Kurşunçavuş, Posof
| Kurşunçavuş | |
|---|---|
 | |
 Ardahan'ın konumu | |
  Kurşunçavuş Kurşunçavuş'un Ardahan'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Ardahan |
| İlçe | Posof |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
| Rakım | 1788 m |
| Nüfus (2022) | |
| • Toplam | 42 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0478 |
| İl plaka kodu | 75 |
| Posta kodu | 75800 |
Kurşunçavuş, Ardahan ilinin Posof ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Kurşunçavuş köyünün eski adı Seca veya Secav'dır. Gürcüce kaynaklarda Seca (სეჯა) ve Secavi (სეჯავი) olarak geçer. 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterinde de Seca / Sica (سیجا) veya Secav (سجاو) olarak kaydedilmiştir.[3]
Seca, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan tarihsel Samtshe'de yer alıyodur. Nitekim Osmanlılar 16. yüzyılın ortalarında bu bölgeyi Gürcülerden ele geçirmiştir. Bu yerleşim 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı mufassal defterine göre Poshov livasının Güney nahiyesine bağlıydı. Bu tarihte köy tamamen boşalmıştı. Bu defterde aynı idari konuma sahip bir başka köy Secav (سجاو) olarak kaydedilmiştir. Bu köyün nüfusu 7 Hristiyan haneden oluşuyordu. İspenç vergisi vermekle yükümlü hane reisleri Elia, Ağdgomel, Simona, Narika, Basila gibi Gürcü adları taşıyordu. Bugünkü Kurşunçavuş köyünün bu defterde Secav olarak kaydedildiği tahmin edilmektedir.[4]
Osmanlı Devleti, Doksanüç Harbi'nin ardından imzalanan Berlin Antlaşması'yla Ardahan bölgesini Rusya'ya bırakınca, Secav köyü de Osmanlı egemenlik alanının dışında kaldı. Bu yerleşim Rus idaresinin 1886 yılında yaptığı nüfus tespitinde Seca (Седжа) olarak kaydetmiştir. Bu sırada köy Ardahan sancağının Poshov kazasına (uçastok) bağlıydı ve nüfusu "Türk" olarak kaydedilmiş olan 66 kişiden oluşuyordu.[5]
Seca veya Secavi, Birinci Dünya Savaşı'nın sonunda Rusların bölgeden çekilmesinin ardından bir süre bağımsız Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sürerken Ankara Hükümeti ile Sovyet Rusya arasında, 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması uyarınca Seca Türkiye'ye bırakıldı.[6]
Secavi, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde "Seca" (سەجە) Kars vilayetinin Poshof kazasının merkez nahiyesine bağlıydı.[7] Köy 1940 genel nüfus sayımında "Sece" olarak yazılmış olan köy aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 171 kişiden oluşuyordu.[8] Seca, Secavi veya Sece Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Kurşunçavuş olarak değiştirilmiştir.[9] 1965 genel nüfus sayımında Kurşunçavuş köyünün nüfusu 271 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde sadece 35 kişi okuma yazma biliyordu.[10]
Kurşunçavuş'ta, köyün Hristiyan döneminden kalma bir kilise bulunuyordu. Bu yapı tamamen ortadan kalkmıştır.[11]
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Köy, Ardahan il merkezine 94 km, Posof ilçe merkezine 13 km uzaklıktadır.[12]
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 42[2] |
| 2021 | 45[2] |
| 2020 | 48[2] |
| 2019 | 47[2] |
| 2018 | 41[2] |
| 2017 | 42[2] |
| 2016 | 47[2] |
| 2015 | 48[2] |
| 2014 | 54[2] |
| 2013 | 54[2] |
| 2012 | 56[2] |
| 2011 | 54[2] |
| 2010 | 53[2] |
| 2009 | 58[2] |
| 2008 | 57[2] |
| 2007 | 68[2] |
| 2000 | 80[12] |
| 1990 | 168[13] |
| 1985 | 166[14] |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Kursuncavus, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 16 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Ardahan Posof Kurşunçavuş Köy Nüfusu". Nufusune.com. 17 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2020.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; III. cilt (1958) s. 448, 453". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2021.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; II. cilt (1941), s. 308; III. cilt (1958) s. 448, 453". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2021.
- ^ ""Poshov kazası 1886 Yılı" (Rusça)". 26 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2021.
- ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2022.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 761.
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 354.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 649". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 361.
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 231, ISBN 9789941478178.
- ^ a b "Kurşunçavuş Köyü". YerelNet.org.tr. 3 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.