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2020. 
  3. ^ 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2015, s. 188 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-7362-5.
  4. ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 761.
  5. ^ a b "Konstantine Martvileli, "Ardahan Bölgesinde", Sakartvelo gazetesi, 7 Ekim 1917, sayı 220". 12 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2021. 
  6. ^ ""Poshov kazası 1886 Yılı" (Rusça)". 26 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2021. 
  7. ^ ""Poshov kazası 1886 Yılı" (Rusça)". 26 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2021. 
  8. ^ Candan Badem, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin, İstanbul, 2018, s. 114, ISBN 9786052100271.
  9. ^ Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1934, 3 cilt; 2. cilt, s. 41.
  10. ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937, s. 318" (PDF). 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 20 Ağustos 2021. 
  11. ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 746". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2021. 
  12. ^ "1980 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1981" (PDF). 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 20 Ağustos 2021. 
  13. ^ a b "Yurtbaşı Köyü". YerelNet.org.tr. 3 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2020. 
  14. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2020. 
  15. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]